6 Şubat 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Dünün “Afrodit, davası Ehlivukuf seçilen Üniversite profesörleri eserin müstehcen olmadığını bildirdiler Mahkeme müddeiumuminin “talebiyle eserin Milli Talim ve Terhiye Heyetince tetkikine karar verdi Malatya mebusu dar'ın marul Fransız edibi Piyer Lulz'den türkçeye tercüme ettiği “Afrodit” adi eser müddelumu- milikee müstehcen mahiyette gö- rülerek toplattırılmış ve, tâbi Se- mit Lütfü ile matbaacı Kenan rahkemeye verilmislerdi Dün bu davaya Yedinci As Cöza mahkeme de devam cdile- cakti, Fakat muhakeme sha'inden gök evvel #alonük ve koridorun Hasa en dolmuş olması yüzünden daha geniş bir salonda muhakeme yapmak zarureti hissi olmuş ve bunun için mevcut muhakemelerin sonu beklenerek muhakemeye bi- rini ağırceza mahkemesi salo- nunda ancak saat yediye beş kala baslanabilmiştir. Ağırcozu salonu adliye “tarihinde £ Benelerdenberi görülmemiş büyük bir kalabalıkla ağzına kudar dolup taşmıştı. Sa. miine mahsus oyerlericn maada mahkeme salonunun dörtte üçünü de dinleyiciler doldurmuştu, Din- leyicilerin ekseriyetini Üniyersite talebesi, maihunt ieüntesibleri ve münevver halk teşkil odiyordu. Riyaset makamını yedinei esii- yo ceza bükimi İsmail Halkı, id- nn da İstanbul müddex Hikmet Onat bizzat gal ediyordu. Ehli vukuf raporu Hâkim İsmall Hakkı Gözden, evvelâ üniversite edebiyat fakt)- tesi ruhiyat ordinaryüs profesörü Şekip Tunç, edebiyat fakültesi metinler şerhi doçenti Dr. Niha* Tarlan, edebiyat faktiltesi pedago- ji profesörü Sadreddin Celâl An- telden müteşekkil ehlihibrenin ra- porunu okuttu, Yemin âettiklen sonm eserin fransızca aslı ve türkçe tercümesi Üzerinde tetkik yapan ii sürterek - amede ilâve olduğu tasrih EE parçalara bakılırıa eserin diğer bir,tabından alınıp tercüme edildi. ği kanaati hâsıl olduğunu, mas- mafih, bu parçaların, eserin aslın- daki iddia olunan istihcana bir şey ilâve etmiş olmadığını, eserin ede- biyat tarihine swwhaeririle birlik“ te, hattâ muharririn diğer eserle. e beraber dahil olduğunu söyle- m sonra göyls demektedirler: “Edebi mahiyeti haiz ve gkhret kazanmış bir edib tarafından ya- zıldığı muhakkaktır, Terelmesin. de de aynl gayeye mümkün mer- töbe yaklaşmak için büyük bir cehd sarfesildiği görülmüştür, E- serin omütalensindan edindiğimiz kanant şudur: oMuharrir şehevi kıymetlerio plâstik güzellik kıy- meli arasında bir tearuz dram aksettirmek istiyor. Bu dram, plâstik kıymetin şehevi kıymete karşı zeferile neticeleniyor. Eser- de, çok serhest yazılmış gibi gö. rünen tasvirler bu mücadelenin kuvvetini ve plistik zaferin e- hömmiyetini tebartiz ettirmek için. dir. Binaenaleyh buradaki serbest vasıta gayesine göre mütalen edi. lirse bu serbestliğin hlebir zaman müstehcen telâkki o edilmiyeceği anlağılır.., Sanat eserlerinin ilmi veya ah- lâki alâkalarla karşılanması ioab tâtiği ve bir eserin bedii heyecanı uyandırınca diğer alâkaları unut. turacağı zikreğildikten sonra ra- por. şöyle bitmektedir: “Hulâsa: Fransız ediblerinden Luiz'in Nasuhi Baydar tarafm- dan türkçeye çevrilen O(Afrodit) mili eseri mühim ilmi tetkiklere istinat ederek çok (eski bir devri güzel bir üzlübla canlandıran kıy- metli bir sanat eseridir, Bu mahi yette bir eseri edebiyat vo hattâ tarihle «lâkedar olan her. ferdin İstifade ile mütalen edebileceği şüphesizdir. Müddeiumuminin itirazları Rapor okunduktan sonra, müd. delumumi Hikmet Onat raporda, «sero İive edilen kısımların ne- lerden fbaret olduğu, eserde barı yerlerin çıkarıldığı ve eserin ter- tib ve tasnifine riayet edilmediği iddlaları hakkında sarahat bulün- madığmı süyliyerek ezcümle şöyle demiştir: “— Ehlivukufun ihtisaslarına ait olan kısım hakkımda memu- riyetimiz bir güna itiraz derme. yanına kendisini ealâhiyettar görmemekte İse de, valnız umu. mi bir lisanla Nasuhi Bay- | dir, Sarzndaki “müstaheen deği.. kanaate o bizze- rur İştirak edememektedir. Davamız. evvelki (Konyalı — İbrahim raporu) istinat lunmasına nazaran burada müs tehceniyetinden bahsedi!mi: rapora Hakkmın olan cümlelerin bizasihi müs- tehcen olu ıp olmadığını mu- İc b rer, birer ka - iktiza eder, dir, tarzındaki kangat iddiamizi hiç bir zaman tatmin edeme, mektedir, Netice? evvelki rapor, zikre“ dilen cümlelerin tamamen milis. tehcen olduğunu. simdiki #avor da topvekin (miüsteheenivet irmediğini bildirmek suretile, i rapor arasında ihtilâf ve mübayenet hâdis olduğu tezi hür etmektedir. Binaenaleyh hem tercüme nok tasmdan hem davamizm esasını teşkil eden cümlelerin wisteh cen olup olmaması noktasından telkikat yapılması ve şü nok . tanm da nazardan uzak. tutul - maması icap etmekte: Binaenaleyh bu noktaların memleketin ilim ve terbiyesi il alâkalı ve; salâhiyetli bulunan Maarif Vekâleti talim ve terbi. dairesince tetkik edilmesini tercüme kevfiyetinin de sa. rih surette tesbiti için tens buyurulacak bir mütercinr tara fından tetkikat yapılmasını ta- lep ederim.,, Esat Mahmudun cevabı Bundan sora, kitapçı Semih Lütfinin ve româncı Eset Mahmut Karakurt söz alarak müddelumuminin . itirazlarma karşı heyecanlı ve asabi bir se3- Je ezelimle şunları söyledi: , “— Müddeinminin — iddiasını hayretle dinledim. Müdde'umu. mi ikide birde nedense ehlihib. re diye İbrahim Hakkı Konya. ıyı karşımıza cıkarıyor. Ibrahim Hakkı OKonyalinm ehlivukuf olamıvacağına mahke- me karar vermiştir. Eğer böy“ olmasaydı, işi veni bir ehlihib. reye tetkik ettirmekte bir mana bulunmazdı. İlâve edildiğini — İdin ettiği kısımlar ise, sadece bir noksan tetkik mahsulüdür. Zira “Afrn. sahi Baydar'm tercüme e iğ aslını mahkemeye ibraz ediyo- rum. Müddeiumuminin tetkik etmede mahkemeye verdiği ki. tap eserin terelime edildiği tabi- değildir. Müddelumumi Büvük Millet Meclisi âzâsından olen bir mu- hârriri halkın âr ve haya duy- gularını gıcıklıvarak para ka- zanmak gibi ağır bir föhmet altında bırakirken ve edebi e- serler bâsmakla şöhret kazan . mış bir kitapcmm alnma böyle bir damea vururken hic olmaz- sa iyice tetkikat yantırılarak e- serin hanvi kitaptan terciime 6- dildiğini öğrensevdi. Ravwr sarihtir. o Üniversite rrofesör ve dorentleri eserin bir sanst eseri oldu#unn söylüyor. jar. Müddelumumi hâlâ ravorun ifadesi #arih değildir. Bir defa daha tetkik ettirilsin divor, Müddeiumvmi hata ielivorlar ehlihibre »sari ester satır tetkik stmis ve “Fiser heveti umumi - i itiberils müstelicen değil demiştir. ten bir nârca al. retile karar verilemez. Bu dava tizerindc drrme'san artık ıstırab duyuyorum, Mg. deitrmnm? a Acmıstır. Zira müddeivmumi nihayet bir ede- ; bivster değtidir. İ Memlarat aw kalkmiatır, i Bay hâkim. O hâlâ “tetkik ede- Gm. Ya eneukları ne yapaca - g?. diyor. Büvle bir kitan tetkik eğilir mi? Bunu yedi varırdaki cocuk. ilk mektep. orta mektep cocuğu anlavamaz, mımtazem bir kül. tür alanlar anlar. Zaten “kolay anlaMsaydı huzurunuza gel merdik, Hi İbruhim Hakkı Konya . h! Diğer taraftan mebus Kâzım Nami Duru bir makalesinde fervat ediyor: ç “İrtica var; İrtica sariklaımış clarâak karşımıza dikilmiştir.” di- etmekte bu- | iş ni | Bira kıtlığı (Baştarafı 1 incide) edilmemesi ve bilhassa ecnebile" rin ve bir kısım halkın su gibi içmeğe alıstıkları birayı bulama maları bu vaziyetin daha nç ka- dar süreceğini ve ne gibi tedbir ler alınmakta olduğunu öğren mek için bu sabah malümata mü” İnhisarlar U- ü de, bira buhra ederek şunları bildir teyit Bira stokumuz çok azalmış Binaenaleyh tamamile birasız | kalmamak için idare ile kullanr yoruz. Satış rlerine evvelce verdiğimiz miktârin yarısını bile veremiyoruz, Bira mevsiminde yapıl. Geçen sene fivatların u - cuzlaması tesirile sarfiyat omul duğundan — pek farla olduğun dan ihtiyacı karşılayamamış Bunun üzerine yeniden vâpıl - başlanan biraların satışa mesi için tahatmmür ve olgunlaşma nin gecirik mesi süretile bekleme müddeti” nin hitam bulması zaruridir. Bu yeni mallar ancak Martta çıkacaktır. Fakat o zaman da bi ra, istenildiği kadar bol olamaya” caktır. Biranın bollaşması için fabri- kanm genişletilmesine ait inşaa” un tamamlanması lâzımdır. Pab rikanm yeni kısımları ancak Ha- anda faaFvete geçebilecektir. ârlüğün izahatı an” zn en hararetli zamanla" n bel olarak yetiştiri- leceğini gösteriyo Bu vazivete gö hisarlar birleri beklemekten ve ine girmekten o başka kalmavor demekti 'Hâdiselerin tefsiri (Bes tarafı 1 imeide) Yalnız ufuktaki baharı sulh ve emniyet içinde beklemoğe hak ve- ren hu manzara diğer memleket. ler gibi Türkiyenin ihtiyat elden bırakmağı icab etmez: Orta Avrd- padaki harb hali fiilen sulhle ni hayel bulmadıkça cumhurivet or. dularının da bahar icin değil, he- men yarm ürerimize harb gelecek. miş gibi dalma her tehlikeye kar. sı hazır olması lâzımdır, İste ezeli ve ebedi sulh ve salâh kableni: Batır ol cerge #ğer İster isen sulhü salâh? Hasan KUMÇAYI simdilik İn İdaresinin alacağı ted- bira per çare yor. Müddeiumumi Hikmet Onat burada birden ayağa kalktı. Ba” zi şeyler söyliyecekti, fakat avu. kat sözünün müdafaaya taallök ettiği için kesilmemesini istedi. ginden hâkim müddelumumiye söz vermedi ve Esat Mahmut Ka. rakurt devam etti; “— Müddeiumumi son olarak iki rapor arasında mübayenet var, Bir daha tetkik ettirelim, diyor. Ortada iki rapor yoktur. Ra. İ por kâr tanedir ve o da profesör. | ler tarafından verilendir. | Bu dava Avrupaya da yayıl. i l mıştır. Parisuar ve Maryan. ga. zeteleri, Roma gâzeteleri, “Ey vah, Afrodit Atmeydanlarına gö. | türülüp yakılacak m? Kendi İ memleketinde kırk sene evvel mahküm edilmeyen Piyer Luiz mezarınlan çıkarılacak, ve İstan. bül müddelumumisi tarafından mahküri mu edilecek?" diye ya. zıyorlar, Artık ortada milli şeref te mev zuubahietir. Biz hariçte böyle mi | propayanda yapacağır?” Esat Mahmut Karakurdun söz. leri bitmişti. Müddeiumumi Hik. met Onat yeniden avağa kalka. rak ezcümle dedi ki: “Diyorlar ki, ortada iki rapor yoktur. Birinci rapor ! bir bâklm karariyle alınmıştır, E. ğer suçlular mahkemeyi kazanir. larsa memuriyetimiz iftlar eder. Buna emin olsunlar. Menuriyetimizin bu gibi hâ. diseler karsısında dava açması va. zifesi icabıdır. Burası propaganda kürsüsü de. gildir. Bunu yapan da makam: iddia değildir." Karar Nihayet hâkim İsmaji Hakkı icalın: düşünerek, bir defa da memlekette en salâhiyetli merei olan Maarif Vekâleti talim ve terbiye dairesi tarafından teşkil olunacak bir heyetin kitabı tetkik etmesine karar vererek, muhake. meyi 17 şubat cumartesi Kai saat 15 e bıraktı, ye ni LE Alanya sahillerinde karaya. olura- rak kurlarilan ve tamir edilmek öze. re Halise siman 'Tirhan vapuru hale kmdaki tabkikat ç kkate değer bir şekle girmiştir. Vapur o süvarlal Mahir kaptan ilç ikinçi kaptan Sük- ri hâdisenin kabahatini biribirlerine İ yüklemektedirter. Denizefierin vazife ve meşuliyetle. 8 dülr henüz bir lalimatname al ri kati surette m olamamakta, | dir. Beynelmilel nizamlara göre her İ hangi bir kazada süvarinin muhaX- | kak mesul olması Tâzemdır, | si kaptan ve diğer denizeiler de kendi hömelerine düğer masul tutulmaktadır. Fakat, yukanla yazdığımız gibi denizcileri İ ba şekide mesul tutacak tir mizan” nnme yoktur. Bundun — dolayı de Uç sene evvel İzmirde/hatan İnebolu vu. İ burunun muhakemesinde mesyileri ay gibi Tırhan hidisesinin tahkikatı da çok . Tahkikatin © şehrimizde etmek imkân: elmadığı veziteserden | EE bulunan desizyolları caki İşletme mü- ürü Bürhazeddin meşzül olmukta. dir. Yirban süvarisi Bahir Kaplan ke- zn sıraşmda gemiyi ikinci o kaptan Şökrünün :dare etiğini onun masyl olması söylemeliterir. Buna mukabil ikinci kaptan Şükrü de saat altıda vardiyayı © süvariden aldığını ve duba rotayı kontrole va. kit bulamadan altıyı çeyrek geçe va purun Kayalara oturduğunu İleri rwek vapurun yanlış clarak o tayin #di'en rotaamı süvarinin tesbit etmiş olduğunu ve kazadan omm merul © Iâcağtını biltirmeletedir. | Tabkikalın »» netler vereosği me, bizde | reca beklenmektedir. Diğer tarsftan evvelce İstanbu! ii» man rels yanavini Hayreddin, Deniz | yolları müfetsislerinden. Mustafa Alanya İlmen reisi tarafından teşkil olunan yetinin verdiği ra- por hayretle karşıtınmıştır. Çünkü bu beyet Beme” “e hiç kin saçla İeereemekterir ve Sofya mülâkatı (Baştarafı 1 incide) ”— Yuzeslai mületi Türk eek nin munebibetinilen emin © olabilir. Memlekotler dahilinde ve — bu mem. ieketlerin kendi azalarındaki itikat Balkan antantı siyasetindenberi tat- bik edilen bir kuvvettir. Mictakası, ayni menide bir hitabe. de bulunmuştur, üBugokü Sofya müâsatı Belgrad, 3 (A.A) — Röyteri Türkiye hariciye vekil Saraçoğlu Ankaraya dönerken Sofyüda tevak- kul edecek ve Bulgar © başvekili ve Haritiye nazırı Köstivünola Belgrad müzakereleri bakkırida malümat ve- secektir. Saraçoğlu, Bulgar başvehilinn te. min edeçektir ki, Dulgaristanım mus Uhase bati hareketi Bolgradda dev. Kalde Lakdir eunmuşiar. ve ristanm vaziyeti çok deebe (bir tarzdu görüşülerüştür. Mnamafih Bul. güristünin Maprağa eitesiik metel- batının miüsakevesi tehir edilmek 18 2m gelmiştir. Göğri veamı Mâdir #nüşahitleri ine, Balkan antantmen Aaçâr metalibatr nin da müazkeresini tehir etmiş ci, masından dolayı memnuniyeğsiztik'e vini giziememektedir. Macarlâr memona görünmüyor Budapeşte, 5 ULA) — Balkan ans tanı konsiyinin telliği Macar siya #i tesinClünde nazikine bir ihdrazla karşılsnınıştır. Salahiyetlar mahallin mütaleimna göre, konsey toplantıs, Macaristanın makaslar bulunduğu czmubu o şarki Avrupası meselelerinde hiçtir terakki kaydetmemiştir. Dört devletin tesanbdü ve istiklâl lerini ve melili tamadıldiklârının te- mini hususundaki ezimlerisin teyidi tadilci Marar mahafilinin nazarı dik- katini celbetmiştir. Maamafin. Mez kör mahafll Badur - Yuzosav dost iuk minasebetlerinin cenubu — şarki Avrupa münesebetierinde bir iylik | use getirmek yölundu kurucu bir | unsur teşkili ettiğini ilâve oylemekte- dir. Suğ ceneh part” * O haftalık gaze. tesi olan “Nemaetor,, a göre, Belgrad toplabtısmda en mhhün rod Türkiye oynamıştır. Gazete diyor ki: “Türkiyenin battı hareketi o şimel İ den gelen hor türlü tebiide karı Wr | mayn seddiae müuadildir. Konferansın gayrini baştan nihayete kadar Saraç oğlu dikte etmiştir., Anlant ekorom komtesi Belgrad, 5 (A.A) — Reigrad gö rüşreşlerine müteallik ola © resmi tekliğüc, Ralkar artant: hariciye Mü- zırlarının, antani dahilinde (ticari mibadeleleri sureti mahsusada örgü- nize ederez. Balkan devletleri srasın- daki iktinndi bağların ve irtitatların sıklaştırılması ve mükemmellaşrii. mesi zaruzelini tebarüz (ettirdikleri kaydolunmuktadır. Bu itibarla eko. nomi komitesinin, yakında toplanma- #1 pek muhtemel görülmektedir. Yugünar iktimişdarna göre, Bal kpaların #anayileştirilmesi için müş- terex bir plân vücuda getirilmesi ki. Zumu kendisini bizsettirmektedir. Bu plân, Falkan imeraleketleri arasnda ber türlü sanayi rekabetini bertaraf edapeltir. Antani ekonomi kosmilesi- ninbu sahada vessi #erfadeceği tah min olumuyar, Balen, ee temali etme datrima > © Silinir iiiinermemenililliN lime sina impala mimik emiielinsinimneespilediimmklm çimhalı alalim Bükreş, 5 (A.A) Balkan aslan ta konatyin riyaset etikler o sonra Betgraddan Howanyaya avdet o öden Romanya hariciye astı Oo Galenko, Btelani ajansın muhalirine beya, Batta bulunmak demiştir kiz — Memnunen avdet ediyoruz, Bale kan antantı könseyi içtimamın neli- cesladen sicmaumum. Çünkü vazile- mizi yaptığınızı zannesiyorum. Bal. kanlarda sulbu, nizamı, ve ewniyeli İ takviye etmekle yalnız dört memles | katin menfaatlerini korumuş deği, ayni aematida Balkanlarda meniaat- leri alan her devlelin tasvip edeceği | ir siyasi kullanmış olduğumuza da | kani bulunuyorur. Nutkumda İtalya | hakkımda yalnız kend! nomıma değil, mesai arkâdüş'ürmman Balmına da kula | İdi ğum stayişkârene Urün | kalbim ön gelek bir ses vlduğunu si. sSiŞ Üç gündür sabahları olan sis akşam saat yediden sonra Jenbire bastırmış ve saat IZ kalar denizde bütün münakalâ" tın durmasına sebep olmuştur. Siz yüründen Adalar ve Boğa zın, yi kac, iskelelerine gidecek yolcular yerlerine gidememişler ve geceyi şehirde göçirmeğe mesbur kalmış'ardır. Yalnız Ka” dıköy Oo Mayuarpaşa (o yolları, saat li de Şirketibayriye tarafın dan Üsülidara kaldırılan bir va” purla yerlerine gide''Imişlerdir. Dün sabahtanberi sis yüzün den Boğaz dışında bekliyen İz mir vapuru hâlâ limana geleme- | miştir. Dün geceyi Boğaz dışında de" mürli geçiren vapurun bugün öğ” leden sonra limanımıza gelmesi beklenmektedir. Boğaz ağrmlaki kesif gis bu sabah saat li de a" gılmış. Büyükderede ve Boğaz peri toplanan vapurlar Boğa” za girmeğe ve Boğazdan çıkmağa baslamışlardır. Bu sabah Jimanımızda 658 ol n Yalnız Kavaklardan ilk vapurlar köprüye gelememiş” tit, Köprüler her ihtimale karşı mutad zamanlardan erken olarak saat #zte açılmıştır. Havuzlarda bulunan Güneysu vapuru o Haliçten çıkmmstır. Bu" gün Karadenize kalkacaktır. KR Turhan vapuru kazası tahkikatı ve hâdiseden | hasematm Hazer Mzmgeldiğini | buna kadar İ lar. Almanlarla Ri İ did eğebilareklerdi isel: iran ve E tanda 8 : hazırl Koma, 6 (4. Aİ Roma'ya gelen İran ve Afganisisi te askeri hazırlık tadır Bu be), iKİ yay! derpiş ettiklerini Eği İran ve Efgan WEN lendiğine güre Basri ii Umman denizine Ki Sovyetlerin müşte te gececeklerindeR yakın şarkta rnüti zilerini ayni gandaniı nin Hindistan'a #90 İren hükümeti taat tertibatı tak ecnebi memleketlerdiğ are sipariş eP' ganistanda İse ji Mk yapılmak üzer kolten müttefikleri kl faaiivetleri Romi pazarı di'rkatini Bu mahfillerde törenin Suriye ve sirlıkları büvük bi getirmektedir. j İtalyan müsahitl€ line göre bu iki m ihtimale karsı herfi diyete güre Kafkaslı yanın başhes pet vi Müşahitler yene Mitir sövetatine vermektedirisr. . Gereralin Mesel #ihieğmiarımı teftiş giliz - Dasrr gi yapılacık bir gerit © zir bulunacağı sö) 50.000 te'âl ıç Yeni z»'ze. karahisar, İsebelil nudaı duyulmuştuf” , Rösa'harenm * maümat “İstanbul, 5 ( rasathanesinden: Eu gece saat 33 saniye geçe P tanbuldar 400 sile de tahmin ediler zele kaydedilmişti. sonra da aynı m ye yakın ikinci bif gelmiştir. Istandulun Dün İstantuldâ, lerine yatırılan liratlır. Böylece İS le ielâkstzedele yardımı dün 1 İngiliz yardım EB! sili emekli ganerel © candan rilerizesi Fanlara “hükümet nan tedbirler çok rindedir., demiş hayranlıkla bahsei Melâhat y Kaza Bu sabah saat 9 da köprünün Haliç tarafında bir kaza olmuş tor. Silivri limanına bağlı 17 ton luk Recep kaptanm idaresindeki Huh isimli motör cemiyetin bir mâvnesina çarpmış ve kısmen parçalamıştır. Su almağa başla - Sısi yangın dumanı sanmış Sisten, dün akşam Nişantaşında rek derhal itfaiyeye telefon edip var işiniz,” demiştir. İş sonradan © tir N Kullandığı © bir çocuğu £ Takalmdu cumhur” Muaf apartımanmdi kızı Melhkazin #4 tal Musasi mumerili yeden geçerken F va muhtelif Çocuk tedavi at Melâhsi yakalan: Ağır bır yi Kumkapsda A ;