10 Aralık 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

——— eee e O Si lll Z A — YAT a e G ae Te —P b e T © Ü AĞ ÜDO A M TANZİMAT MALİYE NAZIRLARI —— Malivye Vekilimizden bir rica — Bay Mehmet Zeki Pâkalım, fikri hayatını tarihi tetebbtilere vermiş sayılı - kiymetlerimizden biridir. Muhtelilf gazete ve mecmusların sayfaları, kitab baline gelmiş birkaç eseri bu sessiz mesainin seme- relerinden bize seyrek de olsa, hakiki bir okuma, tanıma, öğrenme ve muhakeme etmo zevki verir, Bu cserlerin nasıl bir sabır. mahsulü olduğunu bilenler de verilen büyük emekleri hayret ve hürmelle kar. şılarlar, (Tanzimat maliye nazırları) ekerinin . ki henüz birinci cil- di basılmıştır - bizde tazolediği his de bu olmuştur: Onu zevkle oku- duk. Mükemmel bir Türk tarihi Sona erdiğimiz zaman hürmetimiz yazabilmemiz için son asra ait en sağlam voesikalar hazırlıyan bu sayfalar üzerinde hürmetle durduk. hâayranlığa münukalib oldu: Dün bankalarda, bugün mali komisyonlarda rakamlar ve kbukuki ihtilâr- lar hal ve fasletmoğe vermek mecburiyetinde kaldığı maddi hayatı. nm üÜstünde bu kadar verimli bir manevi hayat inkisaf edebiliyor! Bunun için bir adamm İçinde nasıl bir ilim aşkırım kaynamaldta olma- sı lâüzmgeldiğini anlıyoruz ve bir eser, ilim eseri, sanat eseri vücu- da getirebilmek için de bos zaman, teşvik, para bekliyenlerin esıl sır- ra eremediklerine hükmediyoruz. Filvaki Bay Mehmet Zeki Pâkalın eser vermenin İlk şart ve cev. heri olan aşkı içinde duymuş bir tarihçimizdir. (Tanzimalt maliye na- zarları) yalnız bunu ispata hizmet etmiş olsaydı yine üstün bir de- ğgeri olurdu. Halbuki biz burada yarım asırlık bir devrin en çelin idare işlerine elkoymuş insanlarım hayatını takip ediyoruz. Kitabm adı, zâhirde bizi sadece maliye nazırlariyle taniştırıyor zehabinı. ve- rir gibidir; fakat bu şahsiyetlerin o devirde zaman zaman ameli ha. yatm hemen her saflhrasma karışmış simalar olması ve eserin bu $şah- siyetieri adetâ bugün hayata iade ediyormuş gibi teferrüatfa kıymet vermesi kitabdan edilecek iİstifadenin hududunu genişletiyor. Dunun için müellifi tebrik ederken bu gibi değerli eserlerin Türk kütüpha- nesine mal olması İçin muhtaç olduğumuz alâtayı bir husus?! miles- seseden umülmıyacak bir kuvvetle gösteren Kanaat kitabevine te, şekkür etmeyi yerinde buluruz ve kitabm ikinci cildinin gecikmeme- sini temenni ederiz, llı;'Suı('.uıuıııılloı-lrzılz bundan da ibaret değilcir: (Tanzimzt moliye na- zır! müellifinin 271-28 cilde varan ve henüz basılmıyan telifleri içinde (Tarihf tabirler ve tstılahlar ansiklonodisi) gibi d oild, (Mallh ye tarihi) gibi 6 cild, (Sicilli Osmani zeyli) gibi 2 cild tulan eser. leri vardır ki bunlar bir an evvel basılı görmek İstediğimiz kitab- lardandır. ve bunlardan maliyö tarihi gibi muazzanı bir telifin basılr hale gelmesi zamnederiz ki Maliye Vekâleti gibi bir devlet mücssese- sinin benimsemesine bağlıdır. Milyonla masraf kaydeden bu mücsse. senin küçük bir himmeti bu ihtiyacı gidermeye ldfayet eder. Bu kim. met Türk irfanma hizmet olduğu kadar, Türk maliyesinin hal ve is- tikbaline de hizmet olacağı ve birçok mali hakikatler bu sayfalarda kendini göstereceği için bir vazife oldufu ker-sUndesiz, Saym Bay Funt Ağralıdan bu himmeti bekliyebllir ve İstiyebi- Vakıt ae Asım US Kimlnyanin K “Kürtuluş ümidini bütün dünyayı ateşe ver. mekte aradığını ileri sürerek, Al. man propagandasının geniş faali- yetini, bu teşkilâtin Rus . Türk münasebetini kundaklamak istedi- ğini, Holanda ve saire gibi bita- raf memleketleri İngiliz - Fransız - ablokasına karşı mukavemete sev. ketmeğe çalıştığını anlatarak Böz- lerini göyle bitiriyor: “Fakat Almanlara ihtar edelim ki, Türklerle Rusları çarpıştırmak, dolayısile Rusyayı İngiltere ve Fransayla muharib hale getirerek İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin bir kısmını garb cephesinden Rusya ü zerine çevirmek plânı beyhüde- dir; her fırsatta “Rusya başkala. rının hesabına hamallık edemez!,, diyen Rüus devlet adamlarmın bu tarzda kaba Alman plânlarma al- danmıyacaklarını bilmek için bü- yük bir siyasft olmağa hacet yok- tur; Almanyayı içerisine düştüğü ölüm berzahımdan kurtarmak için Soövyetleri bir cihan harbine sü. rüklemek ümitleri de çok silirme- den sönüp gidecektir... Cumhuriyet Bugün — bitarafların vaziyetini mütalea eden Yunus Nadi, İngi - liz - Fransız ablokasma karşı bi. taraflarım protestosunun — tesirsir kaldığmı, fakat Almanya tarafın- - dan mütemadiyen tazyik edildikle. rini anlatıyor, Netice olarak Al, manların propaganda faaliyetleri- ne geçerek, dostumuz Sovyetlerle aramızı bozmağa çalıştıklarını ile- ri sürerek: “Bu daha büyük mik.- yaslı teşebbüslerin Alman hudu. dundaki küçük — bitarafları tazyik ve istilâdan bin kere daha müşkül olduğuna şüiphe yoktur. Sovyetle - sergüzeşte kapılabileceklerine ihti- mal vermek kolay değildir.,, Yeni Sabah Hüseyin Cahid Yalçım “Niçin — Almanya tarafında değiliz,, başlı- — yapmadık, âıglıyıııhgı başmakalede diyor “— Biz Almanyaya bir gşey Almanya bizi tehdid et. ti, biz de kendimizi mildafaa et- Tan M. Zökeriya Sertel “Almanlar Sovyetleri nereye — sevkediyorlar,, başlıklı yazıamda, Almanların ve Alman matbualınımı Kızıl orduya Türkive ilzarinden Basra körferi- ne, &mak dönizleri ir'nasiti tevsi- ye ettiğinden bahsederek diyor ki: “— Almen mathuntmm bü son neşriyatr Türkiya ile Sovvetlar ve İngiltere ila Sovyetler arasını aç- mafa değil, daha zivada Almanva ile Türkiye mümnürehetlsrini koz. Mmafa Hizmet edon lüzumsuz — ve zararlı taskınlıklardan #eri geçe- mez.,, Kartelda açılacak ortamektep Maarif müdürü Tevlik Kut bamı tetkikler yapmak üzere dün Karta- la gitmiştir. Kartalda açılacak or- tamektep için kaymakamlık bir bi- na bulmuştur. adkan ee Talebeler icçin :i klinik Maarif müdürlüğü mektep lale- betlerinin göz, kulak ve dişlerini sı- kı bir müayeneye tabi tulmağa ka- ) rar vermiştir. Biri Fatihte ve diğeri Üsküdarda olmak fizere iki klinik açılmıştır. İleride iki klinik daha 'eriş ediletektir. b Biknin RrasleRalinE EDiğe'i <rio MARİRE İ 1 1 T9 e ee M D Vğ a MEİHABER'İN — EDEBİLİRO. Yazan: Nezihe MUHİDDİN —00 - başğrma gelenler, Bizim hatun da sizlere ömür oldu. Besbelli yüre- ğine indi. Yanımda bir teselli & denim yok. Allahıma dayanarak tahammül etmeğe savaşıyorum. O as'an yürekli Şekip çocuk — beni yalnız bırakmıyor. Ona tek sual soramıryorum.. O da biz şeyler di- yemiyor, biribirimize bakışıp du. Tüyoruz.. Sokak kapısından çıka- cak suratım kalmadı. —Evimdeki sam bu kara yazılı talisiz başırmı — Milli Şef Çocuk Esirgeme Kuru- mu balosunu şereflendirdi Ankara, 10 — Cüumhurreisimiz İsmet İnönü ile refikaları dün ak- şam Çocuk Esirgeme — kurumunun Ankarapalasla verdikleri — baloyu teşril etmişlerdir. ——— Üniversitede kitap meselesi Rektör alınan tedbirleri anlatıyor Üniversitenin kilap meselesi hak- kında Rektör Cemil Bilsel dün ga- zetecilere beyanatla bulunarak ez- cümle demişlir ki: “— Kitabı henüz çıkmamış veya tamamlanmamış dersler vardır. Va- ziyeli tetkik eden profesör ve do- çentlet her memleketle olduğu gibi hazırlanan noöllar üzerinde de bazı yanlışlıklar görmüşlerdir. Fakat bu yanlışlar tashih edilemiyecek mahi- yette değildir. Kitabı henüz hazır- lamamış olan profesör ve döçentler de ya bu nollarını hazırlamalarını veyahut da talebenin tuttukları not- ieri teksir edilmek üzere tâashih et- melerini rica etlik. Dersinde üç yılı geçirmiş. olan- ları buna mecbur tutüyorurz.,, İzmirde şiddetli yağmurlar Bazı binaların bodrum katlarını su bastı İzmir, 9 VAA.) — Evvelki — gün başlıyan yağmur devam — etmekle- dir. Dünkü şiddetli ve sürekli yağış esnasında yukarı mahüllelerde ba- zi evlerin kiremitlerini — sular sü- rüklemiş ve bazı binaların hodrüm katlarıttı da seller basmıştır. Belediye ukanan lâğım delikleri-. ni süralle açtırarak biriken — sula- rıa cereyanını temin — eylemiştir. Suğanaklar esnasında bazı — yıldı- rımlar da düşmüştür. Yağmur kaza- larda da şiddetle devam — etmiştlir, Bızı kazalarla olan telefon muha- beresi inkıtaa uğramışsa, da süratle temir edilmektedir. öeülmli Mahküm olan kumarbazlar Unkapanında Tevfikin kahvesin- de kumar oynarken yakalanan Sa- lih, Mehmet ve kahveci Tevfik Sul- tânabmel üçüncü sulh ceza mahke- maesinc verilmişler, mahkeme öynt* yanları ikişer lirâ para — cezasına, kehveciyi de bir gün hapse ve elli lira para cezasına malıkümi etmiştir. Tavla ile ortada bulunan altı li- ra için müsadere kararı verilmiştir. — Ege mıntakasında satılan tütünler İzmir, 9 ÇA.A.) — Gazeleler tütün satışının İ0 milyon kiloya yaklaş- fığını haber vermektedirler. Tütün piyasası dün nisbelen dürgun geç- miştir. Ona artık yaralr içim titreye titre- ye yavrum diyemem. Âma ne de olsa kanımdan.. Yüreğim sızlanı- yor.. Ak sakalımla yalvarırım sa- na evlâdım. Eğer öldüyse başu. cunda okut onu temiz pâk tapra- Za koy. Allah taksiratımı affeder belki. Çünkü daha masum sayır hr. Tatırının rahmeti büyüktür.. Yüzünün karalarile ben — ahrette de ondan irak olacağım, hasretim mahşerde bile dinmiyecek.. O kü- çük günahkâr kızın bu haline aca ba ben mi sebeb oldum? Yav rum bana merhamet et evelâllah onu kurtar 17 yaşında gözlerini yummasın.. Yoksa topraklara gir" di mi? Çok uğursuz rüyalar görü- yı rum... Hâh... Doktor Şefkat gözyaşlarmı sil- mok için gözlüğünü çıkardı. Gü- nzhkâr kızını affetmiyen ayni za- kendi elimle kara topraklara: gö.l meceğim.. Benim can — evlâdım. mında yüreğindeki sevgisinin Ö- nüne geçemiyen bu zavallı ihtiyar babanın kırık dökük mektubu çok Avukatların dünkü toplantısı Adliye binasının kifa- yetsizliğinden — şikâyet edildi İstanbul barosu avukatları sene- lik içtimalarını dün adliyede tica- ret mahkemelerinin önündeki ko- ridorda yapmıştır. Evvelki köngre raporu ile idare heyeti raporu okundüuktan sonrâ bazı avukallar söz alarak muhtelif meselelere temas etmişlerdir. İlk söz alan avukat Vedat İdare heyeti seçim işinin umumi heyete ait olduğunu, bundan soönra böyle yapılmasını — bazı resmi — mü esseselerden baronun mütaleası so- rulunca umumi heyetin de fikri a- lınmasını ileri sürmüştür. Bundan sonrâ söz alan avukat Asım Sorgan da tapu dalresine sıkışan — hukuk mahkemelerinin avukatlar üzerin- de doğurduğu güçlüklerden, —mah- zurlardan bahsetmiş ve idare heye- ti raporunda eski şürayı Devlet bi- nasına taşınılması ümidine de İşti- rak etmediğini söylemişlir. Son söz alan Celâl Sofu da ayni meseleye temas ederek adliyenin tam randımanla çalışmasının an- cak modern bir bina ile kabil ola- cağını anlamış, baro reis — vekili Mekki — Hikmet idare — heyetinin büna çalışacağını söylemiştir. Bundan sonra aliı idare meclisi azasının seçimine başlanılmış ve Abdüllah Gür'76 reyle kazanmıştır. Diğer beş azanın seçilmesi için toplantı öon beş gün sonraya bıra- kilmıştır. ı——ı——ıııoı— Türk vakıfları Ankarada bir galeri vücuda getirildi Ankara, 9 (A.A.) — Türk vakıF- larının tarihini ve vakıfllarımıza a- it âbidelerle içtimal — müessese ve hizmeltlerin mahiyet ve ehemmiye- tini ve bunların idare ve idamesini temine maltuf bugünkü işleri ve ha- reketleri toplü bir tarzda izah ge- yesile Vakıflar Umum müdürlüğü tarafindan müdüriyeli urmumiye binasında bir galeri tesis edilmiş- tir. Pazartesi günü açılacak ve ilk günü B.M.M. azaları tarafından ge- zilecek olan bu galeriyi, müteakip günlerde de diğer vekâletler mensu- bini gezeceklerdir. Galeride Türk vakıflarının tari- hin her devrinde Türk dünyasının her yerinde milli vicdandan birer İyilik, güzellik ve şefkat — âbidesi halinde nasıl doğduğunu ve nasıl yükseldiğini tesbit eden vesikalar, resini, grafik ve haritalarla, her çe- şit Türk mimarisine, Türk sanatına ait eserlerin dölüve ve fotoğraları teşhir edilmektedir. ——+— Komşusunu bıçaklıyan kadın İstinyede çayır sokağında oluran Kemzal komşusu Halime ile bir hiç yüzünden kavka etmiş ve — Halime ekmek bıçağı ile başından yaralan- mıştır. Yaralı Kemal tedavi altına alın- mış, Halime kanlı bıçağı ile yaka- lanmıştır, acıklıydı. Çocuğunun günahlarını asla alfetmiyerek Allahın mağfi- retine emanet eden yüreği yanık baba gene için için onun genç ha- yatı için titriyordu. Doktor Şeikat derhal ihtiyar babaya sükün ve teselli verecek u- zun bir telgraf yazmağa başladı. Ona hasta çocuğunun hayatı tehli- kede olmadığını ve onu himaye &- deceğini bildirdi. Yazdığı telgrafı hademeye verirken, Zeyneple kor nuşmasını bitiren müddejumumi kapıda göründü. Bu kanun ada. mının yüzünde sert bir gerginlik vardı. Doktör onu — karşılryarak sordu: — Konuşabildiniz mi beyefen- di? | — Tabif konuştum... Bizim en sikı kilitli ağızları bile açacak ar nahtarımız vardır. — Demek epeyce yoruldunuz ve yordunuz? Müddetymrimi sort ve — gergin veTvemlekeller. W S ONTEZERMAT A BO ZED LAG R İAT L ID EY DS L Sıhhat Vekili Erzurumdan Elâzığa hareket etti Erzürum, 9(A,A.) — İki günden- beri şehrimizde bulunmakta — olan Sıhhat ve İçlimat Mtavenelt veklli Dr. Hülüsi Alataş, dün öğleden ev- vel buüradaki sılıhi meseleler üze- rinde tetkiklerine devam — eylemiş, öğleden sonra da İlıcaya giderek o- rada yapılmış bulunan yeni banyo- Yarı ve diğer tesisatı gözden geçir- mişlir. Doktor Hulüsi Alataş — İlıcadan şehrimize döndükten sonra — saat 18.50 de Elâzığ ve Diyarbakıra git- mek üzere Erzürumdan ayrılmıştır. Sıhhiye vekilimiz istasyonda va- li ile kolordu ve müstahkem mevki kumandanları, daireler müdürleri tarafından uğurlanmışlır. ea Eski Denizbank erkâ- nının muhakemesine devam edildi Eski elektrik şirkelinin Fındık- hdaki Satye binasının — Denizbank tarafından yolsuz alım satımından maznun öolanların muühakemelerine dün birinci ağır ceza mahkemesin- de devam edilmiştir. Dinlenilen şahitlerden — İstanbul defterdarı Şevket, alım satım — işi hakkında malümaltı olmadığını, yal- nız Reassürans hukuk müşaviri a- vukat Atıf Ödülün kendisine gele- rek para almadığı halde imzualadığı bir makbuz yüzünden bu işe karı- şacağını ve her şeye razı olduğunu söylediğini anlatmış, Limanlar u- mum müdürü Raufi — Manyas ile müdür muavini Hâmlil — Saraçoğlu da esas mesele hakkında — bilgileri bulunmadığını, sadece Satye bina- sınıı Vekiller höyeli kararıle islim- lâk edileceğin? Yusuf Ziya — Önişe bildirdiklerini söylemişlerdir. Elektrik şirkeli müdürlerinden Dölakrua da satış İşini anlattıktan sonra muühakeme 28 kânünuevvele bırakılmıştır. ——— ——— Akademide tezyini sa- natlar şubesi şefliği Çoktanberi boş bulüunan — Güzel sanatlar akademisi ltezyini sanatlar şubesi şelliğine Fransız dekoralör- lert cemiyeli reisi — mimar Louis Sue tayin edilmiştir. Normandi vapurunun dahili mi- mari ve tezyinatını yapmış — olan bu mimar birçok beynelmilel mü- kâfatlar kazanmıştır. — Taksim gazinosu nasıl isletilecek? Taksimde iunşa edilen yeni Bga- zinoyu idare etmek üzere bir şir- ket kuürulacaktır. Bu yolda — karar vermek üzere dün valinin relsliğin- de bir toplantı yapılmıştır. — Kauçuk fabrikaları kapandı Şehrimizdeki on kançuk fabrika- st ham madde gelmediğfinden tati- li fanliyet etmişlerdir. Bu yüzden bir kauçuk buhranı da başlıyacağı sanılmaktadır. yüzünü büsbütün geren zor bir | gülüşle: . — Endişe buyurmayınız . de- di - Hastanızı yormamağa çalış- tım., — Zavallı genç kız! O her türlü şefkate ve hayat hakkına maliktir. Teşekkür ederim.. — Teşekkür etmekte acele et- meyiniz aziz doktor. Ben hakkı kanunla ölçen bir mesleğin ada. mıyım. Halbuki sizin meşleğiniz en gaddar mücrimlere bile hayat mevzuubahs olunca derin bir şef- tatla doludur. Biz ölüm — halinde hasta ve alil bir mücrim — için i- dam cezası taleb ederiz. Siz ise o hasta mücrim üç adamın — katili bile olsa onu hayata iade etmeğr çalışırsınız. Sizin tekrar hayata i- ade ettiğiniz mücrimi de biz tek. rar sehpaya göndeririz.. Doktor Şefkatin içinde — soğut bir Ürperme dolaşarak sesi titredi: —- Fakat bu gök ağfır bahis kü- AKŞAM PoSTAS' Sahibi ve Neşrigat Müdürü — Hasan Rasim US . İDARE EVİ : Islanbul Ankarâ GÖ Pesis kutosu: İstaabet Ti Tulşeaf adresi Yazı işleri telelomu : İdare . y ' E'A'âb’î'îâ" GARILARI | Senelik > ; 00 Kr. — — 16008 BOUĞN 418 . «0 .| Ür M —. L: öynk zz A | ! ' Hayata Üykusuzluk gecöşi’ nin söylettikleri D A k Ben de gençliğimde, ken% liğe lâyık gördüğüm — için y neydi? geceyi Bever, w ı sin uyuduğu saatlerde 4, dolaşmaktan, yahut lambâ da okumaktan büyük bir W yardım. Şimdi peşiman d B fakat itiraf edeyim ki o zevki tık anlıyamaz oldum. Geceyi severim; ama yorganma © ge uyumak, vücudumu — 1sttip dirmek için... Nafile kendinizi yormayIlı mak zevkini gençlere anıs“""nş,ı simiz. Çocuklar, uykuları M | itiraf etmek istemezler; çör gözlerini uğa uğa uyumw;gwî lışırlar, Gençler de onlar 8. çik uykudan kaçarlar. Uykunuw # * W j yeceğim, fakat hayatın g© M İ ayıılan noktasınt dönmüş “pî lâzmdır. Rüyalı — uykular | şöyle deliksiz vücudu hemtf 4, kımıldatmıyan, iniltinin at tatlısını da bilmiyen V gö ci Gençler belki onu man elde ettikleri için N© bir zevk olduğunu hümeııdı'“ onlar da. bir parçacık sett tağın, en hafif gürültünül op lokma fazla yenmiş ekmüğmy’ $ tün bir geceye azab galdiğ? N girsinler... İstediği zaman — gözler w. tıip uyuyacak olan adam ne bilir ki?... Şair, gecele saat olduğunu “müptela- : Şair sözüdür, İnanmayml.. — yls ş| kederli kimseler v k zaman uykusuzluklarmı, kaç saat olduğunu değil, nr dürünlürler: hiç o'lmıl“"” üuvuyamadıklarını bilirler. ylöf bir sebeh yokken uyüu) hlı&s gözlerinden uvku aktığı yuyamıyvanlar? ... A Onlara gece bir düşmaf gee | rivor. Körkune hayallerle Göİü c | ce değil; hiç bir hayalete g'_f vf olmadan korkunç gecel.. H İ kusrzlukla birleşen saf gOĞÜ g te asıl onun ne bürlik bir j alirSonu bir düsünün. w Okumak mı? Favır, UM na müsaadea etmiyor... hulvalar kurmak mr? Havf" nuzun hiebir seye münlf'dd Gözleriniz kananryor. Kaf mez olnvor" huna rağfmen YöTvar, vürvAmmnuzla mücat YVorgirmter Tata jasan val'n keorti kend'ne karsr da N? Vrİniz ve Heare — olduğunu zeman anlrvor. * AATU * %î“â&îîîm iik b a -. <— e # ÂN ğ VA el St y - Nmrullah 5150 T | olaPi; çük Zeynep için bir mevzü Dabü O bir mücrim sayılmaz. ’pb yade zulüm görmüş bir bed Müddeiumumi ağır sesilt ——— torun sözünü kesti: | — Af buyurursanız U% de acele ettiğinizi — söyliğ, nuf Zoeynep tasavvur buyurdi Şit zibi zulüm görmüş bir tal” (çk ğil bilâkis zulme alet olmü$ — (ygi” İ bir mücrimdir. Aile oca o yar ebeveynini kaprisleri msd;* ge gö terkederek birtakım kirli lara atılan bir kızın cezâ masını mr istiyorsunuz? ! Doktor sarararak titredi. ıııiî"* — Zeynebi ı::ıai.'ıke:n!wl3"":&,_ı dE Şıracaksmız? Bir de '1'1““’? H re mi atmak istiyorsun | — Hemen bugün dâüı'."::î: : şince onu hâkimlerin —© dti |h çağırmak vazitemdir. Zant” Ry g gz yaf6' Âk ki iki ük istirahat , || üç günl l var) ı