25 Ekim 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

—— Ai - SAa , â ai Çi ö WSTETİ MMMP'*“ “AALDMARAĞANARARADAA İDÜ nüm Yuci AAA oer LAĞ yar VAS SM GA DAĞ A $ AM Gd GA glll ddi f 0 KGÜ A S SAA GRANI " E hâvı:h.â:a“? VeT RUR U v TT YU u & & ee --. KS a b a Haâdiselerin tefsiri (Baş tarafı 1 incide) paramız memleket içinde iİyi bir todavtil vasrtası olmakla beraber altım karşılığı olmadığı için Fran. sız frangı, sterlin ve dolar gibi harici ticaret işlerinde bir kıy- met ölçüsü olamıyor. Bundan do- layı da serhest döviz sistemine bağlı memleketlerle ticaret işle- rimiz bir türlü inkişaf edemiyor. Şimdiye kadar memleketimizin ihracatı Almanya ve İtalya gibi b 80 nispetinde kliring sistemi, ne bağlı olan memleketlere gitti. Zi için para meselesinin bizim i- çin ehemmiyeti ikinci derecedey- di ve serbest döviz sisteminc bağ- h memleketlerle ticaretimiz inki, saf edememesi de iktısadi bünye. müze zarar vermiyordu. Bugünse Avrupa harbi bu vaziyeti değiş- tirmiştir. Almanya her taraftan abloka altmda olduğundan şim- diye kadar bu memlekete gön- derdiğimiz mallarm mühim bir kısmmı serbest — döviz sistemi ile ticaret yapan mahreçlere cevir. mek lâzımgeliyor. Onun için hükümet İngiltere ve Fransayla yaptığımız siyasi ve askeri anlaşmaya mali ve iktısa, di birtakım — esaslar da koymuş- tur. Bu anlaşmalar sayesinde ya- km bir zamanda Türk parasınm da beynelmilel itibarı olan bir dö- viz mevkiini alması artık ihtimal dahiline girmiş bulunmaktadır. HASAN KUMÇAYI Heyecan, macera ve sergüzeşt filmleri seven muhterem müş- terilerin nazarı dikkatine: ŞAND u_,ı in maallesindel Baş rollerde: BELLA LUGOSİ (Tarzan kahramanı) HERMAN BRİX. Esrarengiz Çinin —müthiş ma- ceraları, BUGÜN matineclerden itibaren ALKAZAR HK Sincmasında başlıyor MNN î | Snvyetler Almanyaya yardıma haşladılar (Baş tarafı İ incide) müuş olduğu ve bir ihtiyat tedbiri olmak üzere aristokratların ekseri- sinin ilk hattaki siperlere gönderil mesini teklif etmiş olan Himlerin tahrikâtından sonra daha ziyade canlandığı söylenmektedir. 2 — Amele mahafilinde komü- nizm taraltarlarının artması, 3 — Yiyecek, içecek, elbise ve mahrukattan mahrum, ve parasız ve tatilsiz çalışmağa mecbur olan halk kütlesinin müzayakası, 4 — İptidaf maddeler kıtlığının mütemadiyen artması. Bu hal bir çok fabrikaların kapanmasına se- bebiyet vermektedir. Gazete muhabiri, Berlinden al- mış olduğu malümata atfen garp cephesinde önümüzdeki halta için- de pek © kadar şiddetli muharebe- ler olmtiyacağını yalnız hava ve denizaltı muharebelerinin şiddet- leneceğini ve Alman gazetelerinin hücum ve propagandalarına kuv- vet verilecetini yazmaktadır. Fransız gazetelerinin tefsiri Parig, 2$ — Fransiz gazetele. ri son vaziyetleri şöyle tefsir et- mektedirler: Ekselsior diyor ki: "“Daha dü- ne kadar üçüncü Rayşm mutlak hâkimi olan Hitler, şimdi Alman milletinin aksülâmellerini nazarı dikkate almak mecbhuriyetinde bu lunuyor.., Petit Parisien gazetesi göyle yazıyor: “Hitler Sovyetlerle — dostane münasebatın ortaya attığı ten- kidlere cevab vermek mecburiye. tindedir.,, Alman Sovyet iktisadi müzakereleri Moskova, 24 (A, A.,) — AL man ajansı bildiriyor: Halen Moskovada yapılmakta olan Alman - Sovyet iktısadi mü- zakerelerinin neticesi cümlesin - den olarak, Soövyetler tarafından Almanyaya hayvan yiyeceği sev: kiyatı hakkımnda bir anlaşma im. za edilmiştir. Bu anlaşma muci - bince, bir milyon ton hayvan yi- yeceğinin derhal Almanyaya sgev- kine başlanacaktir. Cephelerde Paris, 24 — Dün garp cephe- sinde Forbach'ın garbinde olduk ça şiddetli çarpışmalar olmuştur. Bugünkü hava şartları bilhas- sa feyezanlardan dolayı büyük harekât imkânsizidır. ve Reisicumhurun nutku Paris, 24 — Fransız bahriye hava, teslihat ve mesai nazırları bugün harbiye nezaretinde baş - vekil Daladyenin başkanlığında mühim bir toplantı yapmışlardır. Alsastaki orduyu ziyaret etmiş - tir. Polonya —Başvekili — General Skolski de mülhakattaki Polonya lejyonlarını teftiş etmiştir. Denizde bulunan Alman tayyarecileri [ Londra, 24 — Bir Danimarka vapuru Şimal Denizinde hasara Başlıyacak olan senenin en güzel filmi ÇIKMAZ SOKAK Şaheserini yaratan kıymetli artistler: CORİNNE LUCHAİRE - ANNIE DUCAUX DİKKAT : Bu akşam için loca kalmamıştır. Numaralı koltuklar bugün sabahtan itibaren alınabilir. Programa ilâve olarak: TÜRK - FRANSIZ - iNGiLiZ anlaşması - Ankarada yapılan imza merasimi Bu Hafta SAKARYA Sinemasında Nefis ve Eglenceli bir Komedi ÇiİFTE NİKÂH MYRNA LOY ve WILLIAM POWELL Pek yakında BİRİNCİ Güzel Musiki ve Cazip Danslar filmi ROZALİ NELSON EDOY ELEONOR POWEL İve VİZYON FİLİMLERE Başlayacaktır . Bütün İstanbu! gelecek... ÇoG T P Senenin ilk b LAHIN Â Raş rollerdea: askerlerinin Münir Nurettin - Hazım - Feriha Tevfilk: - Yarın Akşam » Gülseren İPEK v SARAY s nama'arı'vdvâ CUMHURİYET BAYRAMI ŞEREFİNE GÜÖRÜLMEMİŞ BİR SİNEMA PROGRAMI _ Yarın gündüz matinelerden itibaren L A L E Sinemasında Şimdiye kadar görülen tekmil komiklerin en kuvvetlisi Amerikanım en meşhur komiği lâstik ağızlı JOZ BRAWN'un yarattıgn neşe fırtınası Türkçe Polo Şampiyonu Tekmil halk katılacaktır. Ayrıca: senenin en fevkalâde gangster filmi Fraszca ÖOLUM HARB HUMPHREY BOĞGART - GEORGES BRENT Hususi ilâve: Tün son gelen Metro Jurnal'da, . İngiliz _ sandış ordularınımn Alman topraklarma girişi - Cephode tayyare harekâtı ve harb haberleri, — Fransaya nakli ve hududa sevki üyük Türk filmi Behzat - Halide - Sa dık Fransız nazırlarının içtimal Fransız Reisictumhuru Lebrun Muammer - Hâdi - Suavi ” ” uğramış bir tayyarenin üzerinde yüzen iki Alman pilotunu kur - tarmıştır. Bu tayyarecileriden bi- ri yaralıdır. Bir İngiliz harp gemisi küçük bir kauçuk sandal içinde üç gün- dür denizde ölümle pençeleşen iki Alman tayyarecisini kurtar - mış ve esir etmiştir. Bunların tayyaresi üç gün evvel denize düşürülmüştü. Hava hücumlarına kar- şı İngiltere yeni tedbirler alıyor Londra, 24 — Firt öf Forth mınftakasına yapılan Alman hava hücumları karşısında İngiliz ma- kamları yeni tedbirler almakta ve bu civardaki sivil halkı baş. ka mmtakalara nakletmektedir. Batırılan Yunan vapuru Londra, 25 — Şimal denizin. de bir tahtelbahir tarafından ba- tırdan Konstantines Hacipatras ismindeki Yunan vapurunun kap- tanı, geminin fecir vakti torpil - lendiğini ve tayfalardan çoğunun tahlisiye sandallarına binecek va, kit bulamadıklarımı, içlerinden bo ğulanlar olduğunu söylemiştir. Vapur mürettebatından i5 kişi | kurtarılmıştır. Müsadere edilen Amerikan vapuru Vaşington, 25 — City of Flint vapurunun müsaderesi hakkınlda - Potemkin Amerikanın Moskova elçisine izahat verecektir. Vapu - ra kormuş olan Alman mürette - bat da bitaraflık nizamlarına gö- re mevkuf tutulacaklardır. Vapurun hakiki hamulesini ta- yin için tahkikat açılacak, hamu- lenin yarısından fazlasının ka - çak olduğu anlaşılırsa beynelmi - lel kanunların gemiyi müsadere- ye cevaz verdiği söylenmektedit 3) rÂmerika hariciye - nazırı' Hul Almanların gemideki Amerikan bayrağının yerine Alman bayra - | ğt çekmelerini bilhassa tebarüz ettirmiştir. - Amerikanın Berlin sefâreti de hâdise hakkında bazı tafsilât is- temeğe memur edilmiştir. Dün matbuat —mümessillerini kabul eden Reisicumhur Ruzvelt: “Gemimizi geri alacağımızı ümit ediyorum.” demiştir , Küreğe mahküm edildi Paris, 25 (A. A;) — SBarre mımmtaktsında Paul Sehünek is. minde bir Alman mühendisi ca - susluk cürmünden dolayı Naney divanıharbi tarafından müebbe - den küreğe mahküm edilmiştir. Sarre — mıntakasında bundan maada iki Fransız-9 ve 10 sene küreğe mahküm edilmişlerdir. Vilno (Baş tarafı 1 incide) cen vukua gelecek ve bizzat Vil- | no şehri, pek muhtemel olarak yarın işgal olunacaktır. Litvanya parlâmentosu, müs - taceliyet kararı ile, Vilno minta- kasının Litvanyaya iltihakı ka - nununu tasvip eylemiştir. Eski - den Memel valisi olan Merkys, Vilmo mıntakasının idaresine me: müur edilmiştir. Litvanya ile Soövyetler Birliği arasındaki askeri müzakereler, yavaş bir surette devam etmek - tedir. Sanıldığına göre, ilk Soy - yet garnizonları önümüzdeki haf- ta içinde bazı Litvanya şehirleri- ne yerleşecektir. General Salıhl cenaze merasl Eski sadrazam ve bahriye na- zırlarından müşir Salih — (paşa) dün vefat etmiştir. Merhum 1864 de Tophanede doğmuş ve imparatorluğun — son yıllarında sadrazam olmuştu. 1902 de Diyarbakıra ve sonra Sivasa sürülen Salih (paşa) 1908 de İstanbula gelmiş — ve 1909 da Tevfik paşa kabinesinde harbiye nazırı olmuştur. 1919 da Atatürk- le müzakere için Amasyaya gönde- rilen merhum 1920 de istifa eden Ali Rıza (paşa)jnın yerine müşir rütbesile sadrazam olmuştur. Damat Ferit sadrazam — olunca kendisi hakkında takibat - yaptır- | mıştır. Merhum Teyvfik paşa kabi- nesinde tekrar bahriye nazırlığını deruhte etmiştir. Bundan — sonra Ahmet İzzet (paşa)nın reisliği al- tındaki heyetle Ankâaraya giderek üç ay kalan Salih (paşa) İstanbu. la döndükten sonra — bahriye na- zırlığnıdan çekilmiş fakat dört ay sonra tektar kabinede — vazife al-| mıştır. Merhumun cenazesi — bu sabah muazzam merasimle kaldırılmıştır. Cenaze Göztepedeki köşkünden alındıktan sonra Kadıköyüne ka- dar getirilmiş ve oradan motörle: Sirkeciye geçirilmiştir. Sirkecide, .bir alay asker, Yedek subay okulu talebeleri, polis mül- rezeleri ve merhumun dostlarr ce- nazeyi - karşılamışlardır. Cenaze burada top arabasına ko nulmuş ve Ankara - çaddesinden | harekete geçmiştir. Başta- bir bö- lük süvari ı'ı.'ııifl'e”'d kasında bir alay pl bahriye silâh — ent sonra da Reisicumlt', kumandanlığının diyesinin çelenlslenl bası üzerinde mef”' | bayrağına sarılmış ” yordu. Cenazenin Ü havası çalan bir 4 lunuyordu. Top arabasmm subaylardan mürek” K, ga meçleri aşağd? g yorlardı. Cenazeyi *i arabasının arkasın” humun aile efrad! . İstanbul kuma Halis Bıyıktay ile ) erkân, merhumun * | zeyi takip ediyorlaf”| da Yedek. subay ©" müfrezeler alayın * ediyordu. Bu müazzam 31’ f desi, Sultanahmet: 4 debaşı ve Fatih y? pıya kadar gitmiş *” nekapı mezarlığınö” fenine defnedilmiş!? v * Merhumun ölümü” kıymetli bir evlâ 'ı,' J tir, Vatanma bir $ | den ve siyasi hayâ”, leketin menfaatini "" ederek dürüst ve Fy le temayüz-eden ”'y ni ölümile ailesi et? ve dostlarına mizi 'bildiririz, V Bulgar Meclisi < desedildi Sofya—. 25! -—ş-—Bnga;-kr.alı Bo- ris,TBaşvekil Köseivanofun tekli- file Sobranya meclisini feshetmiş- (tirs Bulgar, kanunuesasisi muci - birçe feshinden, - itibaren iki say zarfında yeni intihabat yapılmak lâzımdır. Fakat beynelmilel vazi- yet dolayısile, kabinenin yeni in:- tihabat yaptıracağı şüphelidir. Sobrahnyanın feshi, Bulgar siyasi mahafilinde hayret uyandırma - mıştır. Zira yeni kabinenin tarzı teşekkülü parlâmento mahafilin - de iyi karşılanmamıştır. Yeni Bulgar kabinesi dün akşam bir tebliğ neşretmiştir. Bu tebliğide yeni kabinenin dahilde ve hariçte sulh siyasetine devam edeceğini bütün komşu devletleri ile iyi mü nasebat idame edeceğini ve bun * ları daha ziyade iyileştirmeğe ça- lışacağını ve Bulgar milletinin emellerine uygun olan bitaraflığı takip edeceğini beyan ediyor. Yeni kabine Sofya, 24 (A.A,) — Köselva- nof, dün akşama yeni kabineyi kurmuştur. Kabine şöyle teşek - kül etmiştir. : Başvekil ve hariciye nazırı Köseivanof, Maarif nazırı Profe- sör Filof, Dahiliye nazıtı Gene - ral Nedef, Maliye nmazırı Bojilof, Adliye 'nazırı adliyeden Mitakof, Harbiye nazırı General Daskalof Ticaret nazırı eski statistik mü - dürü profesör Zagorof, Nafıa na- zırı Mühendis Vasilef, Demiryol- ları ve P, T. T. nazırı avukat Fa- lerovski. Adliye, ticaret nafıa ve demir - yolları nazırlarından başka, di - gerleri değişmemistir. Sıkı bir kontrol Stokholm, saat 18 den itibaren İsveç sahille- ri sıkr bir kontrol altına almmış- tır. Kontrol İsveç kara suları da- Biletlerin bugünden aldır.'ması rica olunur A e SARU hilinde harp.gemileri - taarlından | yapılmaktadır. Kontrol için hangi millete ait o'ursa olsun bütün ti- “caret gemilerinde araştırmalar yap mak hakkına 'istinat” etmektedir. 25 (AA) — Dün | | ha t | 'Işsız kalat| , Istanbul liman 15? ;ve tahliye amelesin” y 270 kişilik bir grüf J kenden işletme idaf' J Bu Galata MerkeZ: ” önünde ’tıı:ıplamrııâı Bu işçiler, ahval sile limana gelen rın çok az olmasi * kaldıklarını, ancak ") verildiğini, bı.ıuu'—'ıla K çen bir — iki lirâ | kâfi gıeln'ı.—:ıdıgırıt:lt?—fl yete düştüklerini, - aç kalıp ceketini hüı lunduğunu ileri sül” [.; letme rrıudu.ı'luğiî"c mişlerdir. , . Bunun üzeriğe ’j umum müdürün F ö narak meseleyi t€* _ bu ameleden fabri cek vaziyette bul'-”"ug, meği kararlaştırmı? ğcfîfi “Umum müdür © ye idarenin yal'd“'ı | kân olmadığını, ©€ ( serbest “amele olduk” ecnebi-vapurlardâ | $ dilerinin çalıştu'da li vapurların am ğundan bunlarıf- na dahil bulunm ştf harririmize söyle? Rıl:ıentı'o!’“ıı İtalyan' 8" J Roma, 25 (A Gazeteler ilk ”ypj bentrop tarafm kun oldukça mUf sını neşretmek“' t,di sirde bulunmam? » Gazeteler başl! İl’t hariciye nazırım!! şl.Y" man alo)htaril eden sözleriN İngilterenin- meydl” karşı kcyn'ıllıık ew rını tebarüz ew YVon Rlbbcrl ıiv altına gazetelt? 'ıff |. c vabmr ihtiva edi F;-E sam Iondrnüf | k(ı_xm_f—:înrdfr' F