29 Temmuz 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

2) TEMMUZ — 1939 Operatör Mim Kemal jüriye muarız! di (Buştaruşr 1 inelde! vi İçin bu husustaki fikirlerini Ve pratik adliye (o cephesine yle yen şekilde | vereceğini tarafı ten sonra jüri teşkilâlına an olmadığını beyan etmiş,bu “ Olarak sözlerine şöyle de m etmiştir; yiz, Biğünkü adli sistemimizde ) a ilâtına €sasen lüzum yoktur. leri ka heyetlerinin izhar edecek” kza sat hâkimlerin salâhiyet ve Mak Serçevelerinde mevcut bulun gl ir Eldeki o mevsuatdabu Ver in tat kine göre azami faydayı “e mütekâmil kodifikasyon un ki adan mürekkeptir. Jüri teş Wii beklenecek fayda, hâkim- Ali izum gördükçe başvurdukları ihti ibre, ehlivukuf, hakem vesair <8 Sahiplerinin mütaleaların “a İstifade suretile temin edilmek» ir, mi bu vaziyet mevcutken jüri nin Yeniden bir mürakabe heye ime teşkili ve adif mekanizmaya eri fayda yerine mahzur tevlit vi “ek kabiliyette bir fikir diye mür <a edilebilir. Asabiye doktorlarının verdiği hür > Ve İleri sürdüğü esbaba gelin- » bü, esasen bugünkü tebbrâdil iyle istihsal edilmiş bulun Maktadır, Binaenaleyh jüri ihdası De hâkimlerimizin bugün ma" bulundukları kaza hakkını ve İyetlerinin şümul derecesini bi e daha genişletmek kâfi bir tedbir fikir olabilir. Ben, fayda yerine mahzur tevlit Sekine kani olduğum ve adi tat- İyi bazı karışıklıkları ve maşe” “İlven tatmini yerine tağlitini Li deck şekilde, gördüğüm jü 98 tamamen aleyhtarım. Kanan burdan ibarettir. General Tevfik Sağlamın İikeyi yör doktor (general Tevfik vâm kendi hususi muayeneha- ik $wle kabul ettiği muharririmize Tnları söylemiştir: © Jüri teşkili lâzım mıdır, değil *? Bu, içtimaiyatçılardan ziya" Vazife ve salâhiyet noktai naza” ağ hukukçuların ve bu ilimle kağan veya uzaktan olsun alâ T bulunan mütefekkir veya mü devlerin işi sayılır. Şimdi, müd” Yar, iye gitseniz, tifo salgmı lal Ni ın için ne gibi tedbirler 2- Vefa iz, bilmem size maksada a va ecek bir cevap mı verir. Yok ük Kendi salâhiyet ve tetkik 50” bir,» dışında olduğu için yanlış Hiç rücaat yaptığınızı mı söyler. har, “Püe yok ki ikinci şkka göre oktar &decektir, Binaenaleyh bir » * belki asabiye omütehas” find, Büstesna - bu mevzu üze hiy; münakaşaya girişmele sali beş değildir. »tOr arkadaşlarıma yapacağım dap de şudur: Yaş beden yukarı çıkmıyalım! dem, Li adit sahada iyi ve Mo) Maji, , eeldür. Fakat biz bunun Yetini husuel şekilde ve varan ma e tetkik etmeden © cevap ver 5 ettile tayin ve tasvir edecek ka iYette değiliz. Eğer bu fikir alâ" rca tetkik ve tasvip edildik” Man şa tatbikine geçilirse O zari ik Veya çkatlaki neticelerin fayda” Ip.“ 'aydasız olduğu kolayca an” Doktor Kamareddin de irye aleyhtar! * mii Kamereddin Kamıçele tar orlar arasında ikinci aleyh- teper Kİİ etmektedir. Henüz bu ün Türk adliyesinde tat- mesini, içtimai bünyenin arırlanmamış olması mü- tiyle mahzurlu gören dok- , aleyhtarlığını söylemiş ve w9€ şunları ilâve etmiştir: Jüri, mademki heyeti hâki- bik edil bna ter, menin mâşeri viodan namına mü- rakabesi ve ceâri hâdisenin hangi içtimai şartlar altında işlendiğini takdir ve tesbit işi ile uğraşacak, bir heyet mahiyetindedir. Bunu teşkil edecek tesir altında kal maz, hissiyatma yenilmez, iyi dü- şünür, yani tefekkür kabiliyeti yerinde İnsanlar bugünkü İçti- mal bünyemizde ancak deruhte ettikleri ağır ve bunaltıcı vazife- lerle meşguldür. Onlara bir de jüri külfetini tahmil etmek, hem haksızlık, hem de insafsızirk olur. Hak namma haksız bir teklife yanaşmağı normal mantık kabul etmiyeceğine göre de benim jüriye bugün için taraftar olmama imkân tasavvur edemiyorum. Bunu za- mana bırakalım. Yıllardan son- fa içtimai bünyemizin olgunluğu bir yükseliş merhalesiyle taçlar- mak fırsatını bulduğu zaman jüri teşkilini artık ihtiyaç diye kabul eder ve tatbika başları. Kadıköy omuddejumumi- sinin file Kadıköy kazası cürmümeşhut işlerine bakan Üsküdar müddei- umumilerinden Nazif Başar anke- timize, jüri teşkiline taraftar ol- duğunu ileri sürerek mütaleaları- nı şöyle ifade etmektedir: — Garp kodifikasyonunu Oka- bul ve tatbik eden rejimimizin, bunun bir cüzü olan jüri mücssc sei adliyesini de kabul ve tatbik etmesi tabii bir zarurettir. Ka- naatimce adli mekanizmamızla jürinin kabul ve tatbikine de lü- #um vardır. Bu teşekküile seçilerek oazanın Bbaiz buluümaları Tâzımgelen ev- sai da hiç şüşhesiz tanınmış bir dürüğtük, fazilet ve mamüs şök- reti İle tesir altında kalmamak, hissiyatına mağlüp olmamak, hu- kuki malâmat sahibi bulunmak gibi belli başlı evsaf olmakdır. Azâanm servet sahibi olması ve pisikolojiye vukufu da haizi ekem- miyet değildir. Yalnız cemiyetin ruhunu anlamış olması veya bunu bir psikoanalizle tesbit edecek kabiliyette bulunması kâfidir. Bunun tatbikinde ne gibi fay- dalar istihsal edileceğine gelince bu keyfiyeti de şimdiden kestir- mek imkânsız sayılabilir. Ali Kafadar tamamen aleyhte Kadıköy birinci sulh hukuk hâkimi Ali Kafadar ilk sualime verdiği menfi cevapla memleke » tmizde jüri ihdas ve teşkiline lüzum görmediğini söyliyerek söz lerine şöyle devam etmiştir. “— Jüri kanaatimce (o bugür memleketimizde bir ihtiyaç ha - Hinde bulunmadığı gibi tatbiki de tamamen ( lüzumsuzdar. Esbabr muçibesine gelince; bu heyeti teşkil edecek azanın mütekâmi, bir hukuk ve ruh terbiyesini haiz olacağı iddia edilemiyeceği gibi gerek mutlak olcun, gerekse yarı müstakil salâhiyetli o bulunsun, Avrupada faaliyetlerinden fay- dak neticeler elde edilmeyen te- şeküllerin memleketimizde (şim dilik ihdası mâbemevsim sayılır. Ben, şahsan tatbik edilmesi aley- hindeyimt.,, Jüri teşkiline muarız olan ilk avukat Avukat Şefik Sevgen, anketi- mize cevap veren avukatlar âra - sında şahsi menfsatten (o ziyade £mmc Omenaflini düşündüğünü ileri sürerek - jüriye aleyhtar ilk avukatı teşkil etmektedir. Bu fikrini: — Ben aleyhteyim! gibi kısa ve kat'i bir cümle ile ifadeden sonra kısaca esbabı mu-; cibesini de şöyle izah etmektedir; Maarif Şürasında hararetli bir celse Liselerimiz Türk - insan yetiştir- İmek imkânlarından mahrum mu? Bir Hatip: Orta okulların her bakımdan zaif bulunduğu- nu, burada yetişecek talebenin liseye girerken behemehal imtihana tabi tutulmasını söyledi hiçte diğer Ankara, 28 (Hususi) — Maa. İrif şürası bugün öğleden evvel ve İsonra olmak üzere iki celse ak. detmiş, plân komisyonu raporu. nu müzakere etmiştir. Öğleden kültür davamız hakkında dikka. te şayan beyanatta (o bulunmuş” lardır, den Tevfik Ararat, orta okulun bütün yükzek okullara açılan bir kapı olduğunu ve maalesef bura. da yetişen talebenin her bakım. ledi, Verdiği misallerle muhtelif samanlarda ve mahallerde açılan Müsabaka imtihanlarında. talebe. | jnin en basit suallare cevap vere. raodiklerini tebarüz ettirere.. “— Bugün Lehistanm şarkın. da bizimle senelerce uğraşmış bü. yük bir devlet vardır. Kimdir 0? diye sorulan suale “Macaristan,, cevabını aldığını ilâve ederek: — Bunu söyliyen bir lise tale. besinin ne dereceye kadar yetiş. tirilmiş olduğunu artık siz tak. dir edersiniz, dedi. Bu münase betle Hselerin üç smıflı olması . nın şiddetle aleyhinde bulundu. Bu tahsil milddetinin çoğaltılma. smı ve liseye girecek talebenin muhakkak surette imtihana tabi tutulmalarını istedi. Bundan sonra Gazi Terbiye Enstitüsü müsilimlerinden Nuri söz aldı. Şürarun plân komisyo. nu raporunun müzakeresi sırasın. da hümanizmaya temas eden ha. tipler hakkımda mütelealar ser - detmenin doğru olmıyacağını ve 25 yıllık bir ömrü olan muallim. lerin insanlık tarihini bu kadar yakından alâkadar eden bir mev. zu üzerinde beyanatta bulunma. larının büyük bir insafsızlık ola. cağmı söyledi ve şüranm bu me. selenin müzakeresine salâhiyeti bulunmadığını ilâve etti, Msarif Vekili Hasan Âli Yü cel, muallim Nurinin ileri sürdü. şekkül olduğunu ileri sürülerek jüri usulünün o kaldırılması iste- nilmiş bir zamantla bizde bu te şekkülü meydana getirmeğe çâ- İşmak değil mevzuubabsetmek bi- le doğru olamaz!. Esasen kanaatimce jüri, mut- ilâka har adli hâdise de vak'anın i esaslarından ziyade kendi hissi -! yatın gözönünde bulundurarak adaletin iyi tevziine engel olur. Teşkil tarzı ise hukuk mefhumu - na esasen mugayirdir. Bir memleketin kuvayi umumi» yesi adaletle kaim olduğuna göre ben, bu teşekkülün tatbikine de- üniversitelerde 9 Hangisi ğü miltaleslara şiddetle itirazla her biri senelerce memleketin i. gekilde beyanatm doğru olmuya. cağmı söyliyerek: — İşimizde herhangi bir ar. bu şekilde mütaleada bulunması beni ziyadesile müteessir etmiş - tir. Toessüf ederim. Humanizma, bu kelimeyi işittikçe büyük bir dan çok zayıf bulunduğunu Söy. korku geçiriyoruz. Neden? Bu| t da ne demek? İnsanlıktan korku. tur mu? (Alkışlar). Burada ilk, orta, yüksek tah. ini yaparak bu mevzu üzerin. de imali fikretmiş insanları hü- manizmadan bahse salâhiyettar görmemeği bir türlü anlıyama . dım... — Efendim, ben öyle deme .. dim. Vekil: — Ya ne dediniz? Sözleriniz bu. rada aynen not halinde duruyor. Muallim Nuri: — Beş dakika müsaade edir de tekrar arzedeyim. Vekil: — Beş dakika değil, buyurun 25 dakika söyleyin! Biz burada büyük bir hürriyet ve samimiyet havası içinde müzakere yapıyo. ruz. (Alkışlar), Üniversite rektörü kürsüde Bundan sonra celseye on beş dakika fasıla verildi ve üçüncü celse açıldığı zaman Üniversite rektörü Cemil Bilsel! — Yüksek Şüranın son gü. nünde ve son dakikalarında söz almanın çok tehlikeli olduğunu biliyorum. Fakat bazı arkadaş- ların Üniversitede talebenin st- nıfta kalmasının sebepleri üze. önde ileri sürdüğü mütalealara cevap vermek istiyorum. Ben 5 senedenberi imtihanları biz. zat takip eder ve neticelerini ilân ederim ve diyebilirim ki, bizde talebenin muvaffak ol. ma nisbeti hiç te diğer üniver. sitelerden aşağı değildir. Bu ba. kımdan örta tedrisat umum müdürüne, hocalara ve hattâ ilk mektep o muallimlerine ale. nen teşekkür ederim. Bugün Üniversitenin noksan tarafları yok değildir. Fakat şunu ka öystle söyliyebilirim ki, bugün. kü talebe benim yetiştiğim za. mandaki talebeye hocalık ede. cek bir haldedir.,, Saim Ali Dilemre, orta ted. risat meselesi mevzuu bahsol- duğu zaman temas edilen hu- Üniversite rektörüne göre İs Üniversitede talebenin muvaffak olma nisbeti n aşağı değildir. Ve ilk, orta, lise hocaları iyi talebe yetiş tirdikleri için teşekküre lâyıktır! . i doğru ? oğluna cevap verdi. Çin huma. nizmasınm hiçbir zaman garp- | sonraki celse çok hararetli ol .İlim ve irfanma hizmet etmiş,İtan aşağı olmadığını, farazi muş, bir çok hatipler söz alarak | seçkin bir heyet huzurunda bu! mukayese kabul etmiyecek de. İ recede ileri devirler yaşadığını ifade etti. i Profesör Noymark demiştir Maddelerin * müzakeresine ge- | kadaşm ve hele muallim mekte . | ki: silmeden evvel söz alan hatipler. | binde hocalık eden bir arkadaşm| Bir ecnebi profesörün Türk çocul ders vermesinin o kadar kolay bir şey olmıyaca. gını, ecnebi profesörün ders verdiği memleketin her bakım. dan her türlü hal ve hareketini katiyen bilmesi lâzım geldiğini söyledi ve şüra müzakerelerin. den âzami istifade ettiğini ilâve ederek: — Altı senedenberi bu mem. lekette ders okutuyorum. Dün. yanın her tarafında olduğu gi- bi burada da kuvvetli ve zayıf İ talebe vardır. Türk üniversite, sinde çok kuvvetli, . fevkalâde kabiliyetli talebelerle karşılaş. tım. Üniversitenin randımanı f üzerinde sözler söylendi. Ran. dıman iktisadi bir kelimedir. Üniversite diploma, sertifika tevzi eden bir fabrika değildir. Hukuk ve iktısat fakültelerinde birçok talebeler memurdurlar. Dersleri takip edemezler. İmti. hana 'bir hafta kala daireden izin alır ve imtihana girerler. Dolayısiyle bu talebe zayıf o- lur. Bana öyle geliyor ki, orta mektebin müstakil olarak de. ğil, lisenin ilk kısmını teşkil et. mesi lâzımdır. Eğer orta mek. tep başka bir gaye takipet. mezse bu takdirde randıman dediğimiz seyi, talebenin sevi. yesi yükseltir, dedi. Muallim Nuri tekrar kürsüye gelerek bir sulitefehhüm hasıl olduğunu anlattı ve şöyle dedi: — Dilim dolaştı. Bazı anlat . mak İstediğim şeyleri yanlış söy. ledim. Benim demek istediğim şey lâtince ve grekçenin liselerde okutulması meselesi üzerinde ar. kadaşlar buraya hazırlıkir olarak gelmemişlerdir. Yoksa şüra bu meseleyi görüşemez, salâhyeti ba ricindedir, yolunda bir şey anla. şıldıysa sizden özür dileyorum. Halil Vedat Fıratlı — Ümaniz- ma mevzuu üzerinde azaların söylediği sözlerle şüranm yüksek ve değerli müzakere dakikalarmı başardığını tebarüz ettirdi: — Gaye olan şey insan yetiş. tirmektir. Liselerimiz maalesef büğün Türk — insan yetiştir mek imkânlarmdan mahrumdur. Üniversite bir talebe yetigtirebi. Tir. Fakat eğer o talebe tabil bir — Avrupada, jürilerin ilk de-| gil, münakaşa mevzuu olmasına! manizmanm sadece garpta te.|insan olarak yetişmişse muvaf . fa ihdas edildiği ve hâlen faali- yette bulunan memleketler de da- bile aleyhtarım!. Naki BORA kervün ettiği sadedinde müta- fak olmuş sayabiliriz. İnsani te. ilsade bulunan Cevat Dursun.İfekkür #adece grekçe ve lJâtince. EK İÇERDE: * Adalardaki korucu kadrosunun genişletilmesi için şehir meclisinden tahsisat istenecektir. Yanan çamla P yerlerine de yenileri dikilecek” tir. * Yakında şehrimize gelecek olan şehircilik mütehassısı Prost Dolma bahçe » Bebek yolu ile Barbaros türbesinin etrafına ait projeler üze“ rinde tetkikler yapacaktır. » i sanatoryomuna 200 ve Haydarpaşa hastanesine de 600 yatak ilâve edilecektir. Bu yeni paviyonlarm inşası 15 ağustosta ihale edilecektir. j * İbrahim kaptan (idaresindeki motör OHaliçte Yemiş iskelesine çarpmış, iskeleyi hasara uğratmış" tır, # İskenderun limanında bir sahil sıhhiye merkezi kurulmuş, faaliyete geçmiştir. * Ankara jandarma mektebin. den 105 gedikli erbaş diploma al* mıştır. Bunlar muhtelif karakollara tayin edilmişlerdir. * Sultanahmet hafriyatı cami te" mellerine bir zarar gelmemesi için durdurulmuştur. * Kırklareli ve Vize civarında, hafriyat yapılacaktır. * Ticaret odası dün zahire borsa" sı meclisi azalığına Murat Fortun ile Kerim Attarı seçmiştir. * İyi pişmemiş hamur ekmekler için belediye tetkikler yaptırmak” tadır. Bu gibi ekmekler fırınlardan toplattırılacaktır. j * Belediye, içinden lâğım suları geçen bostanların derhal kapatılma sını alâkadarlara bildirmiştir. j * Tramvay, Tünel (ve Elektrik idaresinin kati kadrosu kânunusa” bide yapılacaktır. ğ DIŞARDA: «al # İtalyada resmi gazetede intişar eden bir kararnameye göre, resmi vesikalar ile nüfus (kayıtlarından. $ir kişinin iliği sabit olma" dığı dahi dahiliye nezare* ti, bir kişi hakkında “yahudi arkı” na mensubiyet, kararı almağa $a- murları ve mümessilleri şerefine hükümet fından bir kabul resmi tertip ğ miş ve bu kabul resminde ezciim Stalin, Mk Kag e iç, Kalenin, Mikoyan ve hökümet ve parti erkânı hazır bur lunmuştur. . 4 » ü e Yunan millt Da ka direktörlüğüne tayin edil a Jan Drossopulos 70 yaşın” da olduğu balde dün kalb sektesin den vefat etmiştir. ye verilen kıymetle ölçülmez. Biz kendi tarihimize, mazimize bir. bakalım, Divan edebiyatmın en büyük şairi Baki bu Türk . in. #anı yaratacak ne yapmıştır! Bi ze bıraktığı şey dört mısra. En büyük divan şairi Füzuli bu mev. yü üzerinde neler keşfetmiştir? Hiç bir şey. Elbetteki Ş Göte, Rasin büyük adamlardır. Çünkü insanm tekâmülüne, in ganlık mefhumunun terakki ve tealisine hizmet etmişlerdir. Bi. zâm için gaye olan gey bu insani sine geçildi. Bu arada söz alan Saim Ali, üniversitede talebenin eski harflerle not tuttuğunu, ve: dersi anlamak için not tutmanm mecburi olacağma göre liselerde #teno dersinin konulmalasını i&, tedi, — Not tutmayan talebe ol! Yeni harflerle not tutulamaz de. di, d Plân komisyonu raporunun mü zakeresi bitmediğinden vaktin de bir hayli geçikmesinden celseye nihayet verildi. Şüra ya - rm 9,5 ta müzakerelerine devam edetektir.