23 Nisan 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

—w vi eei T ERARAMDAPİ Ü ; 2 Ruzveltın mesajı vaktinde ve — faydalıdır Almanya ve İtalyanın harbi istememeleri İnsanlığı yalnız bir harbin faclalarındamn esirgemekle kalmı, yacak, milletleri dişinden tırnağıma — kadar silâhlı bir sulh İçersinde yaşamak masraf ve eziyetinden de kurtaracaltır. Yazan: Leon Blum Cuma sabahı, yani Fransız|diği gibi eğer Almanya ve İtalya meclisinde siyasi münakaşaların açılmasından ve Fransız hüküme. tinin beyanüamesini okumasından bir gün evvel, beynelmilel vaziye- ti elimden geldiği kadar tesbit et- mek için çalışmağa koyulmuştum. Fakat masama otururken “bu ma. kale çıkmadan evvel, hattâ belki deonu bitirmeden evvel acaba hangi yeni hâdiselerle karşılaşaca- gim, yeni bir hâdise çıkarak hallet meğe çalıştığım meselenin bütün malümlarını değiştirecek mi? Zi- ra Âvrupanın manzarası bir yaz seması kadar mütehavvildir. Bir lâhza içinde bulutlar yer değiştiri. yorlar ve yığılıyorlar. Hiç kimse firtinanın 1nerede patlayacağını ve yıldırrmın nereye düşeceğini bilmiyor,, kiye düşünüyordum. Bu düşüncelerim hiç te yanlış çıkmadı. Ani hâdise zuhur etti. Ruzvelt tarafından Hitlere ve Mu soliniye gönderilen mesaj Avru- panın vaziyetini yeni bir ışıkla ay dınlattı. Yalnız bu ışık ne şimşek, ne de yıldırımdır. Semayı güzel. leştiren bir ışıktır; belki de bir a- lâimi semaâdır, Fakat çok ağır ve çok asil olan bu sayfalar, geçen sonbaharın feci hatrralarını düşünmeden na. sıl okunabilir?. 28 eylül çarşamba sabahı gaze- teler Rüuzveltin ikinci mesajını neşrediyorlardı. Çeköoslovakya me. selesinin en buhbranlı zamanlarını yaşıryotduk. Salr akşamr Almanya seferberliğini ilân etmişti. İngiliz FHükümeti donanmasını seferber| haline koymuş, herkes anbean Al- manya kıtalarının Böhemyaya gir. mesini bekliyor. İşte bu sirada Ruzvelt ikinci mesajiyle harpten vaz geçilmesini tavsiye ediyor ve alâkadar devlet lerin bitaraf bir şehirde bir kon- ferans akdetmeleri teklifinde bu. lunuyorldu. Fakat bu teklif hbir kaç saat içerisinlle değişiverdi. A. lâkadar devlet yerine dört büyük devlet, bitaraf şehir yerine bir Al. man şehri olan Münihte topla.ndı. lar . Buğün de Amerika cumhurrel. sinin mesajı, dünya sulhu için ©o zamanki kadar tehlikeli Bir vazi- yet içerisinde neşretliliyor. Tehli. ke yakındır. Harp tehlikesi, ine- ceği yeri keşfetmek imkânı olmı. yan yırtıcı bir kuş gibi Âvrupa v- fuklarında kânad getiyor. Son haftalar içerisinde, son gün lerde mihverin Polonyaya, Holüan daya, Yunanistana, Romanyaya, Yugoslavyaya, Litvanyaya, Ce . belüttarığa silâhla taarruz edece- ginden sıksık bahsedildi. Her yer tehdit altınlda :stirap çekiyor, Fa. kat ben bu defa Amerika cumhur reisinin müdahalesinin geç kalma- dığma kanlim, Her halde cuhrurreisinin — bu müracaatı ve teşebbüsü bütün Fransız milletinin şükranma hak kazanmıştır. Fransa, son hadde ka dar ve bütün kuvvetiyle kendi is. tiklâl ve hürriyetiyle beraber ken- disiyle mütesanid olduklarımı id. dia eden bütün develtlerin hür - riyet ve istiklâlini müdafaa için karâr vermiştir. Fakat Fransada harp istiyen bir adam yoktür, Fransız efkârı umumiyesi, ki- me ait olursa olsun, hiç bir toprak parçasını zapta ve kimseye taar. ruza taraftar değildir. * Fransız ve Amerikan milletleri, yeryüzünün bütün devletlerinin #ayni hisleri taşıllığı ve ayni pren- siplerle idare edildiği takdirde bu gün icin hiç bir harp iİmkânı ol- madığını biliyor. Ruzveltin — de. Larp istemiyurlarsa harp olmasına imkân yoktur. Bu devletlerin harp istememe- leri insanlığı yalnız bir harbin fa- cialarından esirgemekle kalmıya . cak, milletleri dişinden tırnağına kadar silâhlr bir sulh içerisinde yaşamak masraf ve eziyetinden de kurtaracaktır. Bu takdirde milletler arasında her çeşit ihtilâflar halledilebilir bir gşekil âlacak, müzakere, anlaş- ma, uyuşma, siyasi iktısadi mese- lelerde beraber çalışma imkânla. rı hasıl olacak, insanlar yeni bir sulh havasını teneffüs edecekler; “harp korkusunun,, üzerlerine a- ğır bastığını hissetmiyeceklerdir. Fransanın niyetleri hakkında şüpheye mahal yoktur. Fakat harp ve sulh Fransanın elinde değildir. Çünkü Fransanım taarruzundan korkan hiç bir küçük devlet yok- tur. Ö halde Ruzveltin mesajı Fransaya değildir., Bu mesaj doğ- rudan doğruya Almanya ve İtal- yaya hitap ediyor. Herşey bu dev. letlerin cevabına bağlıdır. Acaba ne cevap verecekler? İşte zamanı. mızın esrarına ve faclasına temas edilmiş olüyor, zira, Ruzvelt AL- man milletine hitap ediyor. Fakat bu hitaba cevap verecek iki, yahut bir adamdır. İtalyan - Alman cevabını tah. min etmekten açizim. Bu cevabın mahiyetini hiç kimse tahmin ede- mez, Fakât mihver siyast şefleri . nin ademi tecavüz misakına girme teklifine müvafakat etmelerine ih- timal verebiliyorum. Beni bu ümide düşüren sebep, Franmsız - İngiliz siyasetinin biri. birile tamamen tevhid edilmiş ol ması ve Âmerikan efkârı umumi- yesinin Fransa ve İngiltere lehine temayülüdür. Şimdiye kadar mihver devletle. ri tehlikesiz, emin olarak çalıştı- lar. Küçük devletlerin kendilerine müukavemet etmeğe cesaret edemi- yeceğini ve büyük devletlerin hkarbtmiyeceğini biliyorlardı. Biribirini takip eden muvaffa. kıyetler itimatlarımı arttırdı. Fa- kat dün için doğru olan bu vakıa bugün için doğru değildir. Tehdit altında olan devletlere Fransa ve İngitlerenin verdiği teminat lüzumsuz değildir. Bugün diktatörlerin taarruzu mukavemetle karşılaşacak, bu mu kavemet umumi bir cihan harbi doğuracaktır. Ümid edilen kazanç ernin ve tehlikesiz değildir? Ağır bir yükün altına girmek lâzımdır. Fransız ve İngiliz siyasetinin yeni cephesi totaliter devletleri ilk defa olarak tehilkeye sevket- t. — Bunun içindir ki Ruzveltin raesajı bana vaktinde ve faydalı gibi görünüyor. Başka bir zaman. da bu mesaj yazılmış olsaydı, to- taliter devletler bunu bir zaaf a- lâmeti olarak telâkki edebilecek. ler ve yeni emellerine doğru da- ha kuvvetle yürüyeceklerdi. Bu- günkü vaziyet bunun böyle telâk. ki edilmesine mânidir. Bu hareket buğün bir zaaf alâmeti olmaktan uzaktır ve onun için müsait karşı- lanması muhtemeldir, Yakın bir istikbal bu meselede yanılıp yanılmadığımızı — göstere- cek. Fakat ne olursa olsun Ruz. veltin mesâjr havayi tasfiye ede- cektir. Kalbleri sulh, hürriyet, ve adalet arzuları ile beslenen İnsan lar rahat nefes almak imkânını bu- lacaklardır, Mağmum kâinatın Üüzerinden cesaret, atalet ve büyüklük nefha. && geçmiş olacaktır. * Bir tamftan Emmönu mıvdam açıhrken a'ığer tarafrarı evkaj idaresi de bu meydanın açılması için en büyük sebebi teşkil eden bü. yük mimari âbidesi Yenicamiin tamirine başlamışlır. Binanın dış cep lerıkı.! rmenm yaza yaza kalemîermde munkksp kalmıyan lim sakiplerinin haklı olduğunu İstanbula geldiği ilk gün teslim M yeni belediye reisimiz Taksimdeki sekalet âbidesi halâları yıklır Öz— — or- ——— -— 23 NİSAN — 1939 d!* İki bin eğitmen yetiştirilecek Bu yaz 14 yerde kurslar açılıyor Maarif Vekâleti, önümüzdeki ders senesinde mektebi mevcut lunan bütün köy mekteblerimizin muallim ihtiyacını bir hamlede karşılayacak mühim bir program hazırlamış bulunmaktaâdır. Bu program g ile yaz tatili devresinde yur- dun muhtelif yerlerinde açılacak 14 eğitmen, kursu birden köy mu- allimi yetiştirecektir. Bu kurslara alınacak askerlikte çavuşluğunu yapmış olanlar şimlliden seçilmiş- tir. Bu 14 kurs bir decrede 2000 mezün birden verecektir. Yeni kurslar program ve tedri. sat itibariyle şimdiye kadar olan kufplara nazaran daha geniş -old- Caktır. Maarif Vekâleti kursların Eski- şehirde iki tane olmak üzere Ada- na, İsparta, Erzincan, İzmir, Kas- tamonu, Kars, Kırklareli , Koca. eli, Malâtya, Mağnisa, Samsun ve Trabzonda açılmalarını münasip görmüş ve buna göre- tertibat al- mağa başlamıştır. Maarif Vekâletinin bu yeni programı sayesinde şimidiye kadar yetişmiş olanlarla beraber üç binç yakın köyümüzün muallim ihtiya. ci tamamen karşılanmış ve köy ço cukları ilk tahsil imkânına kavuş- müuş bulunacaktır. Bir sandal parçalarıdı Dün Köprüde bir kaza — olmuş, bir sandal büyük bir mavna ile köp rü arasında kalarak parçalanmıştır. Hâdise şu şekilde olmuştur.: Rumelikavağıma bağlı sandalile köprü gözlerinden geçmekte — olan Kadir arkasından gelen Denizban- ka ait 436 numaralı mavnayı gör- memiş ve sularin cereyanile sanda: lin üzerine düşen mavyha da büyük bir şiddetle sandala çarpmıştır. Kaza tam köprü ağzında olduğu için sandal mavna ile köprü demir. lerinin arasına sıkışmış ve parçala. nâarak derhal batmiştır. Sandalcı Kadir kendini denize at: tığından kazadan tehlikesiz kurtul. muüş ve yetişenler tarafından deniz- den çıkarılmıştır. Deniz Ticaret müdürlüğü tahkiakta başlamıştır. ——— İ ımralıdan kaçan ilk mahküm İmralr adasındaki hapishaneden bir iş için Armutluya gönderilerek oradan bir kolayını bularak kaçan Cafer adımdaki mahküm, Yaloyada yakalanmış ve muhakeme için Bur saya gönderilmişti. Caferin muha: kemesi Ağırcezada yapılmış ve mah küm olduğu cezadan geri kalan kıs. mına bir sene on bir ay ilâve olun. masına karar verilmiştir, bulunan ve bu sene açılacak bu-|- bu | üç zilli bir. kurnazlık Alâkadar makamlara, şehrimiz. deki sınaf müesseselerden, adetle- ri bir hayli olan bir kısmı tara - fından baş vurulan şayanı dikkat bir usul hakkında bir ihbar yapıl. mıştır. Bu ihbara göre hareket- leri bir çok şekillerden devletin nizamlarına uymayan bu müesse. seler şöyle bir usule bag vurmak- tadırları . | MDtnSı_î:»E'.'îf;"._îU pIST d?!" Ka pâlt tutulmakta ve dışatıya ” yal: nız bir göz deliği bulurimaktadır. Kapı çalınınca kapıcı İdelikten bakmakta ve gelen şahsa göre üç zilden birine basmaktadır. Birinci zil müesseseye dahil o- İanlar 'ile kendisinden endişe edil. miyecek şahıslara aittir. İkinci zil İş Kanununa karşı kapıları yapılmış ! Bazı sanayi müesseselerinin garip dair bir ihbar yapıldı İ“ 'Mesat saatinden — sonta ” geîm gırf maliye memurlarına aittir Bu hesi esash şekilde tamir edilmektedir. tır. Bina dün bir gün içinde süratle yıktırılmıştır. i * Taksimde âbide — yapıldığındanberi kaldırılması için — şiküyel, 4 l 4 AM V j | E fabrıika bulduklarına zil çalınınca büroda ona göre ter- tibat alımmaktadır. Üçüncü zil ise diğer devlet memurları ile bilhas- sa sanayi ve iş müfettişelri için. dir. Bu zilin sesi İduyulunca fabrika. da beyannamesi verilmemiş veya mesai Saati haricinde çalışan işçi varsa bunlar derhal makineleri durdurup fabrikayı başka' üapıdıw ı ter ’ İ-'rı Rf'ı—ırıır:oı- müfettişler ve memürların kimse. yi bulamadıkları halde sonradan işçilerin teftiş sırasında dışarı çı- karıldığı ve sonra tekrar işe başla- dıkları haber alınmıştır. Alâkadar makamlar, bu mühim sahtekârlığa karşı tedbir almakta. dırlar. Maarif Bir kaç gündenberi şehrimizde bülunan Maarif Vekili Hasan Ali Yücel, kültür müesseseleri fında yaptığı tetkiklere devâam et- mektedir. Düt sabah saat 7 de Kabataş lisesini gezmiştir. Bilindiği üzere Maarif Vekâleti, öğretmenlerin talebelerle daha yakmımdan meşgül olmalarını temin maksadiyle öğ. retmenlerin iderslere — talebeden evvel girmelerini ve sonra çıkma. larını tesbit etmişti. Vekil Kaba- taş lisesinde verilen emri dün biz- zat kofitrol etmiştir. Hasan ÂAli Yücel Kabataş lise. sinin pansiyon kısmını da gezmiş, direktör ve öğretmenlerle temas Tederek kendilerinden izahat almış dileklerini dinlmiştir. Vekil, bundan sonra üniversite- ye gelmiştir. Üniversite rektörüy- le bir müddet görüştükten sonra yeni ve eski fakülte dekanlarmı çalışma bürolarında ziyaret etmiş, kendilerinden fakülte —işleri hak. kında izahat almıştır. Üniversite talebesinin &n mü. him ihtiyaçlarından biri olan büro meselesi de önümüzdeki ders yılı başına kadar halledilmiş olacak- Hasan Ali Yücel İstanbuldaki tetkikleri etrafında şunları söyle- miştir; — İstanbul ümvemtesinin git. tikçe tekamül etmesi için icabe- den bütün tedbirleri alryoruz. Üni versite meseleleri hakkında gerek rektör ve gerekse dekanlarla biz. etra- | | tehlike teşkil eden bu Vekili zat temas ederek kendilerinden malümat ve fikir aldım, Üniyersi. te makinesi muntazaman işlemek- tedir. Talebe birliği meselesini soru- yorsunuz. Üniversitenin idari ilmi mesailerinde talebenin kendi başına organizasyon sahibi olma. sınt istemiyoruz. Esasen birlik va. ziyeti etrafında rektörlük meş- gul olarak icabeden şeyleri hazır- lamaktadır..,, Vekil, bu akşamki trenle An. karaya gidecektir. Serseri torpiller çoğalıyor Son:. zamanlarda Karadenizde Türk kara suları üzerinde görülen serseri mayinler çoğalmıstır. Her zaman deniz vasıtaları için büyük Mmayinlerin bilhassa ticareti bahriye filomuzun umumiyetle ftakip ettikleri seyir hat ları üzerinde görülmesi tehlike ihti. mallerini arttırmıştır. Evyelki gün Trabzon ve Yaros fenerleri arasın* da görülen mayinden sonra-dün de Deniz Ticareti müdürlüğüne krem- pe ile Cide arasında bir serseri mayi nin görüldüğü haber verilmiştir. AAA LRARÇYAR Aile hayatının güçlüklerini kolay. laştıran, gürültüler ve fırtınalar or- tasırıda kuş sesi zevkile — sinirleri yatıstıran cocuktür. ; da inşa etmeğe karar var'dıgı yük mendirek için lâzım gelet F zırlıkları bitirmiştir. ve sonbahara kadar tamam tir. temizlenecek, burada batmış bazı vesait denizden çıkarıl8” ©| tır, Mendirek fena havalard3 “4 çük vesaitin sığmabileceği 807 - yapılacaktır. —Mendirek şas” 10 bin lira harcanacaktır. Hirak edecektir. -murahhas sıfatile hazır bulun! üzere Gülhane hastanesi profe$ | lerinden Dr. Bürhanettin Tuganla Milli Müdafaa Vekâleti "| zıssıhha mütehassısı Dr. Arif #” | Amerikaya hareket etmişlerdir « | tif etmiştir. Bu muallimler Kabataş lisesini ve Üniversiteyi gezdi bu akşam Ankaraya gidiyor ve | / 4, Kartalda — mendirek , Deniz Ticaret müdürlüğü B* | Bugünlerde inşaata — başlani”| Bu iş dolayısile Kartal limafif Beynelmilel askeri kongresi ' Önümüzdeki mayıs içinde Vöf tonda beynelmilel askeri — tabü” | ve eczacılık kongresi topları tır, < Bu.:köngreye hükümetimiz d? ; Konterada Takdirname alafl.ffq1 muallimler — | Maarif Vekâleti, Millet mekt?, lerinde muvaffakıyetle ders Vd_ | muâllimleri birer takdirname il€ * Abdullah Vehbi, Hasan V Kemal, Tevfik, Cemal, Faik. met, Hamdi, Tahir, İsmail Bı"" Meliha Melek, Safiye, Sakine, mi, İsmail Hakkı, Salihe KA Salâhaddin, Zahit, Nihat, Ziya; lâhat, Talip, Eşref, Cevdet, Müş” ref, Hakkı Sezer, Kiymet, Yusuf Ziya, Mesrure, Sami, 54 hâttin, Mesrure Tanyoel, Ml": Ekrem, Yümnü, Ahmet, SaIMı# met Fikri, Hüseyin, Tahsin, Lip. Haydar, Kâmil, Kamer n, Haydar, Arif, Muzaffer, cep,,Hatice Lütfi, Nuri, Saip: p ref, Asım, Turhan, Salâhattin, san Ikîzkaya. İhsan Coşkun, 8& Süleyman, Refet, Feridun, J Behire, Mithat, Hakkı, Rnştüı Slj riban, Sakine, Sabiha, ha Ösmay, Makbule, Şaban, Ek’; Tahsin, Hilmi Ünal, Nühüfte, fik, Zeki Karsen. # Gümrükler U Mudur" 4 Londradaki beynelnıı.lel ”"Ğ,ıı# vacılık, koöngresine hükümeltt” temsilen iştirak - eden Ve Avf“" nm muhtelif gümrüklerinde “Edl ler yapan Gümrükler Umum | dürü Mahmut Nedim bu aksif Ankaraya gidecektir. —— Ege denizinde fırtınâ Ege denizinde şiddetli bir gl tına başlamıştır. Seferde: b nan vapurlar limanlara sığınm'i lardır. Bu yüzden postaların geülkd' İsmet İnönü ği tahmin edilmektedis eZ Ş ee L h