21 Ekim 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

ı 4 İ ae O — l | dan Yugoslavlar isti. â t A ' ü İ (l - vusturya mevcut - önü halketmek lâzımgelirdi.,, Almanyayı kesip | F L 4 l D a Si ,. » İlrür 1 ; ıî“ ,- —a B Bar G eei « aai ' AdÜğllüla a TU < Ö ada iariübe Aşan e daalmün Pa zi Ü # SÖZELÜRİRüi A v SA 'Anşlus,, ve Habsburglar Avrupanın merkezini arayınız... Hen- dese veya topoğrafya üsüllerile ölçtü- günüz takdirde de, siyaset bakımından aradığınız takdirde de Avüsturya ile karşılaşacaksınız.. Hakikaten de, eski asırlarda olduğu gibi, şimdi de, mihver A vusturyadır ! Bu memleket, iklimlerin ve irkların biribirine tesir etmemesi için bir set ol- müştur.: Türk istilâsı Viyana surlarına kadar ilerleyip orada durmuştu. Habs- burglar, küçük devletleri toparlayarak bir imparatorluk kurmuşlar, Slav se - - linin Balkanlara ve Avrupanın göbeğine geçmesine mani olmuşlardır. Nihayet, Prusyanın karşısında bir de Viyananın yücelmesi, Cermenlik âleminin yekvü- cüt olmasına, bütün Avrupada rakibsiz bir hükümranlık teşkil etmesine karşı durmüştür. Onun için, bu merkezi — memleketin daimi bir muvazene taşı olduğunu far- keden eski bir diplomatın şu sözü meş- hurdur: “Avusturyayı niçin iz'aç — edip onu yıkmağa uğraşıyorsunuz? Eğer bir A- bulunmasaydı bile Harpten sonra, budayan müttefikler, Avusturyayı. büs- bütün kuşa çevirdile-. “>un parçaların- etti, Maca- ristarilar ve Çekoslovakyalar — husule geldı. Dolayısile Romanya hissemend oldu. Fakat, daimi surette hasta ve hal- ledilmemiş bir mesele ortada kaldı. Bir| eksiklik yahut bir fazlalık hissolunüu - yordu: Almanyanın gözü, baştan başa Cermen olan bu komşu diyarı ilhakta... Egu' bu idealine erişirse, — Cermenlik dev kesilecek, bahsettiğimiz o ra - Hlı:mz hükümranlık haline gelecek... Bu — vazleyt, Avusturyayı kuşa — benzeten devletlerin işine hiç — gelmiyor. “Anş- - İus,, denilen bu birleşmenin son derece aleyhindeler... Sen Jermen muahedesi- nin'bozulmaması için, — Avusturyaya, İtalya uıulü ve hnstı anhl: ıdcolo ısme Fakat, muazzam bır devlet şeklınde ta- rihin sinesinde yaşamağa alışmış olan bu halk için, böyle mütevazi bir millet hğın tam merlı:ezı Avrupada olup papazların tevekkülü ile yaşamak elvermiyor... İki kutuptan birine gidi- yorlar: Ya Almanlık camiasına karış - mak, yahud da eski hanedanlarını baş- larına getirmek! (ki, bu, eski İmpara- torluğu kurmak demektir!) Birinci şık nasıl Almanyaya — rakip büyük devletlerin işine gelmiyorsa, i - kinci şık dâa, öylece, küçük — itilâfın (Yugoslavya, Macaristan ve Çekoslo - vakyanın) beğeneceği bir vaziyet olmr- yor, Bunları açıktan açığa söylediler: “A vusturyanın - ÂAlmanyaya ilhakını, Habsburgların tahta geçmesine tercih ederiz!,, dediler.. Ve, bu da akla yakın bir itirazdır: Çünkü “Bizim canımiza kasdeden bir imparatorluk yerine, bü- yük bir Alman komşuyu tercih ederiz!,, demektir . : İşte, artık avusturya kararını verecek bir devreye geldi. Çünkü, bizzat büyük devletlerin tesis ettiği — hükümetin va- risi olan Şuşnig, İtalyan usulü ve kato- lik zihniyetli bir faşizmle — Avusturya halkını ebediyyen yürütmek imkânını bulamadı: “Habsburgları getireceğiz!,, kararını verdi, “Halkın da fikrini sora- cağız. Hanedanı isteyip istemediklerini anlıyacağız!,, diyor. Böylelikle, Avrupanın ortasında yeni bir muvazene taşı olmak istiyen — yeni bit ihtilâf mevzuu doğuyor. Küçük 'iti- l1âf bu hortlayışa muarızdır ve bu siyasi küvvet, isminin küçük olmasına rağ - men yabana atılmıyacak derecede bü - yük bir mevcudiyettir. Almanyanın Cenuba istilâ ihtimallerine karşı, Habs- burgların yeni bir imparatorluk kur -| maları, İtalya, İngiltere ve Fransanın işine gelir, Hattâ Şuşnig belki de onla- rın ilhamile harekete geçmiştir. Fakat, düveli muazzamadan dördüncüsü olan küçük itilâf, bu imparatorluğun kendi sırtından hayat bulmasına nasıl müsa- ade eder? İşte, ihtilâfin ruhu bundadır! Ve en vahimi, bu seferki an]aşamamaz- mühim harplerm patlak verdiği hok- tada olmasıdır! Hüseyin Faruk TANUR taarruza E)Şadrıt hükümeti asilere vardımı şikâyet etti -— yeniden Sofya 21 (Hususi muhabirimizden 'WM)—B&MMWM lerine Romadan verilen bir telgrafa gö re Stalin, Litvinof ve Molotof ile yap- — tığı bir görüşmeyi müteakip Sovyet - Rusyanın İspanya işlerinde bitaraflı- |— ği terketmesine karar vermiştir. Bu karar üzerine Moskova radyosu İspan- yaya hitaben şu mealde bir tebliğ neş- retmiştir: “İspanyadaki arkadaşlar, gayret! Yakında yardrmmıza geliyoruz. Ade- mi müdahale komisyonundan açık ve garih cevap istedik: Ya evet, ya ha- yır... Daha fazla bekleyemeyiz.,, Stalin de Madrit hükümetine yeni bir telgraf çekerek bu kararı bildir- miş ve İspanyayı faşistlerden kurtar- manın aynı zamanda medeni bir vazife olduğunu söylemiştir. Gelen haberlere göre Madrit de asi- | lern hücumuna karşı bütün hazırlık- | Tar tamamlanmış, resmi müesseseler- '_ " ga gündenberi Madrit biraz - düyanmıştır. Bu harekete | le büyük binaların altma dinamit ko- — nulmuştur. Şehri terk etmek zarüreti e'duğu takdirde binalar berhava edi- Şcektir. MMedrit, 21 (A.A.) — Havas a;anu ranhabirinden: Diüsşzaanın şehir kapılarında bulundu canlanır gibi olmuş ve ilk günlerin coşkunluğu kadınlar da İştirak etmektedir. Kadınlar, kalabalık bir takım grup - —- İlar vücuda getirmişlerdir. Bunlar, şeh- — rin merkezindeki caddelerde: “Erkek - İspanya dahili harbi Hu Hzümetçiler mukabil — ler cepheye, kadınlar geriye,, diye bağı geçtiler rarak dolaşmaktadırlar. Bir çok maha- fil, milislerin bir taarruz izra etmek is- tediklerini beyan etmektedir. Gazeteler, bir kaç gündenberi —en iyi müdafaa usulünün taarruza geçmek olduğunu, mukavemetin artık kâfi ol - madığını tekrar edip durmaktadırlar . Filvaki dün hükümet kuvvetleri, bir çok noktalarda mukabil taarruza geç - mişlerdir. Hükümet tayyareleri, düş - man mevzilerini bombardıman ederek cumhuriyetçilerin son günlğrde İllescas mıntakasında kaybetmiş oldukları bir araziyi istirdat etmelerini temin et - miştir. Berlin 21 (Radyo) — İsapnyada asilerin ilerlemesi devam etmektedir. Madritten birçok şahsiyetler ayrılmış- tır. Katalonyada 18 den 40 yaşına ka- dar olan ahali tamamen seferber edii- riştir. Londra 21 (Hususi) — Londradaki İspanyol elçisi yeni bir nota ile, İspan- ya isyanına ademi müdahale anlaşma- sının bulunduğu hakkında müracaatta bulunmuştur. Bu notada, İtalya ve Almanyanın asilere yeniden yaptığı gizli yardım- lş.rda.n şikâyet edilmektedir. ** * İspanyaâa ihtilâlci kuvvetler Mad- ride doğru ilerlemekte devam etmek- tedirler. Asiler Madride 55 kilometre yakındadırlar. İspanıya cumhur reisi Azana evvelki akşam geç vakit Madritten Barselona gizlice gitmiştir. Reisicumhur dahili harpte İspanya hükümetine gösterdiği HABER — Akşam postası Belçika bitafa o uğu çll'l -Frahnsa, Almanyanın şartlariyle anlaşacak mı? — Belçika hükümetinin, — harici bitaraflıklarını vermesinden sonra dahili bir taktm tedbirler — aldığı gö. rülmektedir. Belçika — hükümetinin Belçika faşistlerine karş; da ciddi ve kati bir mücadeleye girişeceği anlaşıl. maktadır, Hariciye nazırtnın bundan evvelki bir nutkunda hükümet fırka. larının birleşmiş olduğunu ilân etme. sinden sonra evvelki gün de Liberal meclisi hükümete müzahir olduğunu ilân etmiştir. Bu hususta sabık İngiliz hnazırı Çorçil, söylediği bir nukunda Belçika, nın gene bir taarruza uğramak vazi. yeti karşısında bulunduğunu, İngilte. renin bu yeni vaziyetten çok mütanzar. rır olacağını, Fransanın kendi garan. tisini ileri sürmedikçe Belçikanrı em. niyetini tahtı temine — alamıyasağını söylemistir. Frarsarın vaziyet! Sundan Express başmakalesinden : içeride * Müddeilümumi!i Hikmet Onat — evvelki günkü tetkiklerinden sonra dün de Eyüp ve Bakırköydeki cürmü meşhut mMmuhakemeleri ni tetkik etmiştir. * İhracatçıların teacili işi dün akşam bit. miş ve 213 ihracatçı tescil edilmiştir. Fakat muamelesini bitiremiyen yüzden fazla ihra. catçı vardır. * İstanbul gümrüklerinde yaşları ilerlemiş olan 6Ö hamal işlerinden çıkarılmıştır. * Hukuk — fakültesinin yeni dört sönelik tahsiline ancak bu söne hukuka giren yeni talebeler tabi tutulacaktır. * Romanya başkönsolosu — Gretzü iki ay nrezuniyetle Bükreşe gitmiştir . * Fransız sefiri Ponso pazar akşamı An. karaya hareket edöcektir. -— & Mezuünen memleketinde bulunan Roman, _yığelçııl .Füou çuma günü şehrilmze gelecek '*'!_lli Sabİr ü Ünde r* Vapurların senede bir büyük — tamire tabi tutulmaları müşkülât. — döğuüurduğundan tamir müddeti 18 ayda bir defaya çıkarıl . maktadır, # Şehir meclisi sönteşrinin ikinci günün . den itibaren içtimalarına başlayacaktır. * Vali Muhiddin Üstündağ Dağcılık klü. bü relsi de ölduğundan Bursada — Uludağda bir otel inşası için — Belediye bütçesinden 10.000 Hira ayırtmıştı. Bu otelin lnguına. yakmda başlanacaktır. * Gümrük teşkilât kanunu mucibince me. murların asgari maaşı 16 lira olacağından 12 lira asli maaşlar 18 — 17,5 liraya, 16 — 17,5 Hralar da 20 liraya çıkarılmıştır. * Şark şimendiferleri kumpanyası imtiya. zınm satın alınması için müzâkerelere dün de devam edilmiştir. Kumpanya murahhas, ları tekliflerini yazı ile hildirmişlerdir. * Yugoslavya ile Ankarada yapılmakta o. lan ticaret anlaşması müzâkereleri — bitmiş ve Yugoslav heyeti anlaşğmayı hamilen hare, ket etmiştir. * Cumhuriyet bayramında Ankaraya gi. decek izciler dün Gülhane parkında hazır . hık talimi yapmışlardır. Ayın 24 Ünde ha - reket edecöklerdir. * İktiğat vekâleti Haliçte tersane yaninda | bulunan bir kızak ve atelye mâühallmi Liman idaresina vermiştir. Liman idaresi — burada yeni tezgâhıni ve atelyelerini — hazırlamağa başlıyacaktır. * Belgratta çıkan Vreme Bazetesinin dip lomatik muharriri Svetavski Şehrimize gel . miştir. Yuğoslav gazetecisi Şehrimizde bir - kaç gün kaldıktaân sonrâ Ankaraya gidecektir Bundan sonra da memleketimizin muhtelif yerlerini gezecektir. Svetavski — dönüşünde seyahat intıibalârını yazacaktır. Dışarda: * Nevyork gazetecilerinden Erbins 18 sa. at 14 dakika elli altı saniye de tayyare ile devriâğlem seyahati yapaârak bütün rekorla. rı kırmış ve Nevyorka vasil olmuştur. * Romanya Rador ajansı kabinenin de « ğişeceği haberini tekzip etmektedir, * Arap grevinin başlangiCiIndanbeeri ilk defa olarak'evelki gece Küdüste hiçbir sul. kast olmadığı bildirilmektedir. # Norveçte umum! intihap dün yapılmış 've sosyalİstler ekseriyeti kazanmış ştır. Sos . yalistler eve'kine nazaran İki fazla azalık kazanmıştır. Muhafazakârlar böğ fazla, Köy. lü partisi de iki Zazla azalık Kazanmığtır. yardımdan dolayı Katalonyaya kârşı şükranını bildirmek için Barselonu zi- yaret etmiştir. Azanaya dört nazır re- fakat etmektedir. Neşredilen Tesmi tebliğde İspanya Reisi tumhurunun mücadele eden bütün &, “.etleri dola- şacağı bildirilmektedir. Belçika Fransadan ayrılıyor. Bu büyük bir hadisedir, Fakat, geleceği muhakkak olan bir hadiseydi, Belçika, Fransanın Almanya ile harp etmesi takdirinde Fransaya güvenemiyece. ğini anlayınca, bittabi ayrılacaktı. Bundan başka Belçikanın dahili vaziyeti de, Fransadan ziyade Alman. yadan yanadır. Belçikada iki ırk var. dır, Bunlardan Flamanlar yeni Rex (faşist) partisiyle beraberdir. Ve Al. man taraflısıdırlar. Almanya, büyük harpte Belçika yı işgal ettiği zaman Flamanları ken. di lehine olarak yetiştirmişti. Fransa bugün, Almanya ile Al. man şartları üzerine bir anlaşma ya. pıp varmamak meselesiyle karşı kar. SıvAİrr ., Bolç'ka'ı'ar Fransarnın “Kısı' , taşmasından çekinmişler “The People,, isimli İngiliz ;.aze. tesinin yazdığına göre, Belçika, Fran sanın “kızıl,, olması ihtimalinden kork tuğu için bitaraflık ilân etmiş. Gazete aynen sövle diyor: “Belçika efkârı umumivyesi bugün Almanya ile bir anlaşma vücude ge tirmek taraflısıdır. Ve bu taraftar lk Fransanın bolşevik olup Hitlerci. lik v& faşizme karşı yeni bir mrüca. delede Rusya ile ittifak — aktetmesi korkusu ile daha kuvvet bulmakta. dir.. İtalya ile Almanya Sovyetlere karşı Müşterek mesai plâ- nı mı hazırlıyorlar ? Almanyada bulunan İtalyan Hari- ciye nazırının Almanya ile İtalya ara- mizemidem İçİm Si dddi di “ll!lvıı—ııı—'şçııv vanzan ilül- berlerin asılsız olduğu bıldirilmekt.e— dir. Ita.lyq. ile Almanya, yıkıcı kuvvetle- re (Bolşevizm) karşı mücadele husu- sunda teşriki meıai ımkânlarmı ara- yacaklardır. Almanca Germenya' gazetesi de şu- nuü yazıyor: “Bu ziyaret, Avrupa siyaseti için 'bilhassa mühim olan bir anda vukua gelmektedir. Sovyet Rusyanın siyase- ti, bolşevizm aleyhtarı olan bütün dev-. letlerde bir aksülâmel hasıl etmiştir. İtalyanın bütün dünyadaki kargaşa- lıklar arasında nizam ve s#ükünun hü- küm sürmekte olduğu yegâne memle- ket Almanyanın yanı başında yer al- mağa hakkı vardır: Faşist siyaseti Ro- ma itilâflarile müsbet iş görmek hu- susundaki meziyetlerini göstermistir. Bu siyaset, bizim Avusturya ile olan münasebatımizın İl temmuzda yeni bir safhaya girmiş olması it'barile bilhassa takdirimizi celbetmektedir.;, 250 kişi boğuldu — Bahrimuhitte mülhiş bir fırtına var Çava - adası civarında müthiş bir deniz kazası olmuştur. Vandervik adındaki — Felemenk posta vapuru dün Surabaya ile Se | Mmarang arasında batmıştır. Yolcular. dan 250 kişi boğulmuştur. &aat ikisinde S, O. S. imdat isaretleri göndererek “Kapaklanmak üzereyiz. yana vyatıyoruz.. — diyen gemi, sonra susmuştur. Ç Kaza yerine blrcoıı ufak frcmnn. le, deniz tayyareleri kosmus, tayvare. ler 43 gemiler de 62 kişi kurtarmış. lardır. dır, Simall bahr.muhitte Şimali Bahrimuhitte fırtına bü. tün şidetiyle hüküm sürmektedir. Ye. ni İngiliz trans atlantifinde şiddetli dalgalardan ön yolcu düşerek yara. lanmıştır. Sabahır |/ biraz | gün sonra gelmesine akıl € 21 Bırincıbeşrın — - Dogru değil | Şehir İçin&e peoesta HABER okuyucularınd V' bedüva abone vermeyi vAM, vaadini yerine getirmek ı daimi okuyucu kartları bti adreslerini alarak gazeteltti ile göndermeye başlamıştık. & Aradan iki gün geçmedi. | İstambul içinde ve mülhaki __!"ı nan okuyucularımızdan şikiil ladı: — Gazetelerimiz bize, bir F” ra geliyor. Ben günü gün madıktan sonra ne yapa! göndermeyiniz. Hariçten “ mecbüuriyetinde kaldığım W ğ Tinize de, ödediğiniz posta W yazık ölüyor. Okuyucularımızın hü ğildi. Hatta bazıları nasiıl © lar ve haklı olarak uzzıiı günü gününe vermadıgîmızd yorlardı. Gazetemiz, ekseriya o gütt” yeni hâberlerini vermek endit” leden sonraları saat 3 de geç yarım saat içinde de pos' | verilmiş bulunur. Hatta satt postaya verilmiş olan sehir * mektup ve güazetenin avnt TWi cesinde adreslerine gitmemiş " s1ı, şehir posta teşkilâtının na delâlet eder. Bu biyük V liktir ve biran evvel düze zım gelir. ü Halkın V 20 bin kişilik 1tâ “diğini ve memleket müdafiler” * mevcut olmadığını göstern / mektir. Diğeri de M. uuso’ | zamanlarda yapmak Denizin üzeri el'an taranmakta | Habheşistand' Harp ; Daşliladi ordusu llerll _,_; ni h da meğe başla.dı Ha zaptı için” &mir alan * harekete geçince Habeş çarpışmağa — başlamıştır. : Adisababanın işgalindenberi * olarak garbi Habeşistanda | maktadır. ğ İtalyanlar yağmur mevsim geçmez Adisababa mintakasif baren garbi Habeşistana do? meğe başlamışlardı. İtalyanlâ? reketin bir polis ilerleyişi © bildirmekle beraber hareket€ tayyareli tanklı muntazam ' dur. Romadan verilen malümü evvelği gün Cebassi mıns İtalyan ordusile Habesler * kanlı bir muharebe ölmüstü” ler 'toplarile birlikte İtalyanlâ ruzda bulunmuşlardır. Rom3. ” rin bu taarruzun hez metle " lerce ölü bıraktığını idd'a eti Habeş kuvvetlerine kumat” Dejasmas Abayın da ölüler ” olduğu söyleniyor. B İtaiyanlarin çayel' 4 Deyli Ekapres gazetesi bü J ruz hakkında şu malümatr V7 “Önümüzdeki birkaç gün . | İtalya, cenubi Habeş'stanı * vasi mikyasta yeni bir taarrk” cektir. Mareşal Grazianinin kun’ tımda beyaz ve yerli askeri V den mürekkep 20.000 ııişîl"" vet Goreye taarruz etmek üZ— mü etmiş bulunpyor. Bu hareketin iki sebebi VE a bütün dünyaya bir Habes havalisindeki mukavemeti * değişikliklerdir. İngiltere memleketlerin — “İtalya Habeş imparatorunu,, te yeni İtalyan siyasi müme! nıtmaktan imtina etmekte göre, bunu bertaraf edebilmM” gi gâne çare cenubi Habeşistâ” dan ibarettir.