25 Haziran 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

TGGE I KUVVET ŞURUBU Genel zafiyerte, nekahat hallerinde, dermansızlık ve sinir zafiyetlerinde kullamlan bir kuvvet şurubudur. X E GE Markasına Dikkat 24 Uncü yıl Sayı: 8212 umhuriyet KURUCUSU: YUNUS NADÎ Telgraf va mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefonlar: ümuml Santral Numaresn Z42S8. Yaa Ulsri: 24299. Matbaa: 24230. Dr. SAADİ NAZIM NİRVEN İSTANBUL SÜLARI Türklerin IsJsSHJSlda kurdukları su medeniyeti 254 bu«ak sahife, 117 resim, 7 harita, itMalfcgıefis baskı. Fian* l Umumî Satış YaC'ı ' İ N K I L Â P~* K*4 T A B E V İ Ismet InönüCelâl Bayar görüşmeleri ve I Halk Partililer: "Muhakkaktır ld iç politikada bir devir kapanmış ve yeni bir devir açılmıştır,, diyorlar "Bu temaslardan sonra hava temizlenmiş, suitefehhümler hafiflemiş, ileriki geüşmeler için saha oldukça müsaid bir hale getirilmiştir,, Ankara 24 (Telefonla) Cumhur Başkam İsmet | Inönü ile Demokrat Parti Genel Başkam Celâl Bayar j arasmda vâki olan görüşmeler dciayısıle C.H.P. çevrelerınde şimdiye kadar hiç bir yorumda bulunulmamıştır. Demokrat Partı ile ilgili mahfillerden sızan haberler ise, sadece; bu temaslardan şimdiye kadar ciddî bir netıce alınmarmş olduğu merkezinde idi. Fu göruşmeler dolaytsile ortaya seri halinde atılmskta olan çeşidli tahminlerle şayialann nasıl karşılandığını öğrcnmeK üzere benim, bugün münhasıran C.H P. ile alâkalı çevrelerde yaptığım temaslar, gonişmelerd'n elde edilecek sonuçlara, bu mahfillerde de büyuk bir onem verildiğini teyid etmiştir. Ancak bu çevreler, Demokrat Parti ile ilgili mahfillere pazaran V > u mevzuda daha iyimser görünmekte ıdıler. Yaptığım gorüjmeler sırasında daha açıklayıcı taf>ılât vertln^emckle beraber «her ikı partide de, çok partili sistemi sü r atle inkışaf ettirmek isteyenlerin müşterek hedefe ulaşmak ugrunda gayretler harcamak*a> olduklarındaa âdrta kat'i bir ifade ile bahsedilmi^tır. Bu gayre'lerin semereli olacağı umuluyor. Bu çevrelerde dahi bana aynen ifade edilen şudur: «Muhakkaktır ki iç politikada bir devir kapanmıs, yeni bir devir açılmıştır.> Bu devrin neden kapandığı ve yenisinin na'il açıMığı da C. H. P. li çevrel«rin gofuşüne gope şöyle olmuştur: <Hâdiseleri yakından takib etmiş olanlar, Demokrat Partinin 27 temmuz 1946 seçimlerinden hemen sonra Devlet Reisine ayağa kalkmamak jestile tuttuklan yolun, hem kendi partıîerini, hem de nr.emleketi iyiiiğe götürmiyece'ğini anlamışlardır. Bılinduği üzere gerek muhalefet ileri gelenleı. gerek bazı gazeteler sistemli bir tarzda Büyü'c Mıllet Mfclisi seçimlerine malum telmihlerde bulunmuşlardır. Bunların da bir netioe vermediği, arkada kalan 8 ay zarfında meydana çıkmıştır. Bu sebebden Refık Koraltanın Beşiktaş gazinosunda, bazı kimselerin haya'larile ödev ccekleri hatalardan bahsetmesi, Sadık Aldoğanın, üç ay zarfında iktidara gelineceğini ilân etmesi, Samed Aracğlunun; 16 ncı Luis'yi misal getirerek kıssadan hisseier çıkarmak istemesi gibi dostça sayılmıyacak hareket ve beyatılar, bizim bildiğimize göre DemokTat Partinin yüksek çevrelerinde de hoş karşılanmamıştır. Bu çevrelerde yavaş yavaş mutedıl bir zümre hasü olmağa ve grnişlemeğe başlamıştır. Celâl Bayarın son bir ay zarfında Başbakan ve bilâhara Cumiıur Başkam ile yaptığı temaslar, yeni bir çığıra giriimek üzere olduğunun ilk işaretleri sayılmalıdır. Nitekım bu temaslardan sonra hava temizlenmiş, suitefehhümler genış mikyasta hafiflemiş, ileriki gelişmeler için saha, oldukça müsaid bir hale getirilmiştir. Gerçeâe uvmıym hir takım yorumları \\fti siirejıler, b'4 havayı bulandırmak isteyenlerdir > Haydudlar arasında on zamanlarda büyiik şehirlerimiz, hele İstanbul, eli bıçaklı bir takun haydudlan n saltanat sürdüğü acayib bcldeleri andırmaya başladı. Cinayetler, kavgalar, dövüşler ve yaralamalar günden güne artıyor. Dün, yirmiye yakıtı vaka ile zabıta tarihimizde bir rekor kınldığını gazeteler yazıyordu. iarın bu rekorun da aşılmıyacafmı bize temin edecek bir işaretten ortada eser yokrur. Medenî bir cemiyette emniyetlerin en tabiisi olan hayat emniyeti gittikç^ sarsılmaktadır. Belli yerlerde, belli saatlerden sonra sokaga çıkmak kadın, hattâ erkek vatandaşlarımız için bir nevi macera hük, ptüae girmiftir. Alabildiğine içtikten sonra insanlığa aid biitün ifreti vasıfları bir ç.ırpıda omuzlanndan silkip * atan bir ziimre mensublan adını siz koyunuz halkın rahahnı karırmak icin akhna geleni yapmakta hiçbir tnahzur görmemektedir. Ötedcnberi sükunetli ve ağırbaşlı bir hayat süren büyük şehirlerimize jeni yeni musallat olmaya başladıjpmı gördüğümüz bu gangster ruhunun sebebleri üzerinde şimdiye kadar durulmadı dceil. Ekonomik şartlann > arattığı türedi sınıflardan, harbin ve l'arb sonu devrinin rol oynadığı psi\ olojik gerilemelerden, büyük şehirlerimizde emniyet hizmeti gören polis kuvvetlerinin yetersizliğinden, içki iptilâsının cahil tabaka arasmda yaj ılıp genişlemesinden bahsedenler oldu. Bu mevzular üzerinde hâlâ uzunboj lu fikir yürüten vatandaşlara rastlıyoruz. Hâdiscnin çeşidli sebeblerini araştınp ona göre metodlu bir tedavi çaresi aramak ihtısas adamlanna aid bir vazifedir. Fakat şıı da muhakkaktır ki. ilgili makamlarımız, bu kötü duruma bir son verecek radikal tedbirlere başvurmak hususunda daha fazla gecikmemelidirler. Bugünkü kar.unlarımız ve bugünkü sosyal bünyemiz, bizi hiç de lâyık olmadığınnz bu geri seviyeden kurtarmaya pckâlâ muktedirdir. Elverir ki kanunlannnzm ruhunu iyi kavrnyalım, onlan iyi tatbik edelim ve gevşek davranmaktan saktnahm. Zilzurna içip zehirli bir bulut gibi sckaklarda dolaşmak diye bir hürrijet var mıdır? Eski yeniçeri palalarını hatırlatan bıçaklan koynunda taşunak bir hak mıdır? Avazı çıktığı kadar bağirmak; kadınlara, kıziara lâf atmak. ona buna sataşmak ileri demokrasinin şartlarından mıdır? Hep biliyoruz ki bürün bunlar. deniokrasinin ve medeniyetin yasak ettiği vahşet ve zorbalık halleridir. Fakat gene hep bilijoruz ki kavgalar, dö\üşmeler, sövüşmeler ve cinayetler büyük bir çoklukla bu gibi halkrin tabiî bir neticesi olarak kar|<mıza çıkmaktadır. «Saklanamıyacak o'erecede sarhoş olarak umumî yerlerde dolaşmak» her medenî memlekette olduğu gibi bizde de suçrur. Fatı demokrasüerinde böyle adamlan polis gördüğü anda yakalar, hattâ on» fazla içki veren meyhaneciye de ceza keser. Bıçak tasımak. silâh taşınıak da bizde 'Ve ötcki medenî memleketlerde suçrur. Can emniyetini saçiamak doğnıdan doğruya de\ iete aid bir vazife olarak tanındtğı gündcnberi bu böyledir. Fakat ne yazık ki kanunvn bu hususa dair ortaya koyduğu yasaklar bizde yalnız kitab sahifeleri arasmda kalmış gibidir. Eğer irkili yerler dolaşılsa. şüpheli heriflerin üsrü aransa, uygunsuzlar bir vere kapat:lsa. cinayetlerin son drrece azalacağına ve büyük şehirletimizde hüküm süren o dereheylik NADİR NADt Arkoat Sa. 3, Sü 4 te Büyük Jüri dün toplanarak 1000 liralık mükâfatı kazanan senenin en muvaffak amatör muharririni tayin etti «Türk Mizah Anlayışı» makalesi 10 reyle birinciliği, «Köylerimiz ve Köylülerimiz» makalesi 6 reyle ikinciliği, «Birleşik Amerika ve Avrupa Muvazenesi» makalesi 3 ' reyle üçüncülüğü kazandılar •Yunus Nadi Mükâfatı» na lâyık görülen, senenin en muvaffak amatör muharririni seçmek üzere teşkil edue.ı Büyük jüri, dun matbaamızda toplanmiş ve Tıb talebesinden Erdoğan Meto tarafından yazılan 15 numaralı «Tvırk Mizah Anlayışı» adlı makaleyi birınci ilân etmiştir. •». Jürinin bu toplantısma, Ahmed Hidayet Reel (Cumhuriyet muharriri), Asım Us (Vakit Başmuharriri), Aüf Sakar (Tasvir Yaîi işleri Müdürü), Cevad Fehmi (Cumhuriyet Yazı işleri Müdürü), Cihad Baban (Tasvir Başmu harrtrO; Bm« TftMa Tü fAkfam Yazı işleri Müdürü), Falih Rıfkı Atay (Ulus Başmuharriri), Hamdi Varoğlu (Cumhuriyet muharriri), İsmail Habib Sevük (Cumhuriyet muharriri), Kemal Salih Sel (Cumhuriyet muharriri), ArJcast Sa. 4, Sü. lde Yunus^NâdTmükâfatı Yunus Nadi Mükâfaü Büviik Jurisi dünkü toplanusı esnasuıd* * '> Feci bir yangın Beyoğlunda dün sabaha karşı beş kath bir apartıman yandı, üç kişi alevler arasında can verdiler Paris konferansı Dün altmış kişilik bir Rus heyeti uçakla Parise indi Londra 24 (B.B.C.) Cuma günu toplanacak olan Üçler Konferanst için Parıs, Londra ve Moskovada hazırhklar yapılmaktadır. Toplantınin Fransız Hariciye Nezaretl blnasınm Saatli salonunda yapılacagı bildlriltnektedir. Konferansa lştlrak edecek olan So\Tet heyetinln bir kısmı bugun öğleden sonra iki uoafcda Le Bourget hava meydanına inmişlerdir. Mütehassıs ve kâtlblerden mtirekkeb olan bu ilk Sovyet hej'etl 60 klşiden murekkebdlr. Heyete başkanhk edecek olan Molotov da perşembe gunü öğleden sonra Moskovadan Parise harefcet edecektlr. Bevin, cuma sabahı uçakla Parise hareket edecektir. İngiliz Dış İşleri Bakanına mütehassıslardan mürekkeb büyük bir heyet refakat edecektir. Polonya hükumeti de Marshall plânına iştirak edeceğini bugün resmen bildirmiştir. Paris gazeteleri bugünkü sayılannda konferans hakkmda müsbet yorumlanna devam etmişlerdir. Londra 24 (a.a.) Paristeki yflk?ek Fransız memurları cuma günü Pariste Arkas\ Sa. 3, Sü. 2 d» 1947 l u n u s Nadi Mükâfatım kazanan Tıb talebesinden Ertloğan Meto Et buhranı hâlâ devam ediyor sında tam bir pervasızlık gösteriyorlar Karaborsada et fiatı: 300 istanbul halkmı zaman zaman en mühim bir gıda maddesi olan etten mahrum bırakmayı âdet haline getiren bü takım toptancı kasab ve komisyoncuların evvelki gün çevirdikleri manevra, ilgili makamların aldıklarını iddia ettiği tedbirlere rağmen maalesef tesirini göstermiş, iki gündenberi şehrin bir çok yerlerinde halk bir dirhem et bulamamıştır. Yalnız fazla fiatla et alabilecek durumda olanlarla, bazı lokantacılar, bu buhrandan istifadeye kalkışan bir kısım kasablardan kilosuna 300 kuruş ödemek suretile et alabilmişlerdir. Oğrendiğimize göre, dün de, alâkalılarla toptan kasablar ve komisyoncular Arkasi Sa. 4, SfL 2 de Yanan blna Yaztsı 2 nei sahijemizde Paris, Londra ve Moskovada hazırhklar devam ediyor, Celeb ve kasablar resmî makamlarıtı aldıklarını söyledikleri tedbirler karşıMolotov perşenbe, Bevin cuma günii Parise gidecekler Suriyede seçimler Otuz lcişi Şamdaıt Halebe zırhlı otomobiller gönderildi Şsm 24 (a.a.) Seçimler esnasında iki parü arasmda başgösteren çarpışma lar sırasında 30 kişi öldürüldükten eonra, zırhlı otomobiller Şamdan Halebe sevkedilmiştir. Halkçı lider Şeyh Sahanif, Kürd şefleri partisi adayı Aghasa rakib olarak namzedliğinl koyması üzerine, kargaşalık sırasında belediye dairesinden çıkarken bir kurşunla öldürülmüştür. Takviye kıtaları getirilmiş ve asayiş sağlanmıştır. Seçim listesi dün kapatılmıştır. Sümerbank U. Müdürü niçin istifa etti? Ankara 24 (Telefonla) istifa eden Sümerbank Umum Müdürü Hulki Alisbahm yerıne henüz bir tayin yapılma» mıştrr. Sümerbank Umum Müdür vekâletine Izmit Sellüloz sanayii müessesesi müdürü Adnan Berkayın getirıleceğl Arltas\ Sa. 3, Sü. 6 da Macaristan hakkında Rusyanın cevabı Noskova dün İngiliz notasına yazılı olarak cevab verdi Şu başıboş şehir ve cezadan yılmıyan şehirli Gecen yıl caddeyi işgalden 18797, temizliğe riayetsizlikten 10223, tramvaya asılmaktan 28416 kişi cezalandırıldı. Fakat bu suçlar bugün eksilmemiş., artmış vaziyettedir! «Iatanbulluların en büyük derdleri han gisidir?» diye bir suale cevab vermek, tahmin edildiğinden çok daha zordur2Üra bu başıboş şehirde, derd yanılacak o kadar çok şey vardır ki, bunların arasından birini seçmek hemen hemen fmkânsızdır. Buna rağmen, Belediye kontrolunun, daha doğrusu Belediye zabıtası faaliyetinin son derece noksan olması bu şikâyetlerin bir çoğuna kaynak ve vesile olmaktadır. Sabahleyin evinizden çıkarsmız, îki adım ötedeki yokuştan inerken etrafınızı dilenciler sarar, onlardan kurbılmak istersiniz, kenarda işportayla mal satan adama çarparsmız. Sıkılarak yaya kaldırıma geçersiniz, arkanızdan «Varda!» diye bir ses yükselir: Bu, bir sırt hamalının sesidir. Ne oluyor derken, başmızdan aşağı çöpler dökülür; kaçamazsınız, hemen ilerinizde üç kadm, kaldırımın ortasında durmuş çene çalmaktadırlar. Arkan So. 4, Sü. 1 â* Tiirkiyeyi ziyaret sden sakıt hanedan azası C.H.P. Meclis Grupuna intikal eden mesele hakkında ileri sürülen mütalealar Ankara 24 (Telefonla) Hilâfetin ilgasına ve Hanedan.ı AliOsmanın memleket haıicine çıkarılmasma dair kanundaki sarih hükümlere rağmen bu hanedana mensub bazı ferdlerin velev Hürriyet Partisile komünistler arasında dövüşun turist sifatile de olsa memlekete gelmeleri hakkında ne düşünüldüğü meselesi cereyan ettiği salonun hali Arkan Sa. 3, Sü. 5 U • Telgraflar 3 üncfl iohtfed» Bu resim, tramvaya atlamaktan 28416 kişinin cezalandınldığı 1946 yüında değil, 1947 de alınmışür