25 Nisan 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r 4 Mayıs PAZAR gunü ' GÜLHANE PARKI BAHAR FESTİVALINDE ümnurıyeı 23 üncü yı! Sayı: 8150 K U R U C U S U r Y U N U S NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbal No. 246 Telefonlar: Umuml SantraJ Numarası: 24298. Yaa İşleri: 24299. Matbaaî 24290. GENERAL @ ELECTRIC 120 kisilik saz heyeti sizlere unutulmaz btr gün yaşatacak. Cuma 25 Nısan 1947 ' 5 . KLİMATİZASYON TESİSATLARI Konferansı Akamete Uğradı Konferansta son celsenin tafsilatı DÜB çalışmalanna son veren Dörtler: Bevin, Marshall; Molotov ve Bidanlt bir arada "Bu suretle barışm büyük devletlerce müştereken tesisi (ikri iflâs etti,9 Moskovanın iflâsı oskova konferansının akamete uğramış olduğu arhk besbellidir. Zaten konferaasın toplanmağa başladığı günden itibaren Dörtler, mütemadiyen çatıjmışlar ve aralanndaki anlaşmazhklan belirtmeklen başka bir şey yapamamışlardır. Almanya mcselcsinin hallolunamatnasına sebeb, iki tarahn bu mesele hakkındaki zıd görüşleriydi. Rusya, yıkık ve perişan bir Almanyayı ezerek kendi harab şehirlerini tamir etmek endişesile hareket ettiçi halde îngiltere ile Anıerika bu menıleketi mümkün süratle kalkmdırmak ve böjlece hütün Avrupanın kalkınnıasına imkân vermek istiyorlardı. Bu iki noktai nazan uzlaştırmak inıkânEizdı. Gcrçi Amerîkanm Rusyaya büyiik bir istikraz temin etnıesi, belki de Rusyanın Alman tamiratı üzerinde fazla ısrar gdstermesine mâni olabilirdi. Fakat Rus siyasclinin trcaviizî bir mahiyct almas;, bu imkâ'iı da bertaraf ehniş ve bu yüzden tn< mirat mesclcsi çıkmaz içinde saplanıp kalnu§b. < Almanj anın iktisadî bütünlüğüııu kurnıak karan veriîincije kadar İngiliz ve Amerikan işgal muıtakaiaı arasındaki birliçin parçalanmasıni istiyen Rus talcbi İnçiltere ve Amcrika tarafınrlan rcdılohınmuş, iisteük General Marshall, Sovyet Rusyaya tamirat bedcli şeklinde ulaşmak üzcre Amerikan sermayesinin batı Almanyaya yalırılmasını kabul etnıcmişür. Aimanya meselcsinin her safhasmda karşılaşılan bu çcşid güçKıkler Avusturya mcECİcsinin halli sırasında da kendini göstermiş, bu yüzdcı Avusturya meselesini hallederek konferans hesabına bir muvaffakıyel kaydetmek imkânı da ortadan kalkmıştır. Onun için Moskova konferansı dün akşam, daha ileride ne yapılacağmı kararlaştırarak daŞıîmak iizere son bir toplantı yapmıştır. Bazı iddialara göre Moskova konferansının bu akıbete ıtğramasmın en bellibaşk sebebi, Mr Truman'ın toplantı günü, Amerikan Kongresine hitab ederek Türkiye ile Yunanistana yardım liizuntıınu anlatması. daha sonra da «insanların kafası üzerinde reva görülen her tahakküme karşi ebedî husumet göstermek için andiçiyorutn» tarzmdaki Jefferson ycminini tekrar etmesi ve bununla âdeta bir ideoloji savaşı armasıdır. Fakat hakikatte Mr. Truman'ın bu şekilde hareket etmesi ve General MarshaH'in konferansta sertlik göstermesi, Amerika namına anî bir değişiklik teşkil etmiyordu. Çünkiı Amerikan siyaseti, banşsızük buhranını önlcmek ve banşı sağlamlamak için her tedbire başvurduğu halde miıtemadi mukavemetle k?rşılaşnnş, bu mütemadi mukavemetle uğraşmanm duruma daha buhranlı mahiyetler vermekten başka bir işe yaram'îsgını görmüştür. Amerika, umumî menfaati gözeterek Avrupanın imanna ehemmiyet verdiği ve bu işi başarnıak istediği halde Sovyetler jalmz Rusyayı imar etmeyi ve Rusya etrafmda siyasî ve iktisadî nüfuz nuntakalan kurarak lecavüzî komünizmi himaye eylemeyi düşünüyorlar. Bunun neticesi olarak iki taraf arasında anlaşmaya vanlamamış ve General Marshill konferansm son oturumlannda Avusturya mesclesi hakkında gelecek eylule kadar bir anlaşmaya vanlamadığı takdirde AmerJkanm meseleyi olduğu gibi Birleşrniş Milletler Kuruluna takdim etmek zovunda kalacağını bildirmiştir. Çünkii Birleşmiş Milletler Anayasasmm 14 üncü maddesi bu gibi hallerde Genel Asamblenin milletler arasmdn dostluk münasebetlcrini ihlâl edecek durumlan banş yolu ile bertaraf et*** , Arkası Sa. 3, Sü. 4 te Amerikan yardımı Proje haftaya Temsilciler Medisinde kabul ediliyor Yardım hakkındaki teklifin âyan tarafından Kabulünü yorumlayan Amerikan basını: «Tasarı iki partinin hakikî siyaseti olmuştur» diyor Manchester 24 (a.a.) Manchester Guardian gazetesinin NewYork muhabıri yazıyor: Trumsn'ın Yunanistan ve Türkiyeye yardım edilmesi hakkındaki teklıfi şimdı Temsilciler Meclisine sunulmuş bulunuyor. Bu husustaki müzakereleıin uzun sürmiyeceği umid edılmekt» vo Başkan tarafından hazırlanan tasarınm gslecek tıafta içinde kabul edıleesğı sanılmaktadır. Tasarı, umumryetle sanılöığına gore ezici bir çoklukla kabul cdü^cektır. Türkiyeye yapılan yardımın netieelerı Londra 24 (a a.) News Chronicle muhabiri Ken Digby şunlan yazmaktadır: Türkiye Cumhur Başkanı İsmet İnöntı Am«>rıkan Âyan Meclisin<!« salı günü, Yunanistan ve Tdrkiyeye yapılacak yaı dım hakkındaki kanun tasarısmın tasvibile neticelenen müzakerelerin sükutî galibidir. 63 yaşında bulunan ve Atatürîîün sağ kolu ve bir asker olan İnörıü. Amerikan yardımını, Türk ordusunu ır.odernleştırmek ve Kafkas hududlari'e Bulgar hudUdlarına kadâr stratejık yollar yapmak için harrıyacaktrr. Turkijenin fimdıye kadar hududlarında kuvvetli garnİ7an'ar*bulundurmasına sebeb tehlıke anmda kıtaları nakletmekteki zorluktur. Yanılacak olan yenj yollar Türkiycye ordu \ mevcudumı azaltmsk ımkânını verdiği gıbi onu silâMannıa yukünden de km taracaktîr. Amerikan basınının yorumlan Washjngton 24 (a.a.) Yunanistan ve Türkiyeye yaıdım ha!."kındaki kanun tasarısının âyan meclısi tarafından kabulu Amerikan basmmda geniş tefsirlere yol açmaktadır. Bu arada NewYork Times şunlan yaz maktadır: cAyan meclisinin bu tasvibinden, harb şcraitinin tazyikı altında Birleşik Amerikada doğan iki partılı yeni diş siyasetın harb sonrası devresinde en mühim Arkası Sa. 3, Sıi. 2 de Gl. Marshall, konferansta, Avusturya hakkında bir neticeye varılmadığını teessürle büdirdi ve şu sözleri ilâve etti: ((Bu ancak oyunun ilk ravundudur» Wallace a göre iki emperyalizm Wallace, Itasyanın da emperyalist siyasel takib ettiğini söylüyor > Moskova 24 (B B C. nin hususî muhabiri büdiriyor) Moskova konferansı 45 gün devam ettikten sonra bu akşam dağılmıştır. Konusulan en son mesele, Almanjadaki işgal kuvretlerinin azaltılması için Müttefik köntrol konseyinin t^rtibat almaaı idi. Buna karar yerîldikten sonra konferansm gelecek kasım ayında Londrada toplanması kararlaştırılmıştır. Birleşml» Milletler genel kurulu ge lecek eylulde toplanacağı için Dış Bakanları bu toplantıya istirak ettikleri takdirde NewYorkta birleşsrek konuşacaklardır. Resmî toplantı ise Londrada yapılacaktır. Arada hususî bir komisyonun 12 mayısta Viyanada toplanarak Avusturva andlaşması meselesinde Müttefik hükumetlerinin görüşlerini koordine etmesine karar verılmiştlr. General Mardıall, konferansm bu ak. şamki oturumunda Avusturya andlaşması hakkında bir neticeye varılmatnası yüzünden teessürünü^bildirmij ve şu sozlerl İlâve etmi=tir: * Arkan Si. 3. SU. 2 de Acı bir kayıb Diyanet Işleri Reisi dün vefat etti Celâl Bayarm dün yaptığı konuşma Deraokrat Parti Genel Başkanı ve arkadaşları Küçükpazar bocak merkezini ziyaret ettiler Demokrat Parti &=nel Başbaşına geçmişt'r ksru Celâl Bayar dün de KuBu sırada Oelâl Bayara Genel 'oaskana mülâki olmalc üMre çukpazar Demokrat Partı buÇorumdan gelen iki Demokcak merkezınde partilllerle Merhum Şerefeddin Yaltkaya rat Partıli takdim edilmlştir. konuşma yapmıştır. Oial B3.var saat 19 da berabsrinde Bundan sonra Demokrat Rahatsız bulunan Diyanet İşleri Başp Demo'<rat milteti ekilîpunlen artl 3\skanı, İstanbulda kanı Şerefeddin Yaltkaya evvelki akmed Tahtakll'ç, İl idare. vaptıgı diter konuşmalar gibi şam Ankarada vefat etmiştir. Cenazesi iııruiu başkanı Kenan Öner bu toplantıdaki konuşma ko bugun Ankarada, namazı Hacıbayram ve Partı ıleri gelenlerındsn nusu mevzuunu da Partiye Arkost Sa, 4, Sü. 7 de Oswan Bohı^başı olduğu halp'd işlertn teşkil ettigini, bu de KifjkpaEar bucak merJOS•;oruşmelerde blr tahrik ka«rr.î gelrmş tezahurâtla karBinın asla mevcud olmadıginı şılanmıştır. Celâl Bayar bslirttikten sonra demlştir kl: « Bu toplantılarımızda bir tahDemofcrat Partl Genel Başkanı. hucak başkanıle ıdare heyeti üyelerinin nlc vehrtKdenler tamamen aldanıyorbirer bırer ellerıni sıktıktan sonra, bi W . Butün bu 'suizanlara ragmen De1 Arkan Sa. 3, Sü. 5 te "! c'olduranlarm alkışlan arasında Mer«inde yapılan hafriyat Paris 24 (a a.) Dun akşam burada beyanatta bulunan Henry Wal!a?e, Icgiliz işçi hükum^ünın, Fılistine kar^ı •»lan ^raMlt r«ü t«4jnajıııycfanast *eyfı\etinin inkâr «dılmez bir hakikat oıduJunıı söylemiştir Yunanistan, Tüıkiye ve Ortaşarkta taltib edilen Amsriksn siyaretinden bahisle Wallace. bu siyassti empery3iist olorak vasıflandırmış, diŞer taraftan, A\Tupa birleşik devletlerı fikrini tasv'.b ctmekle^beraber kendisH» rakib olanların zihninde «ruya etrafında bir sıhhî kordon teşkil ebnak» fıkrinın mevcud olduj^unu soylemiştir. Wallaee söîlrtne şunlan ilâve etnü$tir: < Ortaîark, Yunanistan ve Turkivede takib oluaan Amerikan emperyal'zminin saiki, «petrol fikrı £abıtıdir>. Bîn zannedivcrum kı, Ortasark petro!uıe malik olmak için Amerika azme''ustir, Amerikan milleti azmstmiştır ve Atina 24 (a.a.) Anadolu Ajansınm demzınde, Girid adasile Yunan takım Roosevelt azmetmişti > adaları, Makedonya ve Trakya sahilleri pzel muhabiri bildiriyor: W?llace bundan sonra g«niş ,bir *eBir kaç gundenberi Gıridde Suda li ve Canakkale Boğazı arasında manevra Arkası Sa. 3. Sü. 4 t« bessümle: manında bulunan Amerikan filosu, Ege « Ve Amerikan donanmaşının bu petrole malik olacağından emin olabılırsiniz. demiştir. Dunyada hiçbir devlet bizi durduramaz. Bununla beraber, bu insafsız ve gayrünsinî bir emperya Arkatt Sa. 3. Sü. fi da Amerikan fılosunun Istanbulu ziyareti münasebctile; ingilizce «The Sphere. mecmuasında temcilf bir resim çıkmıştır. Bn resim guya 27.000 tonlak Leyte uçak gemUini Haliçte (!) göetermektedir. Rasmin üzerinde S. E, Beck imzası okunmaktadır. Mr. Beck'in, İngilterede tanmmış bir sanatkâr olup olmadıginı bilmiyoruz, lâkin yaptığı resimden. Türkiycyi hiç tanımadığn gibi. 20 senedenberi cle gazetelcrde memleketimiz hakkında tek sahr okumadığı aplaşılı\or. Zira Mr. B*ck; koraman taj yare* gemisİBİ btiyük bir keramet gSstirercfc"Tîaît?e soktuktan bafka, geminbı *tranna sirpiştirdiği 19 uncu asırdan kalma yelk^nli ve kajıklara da büyük t>ir cehalet göstererek bası fesli adamlar orurtmustur. Amerikan filosu sularımıza giriyör Dost filo Yutıan sahilleri ile Canakkale Boğazı arasında manevralarına başladı En eski iıtsan medeniyeti Yusoslav cehenneminden kaçaıt ırkdaslarımız hakkında Prof. Garstang'ın Ingiliz ajansına beyanatı Yugoslavyadan İtalyaya kaçan ve kampl«ırda sürünen ırkdaslarımızın feci hali Italyada bulunan müslüman Türk mültecilerinden biri bulunduğu kamptan kaçarak Bakır şilepile İstanbula gelmiştır. Tevfik Kaleci adındaki bu mülteci, Piriştineli olup 63 yaşmdadır. Yirmi beş yasmdaki oğlu Sırbistanda katl«dilmiştir. 1944 senesinde Arnavudluk ve Yugo'lavyaya, Sovyet nüfuzu girdiği zaman, yapılan rulme tahammül edemiyen diğer müslüman Türkler gibi Tevfik Kaleci de Karadağ. Bosna, Hırvatistan ve Avusturya yolu ile italyaya kaçmağa mecbur olmuştur. Tevfik Kaleci, İtalyada müteaddid kamplara götürülmüş; kamplardan kaçarak serbest yaşamı?. Nıhayet Bakır şilepile öz vatanma iltica edebilmîştir. Arnavudluk, Ytıgoslavj'a ve Italyadaki Türklerin ne du. rumda olduklarmı, bu ihtiyar mülteci bana ş*yle anlattı: € Birim tarihte kahramaniıktan imtihan verdiğimiz Kosova şehri 1944 yu\ ve onu takib eden senelerde Türk ve Arkatt Sa. 3, Şü. 5 te Londra 24 (a.a.) Prof. Garstang, Britanova muhabirine verdiği bir mülâkatta Türkiyed* yapılmıç olan keşıfle belki de ilk insan medeniyetine aid «serlerin bulunmuş olduğunu söylemiçtir. Mersinde yapılan hafriyattan dönen Profesör 1936 da Neilsonım başlamiş oldu&u ve harb dolayısile yarım kalan hafriyat netieesinde pek memnun görünmektedir. Prof. Garstang bu hususta şunlan söylemiştir: « yapabildiğimiz şeylerden çok faz. la memnun kaldım. Türkiyede, bizi Isadan evvel 5000 yahud 6000 senesine götüren en eski insan medeniyetine aid eserler bulmuş olduğumuz muhaikaktar. Bulunan vesikalar kontrol ve mukayese edildikten sonra, şimdiye kadar mevcudiyeti bilinen en. eski insan modeniyetini keşfetmiş olduğumuzu öğrenme. miz de pek muhtemeldir.» Profesör, raporlaruı tasnifi içm en az 12 aya ihtiyac bulunduğunu tahmin etraektedir. Bulunan vesikalar izleri bulunmu? olan e^ki sanat eser'.erini gös. teren yüzlerce resim ve graviırden mü; teşekkil bir kaç cild teşkil edecektir [ Burada 7 tarih devresine aid muhtelif fşva tabakaları Valunmuştur. Bu keşifte, Yakmdoğu insanlık tarikamplardan kaçarak Bakır hine en önemh vesikaları vermiş buşilepile şehrimiz£ gelebilen lunnjaktadır. Tevfik Kaleü Kurumu şimdilik ış kazalan, çi sigortaîarı ikinci genel kumeslek hastahkları, analık rulu bugün Çalışma Bakanınin hallerine karşı garantiler vabaşkanlığında toplanmı^tır. zetmiş bulunuyor. Bu teşebToplanbda Bakanlık temailcibüsü iki istikaınette gelişlerile Ankara, İstanbul ünivertirmek istiyoruz. siteleri ve yüksek okullanndan Biri kanundan faydalanandavet olunan profesörler, BaLondra 24 (a.a.) Anadolu ajanalann sayısını arttırmak, ikin run öeelmuhabiri bildiriyor: kanlık müfiteşan ve ileri gecisL kanunun sağladığı garanlenleri, muhtehf sanayi şubeIngüiz Sovyet ittifak aadlaşması tıleri g«ıişletmek.> . görüşmelerinfe halli imkâflsız gibi gölerinden 36 işçi ve i$ veren Bundan sonra Sadı Irmak rünen blr çok anlaşmazhklar çıkmış ol» hazır bulunmuştur. Toplantıda sigortalardan halen Iş Ka mâ«ına ragmen, yeni blr ittifak imzahalen yürürlükte bulunan I? Sigorta Kanunu hakkında lehte Çahşma Bakanı nununa tâbi işçilerin faydalan larımas! hususundaki ümidler Londrada ve aleyhte mütalealar yürütül Dr. SacU Innak dığını, halbuki bu kanun bü suya düşmüş addedılmemektedir. Bununla beraber Pravdamn bu mermüştür. Bu arada işçi tetnsilcileri de yük sanayi müesseselerini ihtiva ettiği arkadaşlarımn bu konudaki dileklerrni cihetle bir çok iç yerlerinin bu hüküm xa Ü2«rindeki bir yazısı Londra çevreehemmiyetle karşüanmıştır. krin dışında kaldığını, teşkilât genişle lerinde açık olarak izah etmişlerdir. Arkası S a . 3, S ü . l d a Arkas\ Sa, 3, Sü. 6 da Toplantı saat 16,30 da Çalışma Bakaı nınin bir söylevile açıteuştır. Bakan, kurulun son 6 ayllk çalışmalannı hulâsa ettikten sonra eescümle d«miştir ki: < Şuna tnaniyortus ki işçi % verendevlet münasebetleri bakımından Türkiyemiz ana prensiplerile csaslı bir yoldadır. Türk sosyal hayatmın en önemlı dayanışma müessesesi haline getirmeyi Ikinci Genel Kurul, Bakan, Universite profesörleri, işveren ve işçi temsilcilerinin îştiraklerile dün Ankarada toplandı duşündüğümüz Işçi Sigorta Ankara 24 (Telefonla) Is T Işçi sigortaîarı • •• Inşiliz Rus gSrtişmeleri Ingîlizler, kayıdlar altına girmek istemiyorlar iGaJatasaray, Liseler şanpiyona oldu 1 r \ Fitistinde dnrum Tedhiççiler, Ingiliz esirlerini kurşuna dizeceklerini bildiriyorlar , Kudüs 24 (a.a.) Gizli Irgun radyosunun bir yayımmda, €Yahudi tethiş teşkilâtının kumandanı, 23 nisan tarihinin Irgun'un «müstevli» ye karşı açtığı mücadelede yeni bir safhanın baslangıcı olacağını soylemiştir. Irgun, bundan sonra harb kanunlarına bağh kaîmıyacaktır. Sîferde bulunan her bırlığe bir harb dıvanı refakat ed3. Arkasx Sa. 3, Sü, 3 te Şampiyon Galatasaray takımına kupa verilirken Yoztst 4 üncu sahıjede