9 Ağustos 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r M. CAVÎD BAYSUN CEM SULTAN Hayatı ve Şiirleri Cem Sultanın hayatına dair hepsi vesikalara dayanan raalumat ile şimdiye kadar hiç çıkmamış şiirleri. 125 kuruş. AHMED HALİD Kitabevi 23 üncü yı! Sayı: 7896 u m h u riyet KURUCUSU: YUNUS NAD1 Telgrai ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbuî Posta ktttusu: İstanbul No. 246 Telefonlar: L'muınî Santral Numarası: 24228. Yazı İşleri: 24299. Matbaa: 24290. Ç O C U K M A S A L I ALÂAJDİN SİHİRL&ÂMBA En meşhur binbir Her çocuk mer asallarındandır. yacaktır. 25 Krş. Cuma 9 Agustos 1946 AHMED H Rece'o Peker Millî Savunma Bakanı Cemil Cahid Toydemir makamında Millî Eğitim Bakanı Reşad Şemseddin Sirer makamında Yeni hükumet hararetle Neşriyat sugları programını hazırlıyor Ceza kanununa konacak Köylü ve memurları terfih için tedbir alınacağı, bazı kanunların kaldırılacağı bildiriliyor Demokrat Parti Meclis Grupu da hükumetin programında bulunmasını istediği işleri tesbit edecek Tutıılacak Yeni hükumetin şiddet politikası kullanacağı hakkındaki dedikodular yol nedir? eni hükumetin programı etrafuıda birbirine nd haberler yayıhyor. Hangi esasa dayandığını bilmediğimiz bu haberler üzerine şımdiden fikir yürütmeği erken buluyoruz. Receb Peker. kabinesini Meclise takdim edecek, ondan sonra da çalışmaya koyulacak. Biz ancak tutulan yolun istik#metini iyice tayin etmeğe başladığımız zaman kanaatierimizi açığa vurabilecegiz. Bu, her halde uzun sürmiyecektir. Hâdiseler hızlı adımlarla yürüyor. İçine yeni girdiğimiz çok partili Meclis sisteminin memleketi sürekli bir emniyet havasma biran evvel kavusturması lâzımdır. Bu havaya çıkılamadıkça adamlann veya hükumetlerin hazırlayacağı programlara herhangi bir ştkilde bel bağlamaya >'« yoktur. Demokrat Parti Mecliste şimdilik küçük bir yer işgal ediyor. O kadar ki, bildiğinıiz parlâmento sisemlerinde bu ekalliyeü bir muhalefct unsuru olarak hcsaba katmak kimsenin aklına l.ile gelemez. Halbuki, görünüşe bakılırsa, Demokrat Partinin varlığı Halk Partisi dirijanlaıı arasında büyük bir ehemmiyetle karçılanmıstır. Hükumetin baştan aşağı değişmesi buna yoruluyor; parti teşkilâtı içinde bir takım yeniliklere başvurulacağı haberleri bununla izah olımu. jor. Ve bütiin bunlar, neticesi merakla beklenen hâdiselere yol hazırlamaktan geri kalmıyor. 60 kişilik bir muhalefet grupumm Halk Partisi çevrelerinde u>andırdığı heyecam zevahire bakarak anlamak giiçtür. Hakikatte bu heyecan. partinin bir takım zâf eserleri göster4 miş olmasındandır. Yapılması düşünülen değişiklikler, zayıf noktaları örtmek veya tedavi etmek endişesinden doğmalıdır. Partinin istikbali ise, h«r şeyden önce bu uğurda tutulacak yolun sağlamhğına bağhdır. Bir bünyeye ânz olan bozuklu|tı diizeltebilmenin yegâne çaresi, evvelâ o bozukluğun sebeblerini bilmektir. Sebebler bilinmez, yahud da bilinmemerlikten gelinirse, ne yapılsa boştur. Belki bir miiddet için bazı yaralar örtüliir, yahud gazlerine renkli gözlük takanlar bir vakte kadar hoşlanmadıklan bir manzarayı ııisbetcn tatlı renkler altında seyretmek imkânmı bulabiürler. Fakat hakikatin acı tokmagı ergeç beyinlere inmek mnkadderdir. Bnndan komnmak ancak hakikati vaktinde görmeğe bağhdır. Bugün Mecliste iki pavti var deıkt'n acaba doğnı niu siyliiyoruz? Mecliste bir partinin iki kolu bulımuyor deıstk, doğrııya daha yakııı bir fikri ifade etmiş olmaz mıyız? Yeni partinin kurncuları geçen yıla kadar Halk Partisine bağlı yaşıyan, fakat bu partiye gittikçe mıısallat olduğunu gördiikleri konıuta zihniyetiuc tahammül edemedikleri için oradan uzaklaşmış veya ıızaklaşlırılmış değiller midir? Şu halde Mecliste ııfak bir ekalliyet teşkil eden Dcnıokıallann, Halk Partisini heyecaııa veren büyük kuvveti, fikir ve kanaat nvamını bir bölük ve. ya tabur nizamına tercih etmeleridlr. Henüz ortada muayyen bir fikir ve kanaat sisteminin kurulmamış olraasına Ankara 8 (Telefonla) Yeni hüku. met programmın hazırianmasına devam edilmektedir. Programın, Meclisin çarşamba günkü içtimamda okunacağı haber veriliyor. Receb Peker kabinesinin programı, hükumetin bilhassa iç meseleler üzerindeki tasavvurlarmı etrafh şekilde ortaya koyacaktır. Devletin dış poütikasmda bir değişik. lik olmıyacağı muhakkak sayılmakia beraber iç mesîİPÎerde sikâyet ve sıkıntıyı mucib olan cihet'.er üzerinde alın. ması gereken tedbirlerin incelenmekte olduğu anlaşılmaktadır. Her bakanlıkta, kendi sahasına giren bu çeşid meseleler üzerinde sıkı bir ça. lışmaya başlanmıştır. Gene her sahada yapılacak işler programda belirtilecek. tir. Program, ıımumî hatlarile Bakanlar Kurulunda gözden geçirildikten sonra parti grupu umumî lıeyetinde münakaşa edilecektir. Diğer t3raftan Demokrat Parti Meclis grupunun da toplarıarak hükumet proramma behemehal girm«sini istedikleri mefeleler üzerirKİe görüsecekleri an!aşılmaktadır. Programjn Mecliste müza. keresi sırasında Demokrat hatibleri, hazırlıkh bir surette bu. cüıetleri ileri süreceklerdir. Hükumet. ayni gün Meclisten itimsd istiyecektir. Programın anahaflan ne olacak? Yeni hükumçtin başaracağı en önemli işleri köylünün ve memvır sınıfmm terfihi teşkil etmektedir. Köylü, bir çok derdi olduğunu söy'emekte, bazı kanunlardan ve hele orman kanunile ağır ver Maliye Bakanı Halid Nazrai Kişmir makamında kabinesine gıren yeni simalar işbasında Ticaret Bakanı Atıra tnan makamında Bayındırlık Bakanı Cevdct Kerim İncedayı makamında Ekonomi Bakanı Tahsin Balta makamında yeni hükümlerin esasları Yalan, yanlış ve uydurma neşriyat için bir fasıl ilâve ediliyor, verilen haberler doğru olsa bile bunların efkârı bulandırıcı ve heyecan uyandırıcı şekilde neşri suç sayılacak Ankara, 8 (Telefonla) Türk Ceza Kanununda basın ve yayınla alâkalı suçlara dair yeni hükümler koyan tasannın bu yakmlarda Meclise geleceği anlaşıhyor. Kanuna, «tyalan, yanlış ve uydurma neşriyat» adı altında müstakil bir fasıl da ilâve edilmiştir. Bu hükümlere nazaran yapılacak araştırma ve soruşturmalarla yalan veya yanlış olduğunun tesbiti mümkün bulunan haberleri veya vesikaları herhangi bir. tahkika tâbi tutmadan oeşretmek, müeyyide altına almmaktadır. Bu neşir keyfiyeti suiniyetle veya hususî: bir maksadla yapılmışsa, bu hal, cezanın arttırılmasını mucib sebeblerden biri olarak kabul edilmiştir. Verilen haber veya neşredilen vesikanın tamamen uydurulmuş olması da gene müeyyideye bağlanmıştır. Bundan başka verilen haberler doğru dahi olsa âmme efkârını bulandırıcı ve heyecan uyandırıcı şekilde neşredilmesi de cezayı müstelzim hallerden sayılmıştır. Gene tasanya konulan hükümlere göre görülmekte olan davaların her halinde ve safhasında gerek Arkas\ Sa. 3, Sü, 6 6a Başbakan Receb Peker makamında I gilerden şikâyet etmekte, memur sınıfı ise geçim darlığı karçısmda çaresizlik içerisinde bulunmaktadır. Receb Peker hükumeti bu duruma karşı alınacak tedbirleri âcilen tesbit etmeğe karar verınlştir. Bu arada bazı kanunlarda halk lehine geniş tadi'.ât yapılacaktır. Bugiinün çartlarma uygun olmadığı halde yürürlıikte bulunan bir kısım kanunlarm da kaldırılacağı bildirilmektedir. Dcğiştirilecek kanunlar Pek esaslı şekilde değiştirilecek olan kanunların başında köylüyü çok yakmdan alâkadar eden orman kanunu gelmektedir. Bu arada toprak kanunu. nun da yeni baştan gözden geçirilmesi muhtemel görüliiycr. Toprağı olup da pürecek öküzden mahrum bulunan köj'. Iüler4n durumu gözden uzak tutulmıya. cak, sıkıntı çek«n bu türlü vatandaşlara geçim çaresi aranacakiır. Millî Fgitim işleri Millî Eğitim dsvası da yeni hükumstçe büyük b'r ehemmiyetle ele ahnmaktadır. Geçim sıkmtısı çektiğinl söyliyen köylünün kendi emek ve parasil« mey. dana getirdiği bazı okul binaları öğretmen bulamamıştır. Yeni hükumet: «Bütiin vatandaşları oktıtmak» prensipini yürütürken bu mühim meseleyi her za. ınan gözönünde bııiundurmak ve öğrefmensiz okul bırakmamsk kararındadır. Memurlann terfihi Recep Peker hükumeti memurlariTi , tei'fihi meselesini hallederken vicdanile daima başbaşa kalmıç olarak Ikinci Arîcast Sa. 3, Sü. 5 tt Yunanistanda siyasî cinayetler Hükumet, işlenen cinaye'clere rağmen plebisiti geri bırakmamak kararmda Atina 8 (a.a.) Resmen bildirildiğin« göre, siyasî sebeblerle hemen her gün, işlenraekte olan cinayetler, Elen Krall Arkası Sa. 3. Sü. 3 x». Basra körfezinden bir gorünüş Basradaki İngiliz dskerleri meselesi Iran, Ingiltereye müracaat ederek bu askerlerin geri çekilmesini istedi Tahran 8 (a.a.) İran Propaganla Bakanlığının bugün bildirdiğine göre, îran Dış İşleri Bakanı Büyük BritaTjyanm Tahran elçislne müracaat ederek, Basradaki İngiliz kıtalarının geri çekilmesini ve normal durumun iadesini taleb etmiştir. Bundan başka, ikl memleket arasındaki dostluğün bir nişanesi olmak üzere, Londra ve Delhi radyolarmm bu konudaki yayınlarına da son verilmesi istenilmiştir. bir duruma koymaktan ibarettir. Bu suretle büyük devletlerin rekabetine de son verilmiş olur. Fakat İngilizlerin bu vadide Sovyet makamlarile uyufmak üzere sarfettikleri gayretler şimdiye kadar bir semere vermemiştir.» Yeni romanımiz «Yavuz Sultan Selim ağlıyor!)) Yazan: Feridun Fazıl Tülbentçi «Yavuz Sultan Selim Ağlıyor. Türkiyede tarihî vesikalara istinaden yazılmıs ilk biyojrafi romanıdır. Bu romancla, Yavuzun ıztırabını, aşkını ve gözjaşlarını okuyacak. Çaldıran, Mercidabık. Rıdaniye meydan muharebelerindeki zaferlerini göğsünüz iftiharla kabararak bir sinema filmi gibi seyredeceksiniz. Yakında başhyornz. Konferansta dün Montgomery'ye göre askerlik beliren tehiike Molotov, ekseriyet meselesini dün tekrar ortaya attı Pars 8 (A.P.) Usul komite^inin, fırtınalı bir celseden sonra, ekseriyet meselesini halletmesine rağmen, Suih Konferansmm bugünkü gen=l topıantısında So^'et Dış İşleri Bakanı M. Molotov, ekseriyet meselesini tekrar ele almış ve: «Böyle bir kararın ahnma?.ına saik olmnkla İneiltere ve Amerika büyük bir hsta işlemektedir» demiç'ir. M. Molotov, üçte iki nisbetinden eksik bir ek&eriyetle Dış işleri Bakan'arı Konseyine tevdi edik'cek tavsij'elerin yerlerine geürilmelerine pek az ihtimal olduğunu ilâve etrniştir. Beliren tehiike Molotov'un bu şekilde hareket etmesi, on giindenberi çalışmakta olan kocferansın çahşmalarını uzatmak tehlikesini belirtmektedir. " C '<'•'.i"". M. Molotov demiştir k i : ' " • ; ^ Sovvet murahhas heyeti bir tek rey ekEeriye'.le kararlaştırılan teklifleri kabul edemez Bunun için, Sovyet muı rahhas heyeti kaideier komisyonunun Nota alınmadı Londra 8 • (a.a.) ingiliz Dış işleri Bakanlığı, İran Dış işleri Bakanlığr tarafından 6 ağustosta İngiltereye verildiği söylenen îiotanuı aluımadığını bildirmiştir. . .• «Kışlalar kaldırılmalı, as> kerler hususî odalara sahib buUınmalı, yat borusu da kaldırılmalıdır» Ticaret Bakanının demeci Tahran 8 (a.a.) İran Ticaret ve Sanayi Bakanı, Tudehçi Dr. İskenderi bugün demeç vererek şunları söylemiştir: / , Bana kalırsa Iranda İngilizlerin takib ettiği siyaset, Sovyetlerle mutabık olarak petrol sahalarını milletkrarası Âmerikadan kırk vapur satın alınacak Amerikada bulunan heyetimizin lokomotifler de alacağı bildiriliyor Seattle (Wa.shington) (AJ>.) 8 A. merikadan gemi S"tm almağa gelen 5 kişilik Türk murahhas heyeti, limanda bulunan satılık gemıleri gözden geçirecektir. Bu heyet, Amerikada, bir çok liman NADİR NADİ ss Arhm go» 3, Sü, i U ^ ı Konferansa riyaset eden Bidault ' '"" £e MolotoY [ £o. 3, 5ü. 2 d« Maıeşal Montgomery Yazısı 3 üncü sahıjed* 1 • Arkası Sa. 3, Sü. l de Eski «Koordinasyon» cılardan olduğunu nersden anladm yahu?.. Görmüyor musun, konajurken ikide bir karşısındakine ej koyuyor!..
