3 Ağustos 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURIYET 3 AgTMtt* İktısadcı Gözile Karadeniz Bölgesi Türkiyenin çay şehri Rizede neler gördüm? , Yazan: Dr. Feridun Eıgin Doğu Karadeniz' kıyıları, eşire az rastlanır bir güzellflctedir. Tabiat burasını hakikî bir sanat zevkile yaratmıştır. Vapurla geçerfcen karşı sırtlarda görulen manzara, yeşil renk üzerine açıklı koyulu muhtelif ?tonlarda işienmiş bir dantelâyı andırır. Rize, geniş bir kavis çizen sahil boyunda şirin bir kasabadır. Liman şimal rüzgârlanna açıktır. Fırtmah bir denizde, gemîlerin burada barınması güçtür. Henüz iskele ve liman tesisatı yapılmamıştır. Diğer Karaderriz şehirlerinde olduğu gibi, Rizede de, vapurdan sahiîe motörle çıkmak lâzını gelmek. tedir. Kasaba, beraz badanalı evlerile uzaktan iyi bir tesir yaratmaktadır. Kıyı boyundan geçen Trateon Hopa şosesi; ayni zamanda şehrin en mamur ve can. lı kjsmını teşkil etrnektedir. Etraftaki •tcpeler koruluklarla örtülüdür. Kasaba smırlarından dışarıda, her taraf yemyeşildir. Arazi dağlıktır. İklim yumuşak ve rutubetlidir. Bazı yıllarda, yağmur miktarınm dört ttıetreyi aytağı görülmüştür. Rize yağmuru, göz açtırmıyacak kadar sıktır. Yerliler. senede ancak 60 . 70 gün havanm güneşli geçtiğini söylerler. Rivayete göre, şemsiye taşımak Rizeliler için kundura veya şapka giymek kadar tabiî bir âdetmis. Hize, hinterlandı olmıyan bdr Iskeledir. Mmtaka içindeki iktısadî faaliyet, limanın lşlek bir ticaret merkezi haline* gelmesini temin edecek dereeede değüdir. Kasaba, vaktile Erzurum bblgesinin denizle olan irtibatım temin ettiği zaman, daha iyi günler gönnüş. Bugün eski Erzurum . Rize yolunun izlerine hâ!â raslamak kabildir. Lâkin, bu yol, tekerlekli nakil vasıtalarmm geçemiyecekleTİ bir haldedir. Vilâyet, Anadohı içlerine sırtııu çevirmiş vaziyettedir. Deniz ve ufak bir sahil parçası, mıntakanm başlıca istihsal kaynaklarını temin eder. Bu yüzden, halkın bir kısmı, maişeüerini dısanda aramak mecburiyetinledir. Rize, fakir bir memlekettir. Yosunlu ve zengin bir toprağı olmakia berafcer, ekilebilecek ye»ler mahdııddur. Elde edilen mahsul çeşidlidir. Burada mısır, fasulye, pirinç, meyva, çay ve tütün yetiştirilir. Ayrıca yağ ve süt istihsal olunur. Mahalll gıda ihtiyacmı karşılıyan başlıca mahsul mısırdır. Halk, mısır •unundan yapılmıs ekmek yemeğe alış. tnıştır. iyi bir mısır mahsulti alınrmyan yıllarda, yiyecek darlığı çekiltnektedır. Vapurlar, Samsundan Doğu Karaden^e ehemmiyetli miktarda yjyecek taşınıaktadır. Lâkin mürmValât imkânlarmm ki. fayetsizhği, pahahhk ve halkın geîeneklere bağlılığı yüzünden, iaşe mese'esî üzerinde daimî surette durulması gere. ken bir derd teşkil etmektedir. Bu yıl yaz başlar.gıeında ınısırın 38 kuruşa kadar satıldığı görülmüştür. Toprak Mahsulleri Ofisi Lse, ancak temnuz jçinde truğday sevklyatına başîamıştır. Halk, umunıiyetle buşdaya nisbet'.e daha tok tutuığu için, mısır jemeyi tercih etmektedir. Fakat mısırın besleme kabiliyeti, buğciaydan azdır. Bu yiizdsn, halktan bir kısmı, gıda kifayctsizîi^inden ileri gelen hastalıklara maruzdur. Memleketimizde çay yetiştirilen tek yer Rizedir. Çay, Rize için mühim bir gelir kaynağıdır. Yetiştırnıe faaliyeü henüz gelişme halinde olmakla beraber, alâkadarlar ilerisi için büyük ümidler beslemektedir. Bühassa merkez kazaslnda ve eski adı Mapavri olaa Çayelinde: çay başlıca istihsal metaı haline gelmiştir. Çay yetiştiriciliği, Tarım Bakanlı|ının üzerinde önemle durduğu bir konu. dur. Rizede çay işlerüe uğraşan oldukça geniş bir personel vardır. Kasaba sırtlarında kurulan nümune fidanlığı görülecek bir yerdir. Burası manzara itiba. rile de Türkiyenin en güzel yerlerinden biridir. Tarım Bakanhğı memurlarınm fiilî idaresi altmda bulunan Çay Kooperatifi oldukça geniş bir faaliyet göstermektedir. Of yolu üzerinde de, büyük bir çay fabrikası yapılmaktadır. Çay fabrikasma baelı tesisler arasın. da, inşası bitirilmiş bir ambar vardır. Bu ambar, Trabzondan gelirk«n vppurdan 3Jvükmektedir. Azametile den:7den dikkati çeken bu büyük bina, temelleri henüz atılmış bulunan asıl fabrika yanında pek küçük kalacaktır.. Fabrika, tâlî tesisler, personel evleri, okul ve di. ğer inşaat tamamlandıktan sonra, burada modern bir kasaba kurulmuş olacaktır. Hemen bütün devlet teşebbüslerinde olduğu gibi, çay fabrikasında da sosyal maksadlara ve sabit tesislere gsniş bir sermaye ayrıldığı göze çarpmaktadır. Halbuki çay istihsali, mahiyeti itibarile, sabit tesislere yatmlan sermaye hususunda ihtiya'tlı davranılması gereken bir faaliyet sahasıdır. Imalât, nisbeten basit usullerle cereyan eder. Buna mukabil, çay istihsalinde elemeği mühım bir ol ojTiar. Çay ziraati fazla sayıda, ucuz ücretli ve eli işe yakm '»meleye ihtiyaç gösterir. Rize çayı, kalite itibarile, Çin veya Hindistanm ihraç ettikleri standard tiplerle rekabet edebilecek evsafta değildir. Yerli istihspl; ancak yabancı çaylarla harman edildikten sonra zevkle içilebilir hale gelmektedir. Normal şartlarm hâkim bulunduğu bir ticaret rejimmde, Rize çayı ancak uctızluğu sayesinde türülebilecek bir maldır. Fakat fabrika, mesken, depo, mekteb veya hastane gibi inşaatta cculte du colossaU denilen zihniyet yer ruttuğu takdirde; ucuzluk temin edebilmek için elemeğinden ve toprak rantından fedakârlık lâzım gelecektir. Halbuki memleketimizde işçilik, müstemieke ziraati ile kıyas kabul etmiyecek kadar pahalıdır ve öyle kalacaktır. Bu sebeble, çay Lçtih^al maliyeti, önümüzdekı yıllarda üzerinde hassasiyetle durulması gereken mevzulardan birini teşkil etmek istidadındadır. Rizenin Pazar kazası, yetistirdiği yaprak tütünlerile meşhurdur. «Pazar» admdaki yaprak sîgaralan piyasada tutunmuştur. Tekel İdaresi, harb yıllan Jçinde tütüne iyi para vermiştir. Bu sayede müstahsılin yüzü gülmüş ve mahallî refah hissedilir derecede artmıştır. Fakat şimdi fiatlarda beliren durîunluk ve talebin azalması, tütünculerde hafif bir tereddüd uyandırmıştır. MeyvECilık 6a, memleket ekonomîsinde mühim bir yer tutmaktadır. Lâkin dışarısı ile temas imkânlarmm kifayetsizlıği, mevvacılıktan temin edilmesi müml;ün gelir üzerinde tesir yaratmaktadır. Böceklerin tahribatı da, mey\'acıIar hesabma ayrı bir zarar teşkil etmektedir. Müstahsil; muzır böceklerîe ne şekilde mücadele gerekeceği hakkında fennî bilgi sahibi değildir. Mey\ra bahçeleri ve tarlalarm tahribattan korunması ve sun'î gübre kullanmak surctıle toprak veriminin arttırılması hususunda yol göstermek, Tarım Bakanhğı ır>emurlarına düşen bir vaifedir. Pazarda, henjz kuruluş halinde diyebileceğimiz bir meyva konserve fabrikası vardır. Bu fabrika imalâtımn şimdiye kadar dikkate değer bir hususiyet gösterdiğini zannetmiyoruz. Esasen şeker fiatlarmm pahalılığı, memleketimizde meyva konserveciliğinin inkişafını önliyen mühim bir engel teşkil etmektedir. Genij ölçüde imalât yapan meyva konservecilerine ucuz şeker temin edildiğı ve fabrika tesisatı daha fennî bir hale sokulduğu takdirde Rizeli meyva •müstahsillerinın refah seviyeleri hissedılir derecede yükselecektir. Rize ayni zamanda dokumacılığile tanmmış bir yerdir el tazgâhîannda yapılan dokumalar kolaylıkla tnüşteti bulmaktadır. Ekonomi Bakar.lığı, burada küçük sanatlarm inkişafını sağlamağa çalışmaktadır. Yakında, Dokumacılık Kooperatifi hesabına küçük ve modern bir boyahane kumlacaktır. Bu sayede, doku. malaruı kalitesi hissedilir derecede iyileşecektir. Doğu Karadenizin bu sevimli köşesi, ziyaret edenler üzerinde müsbet bir tesir uyandırmaktadır. Rizenin zeki ve uyanık halkı, memîeketdn refah ve terakkisini temin maksadile girişilen teşebbüslere karşı büyük bir hassasiyet göstermektedir. Ancak kaydetmek lâzımdır ki; Rizenin kalkmması, her şeyden önce mahalH istihsale mahreç temin edilmesine bağlıdır. Nâvîun ücretieıinin in. dirilmesi ve Çayeli gibi ara iskelelere vapur uğratılması, şiddetle ihtiyaç duyulan tedbirler arasmda yer almaktadır. IKTIBASLAR Beş kazada Şehir Mecllsi seçinti tstanbulun beç kazası 10 yerine 8 üye seçecekler Mülhak beş kazada yapılacak Şehir Meclisi üyeliği seçimi oldukça ılgi çekmektedir. Evvelce bu beş kazadan 10 Şehir Meclisi üyesi seçilmişti. Fakat nüfus miktarı azaldığından şimdl 10 yerine 8 üye seçilmesi zarureti hasıl olmuştur. Buna göre Çatalcanın nüfusu 38,951 kişiye indiğinden dört yerine (3), Kartal gene (1), Silivri gene (2), Şile (1), Yalovanın nüfusu 19357 i i şiye indiğinden 8772 kişinin reyile ev. velce seçt"ği (2) üyeye mukabil (1) üye seçecektir. Bu kazalarda seçmen defterleri aym on üçünde asılacak, 19 unda inecek, 21 ine kadar tebliğ, 24 üne kadar itiraz, 30 una kadar mahkeme müddeti geçecek, eylulün birinde seçim yapılacaktır. Şimdiki halde Şehir Meclisinde bu kazalardan üye olarak bulunanlar şunlardır: Silivriden: Muharrem Naili, Asım Engin, Çatalcadan: Nad Çam, Refet, Hüsnü Alanh, Hikmet Balkan. Yalovadan; Ömer Çam, Ali Sami Ye. nel. Şileden: Celâl Aslangiray, Kartaldan: Şerefeddin. Bunlardan Muharrem Naili, Asım Engin, Celâl Aslangiray Belediye Daimi Encümeninde aza olarak bulunmaktadırlar. Cumhuriyet Halk Partisi bura. larda Demolaat Parti ile mücadela edebilmek için daha ziyade seçim kabiliyetl olanları araçtırmaktadır. Bilhassa orman bölgesi olan bu bölgelerde bazı orman idaresizlikleri dolayısile blr kısım halk Demokratlara daha fazla sempati göstermektedirler. HEM NALINA MIHINA Bir karpuz hırsıziığı! arpuz nefis bir yemiîtlr. Kelek ve geçmiş oîmamak çartile ıçi, hele gobeği pek lezzetlidir, ama mübareğin dışı pek tehlike. lidir. Bazı saygısızlar içini yiyip kabuklarını yollara atarlar; geleni geçeni dü. şuriirler. Bazı açıkgözler de, düşmanla. rının, rakiblerinin, hattâ yüzlerine küldükleri dostlarınııı ayağı altına karpu* kabuğu koyarlar. Bu kinayeli karpuı kabuğu, sokaklara atılanlar kadar, hattâ daha tetlikeHdir; hcle politika dünyasında, Dikkatsizlik veya ihmal edip de üstüne bastınız mi. ynvarlanmak muhakkaktır. Karpnzun lezzetini, maddî ve manevî kabufunun tehlikelerini bir tarafa bırakalun da, size anlatmak istedi|im karpuz hırsızlığına gelelîm. Karpnznn tarlada yetişirken, sergide ve hattâ arabada satılırken çalındı|ı olağan lalerdendir. Benlm şahid oldağum karpuz hırsızlığı olağanüsrıidür ve otobüste yapılmıştır. Halk otobüslerinden birl ile akşam üstü Boğaza gidiyorm. Otobüs tıklıra tıklım dolndnr. Gürnü?snytından Dotmabahçeye dofTn lnerken, yoicnlann ayakları arasında bir lavallı karpuz tntbol tapn gibi dolaşıyor ve yavas yavaş şoför yerine doğru gidiyor. Herkes sıcaktan, yorgTinluktan, sarsmtıdan bnnalnııştır. Kimsenin, bu karpuzun nereden gelip nereye gittijine pek aldırış ettigl yoktur. Ayakta duran yolculardan bir şişmanca zat, ayaklarının arasında dolaşarak bendisinl duşurmesinden vehimlendiği bu karpuzdan knrtulmak lstiyor; Bn karpnz künin ise alsın, dlyor. Fakat zangırtıdan ve motor takııtısın. dan sesini karpuznn meçhol sahifcine dnyuramıyor. Karpuz, bn gırada, Snflmde otnran zarif bir bayanın* ayaklan altına doğrn Uaydı. Anlajılan hanımın merhametins sıjınarak benl yerlerde gürünmekton knrtar, demek lstiyor. Bayan, karpnzun niyazına kulak asmadı. O da, her yuvarlak madde gibi, başka tarafa yuvarlanıp gitti. Otobfls yolculan yolda Iniyorlar. Meydanda görünmiyen karpnz artıb nnntnlmuştur. Yeniköyde Ihtiyar bir yolca lnlyor, blr elinde bastonn Te çantası, ötekl koltnğonim altında da, M zaptedemedigi blr kavunla bir karpuz var. Bn Ihtlyar adam, «ikl karpnz bir koltnğa sıtmaz» sözunün hikmetini, ya bümİTor, yabud da İkl defil, bir sürii karpnru koltuklarınm altma sığdıran hüner sahiblerinden blrL Otobüsten iner lnmez, lhtlyar gendeleylp yere kapandı; koltnjnnun aHındakl kavunla karpuzo da düşürdii; karpns patladı. Önde otnranlardan biri, Babalık karpnzn patlattm dlyor! thtiyann telâşlı cevabı şudur: Bir kavnnom, bir de karpuzum var. İkisi de benlm. Bn sırada otobfls de yflrttyor: Denlzcl kasketi giymiş birl, otnrdujfn yerden baginyor: Ba karpnz benimkl Idl galfba! Kaıpuzun sahlbinl ilk arayan şişman adam: Demlndenberl bnralarda blr karpoı ynvarlanıyordn, dlyor. Biletçl yolcular, hattâ şoför, otnrdnkları yerlerln altmda ve etrafında karpuzu arıyorlar. Karpnz nrra kadem basmıstır. İhtiyar adamın kalktıgı sırada oturan blr kadm, Boşııra aramayın, diyor. tnen adam yuvarlanıp gelen bn karpnzn alıp gittl. Ben onun sandun. Denizcl .Karadeniz sjvesile, Desene gltti bizim karpnz! dlyor. Ihtiyar adam, kendiliçinden ayagıtna gelen bn kısmet tepilmez, diye başkas'nm malını aşınp gitmiştl. Taslı başlı bir lnsana yaraşmıyan bn hareketi kendi kendlme ayıbladım. Fakat. herif daha otobüsten lnerfeen, çaldıgı karpnz düşüp patlanuştı. Hattâ kendisi de diişmüştii; belkl blr yeri de acunıştı. Hırsu cezasmı bnlmnştu amma ne yank ki her hırs!7İığm sonu boyle olmnyor, cezası bn kadar çabuk gelmiyor. ingiliz işçi Partisi ve Komünistler Yazan: İşçi Partisinin kâtibi Morgan Philips yirml yıl zariında, yedinci feîada ki, rma otomatık bir surette köle gibi bo. Biıyuk Britanya komünist partisi Labour yvtn eğer. (İ5) partisine Iltlhak etmek Uzere müİngiliz komünîstlerinin bu zelil, yüz racaatîe bulunmuştur. Eminim ld, mü kızartıcı bel bağlayişları, her iki devracaatleri yedinci defa da reddedılecelt letin de hararetle arzuladıkları ingiltetir (1). re ve Sovyetler Bıriiği arasındakl hür İş partiBl, neden komünlstlere lnan ve dostça anlaşma için büyük bir enoıaz, itimad beslemee? Neden, kendlleri gel tesldl etmektedir. Komünistlerin ni bu kadar çok reddeden blr teşpkküle hayrete çayan siyas! taklakları ve komüıı.st partiai daha hâlâ iltüıak et tevet efendım» cilik temayülleri, oru ları İngilterede inanılmıyacak bir musevdasında devam eder? Bu sortüann cevablannı venneik İçin vaffakıyetsizliğe uğratmış bulunmakLabour partisi Ue tomünist partislnin taıdır. Yirml yü blr hayll gayret ve politıka hedef ve gayelerini gözden ge para harcandıktan sonra, üç milyon iş çirip mcehyelim. İşte o zaman. öyle sa partisi üyesine karşılık, bir kaç bin nij'orum kl aradakl temel aynlıklarıni üyeleri vardır. 21 komunist adaydan 12 si genel »eçim'.erde depozito akçe. anlamsk daha kolaylaşacaktır. «Lıabour partl, parimanter demoîcra lerini kaybetmişler, ancak ikisi parla. siye ve bütun vatanda.şların, mılletin si mentoya dönehilmiştir. Fikir ve vicdan vs lktısadi mukadderaUnı muraki hürriyetl yerine, yukarıdan emrolunan bede rol alabilecegi nür bir cemiyete ve partiy* körükörüne itaat prensipini ınanrr. Labour parti İçin, lerdl hürriyet, tathik eden komünistler millete karşı l ve müsamahamn bulumna)dı§x kepaze olmu?, kendılerinl maskara ethiç bir cemiyet şekli kabule şayan de mişlerdir. tıldir.> Demokratik blr Idarede âdll bir mflİş partisi, sosyaliat vargılarma dogru sabakada yenilgiye uğramakla beraber, en emln, saflam üerlemenln, demokra komünistlerin Labour partiye neden İL sinin parlmanter ve mahalll hükumet tihak etmek istediklerıni anlamak güç müesseseLerini taaı blr surette işletmek ve gellştirmek sayesinde olacagını dai Piyasamız ve Amerikadaki fiat ma ısrarla belirtmiştir. İş partisi 46 yılkontrol sistemi da s:yasî nüfuzlan az. dagınık, küçük Amerıkada flit kontrol slstemlnde iOiı grup'.ar federasj'onundan ,kuv\'etll blr zamanlarda yapümıs olan değl^lillkler plhukumet kurmaya muktedir büjiik bir yasamızın en ziyade dlkkat ve alaka Ue taklb ettlgl mesşlelerden blrtnl teşkil etmekyığın partisi haline gelmlştir. t» Te bunun vereceğl netlceler merakla beklenm ektedlr. Arcerlkada harb yıllannda nat kontrolu Ue meşguı olan O. P. A. buadan blr ay ewM kaldırılmıştı. Bu teşkllatın kallcmaaından sonra geçen kısa zasanda Amerlkada ihrac malları, bUhassa sanayl rr.amu!lcrinln flatlarında yüzde 25 35 arasında blr yüksell? olduğu memleketlmtze kadar atseden vazlyetlerden anlaşılmıştı. Son gelen haberlere gflrej O. P. A. yenlden turulmu» T* flat kontrollanna başlamıçtır. Yalnıa bu defa flatı kontrol edilen maddelerln mlktan azaltıLmıştır. Bu arada O. P A, nın yükselen flatlardan blr kısmını sabul ettlğl ( blr kısmmı da etmedlğl haber rerllmektedlr. Plyasa bunlann hangl maddeler oldujunu çok mer&k etmektedlr. | değildir. Zira, seçnveiılerin serbest oylarile defalarca reddedılen küçük bir parti, dahilde bir beşınci kol gibi hareket ettiği takdirde, daha büyükçe bir parti için clddî ulr tehlike olabilir. İşte bugünkü komunist stratejisi de tıpatıp, aynen budur. Tek gayelerl Labour partide Ihtilâf çıkarmak, partijri zay.fl^tmak ve nhayet yıkmaktır. iltihak da, gizli kapaklı beşinci kol hareketleri için geroken fırsat ve imkânları bağışlayaca'cttr. Labour partinin polîtikası sosyal demokrat poliökasıdır. Geçen yılm temmuzunda 12 milyon klşi bu sosyal demokrat politikası için oy vererek Lahour'a, kahir genel seçim zaferinl saglamıştır. Komünistler Labour partinin yıkılma ve iş partisi hükumetinin lktidar mevkiinden düşnesle, İngilterede nlhayet bir koniinıst diktatörlüğunün kuru'ması yol'irı.îgkl hamlelerl için meydanm tem'?;l'>Tieceğ"'ni umuyorlar. Bir ham hayalden başka bir şey değildir. Nevıs of The Wortd'dan lbrahim Hoyi Amerikan rekabeti kalktı, çorab fiatları gene yükseliyor Amerlkadan gelen 30 bln çLTt erkek çorabından sonra EÜratle düsmUş olan erkek çorabları flatlan tekrar yükselmege baslamıştır. Amerlkadan gelen çorablar 1 5 0 kuruea Eatılmaga baalayınca yerll çorab fabrlkalan tel&şa düsmüş ve hepsl mallyetlerlne güre flatlan kırmışlardı, Bu arada satıalan duran perakendccl çorabcı dükkanlan da karlarından vazge<;erek satışa baslarnıslardı. Fıkat son zamanlarda Amerikan çorablarıcın mühim blr kıamı karaborsaya «Jüşmtîa v» aeyyarlar tarafından 1 7 0 190 kuruşa satılmaga başlamıştır. Bunun üzerlne yerll çorab flat!an da tekrar eski sevlyeslnl «Imağa başlamıstır. Pakat parti, bu dikkate çayan slyasl kudret vs olgunlui hamlesinl ancak İngilız geleneğinde kokleçmiş olan esaslari ve İngillz slyasl mücadele usullerini kullandığı İçin yapabümlştir. Partinın bugün Uç mllyon üyesl, 12 milyon oy vericisi vardır. Avam Kamarasında da çoğunluk ondadır. Siyasal Bilgiler okulu tngilia demokrasisinl bir hüe, blr SlyasM Bilgiler otulu talebs namzedl yarımına bu yıl 20 »guatosta başlanacafe va ka^ıaıiko dıye sayan kamunistlerle ne SO eylulde « m vertleceîttlr. Türkçe, mate kadar apaynyız? Onların, lkrar, ltiraf, matlS, felsefe ooğrafya, yabancı dll ye tarth tcabul ve tasdlk ettikleri emel ve gayeüerslerinden yapılacak mtlsabaka lmtlhan leri «Proleterja dlktatörlüğüdur> kl bu larına 2 eklna<5e başlanacak 5 eklmcle son gerçeste komunist şeflerin proleteryaya verllecektlr. Istanbulda olanlar muracaatlerlnl Tülcsek Oğretmen okuluna yapacaü karşı hâklmiyeti, dlktatörlütü demektir. Dıktatörlüğü terclh edl?, komünlsUerln lar ve lmtlhanları da orada olacaitır. iç teçkilâtını bile lltihablaştınnaktadır. Yalovada orta okul Zira komünist partisinin poltikaaı, üyeIstanbul Mllli Eğltlm müdürlUSJ Talova le'inln başlarile karşılaştınnr. da blr orta okul açmaya karar verınlştlr. Nasü kl, 1939 da İkinci Dünya HarblOkulun bugüalerde açılması v» ü ı lıj47 ders yıllcda tedrisata ba^laması muhteznel n!n başlangıclannda, komunist partisi dlr. elebaşılar bir geoe lçinde partinin bıi'iln Nuri Demirağ Damştaya başvurdn politikasinı de&iştlrmlş, her ne kadar satmaPaıtı ldare heyetl kararı ve vllayet ldare öncelerl, İngiltere «Polonyayı heye»lnln tasdlklle MIU1 Kalkınma Partul malKİır> dlye yırtimuşlfirsa da ortaya llderllğüıdcu çıkarılan Nurl Detnlrağ hak tam bir harb aleyhtan olarak çikmışlarkındakl bu karara lUrazen Danıştaya başdı. Bu harb aleyhtan ve İngiliz aleyhrunnuştur. Mllli Kalkınma Partlsl ldare heyetl aza tan tavur ve temayül, Rusj a 22 haziran ısrarla larmdan Nur&ddln Ardıçoğlu, bu müna3e 1941 de harbe girincıye kadar betle gunları Eoylemlştlr;: devara ettl. «. Demlrağ Danıştaya ba§Turduğunu 1940 ta askerlerlmiz Dunkerk saiıll6öilüyor Bu blr hukukl mesele değUdlr. Bu ltlbarla Demlrağın müracaatl Danl^tay lerinde bulunurlarken, konıunıstler <Hitda bak'Jmadan reddedllecektlr, Nurl De lerle sulh yapalım> diye İngiltere namlraj totllafın guya Istanbul Vllayetlle mma avaz avaz bağınyoır, mületin harb fct'ndtsl arasında olöuğunu zannetmektedlr. gayreUerinl baltalamak için de fabrikaBöyle olsaydı müracaatl Dantştayca makul larda ellerinden gelen azaml her şeyi EOiülüruü, Halbuki ortada Partloa verllyapıyorlardı. m:ş blr Uırao kararı vardır. Bu kararı tem Bu, affedilecek blr hareket dpğüdl ve ylz edccek hlç btr mercl yoktur Nurl Demlrag ar.cak şalıst hukuku adına hukuk bu ülie lnsanlannm da bunu asla unumalı'vemeslne başvurablllrdl. Bu mahkemede tacaklannı sanmıyorum. Komünisüerln de Partlnln gâstereceğl dellller karşısında verdlğl nasihatlerl tutmuş olsaydık, bulilncl dcfa olaraS mahcub olurdu.» gün İngllterede Hltler hüküm süreoektl Hakikat şudur ki komunist partısi Bakırın yeni Amerikan seferi Iklncl New.York seferlne hazırlanan Ba kendl başına düşünmez, kendl başma kır güepl bugüalerde bamule almaya baş buyruk değildir, ve her fırsatta, böyle layacaktır. Bakı^ buradan Izaalre gldecek blr hareket tara tngluz halkı İçin ne VB »onra Pıre, Cenova ve Marsllyaya da uS kadar zararh olursa olsun, Sovyet Blrrıyarak NewTorSa müteveccllıen yola ç u liklerinln gerçek veya hayalî arrula> > Gsrek Inglllz, gerekse Amerikan flrma[arı son zamanlarda. ötedenberl Jcendllerlle la yapan ve dürüçtlüâünü büdlklerl Türk ftrnıalarlle olan tlcarl münasebetlerlnde, harb yılîannda tatblk edllen vuullert kal. dırmıs ve sulh devreslnln normal tlcarl usullerlnl tatblka baslamıslardır. Bu gibi Türk flrmalarının slpartşlerl İçin akredltlf açmaları lstenmemekte ı slparls bedeUerl bllahare konslmento Uıerlndsn ödenmek sartlle lüıalat malı gSnderllmektedlr. Eski ve ltlbarl tecrübe 11» sabit olmut Ttîrk rirmalanna tatblk edüen bu usul pl yasaya dövls bakımından hem blr ferahlık tevlld etmekte> hem d» AngloSakson p«zarlârında normal ramanlftnn avdetlns blr lçaret t«ltlkkl edllerek sevlnç uyandırmaktadır AngloSakson firmalan ve ithalâtçılanmız Ge;en)erde Edlrnekapıda Babahaddln Islmll blr müşterlslnl bıçakla Gldtlrmekten Istanbul lilncl Ağırceza mahkemeslc» verllen »eyyar satıcı Musa Alkışm muhakemeılne, dün baslanmıjtır. Kukureç satıcısı olan Musa Alkıs, aor. gueunda, bu müştertnln alışverls sırasında kabadayuık tasladığını ve arada çıkan kavgada, kendlslnln üzerlne atıldıgını. bu suretle ellndekl bıçakla kazaen yarsJandığml »öylemlsı «tahrlke uğradım. ama gene ds onu vurmak lstcmedlm» dcmlştlr. Muhakemenln de\amı (ahldlerln dlnlenllmesl \çln kalrcıştır, Bazı frnncılartn plde lmall lçln aldıkları has unu tamamlle tnı maksada Earfetmedlklerl habar almmş vs dün yapılan anl teftlslerle bunlann blr kiBmı mahkemeye Vertlmlşlerdlr, Ayrıca bütün fınncılar cpldeler haa tmdan yapılmıştır. Flau 27 kuruştur» dlye levhalar asacaklardır, Fazla para alanlar da cez&landırılacaklardır. Miijterisini vnran seyyar muhakemesi satıcımn Hilekâr fırıncılar YAKARTEPE •t Gazinosunun sayın müşterüerinden görJüğü ''•> rağbet ve teveccühlere çükran borcu bu PAZAR fevkalâde program. Musikideki yüksek kabıliyetile takdirkârlarını hayran bırakan biıicik ses yıldızımız ARZUYU rMUMÎ ÜZERt\E HAMİYET YÜCESES kacaktır. Eaicınn yolcu iamaralan {lmdlden kapetılmıştır, Egenin yeni $eferi Aym 1 1 Ind» batı Akdenlz seferlne çılcacak olau Ege bu defa gldlşte Cenova ye rlne Napollye ugrıyacak, cönüşto gene Cenovayı tutacaktar, Egej dSnüşta çücanimak Uzere Cenova İçin de yük alacaktır, (1) AJanslar, yazan hafclı çıkarmış ve Labour partl, komünistlerin bu tekllîtai reddetmişlerdlr. t Ho. DEBLEN |\ Ue ERDOĞAN KUTKAN Evlendiler. İstanbul, 1/8/946 İRFAN ile arkadaşlan kemençe üstadı ve kardeşi udî ve piyanistin iştirakile tarlhl korumuzun havuz başı çam!an altmda hafta yorgunluklarını dinlendirir. Cumartesi saat 16 dan Itibaren 24 e kadar CAZ Pazar saat 16 dan 19 a kadar CAZ, 19 dan 22,30 a kadar Neyzen NİHAD idaresindeki küme saz heyetl, 22,30 dan 23,30 a kadar sayın yıldızımız ve arkadaşlan. Üsküdar Kısıklı tramvayı, Fıstıkağacı durağmda inilir, H i Gazinoya S dakika. Üsküdardan son vapur Köprüye 11,55 tedir. • • Iskenderun seferleri Harb yıllarmda donamnanın hastane gemlsl vazlfeslnl gördüluen sonra Denlzyolları lşletmrsl tarafından gert alınan Etrüsk vapurunun Iskenderun hattı seferlerlne tahslsl takarrür etmlstlr, Yenlden tamlr ve tadll edilen Etrüsk. a.yın 13 ünde Iskenderun seferlerlne başlıyacaktır, Bu h&tta llk dela büyük blr Tapiır tahEls exlUmeite<llr. SADI TEK Tiyatrosu Bu (ATI gece: Kedıköy BAKIRKÖY SÜREYYA'da İ N C İ E L İ ' d e Yarın gece: ALAN <)SKÜDAR1 GEÇTİ) ^•Büyük kahkaha eserl İtalyaya giden Sümerbank heyeti dün döndii Italya ve Yunanlstanda Sümerbankı llglleudlren bazı tetklk ve temaslar yapnıaS Qzcre Italya Te müteakıben Yunanlstana gltml; olan Sümerbank Umum müdür muavlnl Nazlf Inanln bajkanlığıcdakl heyetlBilz dönmüçtür. Keyet. Italyada yaptıgı temaslar netlceglnde pamuk üOicuntüsü veterek mukablUnde pamuiüu almak İçin Mr anlaşmaya varmıştır, Yunanlstandakl temaslardan şlmdlllk lalr netlce almamamıştır, Pmdik Satış Kooperatmerl blrllgl merkeBlnln Oıresundan Istanüula naili takarrür etrrJştlr. Yeni umum müdür Şaklr Turalı, Ankarada Bakanlıkla temastan sonra Glresuna gldecek ve sonra teçölatlle beraber tstanbute gelecekttr, tnönö stadyomunun lnsaatı süratle Iler. lemektedlr. Insaat Emlak ve Eytam Bankası tarafmdan yapılmaktadır. Oelecsk Ee. ne 19 mayıs törenl Inönü stadmda yapılacak ve o zaman stad 25,000 klşl lstlab pdebUecek btr hale gelmlş bulunacaktır. Stadyomua dltılndakl havagazl faorlkasının da oradan nakli Içln blr anlaşma yapıimıstır Ba akşam Bakırköy INCİRLt gazinosunda SOHEYL İHAFTALIK^V ÇOCUK « GAZETESI BEDRtYE M J # £, * ^T ^ R * HENKU ÇlfT KAPAK 4 RENKLİ TABLOLAR. £V SON H0LLVWOOD HABERLERİ'DEDİKOtH)LABf^FİLM ROMANI' MKÂYELER VE EN YENİ VILOIZ REŞİMLEBİLE ZENGİN BİR SEKİLDE BUGÜN GIKTI. Fıah 10 Krş. Çıkaran: TÛRKİYE YAYINEVİ 32 kişilik REVÜ TOPLULUĞU ş İRMA TOTO SITKI AKÇATEPE ve TAHİTE MTHAMMED E N. S M E R t M SAFA COŞKUN Yuks?k Tlcaret VB Iktısad oklunun ta lebe statılsünde deglşlkllkler olacaŞı sSylenmektedır. Bu arada Orta Tlcaret okullarını bltlrea talebelsrln de durumları göaden geçlrUmlstlr. Zannedlldlğlne gore, Orta Tlcaret okullannı bltlrenlerın Yüksek Tloaret okuluna glrmelerl> dlğer iise mezualan glbl lmtlhanla olacaktır. Bu hususta llselerln olgunluk lmtlhanlarma mukabll Tlcaret llselerlnde olgunluk olmayışı ve Tl. caret Uselerlnln her g\ln blraz daha artması sebeb olarak gBsterllmektedlr. Tüksek Tlcaret ve Iktısad ofcuiur.dan nıuhtarlyet kanununa göre ayrılan hoca ların yerine yabancı hocalar ternlnl lçln lJ2umlu teşebbüslere müdürlukçe girlşümîstlr. Tük&ek Ticaret ve Iktısad okulunun, eleme lmtüıanlanna bu yıl 15 eylülden ltlbaren başlanacakj eklm başlangıcında söz'ü lmtıhanlar yapılacak^ 15 eMmden sonra müsabaka lmtihanlarına ve 1 fcasımda tedrîsaa başlanılacaktır Merkez Bankasının Loudra<la bastırdığı yeni 2,5 Uralik kâğıd banknotlar blr Ing.llz vapurile llrnanınuza getlrllmlş ve dün sabaa blr heyet taralmdan {ehrlrcızde tesellüm edllmeğe başlanmı^tır Yeni banknotlar eflâtun zsmln üzerlnedlr. Ismet Inonunun blr portreslnl taşıyan bu para.arın taklldl hemen hernen Imkârısız görülmektedir Yen! paralann ne zaman tedavılle çıka. niacağı maltım değildir Yüksek Ticaret Okulu statiisü Yeni 2,5 liralıklar Fındık Kooperatifler Birliğî BANABAK En Güzel ÇOCUK Romam Bu terbiyevî kitabı ya\TUİarınıza mutlak okutmanızı ehemmiyetle tavsiye ederiz. Fi. 50 kuruş. Yaymlayan: RAFET ZAEMLAB Ankara Cad. No. 121, İstanbul KETEN ELYÂFI SÂTIŞI Sümerbank Sellüloz Sanayii Müessesesi Müdürlüğünden: tZMÎT MÜKsesemizde mevcud takriben 120 ton burma halinde keten elyafı 15/8/1946 perşembe günü saat 15 te açık arttırma İle satılacaktır. Bu işe aid şartname Müessesemiz Ticaret Servisinden veya Istanbulda Küçük Kınacıyan handaki İrtibat Büromuzdan parasız temin olunabilir. Arttırmaya iştirak etmek lstiyenlerin arttırma günü saat 12 ye kadar 7000, «yedi bin» liralık muvakkat teminatlarını Müessesemiz veznesine yatırmalan rica olunur. Müessesemiz satışı yapıp yapmamakta tamamen serbest oldufu gibi arttırma ve eksiltme kanununa da tabi değildir. (10067) * + * 8 6 SAYFA OLARAK ÇltCTI ! FİATI 100 KURUŞ m lnönu stadyomu Mevlidi Nebevî Sald Demirbağın ölmonün 40 ı n c günü. ne tesaduf eden 4 ağustos yarınkı pa^ar günü öfle namazmdan scnra Erenköy canı'lnde merüumun ruhu lçln ÎJevludu Ne bevl okutulacaktır. Atraba ve dostlanmızla arzu edenlerln teşrlll rica oljnur. Demlrbağ allesl Teşekkür Merhum kardeşlmlz, amcamıs BOmrüi lılmyagerlerlnden Necmedıdln Eıemtn oenaze meraslmlne lştlrak eden meslektaşlarma, gümruk memuru axkadaslannaı a n . pablarımıza acımıza telgraf ve mektubla lştlrak etmek nezaketlni gösteren dostlarımıza tejfkkürler ederiz, Agabeylrt Perld Bökmen, yegenlerl Sühsylâ, Necl&, Talât Güreş ajanlığmın tertib ettlğl GrekoRomen blrlncUlklertne bugün gaat ı} t» Fatih Güreç kulübu salonunda başlanacak. tır. Müsabakalara yarın da devam edlle. cektlr Bugün yapılacak güref mihabakalan ö LÜ M Emekll General Halll Kut haremlaln ve Sezal Asal Seyleddin Asal, Sideddln Aal, Samı Asal kardeşlerln aıccatar^ sabık Dü yunu umtımlye memurlanndan hayata gözlerlnl yummuçtur Allah rahmet eylesln. Istanbul Ticaret ve Esnaf Odaları ve Ticaret Borsası tarafmdan açılan Pratık Akşam Ticaret Kursları IV. ür.cü devre öğretimine 15 ağustos 1946 perşembe gunü Eminönu, Fatah, Beşıktaş ve Şişli Halkevleri deshanelerınde başlanacaktır. Kurslara yazılmak isteğinde bulunanlarm pazartesi ve perşembe gün. leri sast 912 arasında Sultanahmeddfe Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okuluna müracaat etmeleri bildirılir. N OT : 1 A kursuna: Okuma, yazma bilen herkes kaydolunabilir. 2 B kursuna: A. kursjnu bitıreıek sertifika ahnış olanlarla bu dere. cede tıcarî bilgiye sahib olanlar kabul olunur. (10271) Pralik Akşam Ticaref Kursları Müdürlüğünden: * * * Spoıtlf oyunlar fed'erasyonu tarafmdan Eşlm ve babamız Topçu Atıj okulu 0#davet edilen Fransız tenisçtlerl salı günü rctmcn.'erinden topçu aibayı Emln Arınm Ankara yolu İle şehrtmlze geleceklerdlr vefatl münasebetlle cenaze Mrenlne lştlrak eden meslek arkadaşlanna ve dlğer zevata, blzzat ve bllvasıta allemlze tazlye ve teselRamazan 5 Cumartesl 11da bulunmak suretll» kederlerlml2e lfltlrak edenlere, rahmetilnln tedavlslnds her türlü lhtlmam ve gayretlerl sarfederek mesS cm ailbetl Cnlemcğe çaıışan askerl hastane baştablbl Nuzhet Aktulga ve dahlllye müterıassıst Bauf Saygına \e şefkatll hemşlVasat'ı 17 lfj 11 LV 8 *>T relere ve hastanecln dlğer mensublarına 4 5î 8 5U 12.0" 1 4 8 7 3 , mlnnet ve şükranlanmızı sunarız, ELzani Aıı allesl Fransız tenîscüerî geliyor TURKIYE BAKIR IŞLETMELERI MÜESSESESÎNDEN : NURI ASAL CUMHURİYET Nüshası 10 kurustur. 1 1 I I >< DOKTOR OPERATÖR ARANIYOR Murgul Bakır Işletmemizin hastahanesini ldare edebilecek bh doktor operatöre ihtiyaç vardır. Ücret, ehliyet ve tecrübcye gdre verilecektbr. Demirbaşı bulunan bir ikametgâh ile tenvir ve teshin İşletmece temin edilir. İsteklilerin Ankarada Yenişehhde İsmetpaşa caddesinde 57 numaradaki müessesemiz merkezine müracaatieri rica olunur. Abone çeraıtı BU ayıu ayıı« AIO aylı» nelli HINJ Sj n » xx. ötju • laınj t 15HJ. » '#«11! t 2*(>O » 54<»J • K w ı«u> D i kka t «CUcıeslc re «tusııaı