11 Temmuz 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r 18 inde, Halk Partisi listesi de Iktidar Partisinin ne pahasına olursa 19 unda belli olacak olsun muhalefete yer vermeme kararınBazı tanınmış simalar Demokrat Parti tarafın da bulunduğu kanaatı teeyyüd ediyor» dan aday gösterildiklerini bildirerek Halk €€ Partisine müracaat ediyorlar, Demokrat Parti bu müracaatleri hayretle karşılıyor Ankara, 10 (Telefonla) Demokrat Parti tarafından gdsterilecek adayların temmuzun 18 inde ilânı kararlaştırılmıştır. C. H. Partisi adaylarının da 19 tem. muzda ilân edileceği anlaşılmaktadır Son günlerde her iki parti listesine dahil oldukları iddiasile gazetelerde bazı isimler ileri sürülmüştür. Bu arada eski milletvekillerinden bazılarmm seçim kabiiiyetleri olmadığının da il idare kurullarınea merkeze bildirildiği yazılmış ve bir takım isimler ilcri sürülmüştür. C. H. Partisi Genel Sekreterliği bu haberlerin tamamen asılsoz olduğunu ve gerçeğe uymadığını bildirmektedir. Diğer taraftan, C. H. Partisine yapılan bazı müracaatlerde, Demokrat Partinin kendisini aday göstermek istediğini bildirenler ve bunu kabul etmiyeceklerini ilâve edenler olmuştur. Bu arada Çorumdan Dr. Neşet Yücel, eski Maraş milletvekili Yakub Hamdi Bozdağ, D. D. Y, eski Umum Müdürü İbrahim Ba|bora da Cumhuriyet Halk Partisine, kendilerini Demokrat Partinin aday gösterdiğinden bah«etmişlerdir. Bizim, Demokrat Parti mahfillerinde yaptığımız tetkiklere göre bu zatların isimleri esasen listelerde olmadığından, henüz ortaya çıkmamış listeye dayanan bu teşebbüsler hayretle karşılanmıştır. Demokrat PartininKlüıt Aöayların anı neşrettiği beyanname Demokrat Parti listesi aym Beyannamede deniliyor ki: «Maruz kaldığımız kanun dışı hareketlerin me^dana getirdiğî ciddî durum karşısında tazyikİ lerden ve bunlarm doğuracağı netîcelerden korunmak maksadile seçimlerden çekilmek hatıra gelebilirse de böyle bir İ hareketten ictinabı millî menfaate daha uygun buluyoruz?) Ankara 10 (Telefonla) Demokrat Parti genel merkezinden bu akşam şu beyanname neşroiunmuştur: <Ulus> gazetesimn 8/7 946 tarihli sayısmda, İç Işleri Bakanlığı tarafmdan lllere bir tanvm gonderildiği bıidiril. mektedir. Bu tamıme göre, Iç Işleri Bakanlığı köylerde yapılmakta olan zehirleyici propagandaları önlemek ü. zere, partiler adma gönderilen kimselerden hangi parti adma hareket ettiğini gösteren bir vesika istemektedîr. Iç Işleri Bakanlığınm bu emri üzerine bir çok yerlerde köytere gitmekte olanlar Vollarından çevTİlerek idare âmirlerinden almmış vesikaları olup olmadığı Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Izmirdc scçim yüzündm çıkaa kâdtselerîn ilk kurbanlan: Sağda Bırigurca köyünde yaralanan Demokrat İsmail hastanede, solda bir gazinoda çıkan kavgada yaralananlardan manav Hakkı J 23 Uncü yıl Sayı: 7867 umhuriyet KLTRUCUSU: Y U N U S Telgraf ve mektub adresü Cumhuriyet, fstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 248 Telefonlan Umuml Santral Numaraaı: 24298. Yan İşlerü 24299. Matbaa: 24290. Emsalsiz Bir Çocuk Romanı İki Çocuğun Devriâlemi çıktı. Bu kitabı okuyanlara sorun, ondan sonra almağa karar verin. Türkiyede şimdiye Jft^0t^x kadar kıymetli, bu kadar çeşıdlınıart|ra*L ve heyecan kaynağı olan bir roma$ neşredilmemiştir. Bu kitab aynı samanda kİ£rUİgi kaynağıdır. Fatı: 125 Kuruş. Perşembe I I Temmuz 1946 G Ü V E N İ S l f Y I N E V İ İstanbul £ Seçim igin mücadelede otorite ve adaylar artiler ve partîliler arasın. daki seçim mücadelesi, mu. tedil ve munsıf insanları, 1908 denberi geçen olaylardan ders al. mış ve bu dersleri unutmamış vatandafları, azçok kaygılandıran ağır bir hava içınde devam ediyor. Allaha şükur p«k az olan ddvüşler, yaralamalardan ziya. de, şu iki vaka, münferid de olsa endişeli gorıinenlere hak verdirecek ma. hiyettedir. Izmirde bir adam çıkıyor: cCumbur Başkanını da öldüreceğiz, Başbakam da. Başbakam ben kcndi elimle öldü. rcceğinu diyor. Yakalandığı zarcan bu sözleri sarhoş. lukla soylediğini jtiraf ederek pişman olduğıınu ilâve ediyor. Umumî bir nef. rotle karsılanan bu kanlı düşüncenin sarhoslukla soylenmiş olnıaSL, bunun vahametini giderraez. Çiinkü işin fena tarah, böyle bir şeyin düşünülmüş olmasındadır. Sarhoşluk, sadece bu anarşistçe düşünceyi meydana vunnuş. tur. Bursa milletvekilleri kasabalarda fıalkla temaslar yaparlarken Orhangazi. deki konuşma sırasında meçhul bir ses yükseliyor: «Biz ne Inönünü isrhoruz, ne Mareşal Fevzi Çakmağı, ne de Celâl Bayarı! Kendimiz milletvekili olaca. ğız.> Gerçi, kanunî şartlan haiz her yurd. daşın, millervekili olmak istemek hak. kıdır ve bu hâdise, Izmirdeki adamın earhoşlukla açığa vurduğu caniyane düçünce kadar korkunc değilse de, ifade ertiği zihniyet bakımından ondan daha BZ tehlikeli değildir. Bu tehlike bir kaç giin önce, gene bu eütunda işaret ettiğimiz gibi dedikoduja, tezvire, yalana, ifsada dayanan ve düsmarriık havası yaratan seçim propagandalarınm, demokrasi hayatında da çok lüzumlu olan otoritelerin kınlması ve sözün ayağa düsmesi tehlikesidir. Oemokrasi demek esMz otoritesiz idare demek değildir. Tek şefe tapmaktan Ibaret olan totaliter Alman, Italyan ve Sovyet rejimlerini bir tarafa bırakalım. İngiltere ve Amerika gibi ileri demok. rasilere bakalım. Oralarda da, dün Churchill. Roosevelt, bugün Attlee ve Truman gibi şefler, memleket idaresi. nin nâzımı olmuşlardır ve oluyorlar. 8(jyle otoritelerdir ki yalnız mevkilerinin değil, kendi şahsiyetlerine karşı gösterilen itimadın ve s<;vginin tesirile büyük isler görebilmişlerdir. Âlaşehirde bir hâdise Ankara Demokrat Parti Umumî Merkezi ve Genel Başkan Celâl Bayar gazctecilcrle görüşürken oğcrn jhfadi bîldiriuor İzmirde durum Demokratlar yapılacak miting için Hikmet Bayuru Izmire resmen davet ettiler Demokrat Parti Başkam telefonla tehdid edildi, gördüğü tazyik yüzünden köyünden kaçıp Izmire gelen bir köylü Demokrat Partiye başvurarak sordu: «E şimdi ne olacak?» Izmir 9 (Telefonla) Demokrat Parti Izmir ve bütün havalisinde kay. makamların ve jandarmanm halk üzerinde yaptığı tazyikten gittikçe artan bir şekilde daima şikâyetçidir. Bugün Demokrat Partimn Blrinci Kordondakl merkez binasına uğradım. Partinin Iz. mir için söz ve salâhiyet sahibi azası D aynı fıkirde. Demokrat Partiye meyli olan her sınıf halk bilhassa köylüler kaj'makamlar ve jandarma .tarafmdan her zaman ve her türiü tehdid görmektedır. Halk Partisi muh. telif şekillerde elde ettiği, hattâ iddia. ya göre, tehdid ettiği bir takım adamları mütemadiyen sağa, sola sevketmekte, bunlara yoktan yere hâdiseler çıkartmakta ve böylece neticede Demokratlara dereceleri değişen bir tethiş siyaseti tatbik edilmektedir. Bu vaziyet son belediye seçimlerile başlamış ve o tarihtenberi devam ede. Arkas\ Sa. 3, Sü. 5 le Burhan Belje Adanada zabıta kuvvetleri artırıldı, içki yasağı için tertibat alınıyor Afyon, 10 (Sureti mahsusada giden arkadaşımız Terfik Sadullah bildıriyor) Istanbuldan buraya gelinciye kadar bütün geçtiğim yerlerde seçim Adana, 10 (Telefonla) Adanaya, münakaşalarile karşılaştım. Buraya gelir gelmez Âlaşehirde vukubulan bir milletvekili seçüninin ve parti '•ekabehâdise etrafında tahkıkata giriştım. tinin en hararetli ve en münakaşah bir bölgesi olduğunu sanarak gelmıştım. Topladığım malumat şudur: Fakat dün geceden itibaren şehirde yapEge bölgesi Demokrat Parti erkânm tığım muh telif temaslar, istanbul a ak Arkas\ Sa. 2, Sü. 7 de seden haberleriri biraz mübalâğa'ı olduğunu gösterdi. Adanayı ve Adanalıları milletvekili seçimine sükunetie haKendi kendimizi tenkid: zırlanır vaziyette buldum. Istanbuldan ayrıldığım zamandan itibaren Adanaya gelinciye kadar bütün yol Doyurca trende yolcularm konuşma mevzuu hep Ankara Valisi Nevzad TandoğarAn seçim işleriydi. Ben, bu çeşidli mukâbir müşahid sıfatile i/ntıhar% hâdisesi giinün üzerinde konulemeleri bitaraf dinlemiş, bütün fikirlerin tek bir nokta şulan mevzularmdan biri olmakta devam edıyor. Bu arada «Ulus» arkada üzerinde toplandığını görmüştüm: Bu jtmızvn başmuharriri Falih Rıfk\ Atay nokta, yeni Mecliste bir muhalefet gnıdvmkü yazısında bv. işin bütun rnes'u punun vücudüne mutlak surette ihtiliyetini istanbul gazetelerinin *na.mus yac olduğu ve Halk Partisi hükumetive haysiyet tanımtyon, sırf surum te nin murakabe edilmesi lüzumu idi. Ankara Valisiıtin cenazesi Tören çok muhteşem oldu, bir top arabasına konan cenazenin geçtiği yollar on binlercs Ankaralı tarafından kaplanmıştı Ankara 10 (Telefonla) Nevzad Tandoğanın cenazesi bugün muhteseT» bir törenle nakledıldi. Merhumun tabutu saat 13 te Hacıbayram camisinia önüne getirilmış bulunuyordu. Cenaze töreninde Cumhur Başkanı adına Genel Kâtib Kemal Gedeleç ve Başyaver Cevdet Toigay ile İnönü ailesinden yüksek makine mühendisi Ömer tnönü, Cumhur Başkanlığı Genel Kâtiblik dairesinden Yazı Işleri müdurü Rıza Ertan ve yaverlerden Kudret Kasar bulunuyorlardı. Saat 13 ten itibaren bütün Bakan'.ar, burada bulunan milletvekilleri, Bakanlıklar ileri gelenleri, kordiplomatik, Arkası Sa. 2, Sü. 7 de Halk Partisi de, Demokratlar da seçimi kazanacaklarından entin, Halk Partisi daha fazla faaliyet sarfediyor Kontrolsuz kalan hükumet mekanizmasmm bütün sakat tarafları, yanhş kararları, şehirli ve köylüyü, rremuru ve esnafı zaman zaman sıkmtılara dü» şuren usul noksanları şiddetle tenkid ediliyor, devlet işlerinin muhakkak surette muhalif bir parti tarafından kontrol edilmesi en birinci çare olarak gö Arkası Sa. 2, Sü. 1 de Vehint kurbanı mı? Kalkınma Partisi Demokrat Partiden şikâyet ediyor Trakyanın bazı mıntakalarında Demokratların Kalkınma Partisi mensublarını ayartmaya çalıştıkları iddia ediliyor Bizde de Atartirk, Inönü. Mareşal Çakmak gibi bu milletin yetiştirdiği biiyük adamlar olmasaydı, kendini beğenmiş ve kendinde mevhum kudretler bulunduğunu tevehhüm eden meçhul Insanlarla ne /afer kazanılırdı, ne de Jnkılâb yapılabiliHi. Hattâ ne de Millî Mücadeleyi yaralan millî birlik kuru. lahilirdi. Otoritesiz demokrasi olmaz, hattâ hükumet kıırulamaz, devlet idare edilemez. Milletin büvük çokluğunun emniyet ve itimadım kazanmıs insanlar olraadıkça, Orhangazideki meçhul adatnın. istediği gibi bir idare sadece anarşi olur. 31 martı ıınutmamak ve anar. çiye gidecek yoln. hülün varlığımızla, milletin şuurlu varlığile tıkamak lâeımdır. En ziyaıle demokrasi rejimleri. nin milletin içinden yükselen otoritelere ihtiyacları olduklarını düşünerek bugün de yarın da muhtac olduğumıız otoriteleri kırmak ve yıkmak gibi *>ir hataya düsmemek, millet ve memleket oıenfaatleri hesabına elzemdir. Milleti. ttıizin birbirine düsmesini ve memleke. timizin anarsiye uğramasmı dörtgözle bekleyenler ve numın icin gizli hatlâ Bçık çahşanlar ol.iuâumı asla unutnıı. Bıırss 10 (Telefonla) Bursa kaza yalım. nahıve ve kovlerinde jandarmalar vasıtasıle halkın tazyik edıldığl etrafında Bu bahis bizi, on sün sonra yapılacak yapılan şıkâyetlerin artması üzerine Iç ABİDİN DAVER tşlerl Bakanlığı Başmüfettişi haüb bulunmak üzere Bur§a. 3, Şü. i te r izmirde Demokrat Parti müteşebbis heyeti reisi doktor Ekrem Hayri Ustündağ Iç Isleri Bakanlıgı başmütettişi Bursaya yolladı saya göndermiştir. Bugün gelmiş olan baprrufettış Demokıat Parti merk'zme gideıek baskanla görüşmüş ve şımdive kadar tut.ulan zabıtlarla vukua gelen hâdıselerin bir rapor halınde kendısine Sa. 3, Şü, i te , Bursanm tazyıka maruz kaldığı iddia edilen köylerini dolaştım ve köylülerle konuştum mijıi İÇİTI» yaptıklart ne§riyata yvkliiyor. Falih Rıfkı Atayvn eski dostunu haybettiği eîemli bir gündeki ye'sini elbette hürmetle karşılanz. Fakat gazetelerimize karşı hiddeünde haksızdır. İstanbul gazeteleri umumî efkârın pek yakıvdan alâkadar olduğu bir davay\ tafsılâtue bıldirmekle sadece vazifelerini yapîdar. Mahkemede katil zannolunan adarn.n ikidebir Nevzad Tandoğanı tWi süren şüpheli ifadesi nasü gazetelere aksetmiyebüirdi? Biz, bu sütunlarda menhus dovantn daha ilk günündenberi Ankara Vali1!1;nin vaziyetini tavzih etmesini istedik; yapmadı. Niçin yapmadt? Belki de lüzum görmemiştir. Fakat Ankarala son defa şahid olarak dinleumesi otıtın hay^iyetıne neden bu kadar aq\r bir darbe addolunuyor? Bunun izahi zordur. Bedbaht Nevzad Tandoğan bütün bir vehme kurban gitti ise hakıkaien yaz\k olmuştur. * * C. H. Partisi îstanbul ili seçim işlerine önemle devam etmekte, afışler ve seçim ve memVset konulu bir broşur ilgililere gönderilmekte<Er. 3u broşürde bilhassa siyasî tehlikelerin henüz ortadan silinmedıği bir zamanda memleketin ve hükumetin kuvvetli blr partiye yani C. H. Partisine dayanma. «Türk Ailesinin Namusunu sına olan ihtiyac belirtilmektedir. C. Koruma Cemiyeti» imzalı kanı H. Partisi vilâyet idare heyeti başFaruk Dereli Ankaraya davet e. mektublar ve «Ulus» ta dılmiçtir. Kendisıle İstanbulda parti durumu ve adaylar işi etrafında görüşmeçıkan fıkra ler yapılacağı anlaşılmaktadır. Şımdiki halde Istanbuldan gösterilecek partili Ankara, 10 (Telefonla) Son gün adaylar hakkmda esash bir malumat lerde Ankarada bazı adreslere #Turk yoktur. Ailesinin Namusunu Koruma CemiyeMillî Kalkınma Partisinde t:> imzalı bir takım mektublar gelmekMillî Kalkınma Partisi lideri Nuri tedır. Bu mektublarda Bayan Nazmij'e Demirağ, dün kendlsile konuşan bir ar. Fıkri Tüzehn Rumanyalı bir Alusevi kadaşımıza şunları söylemiştir: olduğu, ev'.ere sokulmaması gerektiği « Partimiz, ıktidar partisinin seçibıldırilmektedır. me fesad karıştırmasına mâni olmak Busünkü «Ulus» gazetesinde de «Ba için Demokrat Partüılerle seçimlerde Arkası Sa. 2, Sü. 1 fe Arkası Sa. 3, Sü. 3 te Ankarada iki dedikodulu hâdise