29 Haziran 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

DOGUYl/ Karpuz ve Güvercin Yazan: İsmail Habib Sevük Bütün memlekette Diyarbafctnn ned bdmdiğine dair toptan blx yoklama yapılsa ezici bir çoğTanluğun «en büvtfk karpuzu orası yetiştirir» diyecegine keEin olarak hüfcraedebilirız. Bu, bizhn yal nia memlel:et ve yurd bılgısi haföundaki eksıkKğımizden ileri gelmiror: orar.m karpuzu sahlden kendi başma Diyarbakm meşhurlaiKİınnaya yetecek kadar lri; iri de ne demek, bir karpuz devidır. îkısi bir devenin Ikl tarafına ikl Aen\ halınds yuklsnebiîec°k olduktan sonra ona b^şka ne denebilir? *** O karpuzdaüd iriliğin yalnız Türkiyemız için defil, dünya .çapmda bir rokor olduğunu iapat için size şunu naklede• yim: Herkes bilir, Amerikalüar rokor bahsinde adeta mani denecek ksdar İleri gıcierlsr. Onlar Diyarbakır karpuzunun bu akla sıgmalc iriliğini Içitince böyle bir rökoran kendilerinde oltnayışır.ı bir haysiyet meselesi j a p a r a k Türkiyed^kı ticraet mümessıllerlnin en salâhiyetli adamına resmen emir veriyorlrr. Adam, henüz trensiz zamanda, haftalarca yol cefasına katlanıp orava gider, ve gene haftalarca orada kalıp ıkliml, toprağın cinsini, karpuzun ekiliş taratnı, ziraat ümince ne lazımsa hepBini lnoeden inceye tetldkten geçirir. Amerikaya nümune nümune toprak, torba torba tohum, forma forma rapor gonderildikten sonra Amerikalılar, dünyanın hemen her çeşid iklimtni toplıyan o ucsuz bucaksız ülkelertnde Dlyarbafeıra uygun; sıcaklıgı, topragı, suyu oraya tıpatıp bir yer buluyorlar. Tohumlar, tıpkı bizim usul dairesınde ekilır. Artık o dünya rökoru yalnız Türkiyede kalmıyarak Amerikaya geçecek. Fakat Türk karpuzuna erişmek suretile eşltl'Jc bir şey mi? Bir ktre işin a m n a erdlkten sonra, teknik ve bilgi üstünlükleri yüzündan, işi o derece ileri götüreceicler a bir deveye bizim ancak lkl karpuz yükletîebüıyorsa orada bir tanesL. Ya Sehir = TANIVALIM haberleri Yeni hububat ihracat f iatları lebinin «Cihannüma» sındaki bir kayıd geldi. O, bu karpıızlann bü>ük!ü£ünü anlattığı sırada kuyulara bir mmtar g'ivercin gübresl atadlığını söyler. Dünya çapında bir rökorumuzun «rrını r.çıklanıak eibi olmasın ama Amerıkan îasarisızlığı sakm bu güvercin işinl unutmalarından ileri gelmesin diye düşimdüm. UnutmadılJirsa bu arıklayı^ta bcis yok. tT.nuttularsa işi bir de bu yonr".?n derıesjnler, belki umduklarına ererlcr. Onlar ki zaten. gcSü tırmalayan yapıları gibi, rökor üstüne rökor koyaraK, rokor ı ^ökîere çıkardılar. Varan onlara bir de karpuz rö<orunu eklesinler. BLz bu rökoru ka^ıbdan tasalanmayız. Kalkmdırma hümmaaile çırpmdığımız fakir TürMyemizin o kadar çok başka davaları var ki... * * * Güvercin... «Yurddan Yaalar» da Nevşehirden bahs?d»rken oradaki gü\ercinl.k!er v?sı"e5ile şörle demıştim: «O zeki k'ts; şehirden şehre, kaleden kaley, kifalar ve bulutlar aşarak, blr Kere geçtıği yert hiç şa^ırmadan, taşıdığı nıektubu dosdoğru kendi adresine bırakan o kerameıtll kuş. Caml avluları gibl yerlerde sürtl sürü, süslU suslü; kadlfe göğüsleri. pirıltılı tüyleri, renk renk man^aralarile nazlım nazhm cmldaşan ınsanla lr.sanla.fmiş sevimli kuş.» Meğer Nevşehlr bağlarmm o nefis üzümlerl nasıl güvercine borclu ise burada da Divarbakır karpuzuna o dev cüsseyi veren bu küçücük kuşmuç. Nevşehirliler, gübrelerinden faydalanacakları püvercinleri üretmek İçin, dag bögürlerinin yumuşak kayalannı oyarak oda oda daireler yapmışlardı. Öiyarbakırlılar ise «Borahane» admı iri iri ve bazılan blr kaç katlı binalar kurmuşlar. Kerpiçten ol. malarına rağmen sağlam yapılan bora. hanelerin iç bölmelerine «lüle> deniyor. Nevşehirin sun'î mağaralarında olduğu gibi buradaki yapıiarda da güvercinlerin girip çılrmpsı için yuvarlak yuvar. lak delikler açılmiş. Her lülenin içinde güvercinlerin tünemesi için basamak T ar var. Duvarlara çakılmış kazıklara asıh kulplu sepetler ise kuşların yumurtla. ma yerleridir. CUMHURİYET îiiHiınitıiii.'iiiıııiiiiîinniiiMiımıiiiiiııınnnııiiiiiiimıııııııiiiı 29 Haziran 1946 ADLİ BAHİSLER İHEM NALINA M1HINA Toprak Mahsulleri Ofisi fiatları değiştirdi Toprak Mahsulleri Ofisi, dünya h u bubat piyasasrnda fiat ve şartlar <îeğişmiş olduğundan ve yeni mansul yıh girdığinden eski hububat ve kepek ıhraç fiatlarını değiştirnixştir. Fiatlarla beraber ihraç Qİunacak hububatın şartları dcğjştirilmiş bulunmaktadır. Buğday vesaire de gene teamülen yüzde 5 e kadar karışıklık kabul edalmektedır. Yeni fiatlar Ingiliz lirası ve dolarla şöylece ayrı ayrı tesbit edilmiş bulunmaktadır: Buğdayın tonu 143.97 dolar, 35.14.4 sterlin, sıha buğday 132.90 dolar, 32.19.4 sterlın, karışık bu^day 138 43 dolar 84B.10 sterlın. çavdar 110.74 dolar, 27.96 sterlin, Sıha çavdar 99 S7 dolar, 2414 4 sterlin, beyaz arpa 105 21 dolar, 26.10 stcrlin, Sıha arpa 94.13 dolar 23.72 sterlin, ça'iin arpa 83.06 do'.ar, 22.121 sterlin. yulaf 94.13 dobr, 237.2 sterlin, yulaf Sıha 83 06 dolar 201211 stcrlin, kepek 33.23 dolar. 8.4.11 sterîın tçinde bulunduW ğumuz senenin ocak ayı, Istanbulda kriminoloji bakımmdan zengin misallerl« dolu, insan kaybı yönünden d« uğursuz olarak geç. ti. Bu yüzden İstanbullular, cinayet stmosferi içinde otuz gün yaşadılar. Evlerde, tren, otobüs ve tramvaylarda konuşulan günün mevzuları arasmda il safı iseal eden bu hâd!s«lerin merak ta£silâtı idi. Gazeteler, bir çok sütunlan, nı cinayetlere tahsis ettiler. Gazete ?a. tıcıları da kulaklarımızın hakkını ver. mek için «Cinayeti yazıyor» feryadlarını bastırdılar. Hattâ bir kısım satıcılar, «•Yarınki cinayeti yazıyor> tarzındaki haykırışlarile, bu yibi vakalara bir gü avans vermek lüzumunu bile hi.ssettiler, Hakikaten Nazif Kuş hâdise^î, bu fer yadları hakh gösterecek bir safha iç;nd< 5ona erdi. Bilhassa Kuruçeşme gibi bü tün memleketi ve cemiyeti alâkadaı eden hâdi?elerin ayiı ay içinde vuku umumî eicârm alSkasını bu gibi vaka lar üzerinde topladı. Cinayetler ve sebebleri Yazan IIIMMinUUIIIiEHUIlllllllUIIİUIIMIIIIHIIIIIIIIMIHİII Adını rahmet ve hüraiefle andığımız üstad M. Ali Sebük nı bizimkl azmansa onlannki azmanlar aîmanı olacak. Her şey.bitip her şey yapıldl. Netice sadece karpuzun elde edilmeslne kalmıştır. Karpuz yetişir. Fakat ne görsünler? Yetisen karpuzlar, irl iri olaeaklanna, işi boya vererek, metrelerle Güvercinlerin postacıljıktaki kerave mçtrelerle uzunlugunda acayibler acayıbi bir şey olmuş. Bu işe Amerikalı metleri gibi aile hayatları da şaşılacak lar da gülerek denemeyi bir daha tek jey. Senede üç defa yumurtlayan her rarlamazlar. Kıssamn hissesi; lkl bom güverc'n her yumurt^ayışta iki yumurta bada Japonyayı yere seren Amerika, i'oriyor. Bu ikbinin mutlrka birl erkek, bizim karpijzıı yenemedl ve dünva üze blrl disidlr. Tabiatin cinsiyet itibırile bu rmde Dıj"arbakır karpuzu hâlâ tek ba saşm^z müsavüi^ine karşı oı.br da yu^a ya ve yavruya bakmakta cin., farknı Şina bir rokordur. kaldırmışlar. Kuluçkaya ana ve baba *** nöbetleşe nöbetleje oturuyorlar. SabahBeldeyl. do|ıı<Ja yeşille örttilü yüz tan öğleye kadar kuluçka nöbeti ana. mptrelik derin bir yar ötesinden. gıiney nırs, öğleden sonra da babanın. Kıştan öe de ağaclar ve bahçelerls bezenmlş başka diğer mevsimlerde yem masrafmeyiili bir saha Ueristaden kavisliyen ları yok. Gündelik 30 gramı aşrnıyan Diclenin karşı taraf kumlukları baştaa yemlerini dısarıda kendi gayretlerile bışa karpuz tarlalarıdır. Bir metre de tedarikliyorlar. rinhğinde, yanm m?tıe enlnde, ve bir Geçindirilmelerl ucuz, gübr«lerl pabuçuk metre boyunda kazılan kuyular halı bu kuşların sahihlcrine tjetirdıçi o dıUere destan karpuzlan yetistiriyorkftra bakın. Basrl Konyarın «Diyartoalar. Pakat oranın karpuzları yalnız bun kırhlığı» nda gördiğiim on, on iki yıl iardan ibaret degil. Diyârbakınn üç ne önceki hesaba göre güvercinler daha ilk vi karpuzu var. K^JTU tarlalara eki yd, verdikleri gübreyle o ko3koca «bolenlere <BeJi £arpuzu>, kaynak yaiını rahane» yapısınm masrafını çıkarıyorna eülenlere «Pınar karpiızu>, Diclenin lar. Ondan sonra borahanesine göre her bıraktığı tortudakl kuvular» ekUenlere yıl 300 den 600 liraya kadar irad. Borade <Çay karpuzu» dlyorlar. Bunların en hane sayısmı arttıranlarm ise... Tev»ktatlısı «Pınar karpuzu», dünya rökoru keli deŞil ora halkınm manilerinde bile nu kazanan en Irisi de «Çay karpuzu» güvercin taç ta<a edllmjektedlr: dur. San çilin çinçini Nehdrdekl karpuaiuklar DiyarbakırlıÖpem ağzın lcıni. îann yalnız ekim yerl değü. aynl MDÜB gece nirde idin manda yazın sayfiye yerlerl. Faklr, zenGöynümtin giivercini. gin, herkes kendine göre edinditl kar5JC îjC 3JC puz tarlasında blr veya bir kaç çardak Inırar. Kamıştan yapüma bu kulübemsi Güverdnln giîbresi, karpuzun kuyusu. çardaklann y a t a k l * vazlfesini gören fakat alt ve ortadogunun bu en mühim Gst kısıınJan sarmaşdt ve çadır çiçe&l beldesine kuzeyden gel«rek doğu taragibl yeşil nebaüar ve otlarla süslenmlş fuu çevreledikten eonra güneyden setir. Serin olsun dlye çoğiı su ustünde lâm verip ayrılan n ı camm Dick yalbulunan bu çardaklann üstlerind,eki o nız, cüssesi irileştiği rlsbette tadı azadalara «hulle» dlyorlar. <Şahtur> adı lan. bu azman karpuzu yetiştirmekten vertlen salapurya. blçlmll kayıklar D,lc bajka bir işe yaramıyacak mı? Nehrln lenin üzerinde, hele sabah ve akşaın ötesindeki genis topraklar, üstuste ras. Eamanlan, meMk gibl işliyerek çardak layan kurak yıllarda, bir katra yagnıur Urla şehir arasmdakl gidip gelmeyl sağ görmediği için çatlak çatlak ve haşra haşindi. Bu toprak yağmur gördüğü zalamaktadırlar. Bunlar yalmz mahsul, yanl servet ge pıan bire e!ll veriyor. ttren; yalnız sayflye, yani serlnlflc veSalâhiyetli bir mühendisten dlnliyoren değil, o çardaJdar belde haltonın ayni rum. Yirmi milyonluk blr barafla Dic. ssumanda eflence ve cünbü? yerlerldlr de. lentn yukan kaldırılması sayesinde bu Gördügü beldelerln bu taraflanna bayı topraklar baştan başa bu diyarın zenlan aevlmll Evliya Çelebimlzi, berrak, ğinlik kaynağı olabilirmiş. Vaktil» Sao ağırbaşlı bilgin Kâtib Çelebl bUe, iâhaddini Eyyübt ordularının DiyarbaBarmaşklar ve yeşil nebatlarla örtülen kıra girdikleri zaman göderinl kamaşo çardaklan «Sebzü hürrem künbedlör tıran zenginlik; bizim fcnparatorluğun, husule gelir» dlye vaaflandırdıktan hâlâ ayaktaki âbideleril« belli, beldeye Bonra «nehlrde bir nlce eyyam işü işret» verdiği refah; mazisi o kadar haşmetli olanın elbet isttkbali vardır. Zaten ka. edüdiğinl imrenen blr eda ile söyler. le duvarları dışında şimdiden beUrmeğs *** başlayan yeni beldenin müjdeM v« Dicle Karpuz kayularının basiüifile yetiş barajının toprağı guldürecek bayramr. tirilmesinin sadeliğine bakarak, tıpatıp DiyBrbakırdan onun bu yakm istikballbuıaya benzer Iklirai de buldukları hal ni selâmlıyarak ayrıldun. 'de, Aırıerikalılann bu işi neye başaratsmafl Habib SEVÜK madiklanna şaşarken aklıma Kâtib Çe # İÇKİSİZ SAZ Cagaloğlu ÇİFTESARAYIAR Bahcesinde BÜYÜK H E R • Tanmmış Bt R Y ENî Lİ K muazzam P A Z A R Saat 14 ten 18,30 a kadar S E S v e S A Z üstadlarmın iştirakile S A Z H E Y E T I L E birUkte Mutcakıb aylarda da, cinayetlerin ib "resi, tıtremekte devatı ettl ve nihayç sosyeteyi harekete ^etirdi. Heıkes cma. yetler ve onlara karşı alınacak tedbir lerle m^^snıl olma§a basladı. Eli kalem tutanlar, kendi flkirlerini açıkladılar. Alâkadarlar bu işe dair kanaatlerini be yan ettiler. Bu yazilan ve söylenenler, Tekel Bakanı Oa bcj gündur şehrlmlzde tetklkler yap daha zivide sosjoloji ve psikoloji iliın maKta o'.an Gümrüte ve TetPl Bakanı Tah. lerini alakadar eden bir mahiyet arzetsm Coçkan beraberlnde Tekcl Umum mü. mektcdir. dürü Hüsnü Korte^ Tekel lmalit grupu Halbuk'i, malum olduğu üzere, cina nıüdüTÜ Ömer Eeflk Yaltkaya ve h'Jsusl ka lem raüdünl Peıhl Aşlcın olduğu halcle Te yetler, krimınoloji ilmiTım çerçeve=;in( klrdagına gıdereK »arab fabril:3sında tot. giren hâdiselerdir. Bu itibarla biz onları kllclerdB bulunmug ve aicşam üstü şehriml bu ilrain çevresi iç:nde ve bir kriminaze dönmü'tür, list aözile mütalea edeceğiz. Milli Eğitim Müdiirü Memleketünizde işlenen cürumlerin ttanbul M1U1 EŞItlm müdürü Murad Uraz bu yıl Cumhurtyet bayramında açıla ba=mda cinayetler, yani adam öldürmecak ol»n köy okullannın lnşaatmı tetklk er golir. Gene mahiyetleri itıbarile bunnıaksadlle Çatalca bavallEİne g!tmlştlr lar bizde, işlenlş mahalli ve faillerinin Hasanoğlan Enstitüsü öğrencileri hü\iyeti bakımından, tamamil* köy cürümleridir. şehrimizde Fakat son alü sene içinde, cinayet fa. Haaano^lan EastlUUü OSrencllerln dea müteşekkU 41) klşlllk blr grup t s . illerinin hüviyeti arasmda, bir değişiktanbulun mtizelerlnt, fabrikalannı gezmelc ik vuku buldu. Zira evvelce, şehirleriUzere şehrlmlze gelmiştlr, mızde vuku bulan cinayet faillerinden ek^erisi, köylü İdi ve şehirde muvakkaKadıköy tramvaylan idaresi ten bulunduğu sırada bu suçu içlemi;ti umumî heyeti Zaten bunların işleniş karakteri de köy tNküdar . Kadiköy \B havallfl halk tram. aslan unıuml h^yetl dUn sabnh on vr.=fına uyjundu. da olaEf,nu.stü olarak şirketln BağlarbaFakat son altı s?ne İçinde şehirlerde j.ndakl merkezlnde toplaumı^tır. vukubulan cinayetlorin failleri arasına UskUdaı Kaüıkoy tramvaylan lşletme ehemmiyetli miktarda ?ehirli unsurunun nln tatlyaz sahası dahüinde otobiıs 1?letraeMnl tenıln lçln yapılan bu olaganJstıl da karıştığı görüldü, topımıtıda umumt he>et şlrket ia'.tlyaznaKriminoloji bakımından üzerinde dumtflne şirketln lratlyaz sobasinda otobüa rulması icab eden nokta, bu unsuru alâd» ljletebl mesl lçln mp/unljet veren blr kadar eden rakamların azalıp çoğalması mtcKle eklonme^lne karar vernılştlr. '• deŞildir. Bu şohirli unsurunu cürme atan Şırket, bu hıımuml heyet kcırarını Bayırdırlık Bakanlıgınm tasviblne arzedfcek sebcb ve amillerdeki müşabehettir. Filhak'ka şehirli unsurunu cürme atan seve tasdllc edlllnc* otobtts de lşletecektlr. kadln gelmektedir. O ^amina kadar mın altkaten Anadolu beblerin baçmda yakafinda otobüs ışlettnesl takarrür eden Köydeki cinavet sebebierl arasmda da Istanbuı tTam\ayları ve o'obUslerl Idarest kadm parmağı vardır. Fakat orada kadın, aybaşınd» otobOs lşletıucğe Başlayacaktır. bir menfaat sebebi olarak ortdya çıkar. Z«ngin bir kız zorla kaçmİTUştır. Ha'ini Sanayicileri çok sevindiren muhafaza etmek ittiyen kız tarafıle, o bir kanun Muamele Terglsl Sanununu değıştlren hale kolayca konmak srzurunda olan ka402lı sayıll kanun al&kadarlRra tebllg e cjıran taraf arasmdaki oldürmeler, mend!lıniştlr Eu kauun, bllhassa sanayicUerl faat sebebine dayaiır. Bu sebebde kadm çcS memnun emılştlr^ gave dcğil, sadece vssıtadır. Yenı kanunun •*>) uncu maddeslne göre. Halbuki şehirlerdeki cinavetler, kadılhrao olunacak sınal mamullerden İhracat verglsl gibl muamele ved lstlhlâk verglsl de nm vücudüne veya ruhuna tasarruf edıp »lmnuvacaktır. Bu s'" t il e evvelce muamele etmemek sebebinden doğar ve köylerde ye lstlulik verglsl almmış olan Binal ma oldu^u gibl kurbanlar arasında sadece mullerln yergllerlnln de ladest lcab eterkeklcre dcğil, bazan da kaduılara temektedlr. Bu maddet sanaylcllerln son zamanlarda sadüf edılir. İşte d'kkatimizi çekmesi en fok üzerlnde durdukları blr derdl hallet icab eden nokta, .jehir cinayetlerin* aid nıekte bütün sanayl mamu'.lerlnln lhracu sebeblerdeki bu müşabehet ve ayniyetle na lnikan vermektedlr, BUnass» Btoklar kurbanlar arasında tesadüf edilen kadm fazla olduğundan blr mlktar.nın hatt* fl adedidir. atlarını Indlrerek lnracı zarurl görüıen lpekll kumaşlarj yunlü sayaklar gibl blr taBu aebeblerdeki aynlyet ve tekerrür kım emal mamu!lerln bu suretle lhracı adedi, tesadüf lerin malısulü müdür; Blmdl mümktln olacaktır, yoksa, bunlar, cemiyetfeki kıymet hükümlerlnin değiştiğint mi ifade eder; Etriisk vapuru Tetoar Devlet Denteyollan emrlne glren işte tizerinde durulacak ehemmiyetJi Etrüsk vapurunun havua tamlrl bltmlştlr. nokta budur. Ktrusk muhtemel olaraX 15 temmuadan Herkesin birbirine sorduğu müşterek •onra Mersln hattma islsmey» baslaya bir sual vardu. Mem^ketimizd* cinayetcaktır, ler çoğahyor mu? Bu «uale cevab veYeni ödemiş füepi renler de oldu. Geçen sene eski Adaiet Denlzyollan İdaresi tarafındsn Isveçten Bakanı Ali Rıza Türel bu m«vzu jizerin•atm alınan ödemiş jlleplnln bugiln llma de bir kaç defa resmen durmak lüzumunımıza gelecegl ve pazaıtesl günü de Degazetelerine nlzclllk bavramı veslIesU» törenle bayrafc nu hissetti ve lstanbul verdiği beyanatta, cLnayetlerin azalmakeekllsceğl yazılmışsa da bu haber yanlıst ödemiş şllepl halen tsveçtedlr ve pazar ta olduğunu ileri sürdü ve bu husustakl tesl günü Denlıolllk bayramı münasebetUe kanaatlerini, İstatistik Umum Müdürlüorada bulnndugu llnumda gemlye bayrak ğünden aldığı rakamlar» istinad ettirdiçeklleceKtlr. Geml blr Isveç Ilrmasıua, ğinl söyledi. Fakat bu rakamlann kendig . 10 hafi» müddetle klralanmıstır, Geml lerinl efkârı umumlyeye bildirmedi. bu flrma heaabına Isveçln bej llmanından îstatistik Umum Müdtirlüğündeki rajrük «OaraH 6 1 0 hafta lçlnde dogu Akdenlzde dört Uman» getlrecektlr. Bu »u kamlar, adlî vukuat doneleridlr. Onların retıe eylulun İlk 15 günü lçtode Plre veya nasıl ve hangi sartlar altmda toplandığıtstanbnl llmanmd* teseliam edlleeektlr. nı hep biUriz. Onun İçin adli istatist.kler bize, cinayetler hakkmda hig bir zaDut ağacından düşüp öldü Blr kıç gün evval. dut ağacından düşe man sağlam fikİTİer veremez. Ustelik rek agır surette yaralandığını yazdığımıa bunlar cinayetlerin lşlenl? tarihlerine Agob Odcbajıyan kaldırildıgı Gureba has göre değil, mahkeme kararlarının veriltsnesln.de dOn fllmüştür. diği senelere göre toplanıp tertiblenmi?tir. Bu lübarla hiç bir llm! kıymetleri Stadyomda bir amelenin yoktur. Değer İfade eden rakamlar, krigeçirdiği kaza Dolmabahçede. Inöntt ıtadının lnşaatm minel istatistik doneleridir Bizd« ise bu da çalışan 333 doğumlu Alımed Bag adın teşkilât maalesef mevcud degildir. 6 sene da blr amele Btadyomun blrlnd katından evvel yazmiî olduğunı bir kitabda şöyle düşerek agır surette yaralanmıa ve Beyoglu demiştim: hastaneslne kaldmlnustır. <Kendl krimlnalitemlzl tetkik edebllmek için, kriminel Istatistiğimizi kurmak Beşiktaşta iki ev yandı Dün, »ab&ha karsı Beçlktaşta Şalr Nedlm mecburiyet'.ndeyiz. Bugün elimlzde hiç caddeelnde 7S numaralı evde elektrlk kon bir esaslı rakam yoktur. Olanlar da, Utagından yang:n çıkmıs, yanmdakl 80 au mî metodlarîa toplanmadığı için, itimada raaralı eve de slrayet ederelc tamamen yan ma'ina sebeb olmuştur, 78 numaralı ev, şayan değüdir.> O zaman söylediklerimizl, şımdl de nakllyeel Vusul Ceyl&na ald olup Sçlndekl esyalarla 7 bin llraya eigortalldır. 80 nu büyük bir acı ile tekrar ediyoruz. aaaralı ev İse totografçı Canlb Ijlera ald oSaym Bay Ali Rıza Türelin beyanatup eşyaslle blrükte 5 bln liraya sigortaUdır. Georg Feters l=lmll blr ecneblf dün, eTOln kaçokçılığı yapmaktan Istanbul beşlncl as1ye ceza mahkemeslne gönderllerek scrgu»u yapıîmıs ve netlcede tevklt ol\ınmuştur Evvelkl günt Kazlıçeşme tren lstasyonunun yanındakl koprünün altmdaj o clvarda blr kösels fabrlkasının sablbl olan Izak Abulafı bıçakla 10 yerlnden yaralıyan bu tatrlkanm eski lşçllerlnden Molz Levl, dün, zabıtaca adllyeye getlrllmlştlr. Sultanahmed blrlncl eulh. ceza mahkemeslace 6orguya çekllen Molz Levl, şöyle söylemlştlr; c Bu eski patranda blrlkmlş alacagım vardı. tGlt^ geli) benl oyalıyordu 8avsaXlamBsı, canıma tak dcdl bu sefer ısrar ettlm. Bana «karını sat da para bul 4 dlye lınkaret ettlktPn ba«ka ceblnden rflvelver de çıkardı, Blleîlnl kavradım, Bllâh patladı, kuışun bavaya gıttl Bu sıraüa ben de bıçaja sanldıın, Ofke Ue ne yaptığıaj bilaılyorum.j Kendlslnl sorguya çeken Muazzez Sa^asksn, suçuc mahlyetln göre hakkında tevmuzekkeresl kesmlştlı. nmhuriyet gazeteâni kuran rahmetli üstadımız Yunus Naden güne çoğalmakdi, geçen yıl, d u n hayata gıvta olduğunu göstermektedir. Bu hal ta lerini kapamıştı, O öldü. Fakat eseıi biidir. Zira, cürüm yasıyor ve yaşayaccktır. îer kendi kendflerme YUIHH Nadl miikemmel bir gazete. azalmıştır. Cinayet cıjdı. Boyle olduğuna gazetesinden da. bna esas olan adl! istatistik rakamlan lerl azaltacak, cürümlerle mücadele teç ha kuvvetli bir şahid gösterilemez O nedir? Verılen mahkeme kararlarına na kilâtıdır. Yirmi senedenberi bu cürüm bir ga*etecinin sahib otoas! lâzım ge. Earan onlarm 8 serchk durumu çu nev'i İle herhangi bir mücadeleyi orga len meziyeüere, umumî malumata fcol dur: (1) nize edeoek hiç bir tedbir alınmamıştır. b d sahibdi: mütesebbisfl; s o n derece 1935 586 1939 1067 Bu artış acaba korkulacak bir dereceyi çahşkandı; hak bildiği v e inandığı da. 1936 670 1940 1085 vaları müdafaada gayet cesıırdu Yü. bulmuş mudur? Mesele buradadır. 1937 1152 1941 1088 Malum olduğu üzere kriminalite çok larca e\vel, şimdi izahnıa lüzum gör. 1938 1417 1942 1097 mühim bir içtimaî hâdisedir. Onun te mediğim bir meselede, hasU yatağmda Bu rakamlar, ceza kanununun 448 inci kâmülü, toplu olaralt yaşamağa ımkân 40 derece ateş içinde yatarken bana namaddesıni alakadar eden kasden adam bırakmaz. Kriminalite diğer taraftan da, l^ büyiik bir heyecanla direktifler veröldürme cürümleridir. Şahsa veya fiile normal olan blr içümaf hâdisedir. Krimi diğiııi hatırlıyonım. Yunus Nadi, fetib. bağh cezayı artıran veya ekMİten sebçb nahtesiz cemiyet +asavvur etmek miim. dad de\Tİnde Abdülhamidin zubnü yii. leri ihtiva eden diğar öldürme vukuatı kün değildir. O bakımdan cinayetlerin zünden oradan oraya sürülerek istedi;i bu rakamlara dahil değildir. bir tereddi İfade ettiğini ileri süren ya •gibi tahsiline devam imkânını bulama. Filhakika bu rakamlar, ilk üç sene zılara iştirak edemem. Bir cemıyette «nış; fakat zekâsı ve çahskanlığı sayerarfında rauntazaman 'bir artış seyri ta kesretle tekerrür eden hâdise, nekadar sinde kendi kendini yeöşürmişri. Biİgikib ettiği haide, 1939 senesinde bırdenbi kötü neticeler doğurursa doğursun, a eini ve irfanını arttırmak yolunda, h a . re dıişmüştür. Bu hâdise, ilk nazarda normal sayılamaz ve bunların artmaiı vatınm son demleriue kadar çalısmakEayın Bay Ali Rıza Türelin beyanatnı da, her zpman te'nbkeli olamaz. He tan geri kalmanuşh. Xe yazık ki ölüm, haklı gösterecek bir manzara arzetmsk ş^yden evvel bun'ar, normal havatın onu vakitsiz aramızdan aîdı. tedir. Fakat kriminoloji ilmi, bu düşme titremcleri hâdısesi midır? Yoksa ban Ölümünün yıldönümünde, onnn b ı . hâdi'es'nl nornıal saymamaktpdır ve bu Bşan müsbet veya menö hâd'seler mıd'r? nu, 1939 senesinde p?tlak veren İk'ncı Onu bilmek lâzımdır. Bazı'ahvalde cina raktığı sütunu doldurmağa çahsırken Dünya Harbıle alâkalı görmektedir. Biz yetlerin eksilme?!, te'.âş uyandırmalıdr 1909 danberi tanıdığrtn, aziz üstad ve dostumun yoklnsunu pek derin bir sugerçi harbe girmedık. Fakat, bu cinayet ve sebebi aranmal'dır. rette hissediyorum. Fikirler çarpısırken hâdıselerini isleme cağmda olanlardan Demek ki. sayın Bay Ali Rıza Türelln onun olgun kalemi de vazifesini, şiip. hepsini silâh altına aldık. Şu vaziyet, bu İstinad ettiği rakamlar, cinayetlerin art hesiz pek iji bir şekilde yapacakö. Ni. kabil cürumlerin, hiç olmazsa meşhuden tığmı gösteîmektedir. İstatistık" Umunn tekim Mİ1M Mücadelenin ve Istiklâl işlenenlerinde tabiî bir azalmayı intac Müdıiru Celâl Ayb=ır, Sıyasî Bilgiler o harbinin o çetin vıllennda, Yeni Gür.de ettL kulu dergısinde n*şr«itiği kıjmetll bir ve Büyük Millet Meclisinde bu vazifeBu harb esnasında biz Avrupada ldik. etüdde, mahkum sayısınm seneden sene slnl büyük bir vatanseverlikle yapmısHarbe tutuşan üç ddrt mıiletin cürüm ye arttığını, rakam ve grafıklerle gbs h. Sakaryadan önce Atatürkün Basloı. prafiklerini yerinde tetkik fırsatını bu' termiş ve bu husustaki kanaatini lzhar mandanlıeını, şid^etli bir muhalefete duk. Bu memlekctlerde harbin ilanım etmıştir. karsı, Bü^ük IMUlet Meclisinde teklM tnüteakıb umumıyet'.e cürüm hâdiseleriCins;. ctlerde vuku bulan bu artış, eden a olmııjtu. Da Ba«knmandanlık, 1in birdenbire azaldığını görduk. korkulacak dereceyi tulmamıştır. Zira, milletin maddi ve ınanevî bütün kııvBizde bu azalma. sadece kasden öldür krimmolojı ilmi, bunları tabiî addetmek vetlerinin, o büyük l ü r k ü n elinde top. melerde olmadı. Akraba veyahud vazife d'r. Yalnız. bu çoğalmalar, bizı acele Innmasını temin ederek zaferin en mü. halindeki memur öldürmelerınde, idamı tedbırlere sevked«cek bir mahiyet tası bün âmillerinden birini teskil etmisti. müstelzim ftillerde, kazaen işlenen hâ maktadır. Bu itıbar'a, cinayetleTe karfi diselerde velhasıl insan hayatına mal o organize edılecek bir savaşa şiddetle Yunus Nadi'nin dünkü Cumhuri. lan bütün cürüm nevilerinde, göze çar Uıtiyac vardır. yet'te çıkan «Muhalefetin Lüzumu» pacak derecede düşüşler olmuştur. Her ba«lıkh başmakalesi, 16 yıl önce y a n l . Biz yukarıda, aynl sebebler etrafmda eene muntazarnan merdivenleri tırmantekerrür eden cinayetlerin tehlikesine mıs olmasına rağracn, bugün için ve mağa alışık olan Azrail, 1939 senesinde, işaret ettık. ŞehirUrimizde kadının se bütün partiler için ana birer prensip birdenbire, basamaklan inmeğe başlabeb olduğu cinayetler, bizi artık d"ı olarak gözönünde tutulması lâzım gemışsa, bunun sebebin? izah ettiğimlz çündürmeli ve harekete geçirmelidir. Ez len bakikatlerle doludur. Hattâ yalnıı hâdisede aramak icab eder. bu cinayetlerde, kadm ve erkek zihni bugttn için değil, yann için de, her za. Ölüm cezasım müstelzim fiillerl alâ yetlerinde hâkim olan iki ayrı telâkki ttıan için de. Çünkü hakikatler ebedikadar eden mahkeme kararlarını da göz nin bariz izlerini görüyoruz. Kadm, yü dir; ölmezler. Onun bn yansından a l . den geçirirsek, yukarıdaki iddiamm te rürlükte olan kanunlpra dayanarak elde dığım j n cümleler, birer vecize halinde yid eden neticelerle karşılaşırız. ettiği hak ve hürriyetlerin hiç blr veç kayda değer hakikatler değil nüdir? 1935 128 1939 239 hile kontrol edilmesine razı olamıyor. «Tesis ettiğimiz Cumhuriyetin haki1936 170 1940 180 Buna mukabil erkek mevcud kanunlara katen halk idaresi oiarak tekâmül ede1937 220 1941 179 ' raÇmen, ecdad âdet ve telâkkilerine ve bllmesi için bütün hürriyetlerin tam 1938 265 1942 170 reisi olduğu eski patriyakal a.le gele ve kâmil olarak istima! edilebilmesi lâ. Her seneye aid mJÎıkeme kararlarına neklerme ıstinaden, kadm üzerinde otozımdır. Fikir hürriyetl, matbuat hürbakarak, herhangi szalmayı da kat'î sa ritesini muhsfaza etmek ve inhisarcı riyeti, tenkid ve münakaşada serbesti rette tesbit etmeğe imkân voktur. Z.ra zihniyetini hâkim kılmak isttyor. Bıri bu cümledendir.> , kararlar, çok eski, zamanda işlenmiş kanuna, diğeri an'aneye dayanan şu iki lan cürümlere aid neticelerdir. Fakat, zihniyet çarpışınca, pek tabiidir ki, anor. «Nıhayet memleketin ' bütün menfahiç olmazsa kararın verildiği sene içinde mal hâdİFeler ve cinayetler basgbsteremeşhuden işlenen cüTÜmlerde bir azal cektir. Ikinci Cihan Harbinin ahlâk, atleri en hurda tafsüâtına kadar esaslı mayı behemehal gö=termeş^ itibarile bi 6det ve an'ane üzerinde yaptığı menfi prensiplere lrca ve isnad olunabilmeze bir fikir verebillr esirleri besaba katarSEk, artan bu kabıl lidir.» Rakamlan bir tnrafa bırakahm. On cinayetlere karşj alınacak tedbirlerde, beş senedenberi hâkim ve müdde:umı"Tii süratli da\Tanmanm lüzumu kendiliğirı«Bu vazifeler (partöertn vazdfeleri) larak kanunları tatbik sıra'inda edin den meydana çıkar. akib olunacak hatü hareke.tîerde ilme dığimiz tecrübeler de bİ7.e bu hususta ve milletin bünyesine'uygun prensipler rehberlik edebilir. Elimirden geçen dos(1) 945 senesine sid mahkumlar ista bulmaktaki isabet lüzumunun icab etyalar; cinayetlerin aza!madı§mı ve gün istiği. tirdiği mesainin ciddiyetl nisbetinde mühim ve afırdır.» SADI TEK Tiyatrosu B U G E C E SON Bakırköy A LT ES «... Her yapılan seye alelıtlak ve gelişl güzel itıraz etmekle hiç bir fırkanm esası kurulmuş olmaz.> «... Sivas! hayat nankördür. Orada apılana değil, yapılacağa bakılu.> Rahmetli üstadın, dün okuduğunuz yazısında, parti hayatına aid düsünce. lerinin nasıl bir itidal ve temkinle yaEilmış olduğunu görmüşsünüzdür 16 yıl jnce yazılmıs olan bu yazı, bugün de ütün kuvvetini ve canlıhğını, bütün tazeliğini ve doğruluğunu muhafaza ctmektedir. Parti mücadelelerinin şiddetlendiği şu sualarda, merhumun itidali epimize örnek olmabdır. Üstadın aduu rahmet anarım. ve hürmetle KadEköy T a r m gece: S Ü R E Y Y A ' d e İ N C İ R L İ ' d e BELEDIYELER ve MUTEAHHIDLEPIN N A Z A R I D İ K K A T İ N E : Amerikadan ilk parti gelen 85 beygir kuvvetinde ve 8 silindirli «Chreisler» markalı, marş otomatik, 600/16 lâstik tekerlekli, dakikada 2 ton su devreden (MOTOPOMP) larımız bitmiştir. Fermbruk Amerikan vapurile ikind parti gelmektedir. İhtiyac sahiblerinin şimdiden aşağıdaki adrese müracaatleri menfaatleri iktizasmdandır. ^ M U H L İ S E M E K Telelon: 20990 Sirked, Talıköşkü Cad. No. 7. Telgraf: Muhlismek B E Ş I K T A Ş BAHCESİNDE: Yann Gündüz MÜZEYYEN SENAR IŞIL HAKKl DERMAN ŞERtF İÇLİ KAORİ ŞENÇALAR SUZAN tsmail YAKAR Keman! HATDAR Telhüner ve Arkadaşlan Dümbiillü Bütün kadrosile KINA GECESİ 3 perde ve zengin VARYETE TEPEBAŞI BAHCESİNDE I Ustad Bestekâr HER AKŞAM r*1 Eroin kaçakçısı ecnebi Eski patronunu yaralıyan amele SADİ IŞILAY TEMMUZ SAYISl Büyük Sanatkâr OKUYUCULAR c A N i N Cİ V A 1 D E Dört renkli nefis bir kapak içinde. Üâve paftası, üç renkli model tablosu ve çeşldli yazılarile çok zengin blr şekilde. MUSTAFA ÇAGLAR SAFİYE SAZ tstanbulun yegâne bu güzel bahcesinde memleketin seçkin sanatkârlanndan müteşekkil 22 kişilik Türk musikislni yalnız bahçemlrde dinliyebilirsiniz. AYLA H E Y E T İ : Safiye Aylâ beraber. Kıymetli sanatkâr Değerli sanatkânmız Bulbul scslı sanatkâr Musfafa Cağlar Mefharet Yıldırım F A S I L : S Ü Z İ N A K ^ A S İ L Z A D E L E R Komedi 3 perde. Ayrıca: Raşid Rıza Tiyafrosu ve İhsan Balkır Nakleden: Hâveten : B A L E BEDİA ŞTATZER M Ü Z İ K İ S K E Ç BUGÜN Fîaö Ç1KTI G 0 ZtN 8 ABtTE S ABAHAT 2S "Kuruş. tÛrtKİYE YAYINEVİ HAMİD DtKSES İBRAHİM SAMI AHMED ŞENSES : Piyano Cümbüş : Klarnet Cümbüş Kanun Keman Keman Darbuka ŞEFİK GÜRMERİÇ CEMAL CÜMBÜŞ SALİH ORAK ŞEVKET BÜTÜNER İSMAİL TEZELLİ HÜSEYİN RAFET YAŞA» ••••nH^H Prograın tam yedi saat devam eder. Yakmda: Bahçemizde bu ana kadar görülmemiş büyük sürpriz. Tel: 42690