16 Eylül 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ÂRI YAVRVNUZUN SIHHATVE NEŞESİNİ GMANTİEDER MVSTAHZERATM1Z'. ^ PIRINÇ VE HVB UBAT UNL ARl J umhuriyet t Billur sesli Perihan Altındağ hayatını nefis kuşe renkli kapaklarla ve ayrıca içinde dört renkli bir tablo ile susK ve en yeni sinema havadislerile ve HoBvud'un Perili Evleri ve Yedi Darağacı gibi meraklı yazılarla bezennüs olarak çıkan HOLİVUD DÜNYA Sl'nmSl inci sayısında okuyacaksınk." ISTANBUL CAGALOGLU \ 757 I Beşler konferansına bir nota ile ne diişiindüğümüzü bildirdiğimiz haber veriliyor Notada Boğazlarda Sovyet iisleri kurulmasına kat'î surette muarız olduğumuzu anlattığımız iddia olunuyor Boflazlar Meselesi Telgral « mektub •dresi: Cumhuriyet, tstanbu] Posta fcutuau: tstanbul No 248 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahriı heyeti: 24298, îdare tre Matbaa bsmı: 2429924290 Pazar 16 Eylul 1945 •%•£•. *H§M İ*. c J •t İ»JM <*t+ |f#' iC 'A arımız ve Beşler konîeransı dün de İtalya davasını tetkik etti Amerikan tezi ugünlerde dış politika olayları bakımından Türk halkının duygulu dikkati, yeniden Londraya çe\Tİlmiş bulunuyor. Uış Işleri Bakanları konseyinin giindeminde, Avrnpa barışını yeniden kurma hazırbkları ile birlikte milli varlığımız için hayati önemi asla söz götiirmiyen Boğazlar konusunun da ver almış buluntnası, bu seferki konferansın ehemnıiyetini bir kat daha arttırmaktadır. Asağı yukarı dört aydanberi dünyanın dört bucağında türlü yorum ve söylemilere yol açan Boğazlar meselesinin, artık ilgili diplotnatlar arasında konuşulup millî selâmetimizle ınilletlerarası güven ve işbirliğini sağlayacak kesin esaslara bağlanması zamanının geldiğine bizce de şüphe kalmamışhr. Yalnız şu var ki esasında haklı, niakul hiç bir sebeb olmadığı halde durup dururken bir Boğazlar meselesinin or(aya çıkarılması; bu suretle de bütiin savaş stiresince. hürriyet ve denıokrasi cephesinde Müttefikler davasının zaferi Için elinden gelen gayret ve fedakârlığı esirgememiş Birmingham Posl'un belirttiği gibi • .111111! eğeınenliğine kıskançlıkla bağlu bir mıltetin, Harb biter i '»»ymMfiriF' vf "Jne'rfrsfaTîe rini koruma kaygusıına düşürülmcsi, Insanlık hrsatrfha hiç de iimid ve övünç verici bir gosteri sayılamaz. Devtimiz politika ahlakının da; unutkanlık, iki yüzlülük, samimiyctsizlik vesaire gibi eski kötii geleneklerinden biisbütün sıyrılamadığını, bu misal bize pek acı bir Burette hatırlatıyor. Yoksa 1941 de «Montreux mukavelesine sadakatini teyid, Boğalar hakkında hiç bir tecavıizî nijeti ve herhangi bir dileği olmadığını temin* ederek .Türkije Cumhuıiyetinin toprak bütUnlüğüne ihtimamla riayet. karar ve azmini muhtelif \esilcleıle tekrarla\an bir devletin, bugün bütün bunlara tamamen aykırı tasa>vnrlara kapılması izahsız kalmaya mahkura bir hal olurdu. Şehrimizde çıkan fransızca «Istanbul» gazetesi, dün. kaynak zikretmeden su hahçri vermlştir: «Türk hükumeti, fnglltereye Türk yyet meseleleri hakkında Ankaranın aldığı vaziyeti ifade eden bir nota vermiştir. Bu notada Türkiye, Çanakkale Boğaz:nca Sovyet Uslerl kurulmasına icat'l surette muarız oldugunu blldirmçktedir » Dığer taraftan «La.Turquie» gazetesi de Delhi radyosuna atfen aşağıdakı haberi nfşretmiştlr: «Delhi radyosu basın m'uhaiıirlerinin verdiklerUmalumata atfen, bu sabah, Türkiye Cumhuriystinln beşler konferansma, Sovyetler Birligile münasebetlerin» müfeallik bir nota verdigini ve bunda Boğazların istikbali meseleslnde • Arkatı sahıfe 3, Sü. 2 de Irak Kral Naibi Misafir lngiliz denizcilerinin ziyaretleri ve şereflerine verilen zîyafet D . ^ırtieş Ir?<ır. Kral Nibi Prens Abdulll&h dün sabah İngılterenın Aj«x kruvazorıle şehrtmize gelmiştir. Prens ve maiyetlnl hamll bulunan harb gemisU* refakatindekl torpidolar Rodos önlerinde TınMtepe ve Demlrhisar muhrlblerlmız tarafından karşılannu$lardır. Gemiler dün sabah saat yedlde Yeşilköy açıklanna vasıl olmuşlar ve Türk lrt'.bat subajları AJax'a glderek komuana «hoş geldiniz> demlşlerdlr. A1ax \* refakatlndeki gemiler saat dokuzu beş geçe llmana girmışlerdir. Ajax'm arka dirçğinie Irak kraliyet Arkas\ sahife 3. Sü. 5 te Prens Abdülilâh'ın İstanbula muvasalaündan intıbalar: Kıymetli misafirimizin Dolmabahçe nhtımına ayak Yavuzun yanmda demir atarken denlzcilerimiz tarafından selâmlanışı basift ve Ajax kruvazörü Batı bloku GI. de Gaulle'ün ortaya attığı fikir, Rusları telâslandırdı Rus basınının tepkisi: "Bu, harbden evvel bizi dünyadan tecrid için kurulan sıhhî îhfyası deıttektir,, Londra 15 (B B C.) Moskova radyosu, Kmlyıldız gazetesinin bir «bstı bloku» kurulması teşebbüslerine dair yazdığı makaleyi yayınlamışcır. Kızılyıldız, böyle bir blok kurulması fiknne gayet muarız bulunmakta ^e şöyle demektedir: cBöyle bir blokun kurulması, harbden evvel Sovyet Rusyayı dünyadan tecrid etmek için kendisine karşı ,'turulmuş olan sıhhî kordonımun ihyası demektir. Böyle bir şey hem büyük dev'etî»r arasındaki anlaşmaya, hem de birleşmiş milletler anayasasına aykınd;r.> Malum olduğu üzere General De Gaulle son günlerde Times rnuhabirine verdiği beyanatta, Ingiltere, Fran=a, Holanda, Belçika, batı Almanya ve Ispanyanın bir bütünlük teşkil ettik'.erini söylemis ve bir batı bloku kurulması Fransanm Sovyetler Birliği nezdindekl fıkrini ileri surmüştü. elçlsl General Catronx Arkası 3ahi1e 3. Sü. 2 de Kıymetli ve asîl misafirimiz bu akşam Ankaraya gidiyor Prense refakat eden sabık Başbakan Nuri Said Paşa: «Irak ricali son derece dostane olan TürkIrak münasebatını daha da kuvvetlendirmek emelindedirler» diyor Rusyanın kafatr Kızılordu sıkı ve devamlı savaş talimlerine tâbi tutulacakmış Moskova 15 (US.Î.S.) Kızılordunun organı olan «Kızılyıldız» gazetesi, harbin sona ermesi üzerine Kızılordunun askerl kudretini fazlalaştırmale gayesile ciddî ve devamlı sa'aş talimlerine tâbi tutulacağını yazmakta ve parti, hükumet ve bizzat Stalin'in subpy Arkası sahife 3, Sü. 4 te Acı bir kayıb Eczacı Hasan, dün bîr kalb krizi netîcesi vefat etti Lord Halifax Lord Keynes Londrada toplanan T>ı? Bakanlan konge\inin özel olarak Boğazlar mesele.Mni değil, genel olarak su yolları \e geçidleri işini inceleyip prensip kararlanna varmaya çalışacağı anlaşılıyor. Once eu jolları ve geçidleri üzerinde yarınki dünya münakale ihtijaçlannı karsılayacak, çaıpışan özel menfaatlen barıştıracak, bütün meşru haklan tatmin edecek prensipler kararlaştırıldıktnn gonra, bugünkü Boğazlar statü$ünün bunlara ujarlık derecesini ara'tırmaya sıra gelecektir. Boğazların hcr bakımdan hakikî sahibi ve hâkimi olan Türkiyenin istiraki olmaksızın bıı arasfırmanın müsbet bir neticeye ulasmasma Imkân yoktur. Gerek tarihî. gcıek hukukî bakımdan Boğazlar rejimi ıizermde asıl söz sahibi Cumhuriyet hükuinetidir ve öyle kalacaktır. Geıekirse maddî. manevî bütiin varlığımızla Türk Boğazlar üzerindeki tarihî ve millî hakîstanbul milletvekilleri, her yıl ollarımızı kıskançhkla korıı\ acağımızdan kimsenin şüphesi olmamak lâ/ııngelir. duğu gibi bu yıl da. nalkın dııeklp^ini ve derdlerıni dinlemeğe başlamışla'djr. Bu düsüncenin ve davamnda haklı Milletvekilleri ilk olarak Bjsikfaş ve olmanın yarattığı çüven duya;ıısile Dış Büyükadada toplanarak halkn dilekleBakanları konseyinin, sn yolları ve ge ıini tesbit etnıişlerdir. çidleri işinde, dünya bariMnın faydaBeşıktaşta yapılan toplanhda söz asına olarak tatmin cdici karatlura var lan vatandaşlar kömiir tevzi müessesetnasını dilemektejiz. Şu kadnr ki çe sinin halka zorluk çıkarmastan baska çidli ve çaprasık menfaatlori karşıla?tı bir işe yaramadığını, kömür verilen deran bu konu üzerinde herkesi scvintlirecek tam bir «zlaşmaya varmanın giiçlüğünü de takdir etmekteyiz. Amerika bir tarafa bırakılacak ohırsa, bııgüne kadar konseye dahil devlctlerin, su yollarına tatbik edilmesi istenilen rejim hakkında ne düşündiikleri bile açığa vurulmamış bulunuyor. İstanbul milletvekilleri halkı dinliyorlar Beşiktas ve Büyiikada halkı tarafından ileri siirülen sikâyetler, istekler polarda amele ve küfecilere ikişer buçuk lira veri^ezse kömür yer'.ns toz ahndığını söylemişler ve milletveki'lp ı rinin isteğı üzerine bu şekilde kömür alan vatandaşların ısimlerini bildirırışlerdir. Bir öğretmen de, Avrupada devlet hesabına okuvacak öğrenciltrin iıntihanlarım kazanmalarına rağmen bir , Arkas\ sahife 3. Sü. 7 de Merhum Hasan Hassan Hasan Müstahzaratı ve Hasan Depoları sahibi ECZÖCI Hasan Hassan uzun müddettenberi müptelâ olduğu kalb hastahğından kurtulamıyarak dün öğleyin evinde bir kalb krizi neticesinde Arkası sahife 3, Sü. S te Amerikan basını, Ingiltereye yardtm edilmesi aleyhinde! Gazeteler: «lngiliz hük«metine memleketi sosyalistleştirmesine y^trdım için para vermek bize gülünç geliyor» diyorlar ingiltere ye Amerika Balkanlarda Sovyetler: "Partiler çoğalırsa demokra I si gevşiyecek,, diyorîar Moskova Radyosu (B.Y.U.M.) tz ] vestia yazıyorEumanya, Macaristan ve Bulgaristan hükumetleri, memleketlerindeki faşizm bakiyelerini tasfiye «dıyor ve demokratik tedbirleri gerçekleştiriyorlar. Garibdlr ki, bazı Fransız çevrelerl Washington 15 (a.a.) Ingilteıe ile mesini sağlamak için para vermeğe bile Balican demokrasilerine hücum etIktısadî muzakereler devam etmektedır. mecbur değihz.» Arkası sahife 3, Sü, 2 de Lord Keynes, dun, Ingilteremn lktısadi Arkast sahife 3. Sü. 7 de durumu hakkında gemş ölçüde ;?aı.at vermeğe başlamıştır. Lord Keyne, bu yolda Ingilterenin iktisadî kaynak'.an durumu hakkında butun tafsılâtı vermiştir. Izahat bütün gıin devam etmıştir ve daha iki gün sürecektir. Bu muzakereler sırasında varı'.an neticele^ karar altma aimmadan evvel, kongTemn tasvibine arzedileceteır. Amerikan matbuatında şiddetli yazılar Washington 15 (a a ) Inaı'lerenin Amerikadan 3 üâ 6 nr.lyar dolariık istıkraz akdini müzakere etmek isten'esi, Amerikan bösînında muhtelif tefsirlere sebeb olmaktadır. Patterson, H°nrst ve Mc Cormick gibi büyük ermaye sahiblerinin elinde bulunan sağcı basının uraumî olarak öne sürdüklari istikraza muhalefet sebebleri şu cümlode toplanmaktadır; «Büyük Bri+anyanm sosyalistleştril Avusturyada neler oluyor Rusların Avusturya hükumetile bir petrol anlaşması yapmaları, petrol tesisatını, hatta bir kısınt yiyecek maddelerini alıp göturmelerî İngiliz ve Amerikalıları kızdırıyor Prof. Dr. Yavuz ABADAN Arkası sahife 3, Sü. 1 de Goering'in Hatıraları Eski Alman hava mareşalının çanlasında bulunan not defferi Bu defterden kopya edflmiş muhtelif parçaları bir arava toplayan ve birkaç gün sürecek olan şayanı dikkat yazıyı bugün ikinci sahifemizde bulacakıınız. Japonya beşiıtci derecede devlet Amerikalılar, bir yıl sonra işgalden vazgeçeceklerini bildiriyorlar Londıa 15 (B.B.C.) Japonyada bulunan 8 uıcı Amerikan orcusn kumandamnin bildırdığine gore, ışgal için 400 oın Ameman askeri kâfi gelecektir Arfık Japonya ordusuz, donanmasız. hava kuvvetinden ve ham maddeden mahıum beşinci derecede âciz bir devlet deıscesıne iruniştir. Bu sebeble Amerikaj işgal kuvvetleri bir yılda Japonyadan çekıleceklerdir. Arkas\ «ahtfe 3, Sü. 5 ı« V. J Berliude yeniden acüan eğlence yerlerinde Ingiliı, Amerikan, Bus askerleri ve Alman kadınlan Ior 3 üncü *q,hi{ede Kimdir, nedir, neyin nesidir, nereden gelir, nereye gider. »öyleyemiyor... O halde bizim gazetelerin yazdığı demokrasidir bu!.. İ