7 Ağustos 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

"\ Cronin ömer Rıza Doğnıl ŞAHİKA (Citadel) ismile bütün dünya lisecLarına tercüme edilen bu meşhur rnrravn 4 üncü basımı yapıhnıştır. 250 kıcmştiir. AHMED HALÎD KİTABEVİ umhuriyet 2 2 İnCİ 7533 İSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektufe adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 348 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, îdare ve Matbaa fasmı: 2429924290 MUHÂNNED^SPsTAFA Mısır Âyan Meclisi fefc^| ^ ^ Maarif Nazın Hüseyin H e y k ^ ^ ^ tarafmdaB arapçası yazılan ve OmfT Rıza Doğnıl tarafmdan birçok izahk0MB hasiyelar ilâvesile tercüme edilen JMUpyük eser çıfcmıştır. Tanesi cildli Kar£E6 liradır. J Salı 7 Agustos 1945 AHMED HALİD 1 EV1 20.000 Ingilizlerle Amerikalılar tahrib işinde yeni ve korkunc bir devre açan atom bombasını icad ederek kullanmaya muvaffak oldular m Ilk Atom bombası dün bir Japon şehrine atıldı, şehrin ne hale Londrada Dış Işleri Bakanlarının geldiği dumandan anlaşılamadı görüşecekleri işler arasında Âmerika Cutnhur Başkanının verdiği demec, Washington ve Londrada neşredilen tebliğler İspanya ve Portekizde eıtdişe Franko, Folsdam tebliğinln tspanyada kanşıkhk çıkarmasiıu bekllyor, Salaear da TÜksek kumamU heyetini toplanüy* Türk Rus meselesi bu mesele başta geliyor Bir karsılastırma ünya milletlerinl demokral1 laştınnak, milletlerarası mi j nasebetlere dcraokratik btr diizen vermek uğrunda Müttefik derletler tarafmdan sarfedilen gayretleı. tarihin yüz otuz yıl önceki bir devrİEİ ister İsteme7 hatıra getiriyor. Napolec* muharebeleri Avrupaya Fransız inkılâbının hürriyet ve dcmokrasi fikirlerini aşıladıktan sonra, Napoleon'u ye nen muhafazakâr hükumdarlar, bu fikirlcrin de onunla beraber VVaterlM s çamurları arasmda kaynayıp gıttijnne, Inanmadılar. Başta mistik Rus Çarı BL j ruıri Aleksandr olduğu halde. Avu<r ' tarya İmparatorn ve Prusya Kralı bir «raya gclcrek adına •Mııkaddes Ittifakı foaalcn fakat sekil bakunından daha tiyade Atlantik beyannamesine bcnze { >en bir vesika imzaladılar. Bu vesika j j'a göre. Avrupa barısının ve milletler j arası münasebetlerinin * temeli hınsti j yaıdsk duygulan üzerine atıiıyordı, Yeryüzünde milletleri idare cttnek hakkını doğnıdan doğruya ulu Tanndaa •lan ve yalnız ulu Tannya karsı scrunılu bir dnrıunda bulunan krallar. aralarmda anlasarak. bu duygulara aykın gcirdiıkleri her harekcti siddctl" bastıracaklarına. gerekirse bu hususu birbirlcrinc yardundan çekinmiyeceklerlne dair nnd içiyorlardı. Londraya göre Sovyetler, bn meselenin doğruya hallini ümid ediyorlarmış Londı» 6 fa.a.) AnaJolu Ajansının 8zel muhablri bildiriyor: Sunday Dispatch gaıetesinin diplomatik muharriri şunları yazınaktadır: «Üç büyük devlet Dış Işleri Bakanl«.rının, Pot»danı'da üç büyüklerin şahsan kat'! olarak halletmemiç oldukları bazı meselelerle meşgul olmalan beklenmektedir. Bu meseleler arasında, Rusya. tarafından Boğazların müdafaasına iştirak ve bazı toprak tavizleri hakkında Türkiyed.en isteklerile, doğu Avrupa ve Balkan memleketlerinin demokraüaştırılması meselesi ve giıney doğu Avrupadaki eski düşman memleketlenndeki Müttefik kontrol komisyonları meselesi de buluamaktadır. Ruslar, Potsdam'da, Türk Rus meselesinin «!« alınmasını önlemeğ* muvaffak olrnuflardır. On2ar, t u meselenin doğrudan doğruya hallini ümid etmektedirler.» Arkast Sa. 3, Sü. 4 U «atınh P»ris 8 (a.a ) Cumhuriyetçi Ispanyol lid«rleri Pariste bir toplantı yap mjjlardır. Bu toplantıd» korteslerin M«îcsik»da toplanmasi v« muv»kkıit bir Ispanyol hükumetinin kurulması hak Şimdije kadar kullanılan en Mİksek inniâklı bombajar bir hava raeydanmda mııavene edilirken Washington 6 (O.W.I.) Amerikan hava kruvv«tleri, Japonysy» karjı, dünyada ilk defa olarak bir <»tom bomb*sı» kullanmağa başlamışlardır. Bu bombanm keşfedildiğini ve kullamldığını Başkan Truman bizzat kendisi söylemiştır. Şimdiye kadar kullanılan en büyük bombalardan 2000 misli fazla tahnbat yapan bu bomba, pazar günii Japonyanm mühim bir üssü olan Hiroshi.na'ya atılmıştır. Cumhur Başkanı, bombanm ttahri bat bakımından hakikl bir inkılâb yapacak yepyeni bir silâh oldtığunuı £öylemiş ve demiştir ki: « Bu bomba kâinatm cevherinde bulunan kudretten yapı'.mıştır. Bom balar, halen şimdiki şekillerinde iıral edi'.mektedir. Daha buvük bir kudrete Arkas\ tahift 3. Sü. 2 d* Et buhranı yaratan celebler Dört celeb Müli Korunmaya veriliyor Istanbul Belediyesi Iktısad Müdürlü*ü Ankara, Bursa ve İzmir Belediyekr'a dün muhabere ederek Ankarada pera, kende koyun etirün yeniden on kuruş düşürülmek suretile 140, Bursa ve Izmirde ise 150 kuru? olduğunu ö^renmiştir. 175 kuruş olan Istanbul et tata Türkiye et piyasalarında en yüksek bir fiat olduğu halde biraz yağan yağmur!ar dolayısile yeşeren kıriann temİB edebileceği otluktan istifadeyi dü^üneu Arkası Sa. 3, Sü. 4 U • Hıristij anlık akideleri etrafında sımBÜu birleşmiş olmalarına rajrmen, Fran'IKOKU Au bi2 inkılâlıımn doğurduğn hürriyet v» demoUrasi ftkirlcrini saym krallar UZMIS IYUŞIU ADASl raman önleyemediler. Ondokuıutıc» yuzyıhn ilk yarısı Fransada, Italyada., Avusturyada ve Almanvanın muhteH' Hiroshima sehrinin mevkiini bölgelerinde yer jer hürrİAet ve demokgösterir kroki rası uğmna patlak veren ihtilâller? gahnc oldu. Nihajet 1848 den sonra daı dcraokratik idarclcr bir çok Avrupsı mcmlckctlcrinde i>iden iji>e ycrle«ti. Yirminci jüzyıl basladığı zaman deBiokrasiji ve dcmokrasiye bağlı hürriyet prensiplcrini eskimiş, modası geçini? sayan politikacılar görülüyordı. Sosyaliım ve sosyalizme bağlı hiirriyni «ralayışı uğrunda bir çok memlcketlerdıı şiddctli bir sava« baslamıstı. Birinci Cihan Harbi, hpr türlü sol inançlan kataçıiamaya ve genis halk tabakaları arasıaa yaymağa bir vesile oldu. VVilson'rj bahtsız bir Birinci Alek^andr'a ve onıın cn drirt maddesini de bir nevi Mukaddes Ittifak projcsine benzetmek mün~ kündiir. Birinci Cihan Harbl ile ikincUi arat [ Eindaki sosyal ve ekonomik kavnaşm» ı lar. eski demokrasi prcnsipleıini birçofc ' Ankara 6 (R.) Kudüs radyosunun ınemlckctlerde yenilgiye uğraltı. Avra bıldirdiğme gore, dün akşam Beyruta panın dörtte üçü totalitcr rejimlerin kuı vannış olan Turkiye Dış Işleri Bakanı rulmasına sahne oldu. Fikir ve naîarİTie Hasan Saka, Lübnan Dış Işleri Bakan: halinde sosyalist bir cemiyet düzenLTÎ Henri Faraon Ue görüşmüştür. Hasan müdafaa edenler, tatbikat alamna geç Sakanın bugün de, Suriye Dış Işlsri ttkleri zaman akla gelmcdik giiçlükletie Bakanı Cemıl Mardamla görüşmesi bekkarşılaşdlar. En geniş hürriyet yeriır» lermektedır. Kudus radyosu bu görüş Vîyanada kendilcrine tahsis edilen işgal bölgesine giden Ingiliz kıtalan sehrin sokaklarından geçerken (Radyo Foto) Fraııeo kında sunulan edilmiştir. Salazar takrlr tasvib ve kabul Hasan Saka Beyrutta Dış ayrı a)nrı görüştü «Müstakil Ispanyol radyosu» neler söylüyor? Londra 8 (a.a.) «Müstakil Ispan Çin Sovyet müzakerelerl fekrar başlıyor Memleketin her tarafına yayılan çetelerin Moekova 6 (a~a.) Çln Başbekani M.. Berlin, Balkanlar ve diğer yerlerdeki baltalama merkezlerile münasebette bulundukları sanılıyor Soong ile Dış İşleri Eakanı M. VangŞlŞieng'in, Potsdam konferansının münasebetile kesilen müzakerelere devam etmek üzere 24 saat sonra, MOG3EO>J vaya gelmeleri Çekoslovakyada Alman tethişçi çeteleri Bakanımız, Lübnan ve Suriye Dış Işleri Bakanlarile ya> adile gizli bir yerden yayın yapaD faşist aleyhtarı bir radyo istasyonu, dün gece Ispanyol çiftçilerine hitab ederek bugün Ispanyada iktidarda bulunan ialanj partisi için çahşmamaiannı söylemiştir. Yaymda sık »ık inkılalar olmasıns rağmen gizli istasyonun |unları sriylediği işitümiştir: cÇiftçiler, falani partisi iktidarda kaldığı müddetçe hükumete bir gram buğday vermeyiniz. tTüccarlar ve imalâtçılar, falanj'm melerin, Suriye ile Lubnanın istıklâlleemirlerine itaat etmeyiniz. Vergileri v« rinin Türkıye tarafından tsnınması hakpara cezalarını ödemeyiniz. kında olduğunu üâve etmektedir. «Askerler, Franco'ya v« falanj'a etYafa radyosu da, Hasan Sakanın bugün Beyrutta Lübnan Cumhur Başka tiğiniz sadakat yemininden vazgecmız. «İspanyollar, hürriyetinize tekrar sanının sarayına giderek hususî defteri imzaladtğını söylemıştir. Radyoya göre, hib olunuz.> Arkası sahije 3, Sü. 5 tt Arkatı $ahtft 3, S(L 6 da en dar hürriyctsizlik milletleri kıskiTrak bağladı. Devletin basit hir sosjal fonksi^on haliııe iıımesi beklenirken, cs blrdenbire herşcy oluverdi. Milyonlasca. on milyonlarca, yü? milyonlarca ürsanın hayatı uç beş şefin keyfine kali>ordu. Ikinci Cihan Harbinin basmda yeni )k «mukaddes ittifak» denemesile daha karşılaştık. Bn sefer Birinci Aleıanir rolünü Amerika Birleşik Devletleri Ba»kam Boosevelt oynuyordu. Rus Çarıntıı hıristiyanlık akidelerine karşılık Amerjka Cumhur Başkanı dcmokrasi idealiıun temel prensiplerini ele ahyor, bunlart» kurtarilması ve yeısünine yayilmcs» ağruna savasdğını aeıkça ilân cdİAoriı. Koosevelt'in ga>elerinden birincifi gerçekle^mis. Birlesik Amerika harfcı kazanan milletlcrin basında ycr almr»tır. Şimdi demokrasi prensiplerini h>;r tarafa yeniden yaymak. totalitcr rcji'nlerin bir daha baş kalriırmalanna enecl clmak lâzımdır. Atlantik beyannamesini im7alayan milletlcr. Roosevelt hürriyeilerine bağlı kalacaklarına dair and v,mislerdir. Ancak Ondokumncu yüzyılm hıristfyanlık akidclerile jirminri vüzjıim *?mokrasi ve hürriyet prensipleri arasıı Büyük orman yangmları 9 Prag 6 (a a.) Gelen haberlerden anlaşıldığına gore, tedhişçi çetelerin faaliyeti Çekoslovakyanın her tarafına yayılmaktadır. Usti şehrinde vukua gelen ve baltalama harekeü olduğundan şüphc edilmiyen infilâklerden başka, Keresino yakınında 6a son zamanlarda bir mühimmat deposu havaya uçmuş, iki Çek muhafız ölmü?, bir çogu da yaralanmıştır. Bundan başka geçen hafta Usti ve Podmokly arasmda bir tren yoldan çıkmıştır. Usti başlıca çete merkezlerind«n sayılmaktadır. Çetelere mensub olduklarından şüphe edilen 150 kişi tevkif edilmiştir. Sanıklarm büyük kısnu eski Hitler gencliği elebaşılanndandır. Bunlar, gizli raclyo istasyonlarmda almanca, ingilizce ve Çek dili ile neşriyat yapmaktadırlar. Kendılerinin Berlin, Balkanlar ve başka yerlerdekl baltalama merkezlerile münasebette bulundukları sanılmaktadır. Arkato sahif» 3, S«. 5 U Muğlatım muazzam çam ormanları ve Edremiddeki Kazdağı ormanları on beş gündenberi yattıyor. Pek büyük zarar ve insatıca zayiat var 6 (a.a ) Muğlanın en büyuk ve azaraetli çam ormanlarının bulun duğu Göktep*, Yılanlı ve Karabörtlen dağlarındaki ormanlarda on b«f gün denberi fasılalarla yangınlar çıkmaktadir. Yangmlarm sahası pek genlştir ve 5eb«b olduğu zararlar pek çoktur. Petain davası devant ediyor Dün yapılan 13 üncü oturumda müdafaa şahidleri dinlendi Paris 6 (a.a.) PStain'in muhakemesinin on üçüncü oturumu bugün saat 13,30 da açılmıştrr. Evvelâ müdafaa avukatı, PGtain Madrid'de büyük elçi iken elçilik memuru bulunan ve halen Amerikada ikamet eden Pierre Morillon'dan aldığı bir telgrafı okumuştur. Morillon, bu telgrafında Petain'in İspanyada Fransız menfaatlerine karşı çok büyük bir sadakat Arkas\ »ahijt 3, Sü. S U Kazdağındaki yangm büyük zararlar yaptı Edremid (Hususî) Kazdagının Küçükku>Ti istikametinden ve talnni nen sekiz, dokuz yüz metr« irtifamda çıkan yangın bir haftadanberi devam etme.ktcdir. Şimdiye kadar söndürüle j NADİR NADİİ raiyen yangınm bir kasd eseri olması ta Arkası Sa. 3, Sü. 4 te . ArfcMt Mhljt 3, Su, 6 da ' Ormanlanmızdao füzcl blr (örünâş Daktilo İki saattir zil çalıyomrn, kimse yok!.. Hangi cehen» neme gitmiş bu hademeler kuzum?.. Kapıcı Birini otobüse, birini vapura, birini de tramvaya yer kapmağa gönderdik bayan!.. Malum a bay müdür otobüsle K'dprüye> oradan da vapurla kadıköye, oradan da efendime söyliyeyim, tramvayla Suadiyeye gider...