6 Ağustos 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

KUYVET GIDASI umhuriyet 22 İI1(^ J SâVI r 7 5 3 2 Vll J İSTANBUL CAGALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, latanbul Posta kutusu: îstenbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, tdare « Matbaa kısmı: 2429924290 Atatürk Lisesi Edebiyat Öğretmeni FEVZİYE ABDtlLLAH TANSEL'in yazdığı MEHMED Hayatı ve Eserfbri Kitabı, Istiklâl Marşı vücude getirdiği eser hakkın: kadar yapılan ilk tahlilî Yayan: Kanaat Kitebevi. Fiatı: atı ve Pazartesi 6 Agustos 1945 Konferansınd Dış Bakanımızın Surijede Hükumetimiz, Lübnan ve Suriyenin istiklâlini tanıyacak ve İskenderun limanına "Türkiye • Rusya münasebetleri gibi ciddı ve Yunanaid ihtilâf halledilecek İngiliz gazetelerinin tefsirlerine göre... yapacagı temaslar Yugoslav münasebetleri gibi sun'i mahiyetteki meseleler konferans gündeminde yer almamıştır,, Tiırk Rus göriişmeleri sonunda bir buhran çıkacak olursa, büyük devletlerin hepsinin buna karışacağı aşikârdır! Potsdam*a dair otsdam konferansının dünya barışuıa aid bütün da\alan çözüp bir karara bağlayacağına kimse inanmı> ordu. Altı jıllık harb boyunca altı ustüne gelen Avrupa harıtasını yeni bastan bir düzene koyabılmek için uzun ve jorucu gayrcüer harcamak gerektiğini, her aklı başında m•an, çoktan ka\ramıştı. Müttefik şeflerden beklediğimiz, i>i ni>etle çalışma>a koyulmaları, aralarındaki işbirlıği polıtikasını sağlama bağlamaları ve o kadar hasrctle beklenen barıs dünyasma doğru kuvvetli bir adım atabilmeleri idı. Potsdam'da bunlar basarılmıs mıdır? Müttefik devlet şeflerinin teker teker tyi niyetlerinden suphelenmck için ortada bir sebeb yokhır. Temsil ettıkler» müMlerin ımıtfaatlerile birlıkte du»>a barıçı uğrunda da temiz emeller besleyen bu adamUr, bir an önce gayclenne varmak istemesinler, olamaz,. Amerıkatun da, İngilterenin ve Husyanın da perçek isteği sağlam bir barı? dünyasımn yeryüzünde kurulmasıdır. Harb yuzunden havsalaya sığmaz zararlara uğrayan, insan ve servct kaynakları bakımından sonsuz fedakârhklara katlanan bu devletlerin öz menfaatile ıslırab ıçındekı insanhem menfaatleri birdir ve saçlam bir barıs düzcnine bağlıdır. Ne yaparsmız ki. tarafların i>i nıyet gabibi olmasl sağlam b.r barıs dun^ası kuıabilmek için lâzım ise de kafı degıldir Müşterek gajretlerin başarılı sonuclara doğru >ol alması, a>nı zamanda müsterek bir metod ve müsterek bir ırade meselesidir. Potsdam konferansından ümid edilen neticelerin alınamamasını, daha zi>ade, pürüzlü davalar karşısında müsterek bir metod bulunamamasına ve müsterek bir irade gdst«rilememesıne yormalıdır. Geçcnlerde burada va7dığım bir yazıda Alman meselesini bu harbin en çetm bir meselesi sajan Müttefiklere bak vermiŞ. fakat iyi bir neticeye varabılmek için bu meseleyi bir Avrupa, hatta bir dünya meselesi olarak ele almak gerektiğine isaret etmistim. Böyle yapıldıgı takdırde Avrupa ve dünya barısının umumî çizgileri içinde Alman meselesi de kendiliğinden çozühir, sağlam ve surekb bir bansın tenıellerini atmak imkanları kolaylasırdı. Halbuki Müttefiklcr Potsdam'da bunun tam tersini yaptılar; Alman meselesini Avrupa ve dünya meselelerinden tamamile ajırarak basa geçırdiler, üsttarafmı teferrüat sayarak harıdye nazırları konseyine bıraktılar. Bu neden böyle yapıldı? Gorünüse bakıhrsa, Müttefik şefler, dünya barısına aid prensipler ü/erinde müsterek bir metoda bağlanmış değillerdir. Her birinin kendine gore bir barıs anlayısı vardır. Millî menfaatlere ilişik ihtiraslar, korkular ve süpheler henüz yatışmamıstır. Fakat diğerlerine karsı içlerinden hiç biri oyunbo7anhk etmek istemediğinden meseleler kcsin karara bağlanmak üzere ele alınmamış. sonraja bırakılmışür. Ileride hariciye nazırları komisyon halinde toplanacak ve meseleleri teker teker çözmeğe çalışacaktır. Londra 5 (?.a.) Observer dergisinin muharriri, Potsdam konieransmda hslledilmiyen meselelerden bahsederek şunlan yazıyor: «Potsdam tebliği Avusturya meselesile eskl İtalyan topraklannın tanzimine aid meselelerde, goruş farkları olduğunu açıkça belırtmektedır. Turkiye Rusya mılnasebetleri g^bi <ciddl> ve Yunan Yugoslavya münasebetleri gibi «sun'U mahlyette dana mühim başka meseleler, gorü nüse gore Pc/tsdam konferansı gündeminde yer almamışlardır. Beyrut Konsolosumuz Lübnan Amerikaaan gelen bir habere göre, Türkiye lle Rusya arasında yeni bir anlaşma yapılması maksadile başlıDış Bakanı ile görüştü van göruşmeler, Türkiyenln toprak tavizlerl hakkmdaki Yafa radyosu 5 (B.Y.U.M.) Beyherhangı bir telkini ve Bogazlarda Rusyaya baa lmtlyazlar ruttan bıldırildığine gore, Türkiyenin verümesini kesin olarak reddedişinden sonra birdenbi Beyruttaki konsolosu, Lübnan Dış Işleri Arkası sahife 3. Sü. 2 d« Bakanı Henri Faraon'u ziyaret etmiş ve Türkiye Dış Işleri Bakanı Hasan Sakanın Beyrutu ziyareti sırasmda iki mcraicketın birbirine siyasi temsilciler göndermesi meselesinin goruşüleceğini tildirmiştir. Arkası tahif* 3. Sü. > d ı Londra 6 (B B.C.1 Türkiye Dış Işleri Bakanı Hasan Saka bugün Beymtta beklenmekt«dır. Turkiye Dış Işlerı Bakanı Beyrut garuıda, Lubnan Dı? Işleri Bakanı Henri Faraon tarafmdan resmen karşılanacaktır. Lübnan Dış Is'.eri Bakanı, Hasan Saka şerefine aynı akşam bır ziyafet verecektır. Hasan Saka ile San Francisco'ya giden Türk heyetinin dün akşam saat 18 de hususi yataklı vagonla Kahireden hareket ettiği bildirilmışti. Hasan Saka Kahire garında Türkiye elçisile konsolosu ve elçilik erkânı tarafmdan uğurlanmıştır. İspanyâda diktatörlük! askerî diktatörlük ilân edecekmif k Dış Bakanımız Hasan Sakanm, Feridun Cemal ve Washington Büjnik Elçimix Hüseyin Ragıb Baydurla beraber San Francisco'da alınmış resimlen Müttefikler, iktisadî zecrî tedbir alırsa, Franco derhal Yunanistandaki Jcabine buhranı Liberal Partisi lideri, «Silâhlı çeteler yüzünden bugün eğemen bir Yunan devleti yoktur» diyor Atina 5 (a a.) Anadolu Ajansmm özel muhabırı bildiriyor: Liberal partisi lideri Sofoulis dün akşam bir demecde bulunmuştur. Müttefik mahfıllerin Yunanistandaki durum hakkında ne duşunduklerinî Sofoulis'in vaktinde oğrenmiş olduğu mütaleası ileri sürıılmektedır. Sofoulis'm bu hususta soyledıkleri şbyle hulâsa edılebılir: «1940 ve 1941 senelerindeki Yunanistanı bugunku Yunanistanla mukaye 0 * ettiğimiz zaraan millî bir ıstırabın derecesini duymaktayız, Bugün parçalanmış olan Yunan millî hayatı iki alet arasında bulunmaktadır. Bunlardan biri müfrıt sağcılar, dığeri de müfrıt solculardır. Bugün Yunanistanda güvenhk olmadığı gibi silâhlı çetelerın mevcudiyeti yuzünden egemen bir Yunan devleti d« yoktur. Millî haklarımız ve millî mevtrudiyetimiz hakkında huküm verecek olan barış konferansına, bugünkü şartlar içinde gitmek miikadder olduğu takdirde keyfiyet bizim için bir felâket teşkil edecektır. Namuslu ve durüst bir adam olan Amiral Vulgaris'e, hukumet şefi sıfatile yetkisinı kullanmak hususunda gösterdiği iyi niyetinden dolayı şükran borcnmuz vardır. Fakat bugunkü vaziyet, iş başında olan bir hükumetin iyi niyetile düzelecek gibi değildir. Bunun için butün siyasî partılerin iştirakile millî bir hükumet kurulmalıdır.» Diğer taraftan kralcı partiler Sofoulis'in teklifini kabul edebilır bir teklif olarak telâkkı etmemektedirler. Onlara göre, evvelâ bu teklif elverişli bir zamanda yapılmamaktadır. Zıra ancak bufunkü hükumet memlekette kamuoy yapılmasmı sağlatabilır. Saniyen, Sofoulis, komünist partisinin de hükumete iştiaki ihtimalini bertaraf etmemektedir. Komünist • partisinin de Sofoulis'in tekllfine itirazları olsa gerektir, zlra 1936 danberi mevcud olan komünist partisi, mıll) bir hükumete girebilir. Fakat dığer solcu partiler, Eam koalis Almanya 25 yıl işgal İngilizler, bu esas üzerine hazırlık yapıyorlar Yabancı memleketlerdeki bütün Alman emlâki miisadere ediliyor Londra 5 (a a.) Berlinden gelsn haberlerden anlaşıldıgına gore. İngüia İşgal makamları Almanyada işgal muddetinin yirmi beş yıllık bır esası üzerınden hesablandıgına, dalr talimat almıslardır. Maamaıih Berlinden alınan dlğer bir haberde, işgal müddetinin kat'i olarüc tayln edılmediği ilâve olunmaktadır. İşgal müddetinin, Alman halkırun Potsdam'da hazırlanan plânlar geregin» oe, Müttefik makamlarla yapacagı lş* birliği derecesine ba^lı bulunması miıh« temeldir. Londra 5 (a.a.) Madridden alman haberlerde bildirıidi£ine göre, General Franco, Potsdam teblığinin îspanyaya aid losnıı yuzunden endışell bulunmaktadır. Bır çok maMıllerde 1leri siıruldugü veçhlle, Blrleşmiş mılletler Ispanyaja karşı iktısadi müeyyideler tatbik etmek kararını verırlerse İspanyâda derhai askerl bir diktatörlük kurulacaktır. Diğer taraftan Madridde zannedildiğine göre, Franco'nun korktuğu şey, tahakkuk ederse bunun İlk neticesı krallıgın lhyası ve Franco'nun işbaşından çekılerek İsvıçreye gitmesl olacakür. Tanca'nm lstikbalini tayln edecek olan Konferansa İspanyanın çağırılmamasına "mukabil, Rusların davet edılmesi Franco'nun endışelendiğı sanılmaktadır. Bugünlerde Franco nezdinde mütcaddid toplantılar yapılacagı kuvvetle tal}mm edılmektedir. Madrid isnadları reddediyor! Madrid 5 (a a ) Ispanyol hükumeti, Potsdam tebliğinde Ispanya hakkında mevcud karara cevab veren resmi bir demeç neşretmiştir. Bu demeçte şoyle denllmektedır: «Üçler konferansı teblığmde Ispan ya haSiında mevcud açık telmih karşısında, İspanyol devletl, hakkmdakl keyfi ve haksız fikırlerl reddeder. İspanyol devleti, bunları yabancı memleketlere iltica etmiş İspanyol kızıllarimn Jftiracı propagandasmm yarattığı sahte havanın neticelerl telâkkı etmektedir. İ»panya, sulhsever zihnıyetlnl \e butün mılietlere karşı iyi niyetinl bir kere daha bildirır. Bugunkü ifratların, harbin ve propagandamn körüklediğl ihtıraslarm sonmesile tadıl edileceğinden emin bulunan İspanya, sulh ese rinde ışbırliğine devam edecektır ve taLondra 5 (a a ) Pasifikten alman tngiliz donanması mevcudunun bir rihin şimdıye kadar kaydeylediği en haberlere gore, Japonlara son darbeyi misli arttırılacağı ve Pasifıkteki Müt büyuk ve en müthiş iki harbde tarafsız, indirmek için hazırlıklar hızlandırıl tefik harb gemilerinin yakında iki bini hür ve mustakil kalabilmiş olması, İspanyaya bu hususta kâfi bir hak veremıstrr Bu haberlerden • birinde, Japon bulacağı bildirilmektedır. Arkas\ tahije 3. Sü. 3 dt cektir > lara karşı savaşan 200 gemiden Ibaret Amerikan Pasifik deniz kuvvetleri Başkomutanı Amiral Nimitz, Okinawa zaferi münasebetile İngilir. .King George V» nrhhsmda mürettebatı tebrik ediyor Japonyaya son darbeyi indirecek hazırhklar Sonlis emlâki yonuna dahil olduklan İçin böyle Uir hükumete gıremezler. Washmgton 5 (a.a.) Başbakan Vulgaris'i kabul eden naib, Potsdam anlaşmasuıa başta Sofoulis olmak üzere, diger siyasi dışındakl bütün Alman partüerin liderlerini de dinlemiştir. Arkası aahife Musadere olunacak Alman Mütteflklar, göre, Almanya emlâk ve para3,'Sü. S t ı İstilâ başladığı vakit 2000 harb gemisi bu hareketi destekliyecek Potsdam'da müsterek tebliği imzalayan şeflerden her biri: O zamana kadar Allah kerim! Demisür. Allahın kerim olduğundan elbette şüphe etmeyiz. Içinden çıkılmaz sanılan bir çok karışık davalarm zamanla yoluna girdiği, bir çok dikenli meselelerin müsterek gayretlerle yavaş yavaş temizlendiği gbrülmüstür. Bu seferki 4ünya barısının da ancak zamanla \e iyi niyetli müsterek gayretlerle kurulabileceğini hep bilivorduk. Fakat Zamanın bir ftinırı, gayretlerin de bir ölçusü olmak şarttır. Barış konusu ele alındığı takdirde hayırsız zaman ve scmeresiz gayret çok tehlikeli bir şeydir. Bugünkü Avrupanın anormal bir Hurumda bulunduğunu Potsdam'da toplanan Müttefik şefler de ünilerek gormÜ5İer ve ya> ınladıkları tebliğde bu hazin duruma işaret etmekten kendilerini alamamışlar, buna son verilmesi temennislnde bulıınmu'lardır. Halbııki. dünya efkârı, Müttefik şeflerden iyi temenniler değil, başarılı kararlar bekli Dün yapılan kayık yarışları ve at koşuları Yağmur ve dolu Dün şehre Fındık büyüklüğünde dolu yağdı, bazı yerleri sular bastı NADtR NADİ Ark<m Sa. 3, Sü. 4 t* îstanbul, dünkü pazarı yağmurlu bir hava içinde geçirmiştir. Sabahleyra berrak olan gökyüzü, 11,30 a doğru kararmış ve biraz sonra çok şiddetli yağmur başlamıştı.r. Yağmurla beraber leblebi buyüklüğunie bir miktar dolu da düşmüş ve on ikiyi geçe hava tekrar açmıştır. Güneşe aldanan halk hemen sokaklara dökülmüşse de saat ıkiye doğru bulutlar tekrar gökü kaplamış ve sabahkinden daha şiddetli yağmurla fındık büyuklüğünde dolu yağmağa başlamıştır Kısa bir müddet Dün Bevkoz sahillerinde ikınci tesvik kürek yarışları yapılmıştır. Galatasaray Fenerbahçe tenisçileri arasında sonra dolu kesilmişse de yağmur akyap.lan müsabakalar yarıda kalm.ştır. VeUefendideki at yarışlarına da devam edilmiştir. Yukarıkı resımde, kayık Arkası sahıje 3, Sü. S U yarıslarına giren dört tek futalar görülmektedir. Oünkü spor hareketlerinln tafsüatı Iklnci sahıfemızdedır. 1 ŞU bizim şirket, Denizyoîlarına geçti de ne oldu sanki?.. Görmüyormusım yahu, 71 numara Adalara, Kalamış, Boğaza ijlemeğe ba}ladı!..