28 Temmuz 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

28 Temmuz 1945 CUMHURlYET Japonyaya ültimatom! O ngiltere, Amerika ve Çin hükumeifl lerinin şefleri, Japonyaya hitab eU den bir ültimatom neşrederek bn memleket, şimdidcn kayıdsiz ve şartsız teslim olmadıfı takdirde Müttefik taarruzlannın Japonyaji baştanbaşa tahrib edecejrini bildirmişlerdir. Ültimatom, Japonyayı, genişleme ve sa'dırganlık siyasetini tutmadan önccki dururonna çevirmekte ve onu harb sanayiincîer. mahmm etıneklc iktifa ederek yeni ve banşsever bir Japon hükumetinin kurulmasına kadar Jnponya. nın "lazı bölgelerini işçale liizum görüleceğini anlatmaktadır. Ültimatom, Müttcfiklerin Uzakşsrk re PasiiikİPkl harblerinin azanıî hızını bulma'.itı ve Japonyayj ateş snÇanağı aitında tutarak Japon şehirlerini ve «anayi merkezlerini kül etmekte olduğu bir sırada verilmiş ve Müttefiklerin daha önce Almanyayı neye çevirdiklerl de Japonya tarafından görülmüş oldngn için, bir zâf alâmeti sayılmasına imkân yoktur. Bilâki. Müttefikler, durumlarmdan ve kullanacakları vasıtaların tesirinden o kadar emindirlcr kl önümüzdekl günlerde hangi Japon şehirlerini bombalayacaUlannı peşinden ilân temekte ve Japon müdafaasım hkc saydıklarım apaçık gösfermektedirler. Durum bn nı<>rkezde oldufn için Müttefiklerin Japinyaya bn ültimatomla teslim clun olmıyacagını bilriirmpsini istemeleri, hcr halde yeni bir manayı tazammım eder. Bn da Japonya harbinln yeni biı saflıaya girmr'; iizere oldnjtunu anlatınaktan ibarcttir. Bn yeni safha ise Japonvayı istilâ etmok ve ona karşı bir lmha harbi yapmaktır. Şayed Japonya şimdidpn teslim olmayı ksbııl edproe bu İstilâ ve imha harbimlen kornnn.nş ve saldırpanlıfcınm cezısınflan ehvcnoe knrtnlmuş olarak, aksi takdirâo şimdiye kadar BÖrmc:!i6i bir harhle karşılaşarak ve sonunda boSUboşnna pişman olacaktır. Japonlnrın ş.imdiye kadar görüp tattıklarile iktifa edrrek daha büyük zararlîra vc nıüthiş kavıblnra niranıadan harN hırak^alırı ihtimalir>i tozönünde tutan Mittefikler, istüâ harekâtma başlamadan evvel, Japon halkını uyandırmak ve yola getirmek istemiş!erdir. Buna Itarşı Japon hükumetinin toplanarak radyo yolu ile öğrenmiş olduğn iiltimatomn tetkik etmiş oldngn bildiriliyorsa d.ı verilen karar heniiz anlaşılniamışttr. Fakat Japon hiikumetinin istilâ ih(imsline karsı tedbirîcr almış olduîn malum ölduğundan onun daha şimdiden teslim olmağa karar vermesi pek de beklcnemez. Onun için Müttefiklerin harbi şiddetfendirmek zorunda kalacakJarına inanmak, daha isabetll olor. Bn yiizden MiittM iklerin bir taraftan Japon adalarma, diger taraftan Çin karasına askprî çıkarmalar yapmalan ve böylece Japonyayı çok miişkü] bir vaziyefe düşürmelpri h«MeniTor. Esasen Avrnpa harbinin son bulmastndanbcıt Müttpfikler h?r bölTede J i ponyaya karşı taarrnzlarını şiddetlpndirmlşlerdir. İnsrilizler ve Hîndliler Birmanya muharebpîeıinl hızlandırarak cok iyi netirpler almışlar, Cinliler, mahza varlıklannı korumak için senelerce dövüştükten sonra taarruza ppcmisler Te yeni mnvaffakıyetler kazanmışlardır. Japonyaya kar«ı istilâ hareketinln başlaması Ho Japonya tamamile tecrld edilmfş ol^csk ve o zaman Japon milleti hayatmın en miithiş imtiham Ue ksrsılaşacaktır. Müttefiklerin iiltimatomn Japon adaIannı falilâ etmek sırasmın çok yakla":mış oldüpnnu hissettiriyor. Japonlarm bn îstilâyı göze almslan, Japonyanın Almanyadan farksız bir akıbete mahkum oldugtınn ^österir. Yeni İngilîz fcaMnesi dün gece ktıruldıı BaştaraU l inci Bevın maiyetlerile birlikte Potsdam'a giderek Uçler konuşmalarınuî son .afhalarına iştırak edeceklerdir. Hükumftin diger üyelerinin adları sonra neşredilecektir. Londra 27 (a.a.) İngiliz yeni Başb^kanı Mr. Attlee, partisinin seçimlerde kazanmış olduğu muvaffakıyet sebebile o kadar mcşguldür ki, Kralı zijaretinden sonra kabine arkadaşlarını seçmek ve Pocsdam'a dönüşü için bir an boş kalmamıştır. News Chronicle gazetesinin siyasî rnuharriıine göre, Mr. Attlee, Mr. Churcihll''den Potsdam'a beraber gitmesini rica etmiştir. Gene ayni muharıire göre, bu davetin neticesi tamamen Mr. Churchill'e bağhdır. Umumi kanaat Mr. ChurchiU'in bu daveti kabul edeceği merkezinde idi. Fpkat busün News Chronicle muharriri, eski Başbakanm bu daveti reddetmiş olduğunu ve işçi partisinin siyasetini tek başına yürütm?\ üzcrc Mr. Attlee'yi serbest bıraktığını yazmıştır. Dün akşam iki otomobilln iki mühlm şahsı Burckinsham sarajının demirdsn parmaklıkh kapısından geçmesinden sonra Mr. ChurchiU'in beş yılhk harb idaresi sona ermiç bulunuyordu. Otomobillerd»îi bii'iiŞü istifasinı ıermek üz?re gelen Mr. churchill'e, küçüğü ise yeni kabinevi tpşkil vazifesinl devralmak üzere da et edilen Mr. Attlee'ye aiddi. Mr. Churchill saraya geldiği sırada yüzünan ifadesi sert ve ciddî olmakla beraber yaprak sigarası da dişlerinin arasında durııyordu. Eski Başbakan. saray kapılrrının önünde toplanan kiiçük halk kalsbahğını meşhur <V> işaretile spîâmlarrıştır. Mr. Churchill, sarayda derhal Kral tarafındarr kabul edilmiş, Başbakanlıkla birlikte Hazine blrinci Lordluğundan ve Savunma Bakanlığmdan istlfa etmiş bulunduşunu Krala bildirmiştir. Mr. Attlee'yi saraya getiren otomobili ı\«f Mıdan Attlee kullınmiştır. İngiltere tarihinds ilk defa olaraktır kl. işçi bir hükumet sosyalist bir siyaçet takib etmek için parlamentcda kâfi derecede knvvete malik buhmuyor. Yeni parlamento üvelerl pprşembe günü and içeceklrc'ir. Bunun Üzerine yeni hükumet 8 ogustosta parlamentomın resmen açıhsın'iı Krahn okuyacağı nutku hazırlıyacaktır. t Kral, bu akşam yeni hükumeti kurmağa beni memur etti. Bizi bekliyen büyük ikbal devresine varmak yoiunda muzaffer adımlarla UerliyjMlmemiz için, hepinizden, muhtaç olduğu muz muzahereti istiyorum.» Kabine kurulurken Prof. Laski'nin nutku Lcndra 27 (a.a.) Central Hall'de bir işçi miünginde nutuk söyleyen profescr Laski demiştir ki: « Sosyaüzm yolunda büyük bir 7af';r kazandık. Fakat bu zafer daha ziyade İngiliz milleti içindir. Zira Ingiliz milleti bu hareketıle bütün dünya demokrasilerine bir ümid mesajı göndevmiş oldu. Nıhayet Ispanyol arkadaşlarmııza da yardım edebilecek bir duruma geldik.» Lsski sözlerine şunları ilâve etmiştir: < Bu seçimlerde müsamaha ile muamele gormedik, fakat hiç olmazsa biz başkalarma karşı müsamaha ile nıuamelede bulunmağa muktediriz. Ingiliz işçilıği nararaa. Başbakanlık vazife? r i i nihayet bulduğu şu anda, millete yaptığı büyük hizmetlerden dolavı Mr. Churchill'e teşekkür etmek istcıim.» Diğer i*çî liderlerinin sözleri Londra 27 (O.W.I.) Dün büyük bir halk kütlesine karşı yeni Başbakandnn sonra söz alan Mr. Eevin, işçilerin zaferini «Büyük Britanjada şahsî hükumetin sonu» olarak vasıflandırmıştır. Mr. Bevin'den sonra söz alan Monison ise «5 senelik bir plân hazırlandığ'nı 5 sone nmtemadiven sıkı çalışılacağmı> söylemiştir. Galeyan içinde olan he'k kütlesi enternasyonal marşını ve arkasmdan Kızılbayrak marşmı söylemeğe başlamıştır. Baftaratt 1 inci sahitede lu değilse de Mr. Churchill'e karşı Başmakaleden deva'iı aç'kçs tasvibkâr davranması tatmin bnru. büyük mikyasta saflam ve istik edicı mahiyettedir. Takib edilecek tek rarlı bünyelerine borçludurlar. bir dış siyaset olunca, bunun devamı Her yenüik cemiyetten yeni bir gay işini münakaşa etmek faydasızdır. Inret ister. Dünya sartlarmın durgıın ol giüz milleti harb içindeki durumunu madığı devirlerde bu cajretler daha da nrjliafaza ermektedir.» yortıcudıır. Şim^i iş başına gelen La Biritanya İmparatorluğunda: bour partinin vazifesi bu itibarla ağır Londra 27 (a.a.) Ingiltere s«çimsayılıj or. Btmıınla beraber, dünya şartlannın lermin neticesi Kanadada büyük bir gercktirdiîi yeni rııtumu elbette sezen hayretle karşılanmıştır. Bununla beratnziiiz milleti, ortaya ku\Tetli bir hii her hükumet sözcüsü Kanada ile Ingilkumet çıkarmakla Cburchill'in daha tere arasındaki münasebetlerin hiç bir önce işsret ettiği pibi, doğnı yoldan baJ'imdan değişmiyeceğini bildirmiştir. Montreal Herald gazetesi diyor ki: ayrıJmak istemrdisini göstermiştir. «Kanada ingiliz işçi partisinin ChurÇünkü bugün milletlere lâzım olan. her ştyden önce, kuvvetji hükumetlerdir. chıi. tarafından çizilen yolda yürüyüp NADÎR NAD! yıbümiyeceği keyfiyetine ehemmiyet vermektedir. Attlee'nin ehliyetinden ve iyi niyetinden şüphe edecek değiliz, faket o, Churchill değildir.» Güney Afrikada bunun, Smuts koalısyon hükumetinin işbaşından çekilmeîi neticesini tevlid edeceği sanılmaktadır. Zira güney Afrika partisi daima temerrüd ediyor ve yalnız ingiliz seçimîerinde ne olacağmı bekliyordu. A\astralyada Canberra'da büyuk sevinç gösterileri yapılmıştır. işçi lider ve yeni Başbakan Chifley, yeni ingiliz Başbakanı Mr. Attlee'ye bir mesaj göndererek İngiliz işçi partisinin mükemmel zaferinden dolayı en candan tebrıklerini bildirmiştir. Yeni Delhiden bildirildiğine göre, kongre mahfilleri ingiliz seçirnlerinin sonucunu sevinçle karşılamışlardır. Bu mabfiüer, yeni ingiliz hükumetinin Hindıstan meselesini cesaretle ele alacağını ümid etmektedirler: Mevlânâ Azâd, Mr. Attlee'ye hararetli bir tebrik messjı göndermiştir. Yeni İngiliz hnkuntetinin ağır vazîfesi Bütün dünyada velveleli akisler çevesini aşmaktadır. Bununla beraber Ingiliz dış siyasetinde anî bir tebeddüle intizar olunmamalıdır. Zira bu siyaseti seçimlerin arifesine kadar, Attlee'nin de dahil olduğu millî biriik kabinesi yürütmüştür. Fakat ne de olsa Ingiltere siyasetinin güdümünde ufak farkların ortaya çıkabileceği ve bu siyasetin zaman zaman takib ettiği emperyalist gayelerden uzaklaşacağı ıleri sürülebılir. Japon hiikumetine verüen ültsmatom Ba$taraj\ 1 inci sahifede melidir. B) Yeni nizam kuruluncıya ve Japoa askerî kudretinin ortadan kaldırıldığına dair kanaat gelinciye kadar. Japon arazisinin Müttefikler tarafından tayia ve tesbit edilecek noktaları tarafımızdan işgal edilecektir. C) Kahire beyannamesi hükümlerinin tatbik edilmesi gerekmekts olduğundan, Japon hükümranhğınm Honsau, Hokkaido, Kyushu, Shiko ve tayin edîceğimiz diğer küçük adalara inhisar etmesi lâzmı gelecektir. D) Japon ordusu mensubları tamamile silâhtan tecrid edilecektir. 4) Japonyayı bir uk olarak esaret altma abnağa yahud bir millet sıfatile onu imha etmeğe asla niyetimiz yoktur, fakat, bütün harb suçlularma tam bir adalet tatbik etmek gerekccektir. Japon hükumeti, Japon halkı arasında demokratik temayüllerin uyanmasma ve gelişmesine mâni olan bülün. engelleri ortadan kaldırmak zarundadır. Söz, din, düşünce hürriyetlerile beraber insanlarm ana haklarma saygı prensipleri de tesis edilmelidir. 5) Japonyaya, müstehak olduğu tamirat bedelini aynen ödemesini temin edecek şekilde ekonomisini ayakta durmağa muktedir bir endüstriye malik olmak müsaadesi verilecektir. Silâhlanma endüstrisine Japonyada yer verilmiyecektir. Japonyanın iptidaî madde kaynaklarmdan faydalanmasına ancak bu maksadlarla müsaade edilecektir. Milletlerarası ticarî münasebetlerde Japonyaya da yer verilmesi kuvvetle muhtemeldir. 6) Bu hedeflere varılmca ve Japon halkının serbestçe izhar edeceği arzu ve iradeye uygun bir hükumet kurulunca Müttefik işgal kuvvetleri Japonyadan çekileceklerdir. 7 Şimdi Japon hükumetinden bütün Japon silâhlı kuvvetlerinin kayıdsız şartsız teslimini ilân etmesini ve böyle hareket ederken iyi nıyetle meşbu olduğu hususunda kâfi teminat vermesini istiyoruz. Aksi takdirde, J a ponya sür'atle ve tamamile tahrib edilecektir. Italyada: Türkiye ve Birleşıtıiş Milletler Ânayasası îspanyada; Roma 27 (a.a.) Italyan Dış Işleri Bakanı de Gasperi Ingiliz seçimlerinin sonucu dolayısile yaptığı demeçlerde ezcümle şöyle demiştir: « Attlee partisinin teşkil ettiği hükumetin, barış eserinde demokrat Italyanm kalkmmasını destekliyeceğini ümid etmek istiyoruz.» Bakan, çoğunluğu sağlıyan partinin başlıca liderlerinden çoğunun Italyanın eski dostları olduğuna işaret etmiştir. Cumhuriyetçi lider Randolf Pacciardi, ise, Ingiliz seçimlerinin neticesi münaseberile yazdığı şiddetli bir masalede Churchill'i «Milletlerarası faşizme sempati beslemiş olmakla» itham etm'îktedir. Londra 27 (a.a.) Ingiliz seçimleri îspanyada endişe ile karışık bir alâka ile takib edilmiştir. Neticenin General Franco üzerinde kat'î bir tesir yapacağı zannedilmektedir. Ihsas edildığine göre, herhalde bundan böyle Franco krallığı ihya etmek tasavvurlarını bir yana bırakacak ve hükumet rejimini esaslı bir şekilde değiştirmek mecburiyetinde kalacaktır. Rumanyada: Amerikada: Seçime dair meraklı malumat Londra 27 (a.a.) Yeni Avam Kamarasmda 50 avukat, 20 doktor ve bir tıb talebesile 27 gazeteci bulunmaktadır. Bu miktar şimdiye kadar görülenlerin en fazlasıdır. Donanma, ordu ve hava kuvvetleri de geniş ölçüde temsil edilmiştir. Diğer taraftan Kamaranın üyeleri arasında 4 protestan rahibi, 9 profesör ve konferansçı, 8 muallim, 9 mühendis, 4 muhasebe mütehassısı ve bir çok ij adamile dört çiftçi bulunmaktadır. 150 aday, verilen oyların 8 de biıinden azını elde etmiş oldukları için yatırmış oldukları 3150 Ingiliz liraiık depontoyu kaybetmişlerdir. Bu suretle iade edilmiyecek olan depozitolar iutarı 22500 Ingiliz lirasım bulmaktadır. Ssçim sırasmda 9 kabine bakanı ile daha az ehemmiyette bakanlıkları işgal edtn 15 kişi mağlub olmuştur. 307 li'09ral adaydan sadece 11 i seçilmiştir. Şimdi artık meydandadır ki, bütün büyük, şebJHtler işci partisi lehinde oy vermişlerdir. Londrada, işçiler 62 saylavi.k üzerinden 48 ini kazanmışlardır. "Birmlnghdm'^T iççiler 13 saylavlıktan 10 unu k<*?anrr!?!nrd!r ki burada seçıme kadar bir tek müme?silleri buluhmskta idi. Glascow, Manchester, Liverpool ve diğer bütün limanlarla, bir ;ok büyiik şehirler a>Tii temayülü gösterrrişlerdir. Bütün kontluklarda çoğunluk işçiler lehinde oy vermiştir. Dış San İş'çri Bakanımız Hasan Saka, Franrisco'da memleketimiz adına Birleşmiş milletler anayasasını iınzalarken Türkiye Suriye ticareti Londra 27 (B.Y.U.M.) Ankaradan biliirild.£iE gore, Tıirkiye hükumeti, Sariye ile yapılacak ticaret mübadelesinin busür.den itibaren mer'yete gırdiğini bikhrmektedir. Suriye ve Türkiye arasındaki ticari mübadele, serbest takîs ile yapılacaktır. Nutuklar Londra 27 (a.a.) Başbakan Mr. Attlee, Kral tarafından yeni hükumeti kurmağa memur edildikten sonra, Buckingham sarayından çıktığı sırada söylediği nutukta şöyîe demiştir: « Hk yapacağımız şey, Japonyaya karşı giriştiğimiz harbi sona erdirmektir.» sö«îeri, coşkuh tflr hailt şl*rrile sık sık kesiîmiş ve bu kabü törenlerde söylenen ananevî halk marşile karşılanmıştır. Başbakan sözlerine şu şekilde devam et miştir. « Biz, milletlerarası büyük bir işçi kütlesi teşkil etmekteyiz. Senelerdir takib ettifimiz kendimize has bir sıyafetimiz vardır. Bu siyasetin prensibleri basittir. Insanlar arasındaki kariaşlik esasına dayanır. Biz, harbi ebediyen bertaraf edecek bir güvenlik k'.ırmak istiyoruz. Bütün dünya milletlerinin refaha ve rahata kavu;masmı, bütün dür.ya milletlerinin tam bir işbirlişi yapmasını istiyoruz. Burada, kendi memleketimizde bizi büyük vazifeler bekliyor. Harbden doğan yaralan sarmak, yıkılan evlerimizi yeniden kurmık zorundayız. Bu memlekette yüksek, yani herkes için varılması mümkün en mükemmel bir hayat seviyesi tesis etmeğe mecbuıuz. Ilerlemefe müştak ge:ıo adamlardan ve genç kadınlardan ve keza onlar kadar terakkisever ve ayni zamanda tecrübe görmüş erkeklerden ve kadınlardan mürekkeb mükemmel bir kamaramız olacaktır. Çok büyük bir teşebbüse, demokrasi, medeniyot ve sosyal adalet teşebbüsüne atılacağız. Sorumlarımızı yükleniyoruz. Büyük bir davanın yoldaşları gibi ilerliyelim. Kerkese iş temin edeceğiz. işçi partisi bütün Ingiliz halkının bizimle işbirliği yapmasını taleb eder.» Sovyet hükumeti istiyor yardım Londra 27 (B.Y.U.M.) Savyet hükumeti ynplığı bir müracaatle Unrradan 170 ncilyon İngiliz lirahk yardım istemişıir. Te'siif inceler.meite oiup gerektiği takdirde bu para verilecektir. Bu'garistandaki seçimler Petain davası Baştarajı 1 inci sahifede goule cemiyetinin doğduğu devredeki hükumet şefi sıfatile şu ciheti bildirmeği bir bnrç bilirim ki, demiştir, tahkikat memurları, bu işe karışmış şahsiyetler arasında hiç bir zaman P^tain'in ismini zikr=tmemislerdir. Leon Blum t bundan sonra mütarekenin imzalanmasma varan günlerin tarihçesini yapmıştır. Blum, muayyen hâdiselere dayanarak, kuzey Afrikaya geçiş için alman teöbirlerin Petain kabinesi tarafından kaldırıldığını anlatmaktadır. Daha sonra, Blum, gözleri sulanmış ve boğazı zor tutruğu bir hıçkırıkla yarı tıkanmış bir halde sözlerine devam etmiş ve mütarekenin feci şartlarını Bordeaııx garında bir mahalli pa.zeteden öğrenmiş olduğunu blidirmiş tir. Leon Blum, ifadesinin ikinci kısmmda, Vichy'de millî asamblenin toplantısını bahis mevzuu etmiş ve orada CumTıuriyet aleyhtarı suikastçilerin estırdikleri havayı nefretle anlatmıştır. Buim, bundan sonra, hiç bir şark müsıebidinin, Petain'in kendisi için aldığmdan fazla iktidar ve kudrete malik bulunmamış olduğunu kaydetmiştir. Kendisinin 1940 eylulünde tevkif ediHiğini bildiren Blum, sözünü işittiremeden ve kendisini müdafaa edeme Sofya 27 (a.a.) Anadolu ajansmm özel muhabiri bildiriyor: Gazeteler bugün vatan cephesi adaylarının listesini yayınlamaktadırlar. Liste, 23 seçim dairesi için 276 adayın isımleri vardır. Bunlar arasında 9 Turk ismi gö.'e çarpmaktadır. Ayrıca üç yahu3i ve bir Yunanlı ısmi vardır. Adaylardan 95 i komünist, diğer 95 i çiftçi, 47 si Zveno, 33 ü sosyal demokrat, 6 sı müstakil olarak gösterilmektedir. Sofya listesinin başmda Georghl Dimitrov'un adı bulunmaktadır. den Petain tarafınian müebbed hapse mahkuın edilmiş olduğunu anlatmıştır Blum'ün ifadesi bittikten sonra, müdafaa avukatlaruıdan birisi, şahidden petain'in ihanet edip etmemiş olduğunu soımuştur. Blum, «evet» demiştir. Bj.nun üzerine avukat, şahidin Mareşai hakkında bir çok defa sitayişle doiu mskaleler yazmış olduğunu hatırlatmıştır. Bıum, buna süratle ve heyecanla cevab vermiştir: « işte benim için ihanetlerin en kctüsü de, düşmanla işbirliği yaparak kirlenmiş olan asıl bu prestijdir.» ömer Rıza DOĞRUL Pofsdam'da işler durdu Baştaraf\ I tnci sahifede muhabiri, Potsdam'daki Müttefik müşahıdlerinin, işçi zaferinin üç büyükler kor feransının son safhasmda ehemmiyetli bir tesir uyandıramıyacağı mütaleasmdo bulunduklarını bildirmektedir. Churchill'in harb hatıraları için Mr. Attlee, söylevinin burasında biraz durmuş, bu tarihî anın pek belli olan heyecanı arasında yanaklarmdan NewYork 27 (a.a.) İnanılır kay gözyaşı damlaları süzülerek, hiç ses naktan haber almdığına göre, harb ha çıkarmıyan kalabalık insan kütlesi kartıralarmın neşri için Mr. Churchill'e şısmda sesini yükseltmiş ve şöyle de miştir: bir miiyor dolar teklif edilmiştir. Laval serbest bırakılmasını istemiş Londra 27 (a.a.) Yetkili kaynakİTdan ö5r = ni!ditine göre, Pierre Laval İspanya hükumetinden serbest bırakılmasım istemiştir. şadırvan dibinde hazır bekler, Hafız sizi Simen ayağına kadar göndere gidecek. Varın selâmetle, sizi Hakkın biriğine ırmarlarım. Bir defa alt edildiğiniz için yerinmeyin Graf. Gene karşı karşıya düşeriz, ne bilinir hangimize taht oia, hangimize baht ola!.» Stefan, kapı eşiğinde duraklayıp kalpağmı çıkardı, Mustafa'nın karşısmda eğildi. «Sizi ihtiramla selâmlarım, Margıaf sipahi!> <Yolunuz uğurlu olsun, necabetli âınırdaşım.» Bügânoğulları Kemeni Stefanla «hele bu söz burıda kala, meclis emanettir> diye el tutuşup kavlü karar ettikleri sarı sipahilere beraberce baskm ver meğe kalktıklan halde son demde dönekliğe düşüp «selhad üstü bunca canımız, malımız var. A ya... Biz dirliTürkün gazabından nice sakıno imizi rr.ıyalım? Bir yudumluk öc için malikânelerimizi ateşe mi vurdurahm?» düşünceslle Stefani ele vermişler, sarı sipalıilerin pususuna düşürmüştüler. Dünyada kahbeliğin bir türlüsü vardır k! oia uğrayan kişi artık kalkınamaz, onulmaz yarasını mezara kadar taşır. Kuru baş'.na kalan Graf bu defa Mustafa iie teke tek çarpıştı. Gene attan yıkıldı. Mustafa gene kılıcı düşmanın güğsüne dokundurup onun hayat ağacma bir ölüm aşısı vurmak elindeyken geri çekildi. Macar beyinl gene at sırtında şahin konağa götürdüler. Sarıp ssrmalayıp, ilâclayıp, merhemleyip o büklüm büklütn kıvranan yiğitin derdini savdırdılar. Artık ne fidye mektuVu geldi, ne de cenğe duruşmak sö|zü edildi. (Arfcosı vor) D:çarıda tipiye çeviren rüzgâr inleyip savruluyor, şadırvan başmdaki ulu kestar^enin dallaruıı tartaklıyor, çatıda jslıklar üfürüyor, gümbürtüler yuvarhyordu. Yaş döşeli iç avluda hâlâ tektük ayak sesleri, zincir şıngırtıları, köpek hsvlaması vardı. Pencere içinde yanan bezir kandilinin ışığı, iğne gözü gibi ince aralıklardan sızan esintiden ölgünieşiyor, odada gölgeler üstüste yığılıyor, ödağacı dumanı gölgelerin tepesinde yüzüyordu. «... Ellerini çırpmış demiş ki kızlar kızlar! Koşun, yedi deryaîar kıyımıza bir sanduka attı. güm güm saraya çarpıp durur. Varın çıkarın. Malsa sizin, cansa benim...> Âdviye Molla yarı uyku halinde sayıklar gibi anlatıyordu, fakat Mariskayla Zeyneb çoktan rüj'alar diyarına seyrana çıkmışlardı. CİGERDELEN 21 nımın amca oğlu benim tutsağun olamaz, iilâ kafadarım ve konuğum olur. Hâşâ size fidye biçemem, yeriniz başım üzerıdır. Dilerseniz bizimle kalın. Budin Paşasına hem Asitaneye sizin için iltimas ederiz, Bügânoğluna bitişik topraklarmızı, mallaruıızı kurtarır, dirliğiniz: aşırı dercce çoğaltırız. Engürüs ilinde muradımız Macar halkına hayır ve selâmet yolu açmak olduğu pek çok bankalarınızca bilinmiştir. Biz, çasar kronesini sizden bir Krala giydirraek, onu Be^'teki çasar kürsüsüne oturtmak, sizi Nemse'ye hâkim kılmak isteriz. Hersekleriniz, Banlarınız bizim niyetiraizi tahsin edip sancağunız ayağma birikirken siz ne sebebden ayrıksı dava güdersiz? Baka.. Necabetli Graf, gün bugündür, düğün aşı savulunca gelen aç kalır. Beraberliğe karar verirseniz Türk dostluğu, merdce kafadar duruşmak nice olur bunu bizde dsneyin. Yok merammız illâ düşmanîıksa... Işte silâhlarınız, işte atınız, işte portalar... Sizj tutmayız. Varın saihcıkla, takdirse sizinle er meydanında gene buluşuruz, şimşirleri kosini yere seren, harbe ucunu göğsüne dayamışken öldürmeyen, esir ettiği halde azad bırakan yiğite karşı gönlünde duygular kördüğüm kanşıyor, kıskanclık, utanmak, sokulmak isteği, kaçmsk düşüncesi, onunla yeni baştan vuruşmak hırsı birbirini kovalıyordu. Gözünü ^aldırmadan dedi ki: «Fidye almazüimz... Beni azad edersiniz. Cömerdliğimzi, ulu hanedanlığmızı can'.a, başia överim. Ama ki bana.. Graf Stefan Kemeni derler. Siz, Türklerin namh bir Margrafı (1) olmakla padişahımza nasıl bendelik ederseniz biz de öyiece, elimiz kılıc kabzasmda, çapara sadakat yemininde bulunduk. Bu özrümüz obnasa bile, necabetli Margrafun, sizinle aramızdaki gönül davasını nidelim? Mürüvvetinize karşı riya gerekmez, işte size merdce beyan ed^riın: Beni diler öldürün, diler tutsaıc alakoyun, diler fidye ile azad edin; buradan kurtuîursam meramım gene adam devşirip üzerinize çete çekmek ve Eize meydan okumaktır.» Mustafa tetiğıni bozmadan dedi ki: *Necabctli Graf, size ilk sözüm gene son sözümdür. Mariska sultanımın amca oğlu benim tııtsağım olamaz. Atınız (1.» Almanların büyük serhad kontlarına verdikleri unvan. Washin?ton 27(a.a.) Amerikan âyan üyeleri ingiliz seçimleri neticesini büyük bir hayretle karşılamışlardır. Çoğunluğun kanaati, bunun Ingiliz Amerikan birliğini kuvvetlendirir mahiyette bulunduğu merkezindedir. Bununla beraber Churchill'in mağlubiyeti karşısmda duydukları hayal sukurunu gizlemiyenler de vardır. Massachusset'i temsil eden cumhuriyetçi âyan Leverett demiştir ki: • Şefi ister Churchill, ister Attlee olsun, Ingiltere ile işbirliğine devam etmeliyiz. Bununla beraber kendi em niyetimizi ve hükumetimizin prensiplerini de unutmamalıyız.» Diğer taraftan demokrat âyandan Connally neticeleri öğrendiği zaman «bu fena» demiştir. Iç Işleri Bakanı Ickes îngiliz seçimlerinin serbest seçimlerde demokrasi usulünün yeni bir misalini vermekte o!duğunu söylemiş ve «ben bu usulleri, hatta Ingilterede Churchill'i istifaya mecbur ettiği hallerde bile seviyomm» demiştir. Kenrucky eyaletinden demokrat psrtisine mensub âyan Barkley şöyle demiştir: « Kanaatime göre seçimlerin neticesi hemen tamamen Büyük Erltanyanın iç politika meselelerinden doğmuştur.> Vermont eyaletinden âyan Austin şu fikirde bulunmuştur: « Churchill'i iyi tanır ve severiz. Sanırım ki Attlee, Chunchill politikasının umumî prensiplerini takib edecek ve belki de bazı taraflarını ıslah edecsktir.> Michigan eyaletinden cumhuriyetçi partisine mensub meb'us Wolcott şöyle demiştir: « Netice, Ingilterenin sola doğru çok meyîettiğini göstermektedir. Bunun, har'oin sevk ve idaresi üzerinde her hangi bir tesir yapacağını sanmıyorum, fakat harb sonrası ekonomisi üzermde maddî bir tesir yapması mümkündür.» Âyan Aiken de şunları söylemiştir: « Seçimlerin neticesini, halkm servet ve iktidarın birkaç kişinin elinde toplanmış olmasma karşı bir isyanı gibi telâkki ediyorum.» Londra 27 (a.a.) Reuter ajansmın Washington muhabiri tarafından bildirildiğine göre, dün akşam, Mr. Chur chill'in mağlubiyeti sırasmda, Washingtonun bir ucundan öteki ucuna kadar Crıurchill'e karşı şahsî bir sevgi havası esmekte idi. Amerikahlar, Reuter'üı bürosuna hayret içinde telefonla şu suali soruyorlardı: «Mr. Churchill'in kaybetmiş olduğu doğru mu?» Bu hal, Roosevelt'in beklenmedlk ölümü karşısmda 'VV'ashineton'da duyulan hayreti hatırlarmakta idi. Bütün dünya hür milletlerinin davası hakkında 100 milyon Amerikahya iman ve ümid ilham etmiş olan sesin susmuş olması Amerikalılarda şiddetli bir tesir uyandırmışür. Muhabiri1 ilâve ettiğine göre, her sınıfa mensub Amerikalıların ekserisi şu kanaattedir: «Churchill için müteessiriz. Fakat belki de bu daha iyidir.> Bükreş 27 (a.a.) Bükreş işçileri, Ingiliz işçi partisinin zaferini kutlamak maksadile Rumanya başkentinin büyük caddelelerinde tezahürat yapmışlardır. Tezahürat gece geç vakte kadar devam etmiştir. Borsalarda: Tokyo radyosu ne diyor? leyman Numan hakkında projeksiyonlu NewYork 27 (a.a.) Tokyo radyogüzel bir konferans vermiştir. Bilâhare büyük tıp üstadının adı verilen lâboratu sunun bugün burada dinlenilen bir varm küşad merasimi yapılmıştır. Açı yayımında, Birleşik Amerikaca kayıilıs töreninde söz alan Millî Eğitim Ba sız, şartsız teslim polıtikasmdan daha kanı genç tıbbiyelilere güzel bir hita mutedil bir hareket hattı ittihaz edildiği takdirde Japonyanın sulh yapacabede bulunmuş ve demiştir ki: « Bu, mazıye hürmetten ziyade ğı beyan edilmiştir. Tokyo radyosu şunu ilâve etmiştir: istikbaie karşı fcir vazife ve gençler «Eğer Amerika, meselâ ceza hükümiçin bir nümunedir. Eiktcr dün talebesi olduğu aziz ho leri hariç olmak üzere Atlantik beyanprensipleri casını bugün bu güzel essrle bir daha namesinde ileri sürdüğü sar:imi bir şekilde filiyat sahasma koanmak büyüklüğünü gösterdi. Temenni edelim ki diğer ilim şu yarsa Japon milleti ve hattâ Japon mibeierımiz de ölmüş olan hocalarının iitarizmi harbe nihayet vermek için adüjrma lâboratu\ arlar. sınıflar açsm istiyerek olmasa bile Amerikanın yolar, resimlerini duvarlara assmlar; bunu lunu takib edecektir.> kendilerinden hassaten rica ediyorum.» Harb tarihinde yeni görülen Lâboratuvarm açılmasından sonra bir usul kalabalık bir tıb heyeti merhumun Guam 27 (O.V/.I.) Amerikan orSultanmahmud türbesinin bahçesin dusu stratejik hava kuvvetleri Başdekı mezarmı ziyaret ederek çelenkler i komutan muavini General Lemay, harb koymuştur. ' tarihinde şimdiye kadar misli görühnemiş bir harekete teşebbüs ederek bııgür.lerde emrindeki uçaklar tarafmdan bombalanacak 11 şehrin admı dün Japon'ara haber vermiş ve hattâ daha ileri giderek 2 veya 3 gün sonra taarruza uğrayacak 4 şehrin admı ifşa etd Bo|tara;t 1 ıncı sete mateallik mücadelelerile ilgili gö miîtır. Amerikahlar, beyannameler atmak suretile Amerikan hava kuvvetlerünüyorlar. Yunanistan, Bulgaristan ve Yugos rinin ziyaret edecekleri sehirler halkı^Ta, bir açlığın eşiğinde bulunuyorlar. nı önceöen haberdar etmişlerdir. Amiral Oîima'nın üzerine Fakat bu memleketlerin idarecileri bütün dikkatlerinl kamoylara, tasüyelere, aldığı vazife ^ toprak isteklerine ve birbirlerine karşı Londra 27 (a.a.) Salzburgdan gebir itham propagandasına hasretmişler len bir habere göre, Almanyanm tesli. dir. Daima olduğu gibi, bu idareciler I mine kadar Japonyanın Berlindeki temkendihri için4 büyük devletlerin deste j silcisi bulunan Amiral Oşüna, Japon gini temine ugraşıyorlar. Bulgaristaa | hükumetini teslim şartlarını kabule teşinanılrnıyacak bir yüzsüzlükle bütün vik için Amerikadan uçakla Tokyoya dünyaya maglub bir düşman memleket hareket etmiştir. Oşima, 10 gün evvel olduğımu unufcturmaya çalışmaktadır. NewYorka gelmiş ve Japonyaya gideBu memleket, Yunan emperyalizminin bümesi için kendisine bir uçak tahsls tehdidl altmda bulunan bir Slav de edümiştir. Bazı haberiere göre, Ostma mokrasisi olduğunu iddia ederek Bus Müttefik isteklerini derhal kabul husuyaya sığınmaktadır. Yunanistan da Bul sunda Japonyayı ikna edebileceğini gar ihtiraslarma karşı bir himaye bul sanmaktadır. mai için gözlerini İngiltereye çevir Londra 27 (B.B.C.) Seçimlerin r.eJapon kabinesi ültimatom ticesinin öğrenilmesi Londra borsasın üzerinde görüştü daki bütün esham ve tahvilât kıymetleLondra 27 (a.a.) Japon resml arinin anî olarak fevkalde düşmesine sebeb olmuştur. NewYork borsasında ay jansınm yaptığı bir yayımda bildlrditine göre, Japonya dün Ingiltere, Birleni sukutlar kaydedilmiştir. şik Amerikı ve Çin tarafından verilen müştersK ültimatomu nazan itibara almıyacak ve sonuna kadar savaşa devam edecektir. Radyo, bu malumatın, salâ» hiyetll kaynaklardan verildiğini bildir Baştaraji l inci sahitede miştir. Japon ajansı, Japon kabinesitesli talebi hakkında Dış Törene saat 11 de başlanmış ve nıer nin, İşleri Bakanı Togo'nun raporunu dinlehumun hatırasına hürmeten iki dakika sükut edildikten sonra Rektör Tev mek üzere Başbakanın dairesinde topfik Sağlam kürsiye gelerek hocası Sü landığını bildirmiştir. Süleyman Numan için dün yapılan tören Balkaniar durumunun uyandırdığı endişe Bu Balkan ihtilâflan bütün bir asır boyunca Avrapa düzenliğl için bir tehlike te?kil etmiştir. Belki de bu meseleler, üç büyüklerin karşısmda bulunduklan siyasî meselelerin en vahimleridir.> Arnavudluk hâdiseleri Atina 27 (a.a.) Yanyadan alınan haberiere göre, Arnavudlar kendi hududlarına asker yıgmağa ve tahkimat yapma^a devam etmektedirler. Ayasaranda'dan Ergeri bölgesine on üç topla takviyeli iki tugay daha gelmlştlr. Arnavudlukta kalmiş olan İtalyan inşaat şirketleri Kakavia bölgesinde tank çukrurlan ve büyük köprüler yapmaktadırlar. Pogori bölgesine dag toplan yerleştlrümiştir. Ayni haberlerde bildirildiğine göre, evvelkl gün Tiranda Enver Hocanın terhis etmek İçin söz verdlği yaşlı sımflardan mürekkeb bir tugay ayaklanmıştır. Arnavudluktaki durum, umumî mahiyette, tabiî olmaktan uzaktır. Hoşnudsuzlık içinde bulunan ordunun dagıtümasına yalnız tethiş rejiml mâni olmaktadır. Kadıköy Tramvay caddesl Mısırçarşısl karşısındaki muayenehaneslnde yaptığı haziitane tedavt netloesinde eşlmi derln ıstırabdan kurtaran Haydarpaşa hastanesl mütebassıslarından sayın doktor blnbaçl Eşref SaSlaraF gösterdlilerl degerll alâkadan dolayı candan teşekkürü bir borç billrim Salâhaddln Tümer Teşekkür Sovyetler Bîrliğinde: StolniBelgrad Kızılelmasından çağırılan hünerli cerrah, Graf Stefan'ın yaralarıru bir bir onardı, hastayı ayağa dikdi. Yanoş Erdeli Banı her gün haberciler gönderiyor, kafadarının azad edilmesi için sarı sipahilerin ne boy fidye biçtiklerini soruşturuyordu. Mustafa Durasça, Hafız Nııri, Abdi Kâhya Grafı bir esir gibi değil izzetli bir konuk gibi tutmuşlar; ilâcı, merhemi, taamı, berberi arran nokîan olmasın diye etrafı.da dolanmıstılar. Hafız Nuri, yaralı asılzsdenin eğlencesini biıe düşünmüş döşekte sıkılmaması icin onunla satrsns; oyrayıp karşısmda cura çalmıştı. Stefjr âfiyeti bulduktan sonra Mustafa Durakça bir gün Hafızla berab?r yanma Stefan, Rlustafa'nın ve Hafız Nuri'nin girip asılzademn gazada elinden almın yiızüne bakmadan somurtarak ağır iğır Silâhlarını teslim etti. «Mariska sulta Isilâhlarını kuşaruyordu. Cenkte kendi Londra 27 (a.a.) ingiliz genel seçimlerinde işçi partisinin ezici bir zafer kazanması hakkında Moskova radyosu demiştir ki: « Ingilterenin tarihinde yeni bir safha açılmıştır. işçi partisi ezici bir çoğunluk kazanmıştır ve şimdi iktidar mevkiine geçmektedir. işçi partisi büyük vâdlerde bulunmuştur. Meselâ madenlerin, demir ve çelik sanayiinin millileştirilmesi.... Halk, bu vâdlerin yerine getirilmesi hususunda uyanık davranacaktır. Dış siyaset sahasmda, işçi partisi, faşizmin son döküntülerinin de sökülüp atılmasına bakacaktır. Ingiltere Sovyet Rusya ile dostluğunu idame edecek ve bazı muhafazakâr mahfiUer tarafından yapılan propagandanın tesirsiz kalması için mücadeleye geçecek tir.» Kapalıçarşıda kuyumcu Erzunımlu Sadullah Candamn eşl, Bayan FATHtA CANDAN 277943 1cuma gunü hayata gözlerini yummuştıu .Cenazesi trugüniü cumartesl güntt Aynalıçeşmedekl hanesindea kaldırılarak cğle namazını müteakıb Kamsrhatun camll şerlflnde cenaze camazı kıImdıktan Eonra Ferlköydekl mezarlığa defnedllecektlr. Allah rahmet eylesin. Muhtar Neclb Dömekenln validesl BAYAN BEDIA KARSLIOGLU Hakkm rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi dıinkü cuma günü kaldırılarak Periköy mezarlıgmda bulunan alle makbereslne defnedilmlştlr. Gerek cenazesinde bulunan ve gerekse telefon ve telgrafla acımıza iştlrak eden sayın akraba ve dostlarımıza ayrı ayrı teşekküre teessürümüz mâni oL. dugundan gazetenlzin tavassutunu rica ederim. Karslıoğlu ailesl efradı •• Sinclair Lewis'in ^ (1930 Nobel mükâfatı kazanan) ölüm Fransada: Paris 27 (a.a.) Ingiltere seçimlerinde işçilerin tam bir muvaffakıyet kazanmaları Fransız istifare meclisinde kuvvetli intibalar uyandırmıştır. Neticeler, genel olarak memnunlukla karşılanmıştır. Bugünkiİ şartlar altmda Ingilteıe siyasetinin ve harb sonrası düzeiinin sorumunu üzerine alacak olan şeflerin eeçilmesi Ingiliz dahilî siyasetinin çer NAIIION Büyük romancı AâCKİ BAUM'dan dilimize çevrilen bu büyük eser, Viyanalı bir gene kadmın H İ T L E R baskmları sırasmda ve bu harbin başındaki heyecanlı hayatı, aşk maceraları. Fiatı 3 lira. VAHSI AŞK Romanı Çıktı. DUimize çeviren: Vahdet Gültckin 268 sahife, 2 lira. INKILAP KİTABEVİ B A T I Y A Y. I N I P. K. 18 Şişü