4 Temmuz 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r EN UYGUN F1ATLARLA Beyaz yıkanır deriden BAYAN ÇANTALARININ En Bol Çesidini ŞEN ŞAPKA'da j bulacaksınız. CYanicami No. 46) 11 inci yıl Sayı: 7499 mhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgral ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: Ltanbul No 246 Telsfon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısmı! 2429924290 r Türkiyenin biricik HALK TÜRKÜLEKl okuyucusu Bayan > İİLİR'i •HER AKSAM lalnız YENİKAFIDA Çarşamba 4 Temmuz 1945 M. ÇAKKR dirffiyeİ Potsdam konferansı salı günü toplanıyor r Konferansta Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında yeni bir dostluk paktı hakkında son gelişmelerin ve bilhassa Boğazlar statüsünü tesbit eden Montreux mukavelenamesinin muhtemel bir tadili işinin de görüşüleceği muhakkaktır üyük ne konuşacak? Rusyanın istekîeri «Ingiliz Sovyet anlafmastnın hükibnlerine göre, âkid taraflardan hiç birinin kendi arazisini genijletmeğe bakmıyacağı hususundaki Sovyet teminatun Moskova hükumetine hatırlatması için Türkiye, müttefiki tngiltereye müracaat etse acaba ne olacaktırf» V. Londra 3 (a.a.) Haftalık Economlst dergisi funlan yarmaktaHır: cMoskova bükumeti geçea martta TUr kiye ile olan «skl mnlaşnxasını bozduğu jaman, bu hareket umumfyetl» Boğazlar mukavelesinln yeniden gtizden geçirilmesinl taleb etmek yolonda ilk adım olarak tefsir «dllmişti. Anl>«radan gelen haberler, bu tahmind* isabet »dildiğini göstermektedir. Fakat mesele bu kadarla kalmamıştır. Yeni Rua tekliflerind« Kafkasyadaki hududlarda bir değişikllk yapılması ve 1921 anlaşmasiîe Türkiyeyı» bırakılmıj. olan Kars v* Ardahan ^ilâyetlerinin Sovyet Rusyaya iade ediim«Pİ d« vardır. Anadolu yaylasının kuzey d<>ğu «teğine hâkim bir kale olan Kars h<»m strateji hem de milll hissiyat bakımır\dan Türkiy« İçin pek kıymetlidir. Ingiliz Sovyet anlaşmasının hükümlerine göre, âkid taraflardan hiç birinin kendi arazisinl genişletmeğ« bakmıyacağı hususundald Sovj'et teminatını Moskova hükumetina hatırlatnwsı için, Türkiye, müttefiki Ingiltereye müracaat ederM acaba n« olacaktır? Boğazlar mukavelesinln yenldm gözden geçirilmesi keyfiyeti ise, içinde diğer alâkab devletlerin de bulundtığu daha genis bir muhiti ilgilendirm*ktedir. Meselede derin bir ihtilât mevz'iu da vardır. Harbde elde edilen yeni tecrübeler göstermljtir ki, modem harbde bir mukavelenin ne kadar âlicenab hukümleri olursa olsun, Ege denizini v» hava üslerinl kontrol etmiyen her Karadeniz devletl için böyle bir nıukavelenin temln edebileceği jeyler kıymetsiz mahiyettedir. Oyle görünüyor ki Rusya, bu r.eticeye varmıj ve Boğazlarda üs tstcmiştir. Fakat bu gibi teklifler, eski .Şark meselesU nl tekrar ortaya çıkarmsktadır. Bu meselenin üç Büyükler konferan sında incelenmesi jayanı tavsiyedir. Zira, aksi takdirde, bu noktada, Polonya meselesinde olduğu kadar ihtilâf çıkması ihtimalleri mevcuddur.» Japon adalanna büyük btr çıkarma yapmak üzere harekete geçen Pasifıkteki Amerikan nçak gemileri hareket halindt Ilk hedef, nihaî sulh anlaşmasma bir temel hazırlamaktır Orta Avrupada ayrılıklar O Muazzam bir NütteHk çıkarma filosu Okinawa sularmda göründü Tokyo radyosu, anavatana karşı bir istîlânın başlamak üzere oldugunu bildirdî Japonyanın •I A kinci Diinya Harbinin başlanınsınMelbourne 3 (a.a.) Tokyo radyo malumata gore, Trama açıklarında, dan önce de, başlamasından sonra su, bugünkü yayımında, Okınawa su MütteHklere aid üç kruvazör, 20 den da en çok ezilen ve kınlan milletarında nakliye gemilerinden ve kara fazla muhrib, 2 uçak gemisi ve 170180 ler, yanan ve yıkılan memleketler, Orya çıkarma mavnalarından mürekkeb kadar nakliye gemisi bulunmaktadır. ta Avrupa milletleri ve menıleketleri üç Müttefik filosunun bulunduğunu idi. Bunlardan Avusturya, yok cdilmis, Katern adası açıklarında da 3 zırhh, bildirmiştir. Çckoslovakya ewe!â parçalanmı?, son50 nakliye gemisi ve 60 karaya çıkarra isti'.â edilmif ve Polonya, harbin ilK Arkas\ sahife 3. Sü. 5 te Tokyo radyosunun verdiği mufassal şiddctile karşılaşarak jerc .icrilmHO. Bu memleketler biitun harb boyıınca Eonsuz kayıblara uğramıs ve sonsuı ıstırablar çekmis, en nihayct kurtuldnkÜç bUyük Şefin toplanacağı Punsdamdakl Sanssouci saraji ları zaman ancak nzun çalışmalar ve geniş yardunlar sayesinde kendilerini Londra 3 (a.t.) Potsdam'da p«k ya lçln telgraf tellerl kurmakta ve telslz tekrar toplayabilecek bir hale gclmi? kında beklenmckt* olan Üç Büyükleri telefon ahlzeleri yerleştirmektedirlar. olduklan görülmüştür. ve beraberlerind* bulunanları yerîeştirToplantınm tarihi her üç başkentte Bu memleketlerin biri de benfiz Ifi mek İçin beş büyük bina hazırlanmak de gizli tutulmaktadır. Bununla berabeı yıkile teşekkül edememiş bulunujor: tadır. Ingiliz askerlerile Rus askerleri. iyl haber alan Londra mahiılleri topAvusturya, Müttefiklerin işgali altında konferans haberl«rini dünyaya yajTnak Arkası tahije 3, 5ü 5 te dır ve görünüşe göre bu işgal, uzun bir zaman devam edecek, dncak AvusturWashington 3 (a.a.) Birleşik Ameyanın nazizm tesirinden tamamile kurrikada, geçen dünya harbi ile şimddki tulmus olduğuna bükmolunduktan sonharb esnasmda Ingilterenüı Amerikaya ra yeni Avusturya doğabileccktir. karşı olan borçlannm ıptali için hazırÇekoslovakya ile Polonyaya gelince, lıklar yapıbnaktadır. bunlar da çok mühim meselelerle karBöyle bir karar, bir milyar yuz milçıiaşmaktadır. yonu geçen dünya harbine fid olmak Stockhohn 3 (a.a.) Isveç Kralı Polonya meseleslnin nekadar nzun uzere üç milyar iki yüz elli milyon InGustave ve Başbakan Hansson radyo münakasalara, ve bn ınemlekette millî RahraetU Başmuharririnüı Yunns giliz lirasınm Birleşik Amerika tarafınUe yaymlanan nutuklannda, Avrupa birliği temsil edecek muvakkat bir hüNadl Abalıoglunun cenazesinl, ana dan İngiltereye bağışlanması nf.ticesine sulhunun hentlz saglanmamıs olmasınkumctin kurulması işinin nekadar biiynrda getirmek üzere, merhumun varacaktır. dan duyduklan endlşeyi ifade etmlşleryiik ve nekadar buhranb durumlara damadı Harlciye memnrlarımızdan dir. Bu borcun iptalinden baçka Ingiltesebeb oldugunu hcpimiz biliyomz. HâBülend Uşaklıgil, dün tayyare ile reye daha bir milyar beş yüz milyon Kral Gustave demiştir M: lâ da meselenin bu safhası lâyıkile son Isviçreye hareket etmiştir. Bülend Ingiliz liralık kredi açılmasma ihtiyac < Etrafımızda cereyan eden harb bulmamıştır. Son bulsa da Polonjanın Uîaklıgil, cnma funü Cenevreye vâolacağı sanılmaktadır. nihayet bulmuştur. Fakat henüz lstlkbu defa yeni sınırlarmı kararlaştırmak sıl olacak ve ilk vasıta ile cenazenin Bu haberler, âyan kurulu bankalar bal hakkında fazla bir şey bllmiyoruz. Waslıington 3 (a.a.) Almanyanın olduğundan maada Arjantinde, Portegibi içinden kolaylıkla çıkıîamıyacak çetirümesi temin olunacakiır. komisyonu huzurunda demeçte buluMustarib insaniyet daha İyi bir lstlkdığer memle''etlere iktisadî sahadaki kizde, Ispanyada ve Isveçte de büyük çok bıiyük bir mescle ile dalıa karşılanan •NewYork, Federal Reserve Bank» * * * bale gönül ba^lamıştır. Çünkü musibetçacağı malumdur. Polonyaya taviz o!a nüfuzu ve gizlenmiş Alman sermayeleri meblâğlar saklamış bulunduğu oğrenilbaşkanı Allen Spoul tarafından açık'anBüyük aeımızdan dolayı dostlanlere uğrıyanlar müdafaasiz olmanın ne rak verilcrek Alman topraklan norele hakkında incelcmelerde bulunmak ü mektedir. Bu paralsrdan bir kısmmuı mıştır. Bu konu etrafmda gizli olarak mızın ve okuyuoulanmmn taziyclerl demek oldugunu bilirler. Hududlanmızere Avrupaya gitmiş olup halen Ame nazi gizli harbine yarıyabileceği muridir? Ve buradaki Almaıılar nasıl çıyapılan oturunüar, îngilterenin borclsdevam etmektedir. Dün de yüzlerce zm üzerindP fecl hakikati görmüş bukarılıp ncreye gönderilecekler? Polon rıkaya dönmüş bulunan Maliye Bakan hakkaktır^ rırun toptan iptalinin, bütün birleşmiç tel?raf ve mektub al'Jığımız glbi, Mr lunuyoruz. Bu tecrübeler blzl yurdumulığı dıs nakid kontrol dairesı müdürü yalıların buralarda yerlc^raeleri meselesl Mr. Schmidt, Almanyanın muhtelif milletleroe arzu edilir bir ?ey oldugunu cok dostlanmız, bn meyanda Baymza mukayyed olmak ve müdafaaınızı nasıl halledilecektir? Buniarm hepsi ay Mr. Schmidt demiştir ki: Avrupa memleketlerinde 750 ye yakın isbat eylemiştir. hazırlamak hususunda haklı kılmaktan ayrı mühim meselelerdir. < Nazilere aid Isviçrede milyonlar miJesse'eye sahib veya bunları kontrol j dırbk Bakanı Sırrı Day, milletvekillerimizden Dr. Behçet Uz re Hamdırlar.> Çekoslovakyada da buna lcnzer me ca Ingiliz lirası vardır. Fakat Isviçre etmekte oldugunu da açığa vurmuştur. • dullah Snphl matbaamıza kadar geIsveç Ba^baianı da şöyle demlştir: Sözlerine nihayet verırken Mr. | selelerle karvlasılmaktatfır. Çünkü o da kanunları bankalarda hesabları olan lerek başsağlığı dilemişlerdlr. c Dişanda hiç kimse bizim mtidaİsveç Krah Gustave müşterilerin sırrını koruduğu için Müt Schmidt, Almanyanın yabancı mem'.eesUiHen Siidet Almanlarile nıcskun olan Ankara 3 (Ozel) Meclisin eldeki faamiza henüz alâka göstermemektedir. tefikler bu hususta takibata girişeme Vetlerde toplanmış bütün ihtiyatlarının yerlerin artık bunlar tarafından boşalMilletimiz hazır olmalıdır. Mllletlerln ihtiyacı vardu. Diğer taraftan Polonya acele işleri çıkararak ayın dokuzunda tılması ve böjlece eski hâdiselcrin te mektedirler. Isviçre bankaları, nazileri tam bir kontrol altma ahnmasını ısrarhürriyetlerl henüz teminat altma""ahn! da Is^eçten demir, demiryolu ve telefon toplanülarına yirmi gün kadar ara hesab açmağa elân davet etmektedir. !a taleb etmiî ve demiştir ki: korriir etmemesi lehindedir. vennesi muhtemeldir. malzemesi istemektedir. mı^ değildlr.> « Eğer bu kontrolu yapmıyacak oSon günlerdc göze çarpan çok mühlm Uç sene önce, Isviçre bankalarma Almanlara aid olmak üzere, takriben 920 lursak, yeniden dünya hakimiyetir.i e!e Pclonya Isveç ticaret anlaşması bir cnkta Çekoslovakya ile Polonya arasında daha şimdiden bir taktm aynJık milyon Ingilİ2 lirası yatırılmış bulunu geçirmeğe çaîı?an kuvvetli bir AlmanMoskova 3 (a.a.) Polonya ile İsveç Arkas\ sahife 3, Sü. 7 de ların başgöstermesi ve bunun bilhassa yordu. Almanyanın, Isviçrede saklamış arasında bir ticaret anlaşmasmın birkaç Teschen yüzünden ileri gelmesidir. An'ıara 3 (a.a.) Bize verllen ma güne kadar imzalanacağı jinıımaktadır. Bu ayrılıjpn tarihi bir bayli eskidlr lumata göre, mevsim dolayısile artmış Bu anlaşma hususunda müzakerelerve son dcrece hazindir. Belki Orta Avbulunan Ankara Havdarpaşa yolculu tie bulunmuş olan Isveç hükumeü murupanın allak bnllak olmasınm en belli ğunu ko'aylaştınr.ak ve rahatlaştırmak rahhası, bu anlaşmanın ızun süreii dabaMı sebeblerinden biri bu derin kö'klü makssdile Ankaradan Haydarpaşaya ha geniş hacimli yeni bir ticaret an'.aşe;t nîıktır. çarşamba. cumartesi günleri ve Haydar | masmın takib edeceği ömıdini izJıar Geçcn Büyük Harb sonunda vficud paşadan Ankaraya salı, cuma günleri ! etmiştir. bulan Çekoslovakja ile Polonya, bu çeharekrt ettirilen gündüz trenleri umuŞimdilik Isveçin Polonya kömürüne şid ihtilâflar yüzünden hiçbir vııkit iyi !pn rağbeti görmedijinden bunlarm gegeçinememisler ve her Mri kendi istice trenıne çevrilmesi kararlaştırılmıştır. fadesini koraşusunun felâketinde araBu sebeble, yukarıda hareket günleri mıştı. Bu ayrıhk, Almanyanın Çebildirilen trenler 5 temmuz perşembe koslorakyayı parçalamasmı ve yutmasım gününden itibaren islemıyecekler, kolaylaştırım?, battâ Almanya, ÇekosWashington 3 (O.W.D Mr. James buna mukaHl 6 temmuz cuma gününlovakyayı ortadan kaldırdığı sirada Po Myrnes'in Dış Işleri Bakanlığına tayın den baslıyarak Ankaraöan cuma, pazarPrag 3 (a.a.) Çekoslovakya 3aşbaIon>ayi memnnn etmck için Teschcn'i edilmesi dolayısile Beyaz Sarayda şeretesi günleri saat 19.50 de hareketle Hay kanı M. Fierlinger, Başkomutan Staona vermis. o da bu kazancı büyük se fine bir kabul resmi yapılmıştır. Mr. darpaşaya cumartesi, salı günleri saat lin'in Çekoslovakyada bulunan Sovyet vinrlerle kutlamı<tı. Byrnes'in burada yaptığı beyanata göre, 12,45 te varmak ve Haydarpaşadan cu kuvvetlerinin bir kaç güne kadar huFakat çok geçmedcn, Almanya Po Amerıkan dış siyaseti hiç bir değİ3'kiiğe marte^l, salı günlerl 19,30 da kalkarak dud bölgesine çekileceklerini vadetmiş lonjaya dönmüş ve harbin kopmasi maruz kalmıyacaktır. Ankaraya ertesi günler saat 14 te var oldugunu bildirmiştir. üzerine bu memleket, kısa bir zaman Byrnes şöyle demiştir: mak üzere haftamn iki gunünde her önce kom.şusunun bpşına gelen felâke« Bir kaç gün ben burada buluTeschen meselysi sınıftan yolcu vagonlarile yemrkli yatin hplusı ile karşılaşmıştı! namıyacağım, Başkan Truman'ın StaPrag 3 (a a.) Çekoslovak Başbakanı taklı vagonlan da lhtiva eden trenler Bu defa da Polonyalılar kurtulusla lin ve Churchill ile yapacağı görüşmeM. Fierlinger, radyo ile yayınlanan nutLşletilecektlr. nndan sonra ne yap:p yaptılar ve gepe de kendisine refakat edeceğim. Barışın kunda, Çekoslovakya ile Polonya SlezTeschen'i isgal ettiler, bu harckct Çe İdamesi için, iyi bir siyasetten daba yası hududunda bultınan ve 1938 de koslovakyayı darıltmış olduğti için bu başka şeylere. kâğıd üzerinde kalan muPolonyahlar tarafından alman Teschen metnleketin Basvekili Moskovaya gi ahedelerden çok daha fazla şeylere ve şehrinin gelecekteki statüsü hakkındaki dcrek mcmleketinin hakiarını müdafaa hattâ en akıllı hükumet adamlarının müzakereleri bahis mevzuu ederek Çeile mesşul olmn? ve mcmlrkctine dön hazırhyabilecekleri en iyi beyannamekoslovakyanm Münich'den evvelki hudüğü zaman radyo ile verdiğî de den fazla pek çok şeylere ihtiyaç vardır. dudlarmı temin hususunda ısrar etmekmecde Tescncn'in Çekoslovakyzya iade Memleketîerin azim ve iradesi takviye j te hakkı olduğuna dair yetkıli Sovjet si lchinde temffiat almış oldugunu, ve ı edılmiş olmayınca, barışa kavjşmak , makamlarından teminat aldığını sbyleesasen burasımn Çek çokHjHle meskun değıl, ıji komşuluk şartları a'.tmda ya | miştir. Cemal Nadirin büyük olmasına meMll burada bulunan Po camak dahi kabil olamaz. Asırlar var [ Fıerlinger, Polonya ile akdedilecek A. Gospodin Bütün Trakyayı bize vereceklermiş... ki, insanlar, dint itikadlar uğrunda miirenkli karikatürü Amcrika Dış tşlerl her türlü anlaşmanın karşılıHı taviziere B. Gospodin Oldu olacak, bari Sofyayı da verseler!. i t« $£r. James Bvruejı Şa. 3, edcceğmi ilâve B İsveçte endişe îngiltefeıtiıt Amerikaya olan borcu Kral Gustave, mületi yurd müdafaası için Rahmetli Başmuharİsvlçre bankalarma rirsmizin cenazesi hazırlığa çağırıyor Amerika, 3 milyar 250 milyon Slerlin a!acağııtdan ysz saklanan mîlyonlar anayurda getiriliyor Nazi şeflerinin. Isviçre bankalarma 920 milyon Ingiliz lirası yatırdıkları tesbit edildi j Medisin tatili V J Haydarpaşa Ankara fretılerinde d^iişiklik Amerikanın dış siyaseti Mr. Byrnes, barışın devamı için yaînız ınualıedelerin kâfl gelmediğini söylüyor Çekeslovakyayı feoşalfıyor mu? YARIN ER MEYDANI I