13 Nisan 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Meşhur Fransız edibi AKDRE DEMAİSON'un eşslı saheserl AŞK ve GÜNÂH Buyuk aşk. ih*iras ve heyecan romanı. Çeviren: VAHDET GÜLTEKİN BUGÜN ÇIKTI Pl: 150 kuruş, ARTİST TAYINEVt 21 inci yıl Sayı: 7417 u m h u r iyeC İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbu! No 24« Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısmı: 2429924290 r ŞARK KLÂSİKLERI Kelile ve Dimne Bostan Tercüme 200 150 Tercüme eden: Ömer Rıza Doğrnl . isli Rifat Gülistan Tercüme eden AHMED 150 lisli Rifat KİTABEVİ Cuma 13 Nisan 1945 Demokrasi âleminln büyük kaybı: Muavini Mr. Harris Jruman, Amerika CumhurBaşkanı oldıı Madam Roosevelt'hı çocuklarına telgrafı: "Babanız sonuna kadar vazifesini yaptı, sizin de böyle hareket etmenizi istedi,, Müttefik Konferans etraf ında an Francisco toplantısının baska bir tarihe bırakılmaması iyi oldu. Bu konferans süruncemede kalsaydı, yıllardır barışa hasret çeken milletler hayal kınklığına uğrıyacaklardı. Dünyanın bu karmakarışık halinde de bozulmus sinirleri duzeitınek bir hayli güçlesecekti. Zaten konferansın geri atıimasına sebeb diye ileri sürıilen engellerden hiç biri üzerınde uğrasnma değecek kadar tehlikeli sayılamazdı. Kimi şekil, kimi de gorüş farkından doğan bu engeller hemen aşılamasalar bile, iyi niyetle ve zamanla bütun püruzleri ortadan kaldırmak, barış yolunu yürünebilir bir hale geürınek Muttefikler hesabına hiç de güç değildi. Her halde San Francisco toplanliMiun geri bırakılmasından otürü patlak \erecek çeşidli ve surprizli engeller yukarıdakilerin yanında çok daha derin anlasmazüklara j ol açabilecekti. Ölüm nefzi dimağiden oldu, cenaze yarın haldırıhyor Amerikanın yeni Cumhur Başkanı Harris Truman vazifeye başladı NevYork 12 (Radyo) Resmen blldlrlliyor: Cumhur Başkanı Mr. Rooseveltln vefatı dolayısile Cumhur Başkanlıgı, anayasa ve Amerikadald teamtll mucibtnce muavini Harrts Truman'a geçmlş ve Mr. Truman Cumhur Başkanlı&ını denhde eyleaııştlr. Mr. Roosevelt, geçen sene yapılan unıumt seçlm sırasında mua\lnligtne âyan azasından Mr. Tmtn^n'ı namzed olarak göstermlş, o da. kendlsl gibi ekseriyet kazanmıştı. Mr. Koosevelt dördüncü seçlm devre Dokuzuncu Amerikan ordusu dün Elbe nehrini geçti Berline kadar artık hiç bir mâıti yok! Weimar şehri alındı. Leipzig şehri çevrildi, Bremen'e karşı da büyük bir taarruz basladıParis 12 (a.a.) 9 uncu Amerikan ordusu kıtaları bugün, Elbe nehrını aşarak Berline daha fazla yaklaşnvşlardır. Bu kıtalar çimdı Alman başkendinden ancak 90 kilometre mesafede bulunmaktadırlar. çok sayıda esir alınmıştır. Cobourg'un almması bir çok Müttefik tümenlerini serbest bırakmıst'r Bu suretle şimdi Müttefik ordularmm Leipzig etrafmda yarı daire ^eklınde gehşmeleri, bu şehri olduğu gibi. Berlmin de yakında dü=mesini muhtemel kılmaktadır. Muttefikler 90 Km. mesafede zırhU kuvvetleri Alman>ada bir nehir üzerine kurulan muvakkat koprüden geçerlerke» I Şimdi konferans, verimli ve başarıh bir çalışma havasının gerektirdiği en iyi şartlan etrafmda toplamış olarak ise koyulmak üzeredir. Avrupada Alman mukavemeti hemen de son anlarım j a fijor. Şu dakikada Almanjanın jarısı doğudan, batıdan işgal edilmiştir. Müttefiklerin ellne geçen topraklar gündengüne, saatten saate genişlemektedir. Rhin nehri aşıldığı zamandanberi AvruF. D. Roosevelt pa harbi hattâ na/arî olarak bile askeri bir problem olmaktan artık çıkNewYork 12 (Radyo) Cumhur etti. Madam Roose'elt, hâdiseyi dThal, mıştır. Bir zamanlar. Müttefiklerin arası Başkanı Mr. Fraklin Roosevelt, bugun Cumhur Başkanı muavini Mr. Harri3 açılır duşuncesile dajandığı, yahud. beloğleden sonra Washıngton cıvaıındaki Truman'a bıldırmiş, o da kabineyı t'jpki Müttefiklerden birile anlaşır da bir Warm Spring'de, nezfi dimağiden vefat Arkası sahıfe 3, Sü. 4 te cephede serbest kalınm, ümidile çarprçtığı soylenen Almanya, çoktandır bu ihtimallerden hiç birine bel baçlıjamanıak durumuna girmiştir. Rhin nehri henüz asılmadığı, Prusyadan Avusturjaya kadar doğu Alman ülkeleri eltlen çıkmadığı sıralarda bu gibi ihtimaller belki bir faraziye olarak bir an akla gelebilirdi. Fakat Müttefiklerin, Tahran konferansındanberi gittikçe artan bir bağlıhkla jürütrükleri samimî ve realist politika o faraziyeleri çoktan söndürmüştur. Bugün bir dakika için olmazı Harris Trnman olur kabul etsek ve Müttefiklerin duıin arcak üç buçuk ayım doldjrrr'u? rııp dururken bozuştuklarını düşünsek olduğu lçir. devreyl Mr. Truman tabile, bundan Alman>a artık ne bekliyemamlıvacaktır. bilir? Memleket baştanbaşa mahvolmuş, şehirler yıkılmış. fabrikalar işliyemez hale gelmiş, ordu namına elde çoluk çocııktan baska bir şey kalmamış, açlıktan kınlan halk dağlarda kırlarda ot toplamıva başlanuştır. Bu duruma düşen Gencliği, mücadeleleri, bir Alman>a ile kim anla^ır ve anlassa bile Almanyadan ne abr? Almanjaja bu harbin kazanılmane verir? Hitler, çekildi mi? Yerine Himmler'in geçtiği söyleniyor Isyanlar, sefalet, anarşi gittikçe artıyor Sovyet gazetelerinde Müttefiklere taş! kolayca teslim oluyorlar?» Dokuzuncu ordımun zaptettiği yerler Paris 12 (a.a ) Dokuzuncnı Amerikan ordusu zırhh bMikleri bugün AVu1ferstadt'ı zaptetmişlerdir. Atmanlardan şiddetle dayanıyorlar da batıda ı Kızılyıldız: «Faşistler lcoruyucularını doğuda görmüyorlar. Bunun için Königsberg telefonla ahnmadı» diyor «Almanlar doğuda niçin bu kadar Rusya ve Yugoslavya Iki taraf bir karşılıklı yardım andlasması imzaladılar Andlaşmamn ntetni Moskova 12 (Radyo'» Sovjet Sosyalıst Cumhurıyetlerl Birliği ile Yugoslavja hukumetl arasında mııkarrer bir dostluk. karşılıkh yardım ve harb snnrası ı<oırli5ı andlasması imzalanmıştır Anla^marın me f nlnde isaret ol ır»luSuna £öre, Sovyetler Bırlı^i 11° Yugoslavya hiiHimeti Almanvava karşı girisilen havbi sona erdirmege azmptmiîl^rdır vî mılstere'îS dusmanın imhasına kadar birlı'ıte savasacaklardır. Sovyetlpr Birligı ve Yu?o«!awa millet'erl. mevcud dostlugu kuvvetVndirmek. gerek harb Andlasmayı Mooko\ ada ımnlıj?nl M. Molotof Mareşal Tito zamanmda. gerek sulh devre^inde her iki ül'ce arısmda Isbirlifiini sağlamak banş ve emniyet kıırma lsme kendi paylirma dthen savreM çö^ternıeb emelinl Ifade ed p rek So\Trtİpr BlılUı He "^1lgroslivva Kral Naibhğ:! hukumetl aras'ndakl dostîusu p°kl»<:*>rmpk. hpr 1 ki mı1lefın menfaitme \e her Vzi ül'<enin sulh devrindekı inkisafma en mük3mmel yardımda bulunaca&na eran ol Arkası snhife 3. SS. 2 d? Ankara 12 (R.G.) Almanyada Hitler in jerine Himmler'in işbaşma geçtiği sojlentlleri dolaşmaktadır. Londra radyosunun, bu akşam verdigl bir habere göre Hımmler daha şimdiden S l t l p rin yerine Almanyaya hâklm bdlunWeimar zaptedildi maktadu. Fakat bu haberin tafsılâta Londra 12 (Radvo) Resmen bildî henıız bıldirllmediği İçin şumulü ve gs Arkası sahife 3, Sü. 2 de nlşllği hakkında mütalea ilerl sürmelc için henüz vakit erkendir. Ankara 12 (Radyo) Bugün Almanyada nesredilen bir emlmamede yalnıa Himmler'in imzası vardır re Hitlerin isml htç bahLs mevzuu edilmemektedlr. Şehirleri teslim edenler idam olunacak Londra 12 (a a ) Alman radyosu Roosevelt'in 1 hayatı Arkası sahife J, Sü. 5 te Arab devletleri Dün Birleşmiş Milletler beyannamesini imzaladılar Washington 12 (a.a.) Suudî Arabistan, Suriye ve Lübnan temsilcilerf bugün, Dış Işleri Bakanlığında yapıJaa bir törende Birleşmiş Milletler beyannamesini imza etmişlerdir. Beyannameyi Suudî Arabistan namına Kral Naibi I b nissuud'un oğlu Emir Feysal imzalamıştır. San Francisco'da Suudî Arabistan temsılcılerine başkanhk edecek olan Emir Feysal dün, beraberinde Kralıyet aılesi efradmdan ddrt kişi ile Washingtona gelmiştir. Görüluyor ki, Sovyetlerle AngloSakganlar arasmda üç yıldır devam eden b birliği politikası herkesin beklediği gajeje ulaşmış, yani aradakl anlasma artık esyamn tabiatinden doğma bir lanıret haline gelmiştir. Bu, San Franci'co konefransının başarılı neticelere doğru yürümesine imkân hazırlajıcı inusbet bir olaydır. Uzakşarktaki durum. Müttefikler hetabına daha elverişsiz bir manzara göstermekten uzaktu. Iki buçuk yıldır »ydan aya, haftadan haftaya gerileycn Japonya, hemen hemen kendi adalarına tıkılmış gibidir. Bir aralık urun menzilli uçarkaleler tarafından bombalanan Tokyo, bugün orta menzilli uçakların tesir çevresine girmistir. Yarın keşif uçakları Japon adalannın her tarafında istedikleri gibi dola^acaklar, yerdeki hareketleri dakikası dakikasına takib edebileceklerdir. Japonjanın saldırıcı durumunu bir kaç ay once soylediği bir nutukla açığa %nıran Mareşal Stalin. Uzaksark Uarbinde kimi haklı buldıığunu resmen belli etmişti. Geçen hafta. Japonya ile 1941 de imzaladığı saldırmazhk paktını kaldırmakla, Sovjet Rusya, dünya davaları karsısmdaki kendi yerini hiç bir ha^ale imkân vermiyecek bir şekilde berkese bir daha göstermiştir. Bu da, San Francisco toplantısının ba=arıh neticelere doğru ilerlemesini sağhyacak müsbet bir olaydır. Ve nihayet, konferansa davet edilen de^etlerin hepsi. sürekli ve emııiyetli bir barıs teskilâtının esaslan hazırlandı»ını gormek, bu hazırlanısta fajdalı bir rol oynamak isteğile daveti kabul etmMer ve iyimser bir ruh durumu icinde yola cıkmı^lartlır. Milletlerin hurri\etine saygı gösleren, milletlerarası münascbetlerde esit hak prensipini her'evden üstün tutan bir rihniyet. konferansı sabnsı^lıkla bekliyen dünya efkârına bastanbasa hâkimdir. Konferansın çalısmalarını kolaylaştıracak. basarılı neticelere doğru yürünmesini «ağlayacak olan müsbet olaylardan bir tancsi de budur. sında oynadığı rol 3 üncü sahifemizde Moskova 12 (a a.) cElya Ehrenburş, Kızılyıldıza vazdığı bir makalede. Almanların doğu cephe&ınde gösterdıkleri çetin mukavemetle batı cephesinde kolayca teslim olmaları arasmda bir mukavese yapıvor ve diyor ki: «Rusyanm çektiği ve birçoklarının bilmediği veya unuttuğu ıslırabları haürlamak lâzımdır. Almanlar birkaç İngiliz esirini öldürdukleri vakit Lon'ira basını haklı olarak bu barbarhktan bahsetti, ne kadar Rus esiri oldurülmuştür? Milyonlarca... Bunun içindir ki Almanlar bizden bu kadar korkuyorlar. Gene bunun içindir ki, Vestfalya'da on şehir almak Oder'de bir köy almaktan daha kolaydır » Batıda Müttefik askerî makamlarınm Almanlara karsı Ruslar kadar şiddetli hareket etmediklerini ehemmiyetle kaydettikten sonra muharrir şovle devam ediyor: «Faşistler koruyucularmı doğuda görmüyorlar. Bunun içindir ki Konigsberg telefonla ahnmadı.» VİYANA SAVASI Şehirde Almanîarın elinde bir tek mahalle kaldı Kızılordu, Viyanadan batıya doğru 64 Km. ilerledi Moskova 12 (Radyo) Sovyet teblıği: 12 nisan günü Çekoslovak arazisinde Brati'lavanın kuzey doğu ve kuzeyınde ikinci Ukrayna cephesi orduJ\rımız Skalifa şehrile diğer 30 meskun yer almışlardır. Viyananın kuzey doğusunda Avus*'irya arazısinde harekâtta bulunan .kinrı Ukrayna cephesi ordu'.arımız bir çok meskun yer almış, bu arada ViyanaBirno şose ve demiryolunu kesmi'tir. Vıyanada üçüncü Ukrayna cephesi ordularımız Tuna kanalı ile Tuna nehri arasmdaki şehir bölgesinde muharebeler vererpk 60 tan fazla ev bloku isgal etmişlerdir. Sombatel şehrinin batı ve güney bstısında taaıruz eden ordularım'Z Yussing şehri'e 40 meskun yer alm ^Invd'r 11 ni=an günü cereyan edon muharehelerde 5000 den fazla esir aunmvtır. Diper cephcleıde kayda de«er bir hareket olmamı=tır. Aksaray postanesindeki suiistimalin kyüzü Sofyadaki İngiliz heyeti İngütere, Rusyadan heyet hakkındaki tahdidlerin kaldırılmasını taleb etti Londra 12 (a a ) Mr. Eden, dün, Avam Kamara=ihda, Bulaaııstan laki Müttefik kontrol komısyonu Ingılız uyelerın.n hareket serbestliğı ha'ikındakı tahdidlerin kaldırılması hususunda ingiliz hukumetinın Sovyet nükumeti nezdmde laleblerde bulunduğunu soylemiştir. Muhafazakâr saylavlardan Sir Grifford Fo^'un bir sualine cevab veren Mr. Eden, bu tahdidlerin bundan bir kaç zaman evvel. Bulgarıstanm Kızılordunun arkalarını teskil ettıği vakit konduğunu ilâve etmiştir. Aksaray postanesinin dısarıdan NADİR NADİ görünüşii 3 uncil V Moskova 12 f a a ) Vnananın büvük kısmını temizledıkten. sonra IIızılordu Tuna vadisi bovjnca 64 Kjlomntre Arkast sahife 3, Sü. 6 da sahifemizde) Viyanada ve dolaylarında Zamane hiznıetçisi Hanım ortalık süpüriy!.. Bey bulaşık yıhıy!.. Ben bu evin hızmatçısıyım... Ne diyecaksan bağa dL..