29 Mart 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

u m h uri İSTANBUL CAĞALOĞLU '. 7402 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrır: 223S6. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısmı: 2429924290 fis Bir 'AN ADESİ Perşembe 29 Mart 1945 2 nisan pazartg Bedesteninde Halı merakhl etmel saat 13,30 da Sandal ile satılacakbr. fırsattan istifade vsiye olunur. Batı cephesinin merkezinde Alman mukavemetiçöktü. Amerikalılar Almanyanın kalbine doğru yürüyorlar Çalışma gucumuzn arttırmak ünyanın gittikçe hızlanan yüriiyüş temposu karşısmda çalısma ölçiılerimizi kuvvetlendirmek zorunda olduğumnzu hcp biliyornz. Geccn Cihan Harbini simdiki Cihan Harbinc bağlnan devre bovuııca başardığımız ileri hamlclcrle o'vünürken, tarihsel kadronun dısma çıkmatnak gerektiçini untıtmuyoruz. Düniin ölçüleri bugune artık yclmez olnıııttur. Onümüzdcki jirmi bcş yıl içinde daha üstiin bir çalışma gücii harcayıp kendi kendimizi aşan bir varlık gosterıneliyiz. Ayni temponun dcğişmez ahengi içinde kalmak. milletleri. ileri götürmck çöyle dursun, geri bıral.an, zayıf diisüren bir tehlikedir. Güçlü ve gıivenli bir yasa>ı;m ba«lıca şariı, rasycınel bir kafa ile çalışmak. her gün daha çok çalışmaktır. Millî varlığımın korumak. ancak o varlığı yükseltmcî.le miımkün çorüniiyor. Bu da her alaııda, fakat lıcr şpyden öııre iş ba^arma alanında takatiıntzi arttırnıağa bağlıdır. Çalışıj orıız ve daha çok çalışmak lüzumunu duyu>oruz; ne yapacağız? Ortalama verim giicümÜ7ü çoğaltacak tedbirlere ba«vurmak. bu hnsusta her halde en doğru bir yol olsa geıoktir. Yurdunıuzda akıp gideıı enerji kaynaklarından bir an öııre faydalanmamız gerektiği noktasına geçenlerde bur.ida iîaret itüuşîjm. ,, JElrktrik encrjki, bir^ »osyeteniıt çn1ı«ma ve verim giiciinfı arttıran bnşlıra kavnaklardan biridir. Şu kadar mi!\on kilo\at saatlik elektrik çıkaran bir millet. her alaııda miisbet ij görcn o kadar nıilyon kol işle tiyor, demektir. Elektrik enerjisbıi yurd topraklarının normal kaynaklarından almasını bilcn bir millet, millî çalışma gücünü en kestirme yoldan beş misli, on misli, jirmi misli arttırmak im1 aıılarına da sahibdir. Bu realiteyi vaktinde güren Cıımhuri>et rejimi, yıırdda enerji kaj naklanm bulup meydana çıkarmak üzcre on yıl once Elektrik Işleri Etıid Idaresi adı altmda bir miiessese kurmıış. başına da kıymelli elcmanlar getirınisti. Tıllarca süren incelemeler sonuuda bu idare, memlekette akıp gidcn su kııvvetlerindcn bazılarının elektıik cnerjisine çevrilebileceğini hesablamış ve on, on beş kadar plân ve proje hazırlamıştır. Bu planlar baştanbaşa tatbik edildiği zaman, yurdun enerji ihtiyacı en rabat, en temiz bir şekilde temin olıınacak, aynca millî bir scrvetimiz oltnakla beraber tukenmez bir cnadde sayamıyacağınm köraürden de tasarruf edilecektir. Bııjiin Türkiyede adara basına düşen elektrik enerjisi. yılda 22 kilovat saat kadardır. Bu miktar, Bıılgarislana nazaran yarı yarıya, Bumanyaya na^aran Üçt« bir, Japonyaya nazaran yirmide bir, Alruanyaya nazaran kırkta bir, Birleşik Amerikaya nazaran elüde bir nisbetinde azdır. Yani bir Tiirk, bıtgünkü şartlar altmda ayni verim seviyesine ulaşabilmek için 2 Bulgar, 3 Rumanyalı, 20 Japon, 40 Alman ve 50 Atncrikah kadar çalışmak zorundadır. Buna maddeten imkân olmadığina göre, tabiî enerji kaynaklarımızı mütnkün olabilen inzla ve miimkün olabildiği kadar arttırmaktır, başka yapacak işinıiz her halde yoktur. Gene Elektrik Işleri Etıid Idaresinin yaptığı incelemelere gore ilçe merkezlerimizden ancak yüzde yirmi sekizi o da geri ve yetersiz şartlar altında elektrik enerjisinden faydalanabilmektedir. Senede 400 milyon kilovat saat tutan elektrik istilısalinıi/in yüzde seksen yedisi kömürle, yüzde dört buçuğu akar yakıtla, yüzde beş buçugu su ile elde edilmektedir. Ilalbukl rasyonel ve her bakımdan faydalı bir istihsal sistemi, yukarki teşebbüslerin tersine çevrilmesile mümkün olabilecektir. Görülüyor ki, çalısma güciimiizü arttırmak, verim tempomuzu dünjaja uydurabilmek için yalnız elektrik alaBiTida bile nekadar gayret harcamamız gerekiyor. Metodlu Mr proTramla işe koyulmak için ber geçen gün mııhalkak bir ka>ıbdır. Ilkönce en lüzumlu görülen yerlerde lesisata ba'lamak ve zamanla bütün yrırda yayılmayı bedef bilmek, Nafıa Bakanlığının daha ?iyade geciktiremiyeceği bir ödev olmalıdır. Harbden sonra bütün dünyanın şiddetli bir kalkınıııa \arı<;ına giıi<cıe5inden şüphcnıiz olma^ın. Elektrik enerJlsi bn yarışın bcsliycccği ve ku^etlendiricl bir unsııru olacaktır. Bu hunı<<ta şimdilik pek gerilorde bıılnnuyomı, Vakit gçcirirsek öteki millotlere U{ bir zaman yetişcmeylz. Yıldırım hızile ilerliyerek Çekoslovakyaya yaklaştı Şimalde Essen şehri geçildi, cenubda Nurenberg'e yaklaşıldı, zırhlı kuvvetler bir günde 60 kilometre ilerlediler Cepheye gonderilen Müttefik takviye kıt'aları kamyonlarU sevkediliyor Müttefik ordular Ankara 28 (R. G.) Ingıliz radyosu bildirıyor; Müttefık pilotları bütun batı cephesindeki Alman ordularının rioat halinde bulunduklarım bildirmişlerdir. Bu ricat bazı yerlerde bozgun halindedir. Londra 28 <a a ) Batıda, Lir kaç yiiz Km. lik bir cepbede teskılâtlı her türlıi Alman T mukavemeti sona ernuştir. Alman ordıısu yıkılmış ve aıtık insicamsi7 birüklerden müteşekkildır. 21 inci ordular gıupu genel karart;âhından bildirildiÜine göre merkezde bütün kesitn boyunca Alm.in mukavemeti çbkmektedir. Bu gün Ingiliz kıt'aları Dorsten şehrine girmişlerdir. Washineton 28 (a. a ) Amerikan askerî yorunmcusu Richardson yazıyor: Bırinci ve uçuncü Almanyada. doğtı ve batı ceplıelerinde son Amerikan orduları, elleıini kollarını sallaya saihva Al en büyük znhlı kuvvetleri kullar.; rak, 5 manyanın kalbine doğru yol aîmpkta Rhin'in G kilometre do^'i OJIÎ kaJar dır. Birinci Amerikan ordıısu, batı cep ileılemi'jtir. Daha güneyde, dün bıljihesinde şimdiye kadar talışid edilmis rildiîıne RÖre, uçüncü Amerikan oıdu 4 Alman Mareşalı ; Londra ve Washingtonda "teslim olma,, haberi bekletıiyor. Eğer harb daha fazla uzarsa, 4 Nüttefikler yeni silâhları meydana çıkaracaklar • Ankara 28 (R G.) Sveska Dag yüksek mevkilerde bulunan bazı na7İ bladet adlı Isveç gazetesine göre, ara şefleri tarafından da desteklendiği biiarında Maresal Mode1 de bulıına.ı dort dirilmektedir. Alnıan yüksek komutanı Hitlor'e bır Londra Almanyadan gelecek mektub gondeımişler ve bu arada dııteslim teklifine intizar ediyor rumun vahametine işaret ederek kayıdLondra 28 (a.a.) Newa Chronicle sız şatt^ız teslimden baska çare kalmadığını süylemişlerdir. Bu mıiracaatin Arkası tahife 3, Sü. 5 t« Kayıdsız, şartsız teslim olunması için Hitlere mektub gönderdiler . Türkîngiliz ticareti Londra Büyük Elçimizin verdigi ziyafette Mister Eden de bulundu Londra 2« (a.a.) Türk tlcaret heyetı şerefıne, Türkiye büyuk elçlsi Ru^ şen EVşref unaydm İle Bayan Ünaydıa tarafından tertib edüen kabul resmtnd* Ingiltere Harlciye Bakam Mr. Eden da hazır bulunmuştur. durıımu gosterir harita su, Rhin.'in 100 kikmetre güneyinde bulunan Wüir7.burg'a yaklasmaktaJır. Alman mukavemeti bütün kesimJerde Arkan tohi/e 3, Su. ! dı Sayfiyelerde^kira ihtikârı Beş odalı evin altı aylık kirası: 4000 lira * .• . . ^ Cumhuriyet muharrirleri, sayfiye yerlerinde İhtikârı Tetkik Komisyonu kontrolörlerile birlikte dolaştılar 24 ev sahibi mahkemeye veriliyor Halid Ziyanm cenazesi bugün kaldırıhyor Naarif Bakanı, merhum üstadın ailesine bir taziye telgrafı yolladı Büyük roman üstadırnız Hahd Ziya Uşaklıgilln vefatı butün memletette derin bir teessür doğurmuştur. Merhumun ailesine her taraftan taziye tlegrafiarı gelmektedir. Bu arada Maarif Bakammız Hasan Âli Yiicel şu telgrafı yollamı^tır. «MemleketlmizİD büyük edibl üstadı C um hu r Başkanımız Iran Şehinşahına tebrik telgrafı yolladılar Viyanaya doğru Ikinci Ukrayna cephesi kuvvetleri dün mühim münakale merkezleri olan dört şehri ele geçirdi Moskova 28 (R.) Maresal Stalin, ıkinci beya? Ruşya cephe^i komutanı Mareşal Rokossovsky'ye hitaben neşrettıği giınlük emirde ikinci beyaz Rusya cephesi ordularının Baltık kıyısında muhim bir deniz üssii olan Gdyn'a şehrini zaptetiklerini ve 9000 esirıe pek çok ganimet aldıklarını bildirmiştir. ^» . nııt Halid Zira l'şaklıgilin ölümünü an İle haber aldım. Türk edebiyatınu çok Ankara 28 fa.a ) Iran millt bayrakıynıetll eserler vermiş olan merhumun mı müna'îebetıle Cumhur Başkanı Isaziz hatırasnıı derin sa\gı ve sev;i ile met tnönü ile Iran Şehinsahı Majeste Sa\£iye yerlerındeki evlerin çok fsher 7aman yürcjinıılf saklıyaoa«ım. Sa Muhammed Rıza Pehlevi arasmda teb hiş ücretlerle kıraj'a veıildiği ve bu yın ailesine başsağlıklan dilerim » rik ve teşekkür telgraflan teati olun suretle sayfiyede oturmanın bir iuks Merhumun cenazesi bugun saat 11.30 muştur. hahne konıılduğu malumdur. ArJcası m h i j e 3, S ü . l d e Bu vaziyette sajfiyede oturmak, harbin tevlid ettiği iktısadî durumdan faydalanarak, hesabsız para kazananKendi kendimizi tenkid: lara nasib olmaktadır. Koca bir kış mevsimini yorucu çalı?ma şartları içinde geçirdikten sonra, yazm biraz dinlenmek. çoluğ'itıu, çocuğunu, sehrin bunaltıcı havasından kı~ Arkası sahije 3, Sü. 7 de Londra 28 (a.a.) Great Brita;n »nd East Dergisi yazıyor". «Son günlerde Turk heyetile yapılaa gdrüşmelerde, bu memleketin en. çolc muhtac olduğu demiryolu malze'nesinla tesüminin müstakbel nafıa işlerinde, bılhassa limanların gelişmesinde ve de miryollarının inşasında, Büyük Britansahije 2, S,L 2 de «Büyük Britanya ve Doğu» dergisinin bir makalesi Yarım yamalak tedbirler NADİR NADİ ikinci Ukrayna cephesi komutanı Mare;al Mahnowcky'e hitaben bugün ıki tane günlük emir neşretmıştir. Stalin, bu gunlıik emirlerde ikinci Ukrayna cephesi ordularının, Avusturya istikameünde taarruzlarına devam ederek Raab ırmaŞını geçtiklerini ve bunların batısında Csorna şehrini aldık'arını bıldirmiştir. Bundan başka Haab (Gyor) Arkan sahije 3, 5u. 4 U Ikinci Ukrayna ordusu Raab nehrini geçti Moskova 28 (R.) Mareşal Staün Grip salgın halinde. Ar*d>qımıx fiç dostfon birinin yatakta, hasta oldu$unu haber ahyonız. Eczaneler teneUi artyanlarla dolu. Doktorlar, oraya buraya, tıam/.at vermeğe kofuyorlar. Bu vaziyette, «algtntn jenislemesini münıkiin mertebe önlemek tçtn, sıktstfc oturulan yerlerin muvakkat *n kapnttlmasına karar uerildi. H Sıhhat MiidiirJfiğü evvelA iîkmektebleH tatil etti. Faydosı göriilmüf olacak ki «r^astndan sinemaiar t>t tiyatrolur "da on giln için kapattldı. Fakat garibi jn: Sinemalann kapaiümast tam zaten tatil yapmakta olan l«»elerin ve oTtamekteblerin açılmatı güntine tesadüf ctti. Mukadder suaii tahmin tdiyorsunuzdur; Salgın devam rdiyorta bu mekteblerin açtlmasma ncyt izin verildi, geçtiyse î!fcme/;tebJer ve sinemalar neye hd'd kapal»? Diğer bir nofcfa da, tnektebîer tatil ediîirîcen, Ontrersitcnin bu fcaror haricinde oçik tııtıılmasıdır. Adalet divanı 9 nisanda Washington'da bir toplantı yapılacak İkinci Ukrayna cephesi ordulan komutanı Mareşal Malinovski Wa.shiııgton 28 (a.a.) Hariciye Bakanlıgından bildırıkiığine gare, onü j muadeki san Pranoisco konferansına iştırfk edecek olan bütun Birleşmlş mılletlerin hukukçuları konferanstan evvel VVashingtonda toplanarak milletlerarası btr adalet divanının ük plânlann hazırlıjacaklardır. AiTerıka, Ingiltere, So\"yetler Birliğı ve Çn tarafından gonderilen davetıyeYanm yamalak fedbirlerin, jaydaâan leı\Ie bu konferansın 9 nisanda toplana | ziyade zararvn\ çekeceğimUA unutmtya cagı biklirilmekt«dir. Arkan $ahi]e J. Sü. 3 l« I Tarafsız Halkası büyük kapıya!