14 Mart 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Sehir ^ "İstanbul î etihnamesi» haberleri Benzin f Beşyüzıiitcü yıla doğru Yazan: Semssddin Kutlu 2 CUMHURİYET lllllllllllllllllllllllllllllllllllllil.'llllll.'llliillllllı'ı'ı'ifl.'illlillllltllllllllllllllı'IİİIIHIIDı'iı'lllllllli;»)» 14 Mart 194S FE\ ALEMINDE MüüiıiMimııııııııııııııımıııniMiıımııııiüiııııııın HEM NAIINA MIHINA Fatih Sultan Mehmed ideali cedlerine. I kaddes emanetlerinin bekçisi olan Mekgerçekleştirilmesi kendisine nasib olan ke Şerifi Esseyyid Aclâni'ye selâmlar büyük işi; bir devir kapayıp bir devir ve iyi temenniler yolladıktan sonra açma işini tahakkuk ettirdikten sonra şöyle başlıyor: zamanının belli başlı hükümdar ve ^ev «Size bu namei hümayunu Tanrınm let reisierine Istanbulun zaptmı bildiren bu yıl bize müyesser kıldığı büyük feihi Benzinin petroldan, petrolun da top kalan petrol kaynaklarını keşfedebil petrolun bitmek ihtimaU karşısmda ve müjdelemek için yolluyoruz. İki denizin mekrublar yollamıştı. raktan çıkarıldığıru pekâlâ bilen oku mek için yeni yeni bilğiler bulmağa ça' bilhassa son zamanlarda gittikçe artan Onun <Fetihnamei Hümayun» ismini birleştiği yerde bulunan ve Kostantaniye yucularımızın «Benzin taştan mı çıka hşırken, diğer tarp.ftan da pahalı ve ihtiyaç yüzünden şey4 üzerinde durmak taşıyan ve ifadeleri hitab edilen şihıs ismiTe tanılan bu güzel şehri açtık ve rılacak?» sualini garibsemeleri tabiidir. gayri iktısadî diye bir kenara bırakıl bir mecburiyet değilse bile bir akılhlık lara göre değişip bazan azaraetli, bazan zaptettik, dyle ki şimdiye kadar böyle Bizim bu yazımızda bahis mevzuu et mış olan petrol feyllerinden istifade icabı olmuştur. Böylece üzerlerınde tehdidkâr, bazan lutufkâr olan, fakat bir açışm benzerini ne bir göz görmüş, mek iîtediğimiz benzinin de meselâ ba etmek fikri üzerinde ısrarla durmakta ehemmiyetle çalışılan araştırmalar çok hepsinde de başa çıkardığı büyük hâ ne de bir kulak duymuştur. Belediyede reis muavini doktor Nazif kısa bir zaman içinde şeyl'den iktısadî Kostantaniyenin tam karşısında Ga Seçkin'in yanında dün Vilâyet, Beiedi kır gibi, demir gibi her hangi bir ma dır. disenin derin haz ve ve memnuniyeti Şeyl'den istifade tarzı, yukarıda be miktarda benzin elde edüebileceğinı ve sezilen bu namelermden bir kısmınm lata ismile anılan bir şehir ve şark ta ye veteriner müdürlerile hıfzıssıhha denin istihsali tarzmda benzin «.Cevbu benzinin hemen hemen tabiî petrolsuretieri eski ıMünşeat» kitablarmda rafmda da Usküdar ismile meşhur diğer müteha^sısı, Mezbaha Müdüründen herli» taşların yer'.erinden sökülmesı ve lirttiğimiz gibi, bu taşların kazılarak bir şehir daha vardır; buraları iki tepe mürekkeb bir toplantı yapılarak Istan doğrudan doğruya bu taşların tasfiyesi topraktan çıkarılması, sonra da kırılıp, dan elde edilen benzin fiatma saülamevcuddur. suretile elde edilmesidir. ufalanarak fırmlara verilmesidir. Ufa bileceğini belirtmektedir. Biz burada bu Fetihnamelerin en o üstünde kuruludur. bu yüksek ve müs bul Mezbahasmm ıslahı için Ziraat BaIsveçte petrol tasfiyesi maddelerinin lanmış şeyl taşları kısa bir müddet aşacevabîar Bilindiği gibi, tabiî olarak benzin rijinallerinden birini; o zamanlar hepüz tahkem tepeler göklere baş kaldırmış kanlığının sorduğu suallere ser gibidirîer ve onlarla birlikte yedi hazırlanmıştır. Belediyenin raporu An petrolun tasfiyesinden elde edilir. Pet ğı yukarı 540 dereceye kadar ısıtılJığı pahalıhğı ancak %4 mikyasta «gazyağı» Imparatorluk hududları içine alınmazaman bu taşlardan «kerogene» denilen ihtiva eden şevl'lerden iktısadî olarak mış olan Mekke Şerifliğir.e arabca ya tepeden ibaret olan şehir adeta yedi karaya gönderildikten sonra istanbulun rolun tabiî istihsal tarzı ise yüzlerce gazyağı buhar halinde çıkmaktadır. istifadeyi mümkün kılmaktadır. Halbuet işini Ziraat Bakanlığı temine çalışa metreden binlerce metreye kadar debaşlı bir ejderhaya benzer. '1) zılmış bir Feühnamei Hümayunun terIradei ilâhiye ile bize nasib olup eli cak, senenin her mevsiminde şehirde rinliklere inen kuyular kazmak ve bu Bundan sonra bu buhar soğutularck ki Colorado şeyl'lerinin gazyağı muhtecümesini vereceğiz. et bulundurulması imkânlarını hazırlı derinliklerde petrola meşbu sahre'er tekrar mayi haline getirilmekte ve elde vası yüzde 7 ilâ 22 dir. Buna karşılık Fatiiı bu namesinde îstanbulun ahn mize geçen bu beldeye şüphesiz «Şehiredilen yağı tasfiye suretile petroldan son haberlere göre Isveçte şeyl yataklalerin Kraliçesi> ismini vermsk en lâyı yacaktır. Bakanlığın Erzurumda büyük den eöelâ tabiî tazyik farklarmdan ismasmra kısa bir ifadesini yapmakta ve bir mezbaha tesis ile orada kesi'.ecek tifade etmek, sonra da sun'î tazyik va çıkarılan diğer maddeleri de istihsal et rını elektrikle ısıtmak suretile gazyabu büyük şehre karşı duyduğu sevgi ve kıdır. Diğer iki belde ise (2) sağ ve sol ğmı doğrudan doğruya tabahhıır ettirmek kabil olmaktadır. taraflarda sanki Padişahlarm her zahayvanlarm frigofik vagonlarla Istan sıtaları kullanmak suretile j'er yüzüne elâkayı samimiyetle anlaımaktadır. geiiştirilmiş, Bu tarz ilk defa olarak Avruppda ınek gibi yeni bir usul man etrafında duran yardımcıları gi bula getirilmesi ve burada yapılacak çıkartılmaktır. Gerek tabiî tazyik, geBundan başka Fatih Istanbulu *avsif bidir. buz depolarmda muhafazası, suouk rekse sun'î tazyik yer altındaki petro 1838 senesinde geiiştirilmiş ve bir asır böylelikle kazmak, taşımak masrafları önlenerek istihsal hissediür bir dereceederken onaan: <Dci denizin birleştiği Biz her şeyirr.izle hanrlanarak, azim imalinin Mezbahada yapılması, Istanbul lün ancak bir kısmını yukarıya çıkara dan fazla bir müddettir. petrolsuz Av de ucuzlatılmıştır. Amerikan tekn.oloyerde bulunan ve Kostantaniye isrr.ile Mezbahasının şehre daha yakm bir ma bilmekte ve geri kalan kısmı, bugün rupa memleketleri bu uşulden iktı?adi ve imanımızı kuvvetlendirerek îıedefitanılan bu güzel şehir...> diye bahs^diolarak istifade edebilmişlerdir. Tabil jistleri hattâ daha ucuza mal olan ismiz ve maksadımız olan bu şehre yi;k halle nakli, buz fabrikasmm dört kısma icin, yer altmda heba olup gitmektepetrol kaynakları zengin memleketİT tilısal tarzlarmın geliştirileceğini büyük yor. Kendisinden 470 yıl sonra İstanbulendiğimiz zaman Kostantaniyenin dı bölünerek Usküdar, Tarabya, Mattebede dir. Bunu bilenlere de hemen söylivekabul etmektedirler. lu adeta yeniden zapteden ve şehrin ufak imalâthanelcr vücude jetlvi'.mesi lim ki bizim burada bahsedeceŞimiz ise, şeyl'den istifadeyi ilerisi için bir bir iyimseılikle şında ve içinde korunak yapmış, fakat gibi hususları inceüyeceği haber alın şimdiye kadar bu suretle yer altmda koz olarak saklamakta idiler. Bunlar Maamafih eldeki usuller ticarî sahaya ikinci fatihi unvanını almağa lâyık olan 1 ahlâkan çok yıpranmış olan düşmın 3rı Amerikada tatbik edildiği takdirde de petrolun vamıştır. Atatürk de 927 senesinde Millî Mücabırakılan ve adeta tutkalla yapıştırıl arasında meselâ, Birleşik karşımızda buliuk. Kendilerinden şimrilini (1.7 ton) 1,50 doîara mal etmenin celeden sonra Istanbula ilk defa gelirmış gibi sahrelere bağlı kalan petrolun Colorado Cumhurıyeti dünyanın en ve varili bugün 1.20 dolara satılmakta diye kadar veregekkkleri vergilere deEvvelce Trskyanın bazı yaylalarmda zengin şeyl yataklarına sahibdir, Coloken şehri: tlki cihanın mültekasmda vam etmelerini ve irademize ram olma yetiştirilen hayvan sürüleri Istaabulun yer altmda galeriler kazılarak çapalan rado'daki şeyl tabakalarının kalınhğı olan tabiî petrola rekabet etmenin Türk milletinin göz bebeği...> diye valarmı diledik, kabul etmedikleri için et ihtiyacmdan bir kısmını kar=ılamak ması ilıtimali değildir: Bugünkü usul beş, on santimetreden 170 metreye ka mümkün olacağı söylenmektedir. sıflandırmıştı. taydı. Ziraat Bakanlığı bunu tekrar ih lerle bu bir hayli pahalı ve bittabi gay dar ulaşmakta ve Birleşik savaşa koyulduk. Amerika Bugünkü usuüe şeyl petrolu ^60 riiktısadî bir istihsal tarzıdır ki tatbikı Türk tarihinin iki büyük kutb.ında iki aya yakın bir zaman muharebe ya için teşviklerde bulunacaktır. hatır ve hayalden geçmemektedir. Afil Cumhuriyetlerinin 30 35 senelik ih benzin ve ^c40 diğer yakıt yağları \erbelinniî olan bu iki mümtaz sımanm devam etti. NiHayet onlar kuvvetsiz ve tiyacını karşılıyacak kadar istihsali mektedir. İstenildiği takdirde bu yakıt sanki sözleşmişler gibi Istanbul için teşkilâtsız kaldılar, aciz gösterdiler, bir Millî Şefimizin Yeşilay Cemiyetine mevzuumuz, petrolla meşbu «Oil shale mümkün petrolü, ihtiva etmektedir. Geyağlarım <Cracking> e tâbi tutmak ve = petrol şeyli» denilen sedimanter (rüfildr ve mahiyet itibarile hemen hemen kısmı şeref meyd'anında döğüşmektense iltifatları subîı kayalardır. Daha ziyade satha ya ne Birleşik Amerikada Utah, Wyoning, bunlardan benzin elde etmek mümayni sözleri söylemeleri, ayni sevgiyi kaçmak zilletini tercih ettiler. Bizim orTeşıliyın 2"> ' ^ " ' yılım kutlama törent California, Montana, Kentucky, Tili kündür. Görülüyor ki şeyl'den çıkan beslemeleri ne kadar derin bir rnâna dularımız harb vazifelerini karadan ve münasebetHe MUU Şef Inonu'ye telgrafla kın olan bu kaya tabakaları sanki pet nois'te ve diğer cumhuriyetlerde mev en ehemmiyetli madde benzindir. Buna rola batırılmış sünğer gibi petrolu emtaşıyor. Buna nazaran İstanbulun yerini denizden tam manasile ifa ettiler. Sura Yesllayın tazlm duyguları arzedllmlj ve miş bir haldedir, fakat bu sünğeri sıkıp cudiyetleri ve mahiyetleri bilinen şeyl karşılık bir çok lübrikasyon yağları ve tayin ve tavsif ederken en iyi tarif «iki yaklaştılar. Muvahhidlerden ibaret kuv azlz Cumhur Başkanımız Teşilaycılan aSngıdakl telgraflarlle taltif buyurmuşlardır. da petrolu sizdıracak tazyikten mahrum yatakları 110 senelik ihtiyacı karsılı waxe'Ier iktısadî olarak ancak tabiî büyük gönlün birleştiği yerde kurul vetimizden büyük bir kalabahk aıtık Ord, Prof. Dr. Fahreddln Kerlra Ookay dur. Bir çeşid killi taş olan şevl'lerden yacak zenğinliktedir. Bunlara Kanada petroldan elde edilebilmektedir. Şeyl mu?...» diye başhyan bir tarif clsa delik deşik olan surların üstüne çıktıTeşilay Başkanı petrol elde edilmesi, bunların ısıtılmak yı, Avustralyayı, cenubl Afrikayı ve tasfiyesi, petrolunkinden tamamile aygerektir lar ve cemaziyelevvelin 23 üncü günü İstanbul suretile tasfiyesile kabildir: Tıpkı bir Avrupayı da ilâve edersek benzini uzun rı artıklar bırakmaktadır. Aralarında Teşllayın 25 lnd yıldönümü münasebe çok madenlerin cevher İstanbul gibi çok büyük ve ehemmi: tekbir ve tehliller ve neş'eli avaze'erle sahrelerinden bir müddet daha su gibi kullanmağa sun'î gübreler, krezol'lar, fenol'lar ve ateş tuğlası bulunan bu artıklardan da yetli bir tarih kütlesinin bir rr.illetten bu kutsal ve aydınhk beldeye girdiler; tile gdsterllen lçten duygu^ara teçekkür e olde edilmesi gibi. Şunu da işaret ede devam edebileceğimiz âşikârlaşır. der, hayırlı başanlar dllerlm. diğer bir millete, bir devirden diğer l>ir lânetlenmiş dtişmanın başbuğu olan lim ki şeyl'lerin ihtiva ettiği madde biColorado «petrol madeni> hiç de yeni iktısadî bir surette istifade yolunun Ismet tnönü zim «petrol» diye tanıdığımız madde değildir. Bundan a'.tmış sene kadar ev bulunacağından »üphe etmemek gerekdevre, bir medeniyetten diğer bir ır.e Tekfur'un başmı kestiler (3), diğer düşŞehrin bütçesi de değildir. Petrol bu taşlardan çıkan vel bir çiftçi civarda bulduğu sert. kur tir. deniyete, nihayet bir kültürden diğar bir man ölülerile beraber ahirete yolladılar. Istanb'jlun l<ı ı."> yılı yedi ayhfc bütçesl, kültüre maledilmesi hengâmesinde bü Bu arada havli evler yıkılöı, salibler Butçe Encümenl tarafından Bu manzara karşısında ileridG tabiî 15.11'1,831 maddenin tasfiyesile" elde edümekte şunî taşlarla evine bir ocak yapmak dir. Haddi zatinde, petrol teşekkülü için istemiş ve ocağa ateş koyunca odun petrolu bilhassa sanayi yağları elde etyük kıyametlerin kopmaması kabil ol kırıldı, hazineler ortalığa saçıldı, esirler lira olarak kabul edllmlçtlr. madığma göre. bu arada her iki larafın alındı. Kiliseleri Muhammed ümmetine Sltrua mıcadelesi İçin bu aene bütçeye daha büyük hararetler gerektiöind°n larla birlikte ocağm da yanıp kül olmek için kullanarak benzini şeyl taşnışeyl tabakalarına teşekkülü yarım kal ması bu taşların bir çeşid yakıt oîdu dan çıkarmak yoluna gidilmesi, petrol ca kanlı boğuşmalarda bulunduŞunu, mahsus camilere tebdil ettik ve crahrı l'.Olıd llra konnraştur^ Sanatcryoında yatınlaeak yok^ul verem mış petrol sahaları gözile bakmak hiç ğunu göstermiştir. Fakat şeyl"den çı sanayiinin takib edeceği yeni istikamot kendi hayatî zaruret ve enclişeleri yü rahiblerin kin ve fesadlarından *emizkavmillezine lllerln tcdavlsl İçin 2OU'ı Ura, Halkevlerl de yanhş olmaz. kan petrolun daima daha pahalıya mal olarak belirmektedir. zünden düşraanma muhareber.in deva ledik. (Fekutıa dâbiril ne sosval yardıra İçin P«.pr,0 llra. Slllvrl edileceği fikri bu kayalardan istifade mı müiöetince aman verır.ediğini hatır zalemu velhamdülillâhil rabbilâ!?nîn.) elektrlk te«lsatı Içln 'iıı(MI Hra verem dlîYi'ıksek Mîiî'eTicIts latmağı lüzumlu buluyoruz. Bununla Petrol sanayiinde blttabi pek iyi bi edilmesine mâni olmuştu. Er geç tabiî Bize karşı durmayanları affettik, on P9ji"=erl lnşası İçin Verem Mücade'.e cemlTevfik Sadullah lra verllecektlr. Temlr'.ilc linen şeyl gene pahalıhğı ve iktısadî bsraber Fatihin Istanbula girişi tarih ları senelik muayyen bir miktar vergi yetme 2!>,<w><> l sahneleri daha önceleri ve daha sonra ye bağladık. Hutbe'.erde yüksek lâl a İşlerl tahs:«atı Rr,fl,("HKl den İOO bln llrava olmayışı yüzünden umumiyetle kuîlalan görulen «şehirlere girişler» den rau bımızm söylenmesine, paraların üzerle ç.karılmıştır. Bütçcye Halkevlerl blna^ı İçin nılmamakta, buna karşılık bilhassa Is17,«ı.,n hra kcnulmııstur. hakkak ki çok daha adilâne ve çelebice rinin temiz ve şanlı adımızla süslenmeBc'.edl'e bütçer=lnde tulıman Turlng Ku panya gibi, Fransa gibi, İsveç, Eitonya, Almanya gibi benzini dışarıdan getirteo!muş, o Istanbulu bir düşman olarak sine başlandığı şu sıralarda yüksek ka lüb tahs'.satı bvHçeden çrtarılmıştır. çıgnemeK şoy.e aurbuıı unanıs uu cevrpV esasen pahalıya ınal «den memleŞiıkeil Hay»iy«» mımurlannın ketlerde mevcud ştyl'lerden benzin vegili olarak bağrma basmıştır. Hattâ o Mehmed Zeytuni'yi gönderdik. tekaüd sandığı Bugün saat 15,30 da nun, zaferin verdiği sarhoşlukla şehri Sizin de bu büyük haber ve müjde Çlrketl Hayrlve mcmur Te müstahdem ya petrolıin diğer tasfiye maddeleri isyağma etmek istiyen bazı asker.ere: ile memnun olup âlimleriniz, memurla lcrl teisüd ve yardım sandığı he«ablarının tihsal edilmektedir. TENZİLÂTLI MATİNE • Muradım budurkim mebaniye dokun rınız, büyükleriniz ve küçüklerinlzle, atlli Blr vukuf ehl.nce gozden geçlrllmesl Diğer taraftan elde bulunan istatismayasız..» diye emir yolladığı tarihlsr hulâsa Mekkenin bütün muhtersm haî irln pandık alâkH'.lanııdan blr çoğu adır.a tikler, bilinen petrol kaynaklarmın taHer akşam 20.30 da tstanbnl blr'ncl t'.cnret mnhkerne^lne yapıde kayıdlıdır. kı ile birlikte sevinç duyarak şsnlik lan mürncaat etrafmda, dün de oturum a biî istihlâkle on dört senede biteceğinı Bir aydanberi çoşkun alkışlar tophyan çılmışt'.r. Dünkü sorus>turma oturumunda, göstermektedir. Maamafih petrol istihBu satırları buraya yazışım:zdan «ıak yapacağınızı ümid ediyoruz.» (4) 6andık adma mahkemede hazır bulunanla sali ayarlanmış olduğundan bu müddeti sad, Fatihin şehre girişi esnasmda vurm temsill durumları öğrenllmek ve cna kua gelen hâdiseleri bir Müslüman hüFatihin ayrı husu?iyetler taşıyan difer göre snnışturma yürütülmek üzere. otoru otuz seneye çıkarmak mümkün olmuştur. Bir vakitler hol bol yeni petrol sakümdarma nasıl yazmak lâzımsa öyle fetihnamelerinden başka bir yazımızda mun öevamı başka güne bırakı'.mıştır. halarının keçfedilmesi, eldeki kaynakyazmak zaruretini gözönünde tutarak, bahsedeceğiz. Büyük Operetinin S O N H A F T A S I 8 ton zeytinyağı geldi lar kurudukça yenilerini açmak surezaferin hangi şartlar altmda kazanıMıt'tantulun zey.'.nyajı ıhtlyacını karşi3 Perde, 3 Tablo. 3 Saat Zcvk, Neş'e, Eğlence ve Kahkaha. Tel: 49369 »1) Müheyjâtin biemrullahi izzü ve lamatı taahhüd etmiş olan Tarlş dünden tile ilânihaye petrol bulunabileceği gibi ğını anlatmak, ıstediği satırlarda onun İtibaren bu maksadla zeytlnya^ı getlrmi? iyimserliğe yol açmıştı. Fakat bir tarafbiraz sert ve belki de mubslâğalı bir dil cell li makaril hilâfetıl islâmiyete... ve İlk pı.rtlc'e 3 ton zeytlnvaSını bakkal tan 1936 da 341 milyon tonluk yefıi pet(2) Galata ve Usküdar. kullanmış olduğuna işarettir. karşılık Bugün matinelerden itibaren (3) Fatih, Bizansın son bahtsız İmpa lara vermlştlr. Tarlş bugunlerde büyuk rol sahaları keşfedilmesine parıll"rde mal getlrecektlr. 5Jî SJC 5(5 1942 de bulunabiîenlerin ancak 72 milratoru Kostantinin başmın kesil.nesi yon ton değerinde oluşu, diğer taraîtan tstanbul Pire vapur seferleri «Fetihnamei Hümayun»; büyüklük hâdisesi bir emrivâki oldjğu için böjle tstanbul İzmlr Plre yolcu nakllva harb ihtiyaçlarım karşılamak için meve iclâl jr.erasiminin kurucusu, rjıiıeHer yaımıştır. Hakikatte onun, İmparatorun tını yapacak olan Konya vapuru İçin bekleİ K İ Ş A H E S E R ve maksadların kendisinde aranacağı, başını kesenleri cezalandırdığını ve bu ncn pmlr M.ınskalat Vckâletlnden dün » selâ Amerikada 20,000 yeni kuyu açmak mecburiyeti dünyanın petrol kaynakşarkın canh timsali, din ve devletin hâdiseye hayli üzüldüğünü tarihler ya lskadarlara verllralştlr. larının kuruması ihtimalini korkulu bir sarsılmaz kalesi, bütün günahkâr.arm zarlar.. Bu vazlyete göre, Konya, muntazam eeferlerine 19 mart pazartesl gününden İti rüya gibi karşımıza dikmektedir. Bu Tanrı huzurunda şefaatçisi Hazreti Mu(4) Feridun Bey: «Münşeatüsselâtin» itibarla bugün petrol sanayii bir taCHARLES BOYER RİTA HAYAVORTH GİNGER ROGERS hammedin, soyundan gelip onun mu Universite kütüphanesi türkçe yazm ıları. baren başlıyacaktır. raftan mevcud petrolün kabil olduğu Trene atlamak isterken ayağı Sinema âleminin en güzide artistlerinin elbirliğile yarattıkları muazzam film kr.dar fazla bir nisbetini sahre'.erden kesildi sökerek çıkarabilmek için yeni yeni Kütübhanenizin eksik kalan en değerli eseri nihayet çıktı Bakırköyden S.rkecıye ge'.mekte olan ^1 numaralı katar Ten.mahalledeıı kalktığı za. usuller, daha deriniere inebilmek için man trene Fatlhte oturan r,5 yaşlarında yeni yeni âletler, toprak altındî gizü J O S E P H A L L A N M A R T H O W A R D Feriha adir.da blr kadm atlamak lstenüş, Aşk, ıstırab v e heyecan kaynağı fakat muvazenesinl kaybederek vagonlann altına düçmüştür. Sag ayagı bllpğinden keYazan : A. J. Cronin Yazan: İngiliz subaylarır.dan Türkçeye çeviren: sllen Ferllıa, Balıklı Ermenl hastaceslne Nurettin Artam F. W. von Herbert kaldırılmıçtır. tstanbulun et ihtiyacı Ziraat Bakanlığıça gönderilmek üzere rapor hazırlanıyor bundan sonra taştan mı çıkarılacak? Gemiciliğe dair bir konferans O stanbul Teknik Universitesi, talebeII sinin teknik bilgisini artırmak, maU kine, tayyare ve gemi inşaatı mühendisliklerine aid bilgileri ve bu alanlardaki yenilikleri halka yaymak mak"sadile serbest konferanslar, tertib etmiştir. Makine Fakültesi öğretim heyerl mensublan tarafından verüen hn konferanslar herkese açıktır. Konfevtınslar pazartesi günlerl saat 17 de Teknik Universitede verilmektedir. iki haftadır gidip dinlediğim ve çok istifade ettiğim bu çok faydalı konferanslarda, ne yazık ki, gönlün istediği kadar büyük bir dinleyici kalabalığı yoktn. Halbuki teknik bilçilcrimizi yukseltmeğe, genişletmcğe ne büyük ihtiyacımız vardır. Dinlediğim ikinci konferans, genç gemi inşaiye miihendislerimizıden Muhittin Etingü tarafından «Ticaret gemilerinin gelişmesi» konusu üzerinde idi. E v . velki pazartesi günü .metnleketiınizde gemi inşa endüstrisi» hakkında verdiği konferanstan bn sütunda bahsettiğim Ata Nııtku'nun arkadaşı olan bu kıymetli mühendisimiz de, yüksek sür'atli motorbotların resim ve plânlannı yapmakla şöhret kazanmıştır. Muhitün Etingü, dinleyicilerine ö»ce yelken devrinin ticaret gemilerinden kısaca bahsettikten sonra. bııhar ıııakiııelî ve motörlü gcmiler hakkında malumat ve tafsilât verdi. 25 tonluk ilk kücük bııharh gemiden bugünün 85.000 tonluk yüzer şchirlerine kadar, ticaret gemilerinde büyüklük, sür'at, eraniyet ve konfor bakımlarından takib ctükleri gelişme seyrini gösterdi. Atlantiği geçmekte rökor yapan gemiler hakkında verdiği malumatı gıml ve deniz meraklısı oku>ucularımı memnun edeceği için öz olarak kaydediyorum. ilk buharlı gemilerin en hızlısı Atlantiği 14 günde geçerken 1849 da Europa adlı gemi. bu geçişi 10 gün 9 sa;ıtte yaparak ilk defa Mavi Kordelâyı almıştır. Mavi kordelâ o vakittenberi Atlantik sür'at şampiyonlarına verilen :dkor alâmetidir. 1858 da Persia, 14 mil sür'atle geçiş müddetini 9 güne indirmiştir. 1866 da China 8 buçuk günden biraz fazla bir zamanda Atlantiği geçmiştir. 1867 de Russia 8 günde, 1870 de Adriatik, 15,11 nnl sür'atle 8 günden daba az, 1876 da Germanic 15.78 mil sür'atle 7 buçuk günden biraz fazla zamanda yeni ri>korlar kurmuşlardır. 1881 de Servia 17 r.nl sür'atle 7 günde, 1884 de Amsrica 17,8 mil sür'atle 6 buçuk günden biraz fazla zamanda. 1891 de 20 mil giden Majostie ve 1892 de ce 20,7 mil sür'atli City of Paris rökoru 5 buçuk gün ve bir kaç saate indirmişlerdir. Almanların Kaiser Wilhelm der Gıosse adlı gemisi 1894 de, 22 mil sür'a'zle 5 günde Atlantiği aşarak Mavi Kordeliyı almıştır. Fakat geçen harbde bir Alnan denizaltısının batırdığı ingiliz gemisi Lusitania, 1907 de 25,82 rr.il ile dört buçuk günlük yeni bir rökor kurmuştur. 1908 de bu geminin eşi olan Maurctania 20,06 mil sür'atle bu rökoru bir kaç saat daha kırmağa muvaffak oimuştur. Mauretania, geçen harbden sonra, kazan ve makinelerinde yapılan taci'ât üzerine 1927 de 26,82 mil sür'atle, evvelki yoldan daha uzun olan Cherbourg ile NewYork arasmdaki mesafeyi 5 şün, 2 saat 24 dskikada clarak yeru bir rokor dah^ yapmıştır. Daha sonra, 1929 dn Almanların Bremen'i, ayni ıne5afv?yi 4 gün 17 saat 42 dakikada, bunun eşi olan Europa da. 27 mil sür'atle eş ; nden 38 dakika eksik yeni rökorlar tesis etn işîerdir. 1935 te Fransızların meşhur Noınandie adlı ve 83,423 gayrisafi tonluk gen.isi 29,98 mil sür'atle. 4 gün, 3 saat 2 dakikada Atlantiği aşarak Mavi Ko.Jelâyı almıştır. Ingilizler, vaktüe uzun zaman mulıafaza ettikleri Mavi Kcrdelâvi almak için 81,235 tonluk Quin Marj'j'i yapmışlardır; fakat bu İngiliz gemisi Fıan?ız rakibini mağlub edememiştir. Bunun üzerine Ingilizler, 85.000 tonluk Queen Elizabeth'i yapmıslarsa da, harb iç'nde ikmal edilen bu gemi, Normandie'den daha yollu olmakla beraber, asker taşımağa tahsis edildiği için, resmen Mavi Kordelâyı alamamıştır. Krymtcli konferansçmın ticaret gemilcrinin gelhmesi hakkında verdiği hütün taf.silâtı ne yazık ki bu dar sütunda hulâsa etmcğe imkân yokrur. Binlerce yıl önce sal ve ağaç kütüğünden oyulmuş teknelerle dalgalara ve rienizlere hâkim olnıağa çalışan insanlık. buhar makinesinin icadmdan ve gemilerde kııllamlmasından bir buçuk asra varmadan, gemi mühentlisliğinin, fcnnin ve tekniğin birer harikası olan 8085 bin tonluk yüzer şehirlerle bu amacma varmıştır. Tiyatrosu Opereti MODERN KIZLAR MARMARA SİNEMASINDA 1 BİR FRAKIN HİKÂYESİ 2 BU KADIN KİMDİR? PLEVNE MÜDAFAASI GAZt OSMAV PAŞA ile bir avuç maiyetinin kahramanhklarını, muhasaranm başından sonuna kadar Türk ordusunda bölük komutanı olarak savaşan bir yabancımn kaleminden, göğsünüz kabararak iftiharla okuyacaksınız. 320 sahife tutan bu büyük eserde, dört büyük muharebenln en küçük teferruatını, bir haritayı ve aylarca süren bu kanlı savaş hakkında yabancı devletler askeri şeflerinin mütalealanm bulacaksınız. Bir roman kadar cazib olan bu eserin fiaü 3 liradır. • H Tevzi y e n : Y Ü K S E L Y A Y I N E V İ Babıâli caddesi (Halk Partisi yanında) No. 30 İstanbul Evvelkl gece Mahmudpaşada Abudefendi hanmda lşlenen cinayeti dünkü sayıda yazmıştık. Blr kavgada araya glren han odabaçısı Yunıfu bıçakla öldüren .Erdojan ve kavgaya kanşanlar hakkındakl somşturmaya nöbetçl yarsavcı Hllml Arcan tarafından dün devam olunmuştur. ErdoSan, suçımu ltiraf etmiştlr. Savcılık soruşturması tekmlllınmek üzeredlr. Abudefendi hanı cinayeti MİLLÎ ve ÂLENDAR'da H Çeviren; Rezzan A. E. YALMAN M Ü N İ R En BİR H A F T A A S R ET D A H A G Ö S T E R İ L E C E K T İ R . Her damla gözyaşı için bir kan seli akacak, her ıstırab çeken kız için bin düşman ölecektir... Bugünün bütün dünyada en gözde sanatkârı olan A L L A N L A D D ' i n harikası, Amerikanm en sevimli yıldızı LORETTA Y O U N G ' u n şaheseri 1 iyi bir kitab edinmek isterseniz bu şahesere sahib olunuz. Bu ilân, kâğıd darlığı yüzünden mahdud basılan bu nefîs romanın çıktığını haber verTevkif edfldi mek için yapılmıştır. Yoksa eser; hiç Muzaffer admda gecc blr merauran ölü bir reklâma ihtiyacı olmıyan edebî raü İle netlcelenen otoınobll kazasmın fa111 olan şofdr Bobert Mlrat vuku bu'.an bir âbidedir. 300 Kr. Arif Bolat Kitabevi hâdısenm ölümle netlcelenmeslnden dclajı dun tevklf edllmlştlr. İstanbul Beledlyesl Konservatuvarır.ın blrlncl talebe konserl dtln akşam Şehlr Tlyatrosu dram kısmında verilmlştlr. Beethoven, Bach. Chopln, Schubert, Pucclnl glbl tanmmış muslklşinasların eserlerlnden parçalar, keman Te piyano da çalııyııış. Ilhan Orhon ve Mehllka Aktok tarafından soyıenmlştlr. Genç talebeler hararetle alkışlanmışlardır. N U R E D D İ N O Y A S E N S E V Türkçe Sözlü ve Şarkılı sevgili Türk sanatkârlarının yarattığı b u eserle doğan yeni yıldızın muvaffakıyeti. Umumun arzusu üzerine MİLLİ Sinemada ilâve olarak: GECE K A DI K O Y CANAVARI BELLA LUGOSİ tarafından esrar ve heyecanla rüyler ürperten bir eser. Konservatuvar talebe konseri Ş I K Sinemada C Yarısı H (ÇİN İ H A R B İ ) Bugün Matinelerden İtibaren 25 K I S I M TEKMİLÎ BİRDEN Harikalar yaratan büyük şaheser film 0 P E R A'da İDAM SAATİ Y U S U F VEHBİ E M İN E RIZI K Türkçe sözlü ve şark musikili ,Sevda ve hicranın, aşk ve heyecanm birleştiği şaheser. HÂLE'de SÖNMİYEN ALEY Clark GABLE Lana TURNER Baştan başa aşk ve sergüzeşt dolu heyecan filmi. İlâveten : V ÇA N İ NS A NLA R VİCTOR JAURGE Bugünün hayatı, istikbalin timsali Taştan kalbleri dile getiren büyük bir aşk romanı, dünyayı cehenneme, insanları mateme gömen sor. harb destamdır. Akşam L A L E ' de ALKAZAR'da Bugün Matinelerden İtibaren Fevkalâde heyecan ve macera şaheseri. Bütün sinema meraklüarınm unutulmaz romanı AZAK'ta MAKİNELİ ŞEYTAN Tardımsevenler cemlyell Kadıköy şubesi yararma on beş mart perşembe günü akşatnı saat 21 de Kadıköy Opera slnemasın. da Konservatuvarın lçtlraklle blr Türk muslklsl müsameresl tertlb edllmıştlr. Yardım Sevenler menfaatine konser ÇİFTE TEHLİKE (King of the Teyas Rangers) NEİL HAMİLTON PAULINE MOORE Senenin fevkalâde heyecan do!u fevkalâde enteresan sahnelerile büyük sinema romanı. NIHÂL SAVUÇ ile MUZAFFER OKTAR N'IKAHLANDILAR. 123945 1Ğ D1 R Bugün A R Sinemasında Bugün Matinelerden İtibaren 30 K I S I M TEKMİL1 BİRDEN KONUŞAN CESED LİONEL ATWİLL U\A MARKEL Maarif mük&latl futbol maçlarınln Uk deplâsmanı bu hafta İzmlr ve Ankarada yapıiacaktır. Perşembe günü Galataaaray. Fenerbahçe İzmlre Beşıktaşla Beykoz takımı da Ankaraya gideceklerd.r. Ankara re İzmlrde maçiar cumartesl ve pazar gunlerl yapılacaktır Kasımpaşa Toksullara Tardım kurumuııun kongresl 18 mart pazar günü Baat onda toplanacaktır. Azanm gelmelert rlca "dılmektedlr Maarif mükâfatı maçları için İstanbul takımlan seyahate çıkıyor MİANİ Teşekkür SevgUl alle reislmlz Dr. Nazml Azlz Selcenln '. efatı munasebet'Je gerek cenazeslne gelmek ve gerekse bizlerl tazlye etmek lutIjnda bulunan, başta Valimlz Dr Lutfl Kırdara,. meslektaşlarma, arkadaşlarına hemşehrllerlr.e, akraba ve ahpablanna ve bllhas=a her türlü yardımını eslrgemlyen Haaekl Hastanesl baştablbl Dr. Hıkmet Oktara ve asabiye mütehassısı Dr. Nevzad Benglne ve tedavl klinlğl aslstanı Dr. Kemale mlnnettarlig.mızın blldlrllmeslne sayın gazetenlzln tavassutunu rica ederlz. Selcen allesl * * * Dtyarbakırda sa'ın Opr. Hıkmet Şalılne İki senedlr çekmskte olduğum hastalığa sayılı doktorlırca da konsultasyon yapıldıgı halde teşhls konamarr.ıştı. Hastalığlm had. apandlslt olarak tesblt ve Dlyarbakırda yaptığı hazakatll blr amellvatla benı mııtlak blr olümden kurtaran çoln kıymetü blr tıb elemanı bu mahlr operan tcrumuze ve değerlı aslstanı Dr. Davld'ı. | minnet ve şukran ciuygulanmın açıkça lb. ll'^ıaı tîlr borc blllrim. V CtoUb GUveudlk SAHELLERİ BERT UHEELER ve CONSTANCE MOORE ile TOMMY DORSEÎ ve tncşhur orkestrası Seanslar: 2,30 4.30 6,45 ve 9,15 te Kongre Şehrimİ7de ilk defa olarak en gösterdiği büyük rağbet üzerine büyük iki sinemada BİREB HAFTA gösterildikten sonra sayın halkımızın her iki sinemada daha BİRER HAFTA nzatılan senenin muazzam şaheseri YILMAZ JOHN'NY Enteresan haikflar REİS k<wboyu. Mc. BROVVN EDWABD CİANELLİ Senenin fevkalâde enteresan ve macera dolu esrarengiz sinema romanı. Herkesi heyecandan heyecana sevkeder Müthiş raücadele, aşk ve sergüzeşt filmi. İlâveten : EN SON HARB JURNAU T ü r k ç e c BİR 1Kİ SATIRLA ^ KARA İPEK KOUSAN OHARA >/. Yeşükoydekl klmseslz çocuklan kurtarma yuıducun DarulScezeye bağlanması ve buradakl çocuklarm Darülâcezeye nakll takarr'lr etmlşttr. ¥ Yenlkapıda oturan Ahmed Kırlı admia blr adam Yerll Mallar Paz^r'.aının Bahçekapı şubeslnden ı aded kadın kaztıt.ı çalaıtso, yakftlanrriBtır. TYRONE POWER MAUREEN ve N E L E K