13 Mart 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

f Türk romancıhğında büyük bir yenilik artiîtleşen bir ruhıra dramı ; BİR AŞK ÇOCUGUNUN İTİRAFLARI Yazan : BERKHAN İN'AL (Seven insan Allaha en yakın olan insandır) Her kitabcıda bulunur. Fiatı 100 kunış. Necmeddin Salman Kitab Yayma Oda« İstanbul Ankara Cad. Kaya Han. 21 inci yıl Sayı: 7386 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Teîgraf ve mektub adresi: Cumlıuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İâare ve Matbaa kısmı". 2429924290 Muazzam Gramerli TEMEL İNGILİZCE (Esas îzah ve tam telâffuz)] Hazırlıynn: ABBAS TEMİZER Fiaü: 400 kuruş. >Y>1 P # k C I K T I KITABEV1 u No. 17.1 Salı 13 Mart 1945 Küstrin şehri düştü Sovyet kuvvetleri iki şehir alarak Danzig körf ezine de indiler Basııı esasları Cephenin iki ucunda çetin savaşlar oluyor Kuzeyde Mareşal Rokossovsky yeni kazançlar elde ederek hemen bütün Pom eranya'yı temizledi er mcmlekctte basın ve yayın işinin siyasi reümle sıkı ilisiji, hiç bir gozden kaçKivacak kadar aç\k ve meydanüadır. Bütün haber vasıtalarını, hükîimeılerin elîerinden kurtararak bu alanda. dünya ölçüsünde geniş ve tam bir serbestlik kurmak istiyenlerin. bnnu pek iyi bildikleri, işe mıılıtelif memleketleıdeki basın rejimlerini incelemekle baştaınalanndan anlaşılıyor. Geıçekten totaliter bir rejimde. basının. bir kukla ve âletten üstiin deeeri olamıyacağı için serbestliğe kavuşması diişünülemez. Vaküle Mussoüni'nin Italyan ba«ınını, <>rkesrram» diye vasıflandırıp övün'iı.si. diktatörliikte basının diişebileceği acıklı durıımu beiirten açık bir misaldir. Hakikatte basın ve yayın hürriyeti. fikir ve vicdnn hürriyetinin yazı yahııd söz ile belirmesinden haşka bir *ey «1madığı için, zarıırî oldıığu kadar insar.lığın şeref ve istoridir. Herhangi bir Almanlar son muka. kmnin. dünya yii/ündc isiedijfiııi <>uyup dilcdiği gibi düşünmosini iiııliyccek vemeti Avusturyada yahud sınırlıyacak hiç bir eııgel yoktıır İşgal edilen bir Alman şehrinin raddelerinde Sovyet ııçaksavar toplarııun faaliyeti ve olamaz. Benliğin i>z cevhcriııden kaygösterecekler Moskova 12 CR.) Marpşal Stalin dak! günlülc enıri n nayan duyşrtı ve diİMİnceye. ferdin içiııbiıi'ici Beyaz RUSVR ceıılıesl konıutünı «Ikinel Beyaz Rusya. replıesi orduları •de •*upd»k<3»k«Hışıl»f»»a3i ve,dokuou. lg ıa.a.> HfffR Çljronicle'in Maxes»l Znimva Tıif aBrtf •*Tfl«SKraki taaFrıTiîiiflrnTa aeVâfll Kte"ı*?k miŞnıanTn lamaz. Fikir ve vicdan hürliiyünün kudaskeri mulı.ın'uiıun ya«lığına göre, günlük enui neşıetıniştir: Danzig istikametinde mühiıu istinad gal dokumılmazlığını yaratan da bu Müttefikler, Beıli:ı istikametinde koşu«Birincl Beyaz Rusya cephesi ordu noktaii olan W?jherowo ıNcustadt) haldir. Ancak toplura yaşayış, insan larınin son nıerlıalesine varmışlardır. lan şiddetli muharebelerden sonra bu şehrile Danzig körfesi sahlünde buluIçin larurî bir hal oldıığıından hiç kinıMareşal Stalin'in veya General Eisengün hücumla Berlin yolunu kapıyan ve nan Puck (Pulzig) limanını zaptetmUse yalnu kendi kendine duyııp düşiiııho«Trin kuvvetlerinden lıangisi son va Londra 12 (a.a.) T?°maaen'deki ciüşmanm oder nehri iizerinde ıniihim lerdir. tnekle yetinemez. Duyduğunu, düsiindurı^ yerine daha evvel vavacaklardır. Ge Müttefik köprübasını büyü^mrk ve SP;2bir müdafaa noktası olan Küstrin şelıCephenin iki ucunda ğünn SÖT. yahud yazı ile haşkalarına da Arkas\ sahije 3, S'l. 5 te lamlamak maksadile insan ve maV»eme rile kalesinl 7,aptetmiçler<Hr.> takviye akmı durmadan Khin nehrini Stockholm 12 (a.a.ı Hafta sonunda büdirmek. dııyııımak, aıılatmak ister. aşmaktadır. Kızılordu Danzig körfezine indi en onenıli çarpışmalar doğu cep'.ıesinin Basın ve yayın hüıriyeti, işte I)U isAlman'ar, General Hodge? 'jn şimdiMoskova 12 (R.) Mareşal Sıalin iki ucunda cereyan etmiştir. teğin yerine gelmesini sağlamağa, inden biıraya tam mevcudlu iki tümen geHafta sonanda en önemıi çarpışnutlar ikinci Beyaz Rusya ceplıesl kouıutanı sanlığm rizünü helirtıneğe yarar. Bıınyirdiğini bildiriyorlar. Arkası sahije 3, Sii. 6 da l Rokossovsky'ye hitaben aşağıdaa dolayı basın ve yayın üzerindeki Harb muhabırleri, taşıtlarla motöflü aşın ve ycrsiı bir baskıııın üğıriığını, kuvvetlerin Remagen istikametinde durher şeıpfli iıısanın kcııdi fikir ve vicdanında da dııyması tabiidir. Şu kadar var ki söz yahud yazı haline ?ı Imis dııygıı veya düşüııce aıtık ferdin oz varlığından. iç mahrenıliğiııden kıırlulaıak toplulıığu ilgilcndiren, duyan ve düşünenden başkalarına da fayda yahud larar verme imkâni'iı taşıyan sosyal l i r görev kaıanmıştır. Bu bakımdan söz ve yazi hürriyetini öz varlıktaki duygu ve düşünre gibi ferdin kayıdsız, şaıtsız isteklerine açık buluıı'lurmak, bu sosyal gorevi unutmak olur. H Berline ilk önce kim varacak? Rhin doğusundaki köprübaşı geniş ölçüde kuvvetlendirildi Müttefik topçusu Rhur sanayi bölgesinîn beşte ikisini dövmeğe başladı Batı cephesinde durum 23,000 Alman cevrildi 65 Alman şehri harabe haiinde! » • ^ ^ » • ^ Stalingraddan daha fazla tahrib edildiği bildirilen Kolon yadan bir gitriiııiiş: Şehrin merkezini kaplıyan harabeler (Radyo Foto) Almanyaya kuzeyden taarruz hazırlığı Köprübaşı lg Kıtt. genişlik ve 6 kilometre derinliğinde! Almanlara yükletilecek tamirat ve tazminat Konferaıısa gideeek lıeyetimiz San Francisco^da hummah bir hazırlık var! Ineboluda kar üç metreyi buldu Sahte mühendis madan vol aldığmı ve köprü'oaşının ağ7.ına kadar malzeme ile dolduğunu haber veriyorlar. Nehrin doğu kıyısma a ö l r Amerikan topları yerleştirilmiştir. Bunun ilk netice>i, Alman top ateşinin bu ke?imde lıcmen azalması olmuştur. Ddn ögleden Londra 12 fa.a.) Diin resraen bilsonra Alman topçusu tamamıle susmak dirildljjnıe göre, İnsiliz bomba uçaklan 7.orunda bırakılmıştır. Arkast sahije 3, Sü. 2 de komutsnhfiı, Rhur havzasındakl düş^.sn harb sanayilnin tshribini hedef tutan huvük bombardıman plânmı şimdi tahakkıık cttirmiş bulunmaktadır. Khur lıavza'iinın 785 kilometre karesi öylesine talr.ib ediltniştlr kl, bir tek mühirb Arkast sahife 3. Sii. 5 te Essen'e yarım saatte 5000 ton bomba atıldı Basın ve haberleşme hiirriyeti davacıları, lotaliter rejimkMİıı âleti olan basmın hakikatleri gizlediğindcn, nıilleti yaianlarla aldattığmdan, barış bozganculuğundan şikâyctte haklıdırlar. Valnıı madalyanın bir de ters tarafı vardır. Alabildiğine başı boş bir basının b'*ncilik davalarına. özel menfaallere. şahsî kaygı ve ihtiraslara nsla âlet olmıyiirağını. yalana. santaja. bozsunculusa s«pLonclra 12 (B.B.C.) Amerika B.irleşik devletleri Dış Bakanı Mr. mıyacağını kimse yiizde yüz garanti edenıeî. Bu bakımdan basın ve yayın Stettinkıs bıigün Washington'da bir demeçte bulunarak, Almanyaya yüklehiirriyeti. iyiye de kotiiye de kullaıul tilecek harb tamirat ve tazminatını kararlaştıracak olan Birleşmiş Milletler ması mümkün iki yüzü keskin bir si Komisyonunun kurulduğunu ve bu komisyonun yakında Moskovada çalışmalâhtır. Marifet onu. toplıılUKiın hayıına larına başhyacağını bildirmiştir. Bu komisyonun kurulması Kırım konferaniyi ve ölçülü bir şekilde kullanmadadır. sı kararları arasında tesbit olunmuştu. Bir rejim için. basın ve yayın lıüılüğüııü bu çerçeve içeıisiııde faydalı kılma derecesi, başan ve iyiliğinin ölçiisüdür. Sahteleıi ve jalancıları dışarıda kalmak şartile her hakikî demokrasi. basın ve yayın hürriyetini esas tutma ödevindedir. Ancak bu hürriyetin gerçeklcpme derecesi ve şekilleri vere. halknı siyasî olgunluğuna. ekononıi ve kiiltiir durumuna. sosyal şartlara güve dep?ir. Demokrasinin dondurucu bir kalıp olmayıp, zamana, mekâna, kültür ve medeniyete göre mana ve s^kilce drğişen bir halk idaresi tipi olduğıınn umıtmaırıalıdır. 18 inci yiİ7yıldanberi liberalizmin dilek ve amaçları; fikrî bakımdan vicdan ve diişiince hiiılüğü; siyasî yiinden demokratik denetleme (murakabe) ve ferdlerin keyfi idareye karşı konınması; iktısadî cepheden de serbest rekabet ve dokıınulmaz ferdî miilkiyet esaslaWasbington 12 (a.a.) Amerikan rında toplanıyordu. Liberal demokra^i kuvvetlerinin Mindanao adasına çıktı£ı terin bir bütün nlaıak benimsedikleri bu hakkmdaki Japon kaynaklı haber.er. dileklerden hazılarını. sosyal ve ekoııo General Mac Arthur tarafından teyid mik tekâmülün yıpratıp eskittiğine ltiç edilmiştir. General Mac Arthur'vın bü?üphe yokhır. Bu da gösteriyor ki büdirdiğine göre, Amerikan kuvıeiieri bu tün milli ve hakikî demokrasilerin bir adaya cuma günü muvaffaSıyetie çıkbirine tıpatıp ııymasmı beklcmpk. doğ mıştır. Bu ada Filipin takım adalannın tıı ve yerinde bir diişiince olamaz. en güneyde olanı ve ayni zarrmnda Lulînutmıyalım ki koyu. ileri liberaliı zon'dan sonra en büyüğüdür. Dihnıan tnın bir adım otesi olan anarsi/nıin de mevzilerini altüst eden hava ve denız hiirriyet telâkkİMiıdeki esas. ferdî hak kuvvetlerinin müşterek bir bombaıdıların mübalâğasıdır. Anaı sizrade, rcut manından sonra, çıkarma adanın en lak düşünce ve hareket serbesflİRİni, güney batı doğusıında, Za'nbonga'iıin ahlâkî oleıınlaşmanın esas sartı sayıyor. yakınında yapılmıştır. Daha şimdiden Bu esastan yüriinünee, meselâ F.li*^ Zambonga üzerine yürüypn Amerikan Rerhis için her uyarlık (itaat), insıin kıt'aları, dört kasabayı ele geçirmişiir llktan va7;geçmedir. İnsanlık ülkii<;ii. lıer Bu yeni Amerikan çıkarmaları JavesinProf Dr. Yavuz ABADAN de Luzon'un kuzey bat:;mdan Minda Birleşmiş Milletler Komîsyonu seçildi, yakında Moskovada toplantılarma başlıyor Filipinler savaşı Japon komutanı: «Zafer için müsaid fırsat çıkmazsa ordumuz savaşa 10 veya 20 yıl devam edecektir» diyor Hindi Çitıide Fransız Japon çarpışmaları neyetimize başkanlık Pderek olan llariılvp Bakanı Ilasan Saka Ankara 12 (Hususî) SanFranciscoKaradenizde misli göıülnıemış ya gidecek heyetim;zin üyeleri henıen fırtına hemen belli olmvış sayılmakla beraber. İnebohı 12 'a.a.) DenizJe misli bu perşembe gününden sonra kat'î şekilde anlaşılacağı sövlenmektedir. Bazı görülmemiş bir fırtına hüküm ;.üri:ıekgr.zctelerde yazıldığı şekilde faıla !:3İabahk bir lıeyetin gondevümesi r.ıulıta Arhast tahi/e 3. Sı'i. 3 t« Kendi kendimizi tenkid: İzmir 12 (Telefonla) Kendisine svvelce bazı Bakanlıklarda yüksek fen m\i 'nendisliği, grup âmirîiği süsünü /ermiş, bu suretle Izmirde tanınmış bir ailsrun kızile evlenmiş ve şehrimizle civaı.ııda m'.ıhtelif dolandırıcılıklarda buhmmuş olmak'.a sanık Fa'nri Memduh Kes» esssen kingil'in muhakemtsine bugün de deAnkara 12 (Hususîı Dünkü kar iipisi tedir. "\^>ğan kar yüzündtn yüzünden kapanan Lalabanla ^Imr.lağ kapal; bulunan yollardaki karın yük vam edilmiştir. Arkcsi sdhife 3. Sü. 3 te ^ »ra^ındaki demiryoiu öğleye loçru Vir sekliği 3 metreyi bulmuçtur. aralık açılabilmiş, Erzuruın ve Diynrbakır trenile Aakaraya gelmişl?r<!ir. Diin hareket ettiâi halde yolıın kspanmasından geri dün<?n Zonşuldak trcni de yola çıkmıştır. Faknt son dakikada aldığım bir habere göre, battın bu kısmı tipiden tekrar kapanmış ve Tcnos ekfpresl kara saplanmıştır. Buranan imdad treni gönderiliyor. Anadoluda birçok tren hatları kapandı, Toros ekspresi kara saplandı, imdad treni gitti Karadenizde şiddetli bir fırtına var Izmirdeki meraklı muhakeme devam ediyor Ihracatımız Bir İngiliz gazefesinin yazdığı yazı «Türkiyeye yeni pazarlar bulmak İngilterenin vazifesidir» Londra 12 (a.a.ı Observer gazetesinin siyasi mııhaniri, Türk heyetinin Londrada bulunuşunu tefsir ederek şöyle diyor: «Türk heyetinin Londraj'i ziyareti, 1940 senesinde beş yıl için imzalanmış olan plânın yerine kaim olacak yeni bir anlaşmayı İngiliz Malij'e ve Hariciye Arkas\ sahije 3. Sü. 3 t« Hepimiz biliyoruz Otomobillerin 3 gii'ide 20 litre «oh.ij« 3, Sii. 2 d« FUipinlerde vâzlyeti fösterir beıı^in aldıkîaruıı biüyor mdsunuzl Biliyoruz. Bıı kadar br>!i:ir.Ie bir otorjıo^'.iin :/iiıırie ancak 20.7O kilometre ynpalıiieceğnıi büiıyor musunuz? Biliyoruz Isianbul tçin, înt kilometre iti'ktarınm, bir otomobili, yalnız btr deja Fntihten Şişliye götüriip geri döndiirTneğe yeteeaıini biliynr nıusnnKZ? Biliyorıız. Holhuki biifün otomobiUerii, g"mbirçr,k defalar. Fatihten Şişliye kadar ffirîip geri döııciiifcîeriııi biîiyor ?nnunnz? Biliyoruz. Otomobilin benzinniz işVr)<?miyccecjini de fabü biliyorsvnMzdur. Elbette biliyonı*. Nedon sordunuz? Hiç.« Biz de biliyoruz da!. İstanbul havası!.