3 Haziran 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

2 I İltCİ Vll S a V I : 7 1 1 3 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: istanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298 İdare ve Matbaa klsmi: 2429924290 rİEKBE O T İ KRİZAJ1ffEM CEVDET KOTR MAD A M Aşk ve Igi omanı KatlM ışm KİTABM 191SOLOK &SIMEVİ İ3 I 944 Son tepe için savaşa hazırlık yapılıyor Almanlar: «75 Km. ilerliyen düşman henüz esas kuvvetlerimizle karşılaşmadı» diyorlar Roma muharebesi istJn EL Papanın nutku Romayı tahribe kalkışacak olanları tel'in Roma halkı top seslerine rağmen tiyatro ve sine. malardan çikmıyorlarmış Londra 2 (B.B.C.) Papa Pius XII bugün Vatikan radyosile bütün dünyaa yayllan nutkunda Pomanm tarihi. in en vahim anlarlndan birini yaşadu ğinl söylemiş ve demlştlr ki: «Bu mukaddes toprak üzeruıe el kaldlran her kim olursa olsun, dünyada nsanlarln ve ahirette Allahın indlnde ir ana katHi sayılacaklar ve eza ve cefaya müstahak olacak'ardlr. Papalı. ğln vazlfesi insanların konınmasl ve Romanin himayesile meşjul olmaktir. M itibarla, kilise bu şehrin eslrgen. ıesi için gayretlerine devam edecektir. Bugün müstakbel sulha ald meseleler e münakasalar artlk milletlerin dlkkatlni üzerinde toplatniyor. Bu milletler. en birçoğu ya genlş ölçüde bir zaferi 'eyahud tamamile yok edilmeyi beklL lar. Eğer bu fikir lrsanlarin kalble. ine işlemeğe muvaffak olursa makul ıir sulha mütetnayil olanlar arasinda ılle harbin daha çok uziyacağı hakkın. [a korkunç bir kanaat doğurabilir. Bu Ikinci cep Amerika Harbiye Nazırı "Her şey hazırdır,, dedi İngiltere Bahriye erkanı da çok gecmeden harekâtıtı başhyacağını bildiriyorlar Devrâııı rulıu VeUetri'nin içinde çok şiddetli maharebeler oluyor, Ânerikalılar şehre girdiler ir devrimi meydana getiren sebebleri izaha yarayacak umumî bir tabir aranırsa, b> saca «tarihî bir anm »aruretleri» demek mümkündür. Her millet, hayatı boyunca, zaman zaman bünyesinde ban degigiklikler yapmağa mecburdur. Organize devlet sistemine dokunmadıgı müddetçe bunlara «yeniük», yahud «ıslahat» gibi adlar veriyoruz. Fakat devletin mahlyetl, yani sosyal duzenin özü de işin içine karıştığı zaman, tarihî anın şaşmaz zarnretleri, cemiyeti temelinden sarsacak, ona bambaşka bir istikamet verecekth. Bu zaruretler, iç ve dı? unsurlar adı altmda başlıca iki kısma bölünebillr. Ayrıca, her bölümü de sayısız unsurlarla zenginleştirmek icab eder. Fakat «tarihî bir anın zaruretlcri» tabirile hulâsa ettigimiz sebebler, ne kadar çeşidli olursa olsun, ne kadar derin kökMüttefik zırhlı kuvvetleri bir İtalyan fehrinin soltaklarında Iere dayanırsa dayansın, kendi bajlarına devrim yaratmaga gene kâfi değildirler. Napoli 2 (a.a.) Amerikan kıt'alan ölünciye veya esir oluncya kadar ateş Bu zaruretlerin kütle vicdanına girmesi, perşembe gtLnü saat 18 de Velletri'ye etmek emri ile burada bırakıjmı^ olan orada yer etmesi, kollektif bir devrim ruhuna yol açması ve nihayet o devrim ginnişlerdir. Bu kıt'alar Alman muka Alman askerleri bodrumlardan ve pennıhuııun da yıldırım hızını andıran vemet yuvalarmı temizlemege deram et çerelerden ateş eknektedlrler. Velletrlkendi oluşu içinde az çok bir organizas mektedirler JDüşman Suvvetlerinln kısmı de yakalanan esirler 6 muhtellT tümene kilUlsi mezkur kasabayı boşaltır.ışsa da Arkası Sahife Z. Sü 8 te yona kavuşabllmesi lâzımdır. Görülüyor ki, bir devrimi hanrlıyan şartlar, son derece güç ve kanşık köklere dayalıdır. Bazan, bunlardan bir eoğu bir araya gelir; köhneleşmiş olan sosyal bünyenin degişmcsi zaruretine inanmak gerekir. Fakat devrim heyecanı kütle rnhuna giremediği için, cemiyet, blr türlü köhne kalıbmdan kurtulamaz. Bir anın zaruretinl ifade eden devrim yılPapa Pius XII. larca gecikebilir. Yahud kütle heyecanı korkumm yerine şerefli bir «nlaşmanm vardır, fakat organize olamamıştır; bu kaim olmasl lâzlmdlr. Aynca bu anlaştakdirde derrim kof cıkacak, esfcimiş ve ma dahi muvakkat mahiyette ve yeni köhne nizam, genc fakat dfsiplinsiz hekarışıkllklar çlkaracak şeki'.de olraamo. yecanı boğacaktır. lldir. Bu anlaşma bütün milletleri harbden mes'ul tutulmaîarl esasma da. yanmalldlr. İyi bir suth ar.cak bütün Tarihte ün salnıış başarılı devrim ve milletlerin harbden mes'ul tutulmaları iııkılâblann parmakla sayılacak kadar az Arkast Sahife 3, Sü. 2 de olnıası, tarihî an zaruretlerinin çok nzun zaman fasılalan içinde birikmesinden ziyade, yukarıya sıraladığunu devrim Washington 2 (a.a.) Hariciye Na. şartlarının guçlugünden ileri gelse gerektir. İstiklâl Savaşile başlıyan Türk zirı Mr. Cordell Hull, tekrar gazetecidevrim ve inkılâblarınt, bu itibarla, ta lerle görüşmüştür. Bir gazeteci, nazırııhte sayısı çok az olan nıüsbet ve başa dan şu suall sormuştur: « Dünyayı idare edecek olan teşki. rıU devrimlere bir örnek diye gösterebiJiıiz. Cemiyetimizin iç yapısile birlikte lfitm kurulmasina dair proje hakkında dışarıdan gelen tehlikeler de 1919 da bir Washlngtonda müzakerelerde buhınma. bünye değişikliğinl zaruri kılmıştı. Bu ğa davet edilen üç devlet cevab verdiraruret, kütle vicdanında geniş ölçüde ler mi?» Henüz cevab vermediVerini bildiren yer ederken, Atatürk ve arkadaşları, bizdeki devrim ruhunu kendi oluşu içinde nazir, yaptlğl davetin Amerikan hüku. guurlandırmağa ve organize etmeğe mu metinin bu devletlerln lşlne gelecek en vaffak oldular. Üç dört yıl gibi kısa bir yakin bir tarihte bir konferans akdine Ankara 2 (a.a.) Büyük Millet zımanda iç ve dış düşmanlan ycnen, veya görüşmeğe başlamağa hazır olduMeclisi bugün Refet Canıtezin reislL sosyal yapımızın temel direklerlni baş ğunu İfade ettiğlni söylemiştir. Davet ğinde toplanarak Türkiye ziraî donatlm tanbaşa defiştiren, Türk bütünlii|iinc edilen üç devletin toplanma tarihinin kunımu lâyihasını müzîkere etmiştir. yeni ve taze bir hayat aşılıyan, işte o tayinl için aralarinda görüşmeleri Bu münasebetle söz alan Feridun cıevrim ruhunun şuurlu organizasyonu mümkündür. Fikrl Düşünsel (Bingöl) bu müessese. dur. Gazetecilerden birl, küçük milletleri ye verilecek inhisar hakkuıı.ı teşkilâtl temin için bir şey söylemesinin müm Arkast Sahife 3, Sü. 4 te Bugün de ayni ruha, ayni sunra ve ayni organizasyona bağlıyız. Şimdiye ka kün olup olrnadığınl Hariciye Nazlrın. dar başardıgımız ve şimdiden sonra ba dan anlamağl çok arzu etmiştir. Gaze. şaracağımız eserlerin de hep o kaynak tecl, bazl klmselerin küçük milletlerin lara aid olduğunu biliyoruz. İnkılâbcılık milletlerarasi teşkilâtta kâfl derecede vasfı, rejimimize bir eskimezlik, bir koh Arkast Sahtfe S, Sü. t de Amerika Hariciye Nazın Cordell Hull neleşmezlik imkânı vermi^tir. Basma ka'ıb dognalara saplanmak, Hindistandaki kast'larda görüldöğü gibl muayyen şekillere sarıldıktan sonra donhp kalmak bizim için yoktnr. Cemiyetlmlz hesabına lüznmln göriilen yenilikler olursa, sırası geldigi raman yapılacak, yannki hayat şartları öyle icab ettirirse, gerekli degişikliklerden kaçmılmıyacaktr. İkinci cephe için İngilterede son günlerde yapılan bfiynk manevralardan bir görünüş Londra 2 (BB.C.) Amerikan Hsr. lf olduğunu sSylemlş ve 1944 yıll biye Nazln albay Stimson, vukubula sonlarından evvel bu muharebelerin cak büyük muharebeîer İçin gerekli vukubulacağlna işaret etmiştir. malzeme ve ordunun tamamen hazlrlan. Arkası Sahife S, SiL 2 de Yeni vergi zamları İstanbul Defterdarlığı kanunun tatbikı için faaliyete geçti Millı Şefin Üniversiteye iltifatları Emniyet plânı Küçük milletlerin istikbali ne olacak? Amerika Hariciye Nazuinın teminatı ve Aaerikaa plânı hakkında yeni tafsilât tstanbul 2 (a.a.) İstanbul Ünıvers'.tesi Rektörü Dr. Tevfik Sa§laın:a, İstanbul Üniversitesinin minnettarlüc duygularını arzeden telgrafma karşılık olarak Cumlıur Beisimiz İnönü tarafmdan Yeni vergi zamlsrı hakkmdeki kanun yerde oturduklarından dolayı beyanna. aşağıdaki cevab verilmiştır: Resmî Gazetede intişar ettifinden Def. meye tâbi olanlar terdarlık dunden itibaren bunun tatbikı Arkast Sahife 3. Sü. 5 te 4 Gene kanunun 47 ncı maddesine için faaliyete geçmiştır. Yeni kanunun gore beyannameye tâbi olanlar ve bir en mühim kısmı 4565 numaralı kazanç de müteahhidler. kanununa temas edenidir. Buna nazarenYukarıda yazılı gruplara dahıl olan1 Gayri safî ırad üzerinden vergi lar geçen takvim yılı içinde odedıkleri veren mükelleflerden (cetvelde yerılı kira bedelleri kadar bir kazanç vergısi olanlar) vereceklerdir. 2 Gündelik gayri saft kazanç verenBunların ikametşâhları kendilerinin Ankara 2 (Hususî) Memleketimizin lerden (cetvele tâbi clanlar) ise bu binaların şayri safi iradı kadar sanayileşmesı yolunda yakın bir gele3 2,000 liraian fîzla gayri safl iradh Arkast Sahife 3. Sü. 3 te cekte talıakkuk edecek inşaat plânına Kurulacah fabrihalar İki genc kadın havagazile Mediste dünkü zehirlenerek öldüler münakasalar edildi Bir apartıman kapıcısının odasında vuku Ziraî donatım lâyi bttlan facia, knrbanlarının ölumlerinden hası Encümene iade 10 saat sonra meydana çıkarıldı Dün iki genc kadının ölümile netioelenen feci bir ha.vagazi kazaa olmuştur. Beyoğlunda Tarlabaşında Gonca apartımanmm kapıcısı Mahmed dün akşam 19,45 te Galatasaray polis merkezins müracaat etmlş ve kapıcı odasına misaîir gelen Sabahat ve Eliza adlı kadmlann ölü olarak bulunduğunu bildir. miştir. Adliye tabibi Kamil Ünsalan ve nöbetçl müddeiumuml Hilml Davazlı vak'a mahalline geîerek tahkikata baslamışlardır. Bu kadınlann açık bırakılan h3va gazi nıusluğundan çıkan gaz teslrile zehîrlendikleri teâbit edilmlştlr. Her iklsi de 18 ve 22 yaş arasındadırlar ve hafif kadmlardır. Pacia meydana çıkanlmad3n 8 1 0 saat önce SkJüklerl tesbit edümiştir. Tahkikata ehemmiyetle devam olunmaktadır. göre Bakırköy ıplik, Kast&njonu kendir, boya ve apre, İzmıt üçüncü kâğıd, Karabük ateş tuğlaa ve cüruf, çimento, Ankara tuğla, klremid, Karabiüi doküm ve çeşme boru, Gemlik sun'î yün, Gemliîc karbon ve sulfur Karabuk elektrot kömürü. Kayseri potasymn karbonat, r°çina, gliserın ve sabun fabrikalarile Karabük çelik haddehanesi, Karabük le\1ıa ve saç haddehanesi kurulacaktır. Karıbük kok fabrlîcası ile çelikhanesi genişlefclecektir. Sümerbank yeni sanayi mevzıılan fizerindekl tetkiklerine devam etmektedir. Kfirtajla ölttme sebeb olan doktor Cinayet ve intiharlara Davaya dün başlandı? doktor inkâr ediyor Kadıköy karşı mücadele çti. Enstitü Müdürü izahat veriyor Uzun müddettenberi hazırlıkİErı yapılan c İstanbul Üniversitesi Tüık Kri. minoloji Enstitüsü> faaliyete geçmlştir. Enstitü meclisi. Enstitü Müdürlüğüne seçılen Hukuk Faküllesi ceza hukuku Ordinaryüs Profesörü Tahir Taner'in reisl;ğinde ilk toplantısını yapmıştır. Enstitü meclisi, müdürden başka tktı. sad Fakültesi DeKanı Ordinaryüs Profesor ömer Celâl Sarç, Profesör Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Tıb Fakulte. sinden Ordinaryüs Profesör Fahreddin Kerım Gökay. Edebiyat Fakültes'rden Ordinaryüs Profesör Peters ile ProfeDr. Ntkolaidis sör Sabri Esad Siyavuşgil'den müteşek. kil bulunmaktadır. KUrtaJ yaparak 81üme sebeb Ens*itü Mudürü Profesör Tahir Tsner, e\velki gün tevkif edilen Dr. Andonaki kendısıle konuşan bir muharrinmize Kıkolaidisle bu kürtaja iştirakten serbest Enstitünün faaliyeti hakkında 5u izaolarak muhakemesine karar verılen dokhatı vermiştir: torun kansı TJraniya Nikolâidisin muha Arkası Sahife 3 Sü. 5 te Arkası Sahife 3, StJ. 4 t t Ancak, inkılâbcılık okunu çantannza koymakla iç ve dış bütün tehlikelere karşı kendimizi sigortalamış da sayılamayız. Atatürkün önderlik ettigi devrim ruhu rejimimize hayat verdiyse, bunıin devamı için, ayni devrim ruhunun millet vicdanında yaşamasına, bilhassa yeni yetişen genclere bu ruhtan geniş ölçüde bol bol aşi yapılmasma ihtiyac vardır. İnkılâblarımızın gölgesinde yaşıyan bazı zümrelere rejimci geçinerek rejimi sömörme fırsatı verilmemelidir. Altıokun hedef çizdiği prensipler sözde kalmamah, gözle görünür bir gayretle onlara dofrn adım adım yaklaşîlmalıdır. Ana vasıflanmızın mahiyeti her fırsatta sık sık halka ögretilmelî; sağdan, soldan bunlara eehne takmak Istlyenler başıboş bırakılmnmalîdır. tnkılâbcılık prensipimlzln RÜttiiJü ileri enrüşlü gayeden yukarıda hahsetmlstik. Fakat bn, hiç bîr zaman ablâkî bir opportünizmP vol Tcnrimalniır. Üniversite Kriminoloji Enstitüsü faaliyete iskelesinde öldürülen adam Katilin muhakemesine dün başlandı Köprünün Haydarpaşa Kadık57 iskelesinde, bu yıl kftnunusanı ayının sekizincı cumartesi günü ögle üzerı bir cinayet olmuş, îîalil Ali adlı bir Arnavud kansı ile evvelce münasebette bulunduğunu haber aldığı Burgaz vapuru Ikinci kamarotu Necmi adlı genci bıçakla vunnuştu. Karnından agır yaralanarak hastanede ölen kamarot Necmiyi öMunnekten İstanbul 1 inci Agırceza mahkemesine yollanan katlUn muhakemesine dün başlanmıştır. Kararnamede, kendlsinln ceza kanununun idam cezası yazılı maddesine uygun olarak muhakemesi ,ancak, buna sebeb olan karısile kamarot arasındakl vaziyetin tahrü mahlyetinde göeıönünde Arkast Sahtfe 3, Şü. 9 da NADtR NADİ Arkast Sahtfe 3, Sü. i te Profesör Tahir Taner Giinde 160 kuruş para... % 25 pahalıhk zammı... Her gün 20 kurus bahsis.. Ayda 5 lira da aile zammı... Her sene kıdem parnsı... Tatil gıinleriııde de ayrlca harçlık... Ekmek, yemek, elbise, şapka. palto da bedava... Oğlun bir zeytinyağı tüccanna damad mı oldu ku?Yok canım, tramvay biletçisj oldu!N