23 Mayıs 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SARI ODANIN ESRÂRI Eşsiz bir edebî Polis romam Fiatl 125 kuruş G Ü V E N Y A Y I N E V İ umhuriyel 21 inci yıl Sayı: 7102 İSTANBUL CAÛALOGLU Telgraf ve mektub adresi: Cunhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298 İdare ve Matbaa klsml: 24299.24290 ORTAOKUL TALEBELEGİNE Bek; GEON Çözülmüş ve B UG ü Yazan: R. Ö Aydmllk Basıme Salı 23 Mayıs 1944 Meclis Bütçe Müzakeresine Başladı aliye Vekilinin dünkü nutku Fuad Ağralı bütçeyi izah eden uzun ve etrafIı beyanatta bulundu «Bütçeleriıtin yarısından fazlasım vergilerle kapayabilen memleketler pek azdır. Biz umumî masrafımızın yüzde 95 ini vergilerle kapatacak ve emisyona müracaat etmemiş bulunacağız » Rana Jarhan ile Celâl Bayar ve Feridun Fikrinin sözleri Memurlara yapılacak yardımın az olduğu söylendi, bunlardan kazanc ve buhran vergilerinin kaldırılması istendi, ekmek istihkakının artırılması, fıkaraya şeker tevzii taleb olundu Müstakil Grnp y e n i b i r v e k â l e t i h d a s ı n ı i s t i y o r Ankara 22 (a.a.) Büyük Millet Meclisi bup.ün 1944 malî ylll muvazenei umumiye kanununu müzakere etmek üzere reis Abdülhalik Rendanln riyasetinde toplandl. Kürsüye gelen Maliye Vekili Fuad Ağrallnln beyanatmdan sonra söz TenkfcJtaetten istekler Bizim ilmem harb meydanlarını gezmeğe luzum var mı? I a kat adına ideoloji kavgası denilen bu savaşta, en az ideolojiden bahsedilen yerlerin oralan olduguna ben eminlm. İnsanlık kaderinin degişmez realilesi, her zan.an ve her yerde harbi bir ölümkalım muadelesinin yürek oynatıcı örtüsüne burumüştür. Milletler çarpışır, milletler boğazlaşır. Neticede zafer, maddi ve tnanevî şartlann uygunlarını kendi nefsinde toplamayı Arkası Sahife 3. Sü. 5 te Maliye Vekili Fuad Ağralı bilmiş olan tarafındır. Evet, harb meydanlannda ve savaşan V 9 m^llet saflannda ideoloji yoktur; ölum, yahud kalım vardır. Silâh sesi kesildiği zaman yenilen tarafın her şeyi kavbedeceğinl, yenen tarafın da her şeyi ka. 7*r,r4t*J&g&. •inTİrjTT'fT M HBlT R ' l ..»1barla karşılıklı harbeden milletlerin bir tek ülküsu vardır ve bu her zaman, her ycrde ayni ülküdür: Galib gelnıek! Kitabdan sokağa döküleli yıllar «eç nıiş sağlı, sollu birbirine zıd bir takım nazariyeler, artık bir kahvehane mevruu olmaktan bile çıkmışken bunlara ideoloji adını vermek ve bu nazariyelerden heyccan kaynaklan yaratmak hcvesine bilraem ne demeli? İstiklâl Mucadelesi yıllarında, yukarıda adı geçen nazariyelerin her ceşidl ortalıkta gcne vardı. Bu nazariyelerden birini veya ötekisini kendine ülkü diye tanımak istiyen adamlar da eksik dcgildl. Fakat Türk milleti bir tek ülkü peşinde idi: İstilâdan kıutulmak, istik. Iâle kavuşmak; kısacası düşmana faüb gelmek! Milletin bu aziz ülküsUnü damarlan. na kadar biitün varlığile duy3n eşsiz kahraman, Büyük Atamız, o zamanlar, vurdu kurtarmaktan, milleti istiklâline kavuşturmaktan başka hiçbir hedef tanımıyordu. Tanısaydı ne olurdu? Bn sualin cevabını hayal peşinde ömür tüketmiş biitün kumandanların, biitün ordnlarm ve büİstilâ başladlğl gün Müttefik askerlerden her biri yirmi dört saat İçin tün milletlerin tarihinde okumak müm. resimde görülen iki slradan birinin teşkil ettiği yiyeeek paketini taşıyacaktır. kiindür. Üç yıllık bir hasretten sonra Her paket okadar küçük olacaktlr ki palto veya pardesü cebine kolayllkla kona. Kadifekaleye ay yıldızh bayraiı diken caktlr. Paket su geçmez bir kutu Içindedir. Türk ordusn, Çanakkaleye vardıjı zaİhtiva ettiği maddeler iki çorballk un, on bisküvi, bir kurut^muş et parman, henüz Mudanya mütarekesi imza çasl, bir miktar tuz, sekiz on şekerli süt parçasl. İki parca üzümlü çikolata, bir Ianmamıştı. Dünyanın en parlak zaferli parça vitamİıJİ çikolat, iki paket çiklet ve dört parça şeker ile çaydır. bir ordusuna kumanda eden Mustafa • Telgraflar 3 üncü scfdfede Kcmal, bir işaretle bu orduyu karsı sahi'e ulaştırabilir, düşmanın arkasını bı rakmamagı düşünetrilirdi. * Onu, buna benzer coşkun kararlar almaga zoriıyacak sebebler çoktu. Zaferimjz dünyamn her tarafında derin akisler nyandırmıştı. Fakat O, en kiiçük bir ölçü hatası işlrmedi: Yurd kurtulmuş, Türk milleti istiklâline kavuşmuşta; Atatürk harbe son verdl. Memleket barış hayatına gîrdikten sonra, sağlı, sollu ideoloji heveslileri de şurada burada gene boy göstermekfen kendilerini alamadılar. Fakat Kemalist Türkiye, Büyük Atanm eizdifi ülkü voInnda adımlannı bir an şaşırmadı. Son yirmi fki yıl içinde basardıgroıız koca koca inkılâblardan her biri, sag ve sol tekmil ideolo.iilerin tcpnna birden tek başına üstündür. Atatürkün izinde yü. Ankara 22 (a.a.) Maliye Vekili bu. günkü Meclis içtimaında aşagıdakı be. yanatta bulunmuştur: Aziz arkadaşlanm; büyük dünya harbinin beşıncl yılını tamamlama& Içln bir kaç ay kaldığı bir sırada yükşç,k tet. kilî ve tasvib'nize arzedilmiş olan 1944 bütçesinde, bütçe encitaıeninin çok dik. katli ve değerli tetkikleıi neticesinde hükumotle mutablk olarak yapılan. değişlkliklerle bu bütçenin aldıgı son şek. le aid tahlil ve Izahlara girişmeden ev. vel bu bütçenin ana hatları hakkırjda maruzatta bulunnıak isterün. Arkadaşlarım: Şimdiye kadar beşer tarlhinin kaydetmediğl muazzam buhran içinde savaşan milletlerin cemiyet ve ferd itibarile hesaba sıgmıyan can ve alan hatibler aşağlda yazllı mütalealarda bulunmuşlardlr. Ali Rana Tarhan (İstanbul) Bütçe encümenine ve değerli beyanatta] bulunan sayın Maliye Vekiline teşekkür ettikten sonra bütçe hakklnda grupu' Sahtfe ZSu l d e ' Mill Uç yerde şaşırtma Reisicumhurumuz Ankarada taarruzu yapılacak Berline göre istilâ gününde Ruslar da taarruza geçecekler dün Garb iliinakalât Vekâleti aroı Şirketi Hayriyeye Anadoluya hareket ettiler müdür tayin etti A İstanbul ögretmenleri Millî Şefimize bir şükran telgrafı çektiler llk, orta ve hususl öğretim öğretmen ve müdih'leri dun öğleden sonra tstanbul ErkaK Lisesmde umumî bir toplantı yapm'flard'r. Bu topiantı. da, Reisicumhurumuz MıIH Şef Ismet tnönünün 19 Mayıs g^nçlık ve ?por bay. ramı münasebetile ırad buyurmuş cl. dukları nutuk okunnuş. Millî Şefımizin, öğretmenlere ve maarif ırer'sublarına \rşı vaki olan iltıfatlan bir kere daha tezahürata vesile c'mıtştur. Tcplantı so nunda, öğretmenİ3r ve müdürler. maz. Münakalât Vekâ'.eti, satın ahnması üzerinde temas ve müzakereler cere. Ankara 22 (a.a.) Reisicumhur İnönii tetkUderde bulunmak üzere bu ak. yan etmekte olan Şirketi Hayr'yenin şam garbî Anadoluya müteveccihen şehıimfeden müfarakat buyurmuşlardır. esasen münhal bulunan Umum Mudür. Reisicumhurumuz istasyonda Büyük Millet Meclisi Reisi Abdülhalik Renda, lüğüne Devlet Denlzyollarl Fabrika ve Basvekil Şükrü Saracoğlu, veldller, Meclis Reis vekilleri, Cumhuriyet Halk havuzlar Müdürü Remziyi vekâleten U Arkası Sahife 3, Sü. 3 te Parthi Genel Sekreteri, Parti İdare Heyeti azaları, meb'uslar, Generaller ve Vekâletleı yüksek memurları. Ankara Valisi Nevzad Tandoğan, merkez komu. tanı, Emniyet Müdürü tarafından teşyi edi'mişlerdir. îeşjî Şirket idare meclisi bugün bu meseleyi müzakere edecek Londra 22 (B.BC) Bugür avcı uçaklar himayesınde hareket ecen Aıne. ııka bombardıman uçakları Alnanjv.mn Kıel lımanım ve şimal Franssuaki nskerî hedeflei'i bombaladılar. İngüz hava kuvvetleri Almanvamn muhiı bir münakalât merkezı olan Dusburta h u . cum ettiler. Hanverideki hedeflerk Bel. çikadafei hava meydanlan da fc'hırr.a uğramıştır. Düşman sulanr.a genişölcüde mayin dökülmüştür. 30 İa^ilizu. Arkası Sahife 3, Sü 6 da Londra 22 (a.a.) Reynold's'de Max muhtemeldir. Balkanlarln dcğusunda çağı dönmemiştir. Pazar günü 900 den fazla Ameriin Werner yazıyor: bir Alman ricati Balkanlann batisin uçagı Alman münakale sisteminı tah «Rus tümenlerinin gelecek haftalar daki Alman ımüdafaalarını saracaktlr. rible meşgul olmustur. 20 Muttefik uça. İçinde aşağı Tunaya kadar ilerlemeleri Arkası Sahife 3, Sü. Z de Arkası Sahife 3, Sü. 1 de Nihaî taarruz için Tito'ya verilen ro Londra bildiriyor: «Rus tümenlerinin gelecek haftalar içinde aşağı Tunaya kadar ilerlemeleri muhtemeldir» Avrupaya yapılan hâva akınları Belgradın son bombardımanında 2000 kişi ÖITJÜŞ Askerî vaziyet Bulgaristanda neler oluyor? BUGUN Londra 22 (BBC) Stockholm'a gelen malumata göre Bulgaristanda \ u . kubulan son kabine buhranı, Sovvetler Birliğinin bir notası üzerine başgöstermıştir. Sovyetler Birliğı, bu notada Bul. garistanın, Almanyaya yaptıeı her yar. Tokto 22 (T.P.) Japon resmî ajan. dımı kesmesini istiyordu. Bunun üzeri sı Domei, pazartesi gunkü neşrıvatmda ne Almanyanın Sofya elçisi Niyabet maruf Japon mecmualanndan Meüıo Arkası Sahife 3, Sü. 4 te Meclisi azasının Führeri ziyaret etme. nun bir makalesinı nakletmektedir. Bu NADÎR NADİ Arkası Sahife 3. Sü. 3 te makalede salâhıyetli Japon şahsiyetleri, Japonyanın Anglo Amerıkanlara kaışı muhasamatın hıtamını müteakıto taleb edecekleri noktalan saymaktadırlar. J a pcnya tekmil Amerikan füosunun müsaderesini istemektedir. Eğer bunlardan batmlanlar ve hasara ugratılanlar olursa Amenkalılar on misli tasnninat vere. cekler ve baltalama hareketlerıne our"et Müttefikler: «Bunun da eden suçlular cezalandırılacaklardır. Ahakkından geldik» diyorlar merikan fılosunun tesellumu dolay.ı.süe hâsıl olacalc masraflar, bunlann tami. Londra 22 (a a.) Müttefikler şimdı ratı mütemadiyesı de dahil olduğu halglzli bir Alman sılâhının da hakkmdan de, birleşik Amerika devletleri tarafın. dan deruhde edılecektir. Amerikanın degelmişlerdır. Bu gizli Alman silâhı, elek. nizaşırı ticaret fılosuna mensub büyük trik cereyanile kontrol edllen pîânorlü gemiler dahi harb gemileri gibi mıjaınebombadır. Bu.ıdan bir müddet evvel bu Büyük ve çok güzel le görecek ve Japonyanın emrine âmade İtalyadaki vaziyeti gösterir kroki silâh kafıleler için hakikl bir tehlike kılmaciklardır. Kullanılmağa elverişli renkli karikatürü Müttefikler, cenub İtalyada bilhassa I mensub Amerikan kıt'aları Garigliano teşkil etmekteydi. Şimdi bu silâh tefer esliha ve mühimmat yedek mevcudu deniz hâkimiyetlerinden İstifade için lrmağınin denize döküldüğü yerden 14 rüatı hakkında ketumiyet muhafaza e . ı'â ., dahi musadere olunacaktır, Dördüncü sahifemîzde daha y u i i i i ı c ı u c n u c ı ı ı ^ ınyısı UcUld çok Tİrenien deniz klylsı boyunca ij.ui, brtlJa i u u ı ı ı a ; * , s u m n i uuyuııucı Km. u* ı ı u c ı Formia'yl, sonra Itri'yi ve jrı v*^ ' "" Arkası Sahife 3, Sü 5 fe 'öerUyorJar. B a «ureüe beşinçj, ordjjx a 1 ...,., Ajlçası Sah.ı}e. 3j i ü . 4 ie 1 Arkası Sahije 3. Sü. 7 de Italyada Müttefiklerin güttükleri hedefler Yazan: Emekli Genera! H. Emir Erkilef Kabine buhranı Rusların notası üzerine çıkmış Japonya galib gelirse... Japoıt gazeteleri Amerikaya yükletilecek sulh şartlarını ilân ediyorlar T o k y o n u n tahliyesi h a z ı r l ı k l a r ı Almanların yeni bir gizli silâhı Yıldırım harbi GEMAL NADİR'in t l A v Japonların kendi filolarına katmayı kararlastırdıkları Amerikan fılosu Pasifikte bir istirabat saatmde