12 Mayıs 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r BADYO AKÜMÜLÂTÖB D İNAM O ve motörlerdeki biitün elektrik techizatının baklm, ayar, ârlzalarlnln gideriL. mesini en pratik usulle öğreten OTOMOBİL TEKNİGİ J kitablnln ikinci cildi çıktl (250) kuruş Yazan: Em. Yar. Salâhaddin Eser İstanbulda: Milliyet, İnkılâp, İkbal, Kalis Ankarada Haşet Kitabevlerinde satlllr. 21 inci yıl Sayı: 7G9I umhuriyet İSTANBUL = CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298 idare ve Matbaa klsmi: 2429924290 ŞEHİR T1YATROSUNDA 17, 18, 19, 20 ve 21 mayis akşamlan 21 de ve 21 mayls pazar günü matine 17 de L52JSftnan ^Fee Nasalı Cuma 12 Mayis 1944 Krom meselesi Berlinin kararımız hakkındaki düşüncesi Bir yıldönümü Alman dün verdiği beyanat Türk İngiliz ittifakı İttifakın 5 inci yıldönümü «Ulus» un makalesi Ankara 11 (Telefonla) Turk Ingüız ıttıfakının beşıncı yüdonumu ınunasebetıle yaruıkı (Ulus) gaaetesandeki başmakalesınde Falıh Rıfkı Atay, anla§manın bir tarihçesını yaptıktan sonra ezcümle dıyor Ja: tBır ittifak ıçın ilk şart iki memleketin bırbirleri aleyhıne luç bir ısteğı olmamak, yalnız emnıyetlennuı korunmasında karşılıklı ve bırbirlerini tamam'ayıcı menfaatleri bulunmaktır. By şart ıiinci dunj'a harbinın bütün tahminleri altüst eden hâdiseleri arasında her turlü imtihandan geçmiştir. İngıitere anavatan adalan üstünde yalmz kaldıgı zamanlarda Yakınsark âlemı yukarısında Türkiye yıkılmaz kale gıbı durmuş, bütün milletlerarası munasebetlerınde İngiliz ittıfakını temel taşı saymıştır. Yakın ve Ortaşarkta ıhtılâller, isyanlar olmuştur. Muharebe talıhsızlüderi olmuştur. Bu zorluklarla çarpı^an müttefı^lerimiz Mezopotamya ve Suriye sınirları Arkası Sahife 3, Sü. 6 da İkinci cephe hazırlıg Molotof: "Bu cepheyi açmanın sırası geldi,, dedi Ânerikada bir iddia: "İkinci cephenin açılmasmda Roosevelt Churchill'den daha gayretkeşdir!,, K. 1 Balet: 6 tablo rkestra ve Koro Heyeti Afekatile büyük BALET Kadlkö^^^P îminönü Halkevleri Sosyal Yfr^n. Subeleri menfaatine. NumarBJH Iklar her gün saat 14 . 20 arasır.J^^J [tro gişesinde ve Saray [nda satllmaktadır. Alman Büyük EIçisi dün hükumetinin noktai nazarım hariciyemize bildirdi sozcusunun iirk İngiliz ittifak muahedeBerlin 11 (a.a.) Türk hükumetinin sine temel vazifesi gören muşterek beyannamenin bngün be son günlerde karşılıklı anlaşmalara ay. şinci yıldonümüdur. Harb boyunca bu kırı olarak Almanyaya krom ihracatmı gıine kadar butun canlüığını muhafaza durdurması üzerine Alman hükumeti eden bu kıymetli vesikayı bu vesile ile muahedenin ihlâlinden doğan durum bir daha hatırlamakla ona bağlılığunızı karşısındaki düşüncesini Büyük Elçi Von Papen vasıtasile Türk hükumctine gosterme'k istiyoruz. bildirmiştir. Türk ve İngiliz devletleri arasuıdaki Berlin 11 (TP.) Alman Hariciyemünasebctlerinin kısa tarilıini gözönüne gctirdiğimü zaman, iki miUeti karşılıkU sinln sözcüsü bugün, Büyük Elçi Von olarak birbirine yaklaştıran maddî ve Papen'in Ankaraya dönduğünü söylenıanevi menfaat baglannın sağlamlıŞını miş ve elçinin bugün Türkiye Hariciye iyice gorüp takdir etmemege imkân yok Vekiline Alman hükumetinin Türkiyetur. 1939 mayısuıda dunyanın manıarası nin Alman Türk ticaret muahedesi hiç de emniyet ve rahatlık verici bir ha hilâflna olarak ittihaz eylemiş olduğu vaya bürülü değildi. Milletler arasında tedbirler hakkmdaki nuktai nazann: gittikçe artan sinirlilik tezahürleri ber bildireceğini ilâve ttmiştir. Sözcü, Von tarafı kaplamıştı. Bir yandan barb ha Papon'In Türkiye taraflndan meydana Müttefiklerin ikinci cephe için hazırladıkJan Manşı gecebilecek zırlıklan devam ederken, bir yandan da getirllen bu yeni durum hakkında Al(yüzer tank) Iardan biri denizde nercde duracağı bilinmiyen iddialar or. man hükumetinin aldlğı ehemmiyetl talıfa yayılıyor, hattâ yer yer işgaller ve hılz vaziyeti bildlrmiş olduğunu İhsas Alman Büyük EIçisi Von Papen istilâlar birbirini kovalıyordu. Orta Av etmlştir. rııpada hüküm süren kaynaşmalardan baska, cenubda İtalya, tarihinde eşi görülmcmiş muanam bir emperyalizm davasına kalkışmış, dunyanın malı olan Akdenizi kendine hasretmek istiyor, bir sıçıama tahtası yapacagını söylediği Ar. navudluklan bütün Balkanlan tehdid ediyordu. Demokrasi âleminl temsil eden İııgiltere ile Fransa, bn mnazzaat kasırCtzaylr 11 (aa.) Franslz Js^işare ga karşısında yapayalnu ^^jJMİKtt* ı«Sisî5Iâ<^8SüîS!*Vceîsesinde Dahilîye sd y idilcr. Büyüklü küçüklü hemen bütün fComiseri Emmanuel D'astıer, mütaremilletler onlara yaklaşmakta bir fayda edenberi Almanların Paris çevresinde görmüyordu. Kimi kendi başının çaresi6,000 kişiyi kurşuna dizdiklerini söyni yalnızlıkta arıyor, kimi de beklemegi Stockholm 11 (E.P.) «Svenska DagÜçler meclisi, İskoçyadaki Polonya miş ve isgal kuvvetleri taraflndan ve snsmayı lercih ediyordu. bladet> gazetesinin verdiği bir habere kuvvetlerine mensub bir general. Orta Vrdpche Dordogne ve Corres vllâyetleİşte o sıralarda neşredilen müşterek göre. Sovyetler Birligi Polonya ile tekrar şarktaü Polonya kuvvetlerine mensub •inde yapllan cinayetlerl ima eylemişbeyanname, mnayyen bir bölgenin mu. münasebetlere girişmek üzere aşağıdaki bir general ve Leh komünistlerınden ir. Dahillye komiserl kurtuluştan sonMuskova U (a.a.) Sovyet tebliği: Alman tebliği ayyen şartlar altında müşterek jniida üç şartı ileri sünnüştür: General Berling'den teşekkül edecektır. • Fransanm yalnız milktin lradesile İa 11 mayista Tira^ol'un cenub batisınBerlin 11 (a.a.) Alman ordulari faası projesini ortaya atmakla Türk 1 İleri gelen Leh komunisüertnden Gazetenin verdiği malumata göre, bu lare edileceğini ilâve etmiştlr. DaMlİ da Dniesterin sağ kıylsındald köprüba başkumandanlığlnln tebliği: İngiliz ittifakına yol açmı? oldn. O ta birinin Londradaki Polonya kabinesine şartlar üzerindeki müzakerelere başlanşlnda kıt'alarlmiz düşmanm mühim pi Sivastopolun batisindaki keslmde rihten itibaren dört ay gibi kısa bir za kabul edilmesi, mıştır. Londradaki Polonya kabinesinde yade ve tank uvvetlerile yaptlğı taar kit'alarımızla Rumen dağ avcl taburlaman içinde yeryüzünde meydana gelen 2 Polonya başkumandanı General yakında değişiklilder olacaktır. Muhafaruzlan geri atmakla meşgul olmuşlar rl, dün düşmanln mühim kuvvetlerle şiddetli ve büyük değışiklikler, İngiltere Sosnoko'vskinin vazifesinden geri çekil zakâr milll partl azalarına, bu degişiklik dir. Düşman; insan ve malzemece ağır yapmış olduğu şiddetli taarruzları püsile hazırladığumz muahedeye imzamızı mesl, neticesinde iki veya üç nezaret tevdi okürtmüşlerdir. 20 Sovyet tankl tahrib kaylblara uğratllmlştır. koymaktan bizi menedemedi. 3 Başkumandanlık vazifesinin bir lunacaktır. Cephenin diğer keslrolerlnde mühlm edilmistir. Harb halinin beş yıldanberi gecirdigi üçler meclisi tarafmdan deruhde edilAşsğı Dniester üzerlnle Alman ve bir değişiklik obnamlştır. ArTcasi Sahife 3 Sü. 5 te tiirlü safhaları aşagı ynkarı günü gttnü mesi. Dün 74 Alman tankı tahrib edllmiş Rumen savaş tayyarecileri taraflndan ne denecek kadar yaiından takib ettlveya kullanllmaz bir hale getirilmiştb. müessir surette desteklenen tümenlegimiz için bnnlan ayrıca hatırlamaga Arkası Sahife 3, Sü. 2 de 45 düşman tıçağı düşürülmüştür. lüzam görmüyoruz. Fransanm çöküşü, Japonyanın harbe girerek Uzakşarktaki bütün İngiliz ve Amerikan üslerine el koyuşn, nibayet Akdenlz kapılarının devrilecek bir haie gelişi, İngtttere hesabına bu safhalann en korkunclannı teşkil eder. Bonlann hiç biri imzasını koyduğumuz İttifak muahedesine karşı beslediğtmiz bağlılığı koparamamış, verdigiStockholm 11 (E.P.) İsveç gazete olunmasına ve islmlerinln kars listeye miz sözden bizi döndürememiştir. Bir a lerinin Londra muhabirleri terafrrdon ithcline, Birleşik Amerika Hariciye Naralık her taraftan çatırdamağa bajlıyan perşembe günü verilen haberlere göre, zlrl Cordell Hull, muvafakat etmiştir. İngiliz İmparatorlnğTinnn temel direği İsveçten Almanyaya yapılan bilyeli ya İcabmda Amerika, son bir tedbir olaDe Gaulle böylelikle ayakta kalmış, aynca önemli taklar İhracatlnln kesilmesi için şid rak, İsveçe yapllan önem"i harb malzee komiserl, beyanatı slrasında fMütbir dünya parçası da harb ateşinin içine detli tedbirlerin tatbiki kararlaştırlİTnlş mesi sevkiyatınl da kesecektir. «fiklerimizin Fransayi açllk altında düşmekten bugüne kadar kornnmuştnr. bu'.unmaktadır. Bu karar bir yandan Portekizde infial zilmis bulacaklarınl şlmdiden haber Arada eriyip giden sıkıntüı yıllardan Birleşik Amerika Harioive NezaretUe Lİ7bon 11 (E.P) Portekiz gazete ermek borcumuzdur» demiş ve Fransonra, şimdi İngUtere kendini toparla. dış ticaret dairesi, ve diğer yandsn İn lerinin hepsi perşembe günkü nüshaız dahilî ordusundan şdyle bahsetmişmış, istilâya nğramak ve birden mah giltere Hariciye Nezareti arasında te larlnda Portekizin Almanyaya volfıam Ankara 11 (Telefonla) Evini bir lunan Hukuk talebeleri karardan sonra volmak tehlikelerini artık atlatmıştır. mln edilen mutabakat neticesinde ve madeni göndermesile alâkadar olarsk yabancıya fazla fiatla kiraya verdiğin (Yaşasm adalet) diye bağirdılar. c Fransanln dahilî ordusu, garb cepBunnnla beraber aradaki ittifak mna rilmiştir. Daily Sketch gazetesinde çl İngiltere hükumetinin yeniden bir teıesi"de savaşan yegâne Müttefik ordu dea dolayl Mülî Korunma iıahkemehedesini dış politikasınm esaslı prensip kaa bir yazıya göre, İsveçin Almanyaya şsbbüste bulunmasma ir.tizar etrr.ekudur ve bu ordu büyük bir yardıma slnde bugün muhakeme edilen Ankara lerinden biri bilen Türk hükumetL son yapüğı bilyeli yataklar ihracstımn tedirler. «Diario da Manha» îsmir,deki uhtacdlr. Ordunun teçhiz edilmesine Hukuk Fakültesi Dekanı Esad Arsebük krom meselesinde aldıgı hararla bir fe büsbütün yasak edilmesîne ve bu ke hükumet gazetesl şunlan yazıyor: «Biz ok geç başlanmış, bunda tam mâna 4400 lira ağır para cezasına mahkum edakârlık yapmış, hayatî Ihtiyaclanna rara muhalif hareket edüdiği takdirce, hürüz ve karar vermek serbestimizi ile muvaffak da olunamamlştır. Bu dildi. Muhakemede Esad Arsebük, evikarşılık sattığı bir malı Almanyaya gön alâkadar İsveç ticarethanelerlnin A her hal ve kârda müdafa? edeceğiz. Biz ırdunun Mareşal Tito'nunki gibi stra ni mobüyalı olarak kiraya verirken dermemeğe razı olmnştnr. Arkası Sahife 3. Sü. 5 te ej'.k bir yardıma İhtiypcl vardır. Bu 9500 lira sarfile kalorifer tesisatı yapmerikada mılunan alacaklarınm bloke İngilterenin en karanlık giinlerinde ıesele hakkında Israrla yapılan bütün mış olduğundan bunun hesaba katılmasl lâzım geldiğini ileri sürdü. Müdittifak muahedesine karşı gösterdifimiz eşebbüsîer cevabslz kalmiştlr.» deiumumi. kalorifer tesisatınm evin baglılıkla beraber, bütün harb boyunca Diğer taraftan Cezayir radycsıı İst'şatakib ettigimiz politika da millî karak Arkası Sahife 3. Sü. 5 te mütemmim cüzü olduğunu, mobilyadan ve teferrüattan sayllamiyacağmı ve Eterimizin değişmez vasıflan icabındansad Arsebükün aldlğı kiranm seneük dır. Arada geçen bazı sinirlilik tezahürtutarlnm mobilya klymetinin beşte cilerine rağmen İngiltereden de bugüne rinder. fazla olduğundan, kanun hükadar ancak dürüst ve sadık bir dosta kümlerine muhalif bulunduğunu anyakışan bir muamele gördük. Bununla ngiîizlerle Amerikalılar bir lattl ve Millî Korunma kanununun beraber, saym müttefikimizin gücü ve 30 uncu maddesi mucibince tecziyesini knvveti arttıkça Türk İngiliz ittifak anlaşma yapıyorlar, Amerika İstedi. muahedesinin zamanla kıymetten düşeılar Mısırda imtiyaz almıslar Neticede mahkeme, kaloiifer ırobilceğine ve bir gün tarihe kavuşacaÇına yadan addedilemiyeceğinden bir seneinanmak yanlış olur. İki miHet müte. Atina 11 (E.P.) «Standard OH> ve Ük kira bedeli olan 4800 liradan 400 liNADİR NADt California Oıl» nammdaki en büjük raslr.ln tenzilile suçludan 4400 lira para Arkası Sahife 3, Sü. 4 te Amerikan petrci şirketlerinden her cezrsl alınmasına karar verdi. 400 lira bahçe ve bahçlvan ücreti ckisi de Mısır hükumetınden petrol afriyatı imtiyazı almijlardır. Bu mü.larak tenzll edilmiştir. Mühkemede dinleyiciler arasında bulasebetle haber alındıtma göre, Mısjr ükumeti simdiden Amerika hükumeile harb sonrası petrol meselesinin tanzimi işini münakaşa etmek arzusun. da bulunmaktadır. Bilhassa Acem kör. Dünkü spor hareketlerinden giizel bir İntlba ezinden Akdeniz kıyılarma ksdar inşa Bakırköy birinci ortaokul spor bay kalarile bu toplantlya son verf.miştlr. dilmekte bulunan petrol nakil tes:sadün Barutgücü sahasmda s&at llkbahar atletizm müsabakaları tına dair hususların daha şimdıden ka. Şanghay 11 (a.a.) Central Pres? on beşte yapılmlştlr. Bu münaseİlkbahar atletizm müsabakaları önü arlaştırılması taleb edılmektedir. ajansının Kanton'dan öğrendiğine göre betle İstiklâl marşı söylenraiş, kız müzdeki cumartesi günü saat 13 te Fe Amerikaldarla Ingilizler arasında Mareşal Çan.KayŞek yanmda Sıınfo Ne havadîs var?.. ve erkek talebenin iştirakile bir de nerbahçe stadmda yapllacaktır. Bu bulur.duğu halde Moskovaya gîtrniştir. bir anlaşma akdediliyor Ankara Hukuk Fakültesi geçid resmi yapılmlştlr. münasebetle yapılacak üçüacü ve dörWashington 11 (a.a.) Dahüiye Na. ÇanKay.Şek. Çin Sovyet hudud Büyük renkli Beden hareketlerini umumî jlmnastik dür.cü kategori müsabakaları hazirana :ırı ve Harb Petrol Işleri tdarecisı meselelerile Kummgtan? ve Çîn ko Korunma mahkemesine verilmiş.i' karikatürü Daha?.. takib etmiş, Izci yarışl, slnlflar arssı tehir edllnlştlr. İT. Harold L. tckes'in bıldirdiğiie göıe, münist partisi arasındaki münrsebetler âlstli hareketler «e fttletiztn irde bulunaca^u;. 3. § 2 . 2 Û& **> rr* Dahası can sağhğı L. , 3. 5fc S t& « T Stalin'le Roosevelt arasındaki dostluk Amerikalı muharrir: «Stalin Churchill'e karşı daha az hayırhahtır» diyor Moskova 11 (a.a.) İngiliz krall altlncl George tarafmdan Sovyet ordusu mensublartndan bazilarlna verilen nişaslarla madalyaların dağıtılmasi için yapılan bir törende söz alan Hariciya Halk Komiseri M. Molotof demiştir M: t Müttefiklerin müşterek düsmana karşı birlikte ve azimie İndirecekleri darbelerin zamanı gelmiştir. Düşman yaklnda, müttefiklerimizle beraber İndireceğimlz darbelerin jiddetini hissedecektir.» İngillz büyük elçlsl Sir Archibald Clerk de şöyle demiştir: c Bu nişanlar, İki büyük millet araslndaki tesanüdün bir İfadesidlr., Arkast Sahife S, Su. 2 de mukadderatı Fransanm Moskova, yeni şartlar ileri sürmüş, görüşmeye başlanmış Sovyetler ve Polonya Kurtuluş Komitesile Müttefikler arasında müzakereler kesildi Times» Fransız Komitesine şiddefle hiicum ediyor Şark cephesinde Almanlar (Kırımda hâlâ çarpışıyoruz» diyorlar Nuhfar intihabi Muhtar ve İhtiyar heyeti intihabina pazar günü sabahı 8 de bsşlanacaktır. Üç yüz altl mahallede birer muhtar dört ihtiyar heyeti ve dört yedek aza İntihab olunacaktır. İntihab için sandlk yerleri, evrak ve defterlerle rey puslaları hazarlanmlştlr. Her mahallede halk Arkası Sahife 3. Sü. 7 de Berlin, aşağı Dinycsterde bir Rus köprü Pazar günü şehrimizde 306 muhtar başısının tasfiye edildiğini bildiriyor seçilecek Müttefikler ve tarafsızlar Âmerika, İsveçe karşı şiddetli tfedbirler almağa hazırlanıyor Ankara Hukuk Fakültesi Dekanı mahkum oldu Mahkeme evini fazla fiatla kiraya veren Dekandan 4400 lira tazminat alınmasına karar verdi Ankaraya giden sînîr toprağı Erzunım 11 (a.a.) 19 mayista Ankarada Millî Şefe sunulacak sinir toprağınl ulaştıraeak olan atletlerin ilk kafilesi bugün 11 de yola eikmlştır. 'oprak, Ebedî Şef Atatürk an Millî Müadele başlangıcmda oturduklari binaln bahçesinden alınmlştır. Cenub sınmndan gelen toprak Anteb 11 (a.a.) Hataydaa allnan ılnir toprağını vilâyetimiz İçinden geçirmekte olan atletler bu sabah 8 de buradan ayrılmışlar ve tezahüratla uğurlanmlşlardır. Antebli atletler bu emaneti vilâyet hududunda Malatyah tletlere tesllm eyliyeceklerdir. Petrol davası Ha çaldı... Ha çalaeak! GEMAL NADİR'in | YARIN | Mareşal Çan.KayŞek Moskovaya gitti Dekanı ihtikâr suçundan Millî