5 Mayıs 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHuRlYfcT 5 Mayu 1944 Şu Garib Dünya: 12 r^ X Kitab sohbeileri [HEM NALINA MIH1NA! Merihe gicîecek olsak arız ? neler gcrür ve Vazan: VVQL Son haftalarm çeşidli neşriyatı Manifatura yolsuzluğu Meseleye yeniden birçok tacirlerin isimleri karışıyor Atatürke Ağıt, Millete DestanTürk Milliyetçiliği Akba'nın serisi Hind Edebiyatmdan Nüıruneler Kadın Sultanlar «Ağıt» ve «destan» Türk halk edebiyatınin iki güzel nev'İdlr, Dlvan Edebiyatlndaü karslllğl «mersiye» ve «kaslde» dir; şu farkla ki «mersiye» ve «kaside» ler daha ziyade münferid hislerin, hattâ dalkavuklukların, halbuki «ağıt» ve «destan» lar halkm samlmî tahassüslerinin lfadesldir. Şairlerinln, çoğu defa, meçhul îîa'işl, bu «mahsuU lerln hakikî halk tabak?sinın müşterek hlslerindon doğuşundan ve hattâ misralartnin değilse bile kıt'alarınm, ayrı ayn iimseler tarafından söylenllmlş olmasindandır. Behçet Kemal bile, her lkl sekllde verdiği, lki nefîs ömeği «Atctürke Ağıt» ve «Cumhuriyet Dsstanı» halka, bihakkm, naal etmlş olmak lçindir ki «Arkarah âşlk Ömer» e izafe etmlşti. Nâzım Hikmetin Millî Mücadeledeki halk yiğitliklerine aid olarak hazirladığmı İsmail Habibin «Yurddan Yazılnr» ından öğrendiğimiz «Destan.nın takdlm şekli nasıl olacağlnl merak ediyorum. Bu destandan allnan «Hikâyei karayllan» bir Anteb menkıbeslnin harikulâde canll ifadesidir. Bu vadide hstırladlğım diğer İki eser Haluk Nihadin «Çaııakkale» ve İshak Refetln «Cumhuriyet» destanlarıdlr. Sayllan, sayilam!yacak kadar çok diğer şalrlerlmlzln, bu yolda yazılmlş eserleri V.T ml, bilmlyorum. Berün hadım olmamış! lm&n Propaganda Nazuı Dr. Göbbels, son samanlarda, Beriin valülgine tayin edilmi$tL Salı eiinü, bu yeni vazifesine başIıyan Doktor, blr hitabede bulunmuş ve şöyle demisi «Düsman, 1943 sonteşrinindenberi, bu 9tbx* yaptıgı agv tetfcifi akmlanna rağmen, Berlini hadun etmege muvaffak olamanuîtar. Bu netioenln elde edümesl, Berün halkının her türlü «ltayisin fevkinde olan kaiıramanbgı ve idare makamlarinın mesal ve basireti »ayesınde mümkün olabilmişttr.» 1935 yılının bngünlertade Wr Türk galetecner beyetfle beraber, Almanyada yaptifim leyahatte tanıdıtım ve «ekâsnu, toükal sörattal HMlerie görüştügflmtts sırada yaptıfı *am yerlnde blr müdahale fle müsahede ettl|lm Dr. Göbbela çok yaman blr Propafanda Naandır. O, badlselere hlç knlak asmaı; olarlara nyarak propagand» yapaca|wıa onlarra dlklne ffider. Hanl biıde blr söz vardır; «cemaat ne derse desln fanam büdljinl oknr» derler. İşte Dr. G6bbels de bn çe«Id bir tmamdır; Beriin halkı bombardımanlar lçîn ne derse desin e, jene bildiğini oknyor. Salih Mtırad Uzdikk Hindistandan Ticaret Vekâleti delâletile getirilip bazı tacirlere işletmek ve Ithalatçı birliklerl emrile tevai edilmek üzere verilmis. olan manifatura partilsMerih gezegeni ne oesamet ve ne de rinln piyasaya çlkarılması suretüe yaplcevher baklmından arza veya ikiz karlan büyük yolsuzluğun yeni safhalan deş olan Zühreye klyas edilemez. Bize meydana çıkmış, bir çok tacirlerin isimnazaran güneşten bir buçuk misli kaleri daha bu iae kanşmıstır. dar uzakta bulunan Merlhin çapi arz Merihin günlerl ve mevsimlerl bizim. Hadise üe alakalan yeniden tesbit eçapir.in üçte ikisi kadardlr. Arzlmızc'an kine pek benzer. 24 saat, 37 dakika ve dilen tacirler ftinci eli teşkil etmektedirdokuz defa hafif, aydan dokuz defa a 22.5 saniye tut&n günü bizimkinden bi ler. Bunlar asll ithalâtcllardan manifağırdir. Yoğunluğu (kesafetl) orz yc raz uzundur. Arz eksenimn (mihverınin) tura almı? ve satmılşardır. İthalâtcı firgunluğundan düşük olduğundan çekme 23 derece 27 dakika meyılli olmasina maların iddialan bu merkezde olmakla kuvveti de küçüktur. Yeryüzünde iki karşı Merih ekseni 25 derece 10 dakika fceraber tra iklnci ell teşkll eden toDtanmetreye sıçriyanlar Merih yüzünde almeyıllidir. Bu itibarla, 687 gün tutan cılarm bir kısmı bu malları aldiklannı tı metreye ve ay yüzünde on iki, on Merih senesinin 306 gün süren yazına da, sattıklannı da lnkftr etmektedirler. üç metreye slçrlyabillrler. karşı kışı, daha uzun (387 gün) sürer. Altı firma hakklnda yapılan tahkikat Bir molekül veya merminin yeryü Merih yüzündeki bu büyük mevsim devam etmektedir. ründen ftrllyabümesi için saniyede 11 değişikliği oranm iklimınde büyük dekilometre hlx kazanmasl lâzim geldiği ğişikUkler hasü eder. lstanbukm un stoku 160,000 halde Marih, yüzünden fırlaması İçin Arzm günes etrafmdaki eliptik mah. Baniyede (5) kilometrelik hiz kâfidir. reki bir daireye pek benzer. llkkânun çuvalı buldu Eğer Merih yerinl değiştirlp Utarld ayınd» güneşten olan me3afemiz haritstanbulun un stoku 160 bln çuvall yerine gelseydi atmosferinin mole&ülran aymdâki mesafeye nazaran yüzde bulmuştur. Getlrilen hububat temin leri kolayca uçar, giderdi. Merihln gü3 kadar kısadlr. İşte bundan dolayı kış edllen depolara dağltılmlştlr. Mevcud netten uzakta bulunuşu atmosferinin mehtabları daha parlaktır, Arzın jimal stokun bozulmamasl İçin halia iki kilo tamamen yok olmasina meydan vermeyarıın küresinde yagıyan bizler kış or un verllmeslnden başka ekmek lstlhkamlftir. Merih yuzunün Ültra vlyole ve tasında gün«$e yakın olduğumuz halde klnin da 50100 gratn kadar artırılması Ağıt ve destan hakkındaM bu mfllfiinlra kırmızı lualarla çekiUnlş lki fccenub yarım küresinde yaşıyanlar, gü İçin emlr beklenmektedlr. Değirmen hazalarl. intişarınl sevlncle karşıladığım togrannın yarimlari yanyana getlrilirse bir yeni eser vesilesile yapîvorjım. Her birincislne aid yarımın dlğerinden bü neşe yazın daha yakındırlar. Bundan lerde günde 68 bln çuval un temin lki nev'in güzel örneklerinl teşlyan yük olduğu görülüyor. Bu fark Meıih dolayı simal yarım küresinde yaz ve edilmektedlr. Bu unların blr kısmı ekkıj ayları arasındaM fark cenub yarım mek için sarfedilmekte. diğer kısmı da bu eserin, bir başka bakımdan kıymetl, yüzunde bir atmosferln mevcud olduküçüktür. stoka ilâve olunmaktadir. Bu kış hal Atatürk neşriyatı arasına glrecek clğunu v» bunun kalınlığini gösterlyor. küresindeki farka nazaran Binaenaleyh ikllmde büyük deglslkUlt kln hiçblr sıkınü çekmemesl İçin ted masıdir. Filvâkl, büyük kıt'ada, üç Merih yüzünü bize gösteren İşik, sey gBrmek Istiyenler arzın çimal kutbuna yüz küsur sahifelik eserin, taşımayl hak birler allnmaktadir. yare atmoaferinl iki defa katetmlş ol doğru değil, cenub kutbuna dofru gtt» ettr.lş ismi şudur: «Atatürk'e ağıt Un tevai emri geldî MUJet'e destan». duğundan bu atmosferde yutulan lsik melidir. Yeni ekmek kuponlarındakl U harfldalgalarl uzunluklanndan Merih atmosMEamafih, arz mehrcklntn dalreyt le hslka nüfus başina 48 kunıştan iki Arslan Atam, yigit Atam, er Atam, ferinin mürekkiplerlni kestlnnek lmpei yakın oluşu, ne de olsa, yeryüzün şer kilo un verilmesl Ticaret Vekâle Sen kalk topra£ından ben orda yatam! kân dahilindedir. Fakat ısığin bu anaM. Faruk Gürtunca, Atatürke ağıtde pek az değişiklik yapar. Fakat Me tlndec beledlyeye bildlrllmiştlr. Tevzllizi bir ?eyin «ksildiğini pek göstermirih için hal böyle değil. Arzın güneşten at gene bakkallar vasıtasll* yapılacak la bnshyan eserinln İlk faslında, o gün. yor. lerin içten ıstırabıni çok yanlk parçaolan en uzak ve en yakıA mcsafeleri a tır. larla aksettlrmeğe muvaff.ık olmuştur. Dünvenm en büyük rasadfoanesl olan rasmdaki fark, beş mllyon kilometreyi Amerika Birleşlk Cumhuıiyetlndeki bulmadığı halde bu fark Merih İçin Ham kauçuk sunstimallerine Müteaklb fasillar «Ata» nln doğuşundan başllyarak «Çanakkale» harikasuıa Mount Wilson rasadhanesi mükemmel 40 ır.ilyon kilometreyi g«çer. B.u halde karşı tedbirler kadar gidiyor. Sonra Mütareke ve o cihazlarlnı Merih atmosferlnde oksljen Merlh güneşe en yakın olduğu zam«n Son zamanlarda üzerlnde ehemmlyet hazln günler... ve su buharl araTiağa tevcih etmiş. Ok yüzü epey slcak ve uzak olduğu zaman sijene aid bir delil bulamadıklarına epey »oğuk olmuş olur. îşte bu fazla le durulan ham kauçuk münakasE'.arl Tannm, gcceleri gtin eyle blze. göre Merih etmosferindeki oksijen mlk sicakllk ve soğukluk Merih mevsimle ve ham kauçuğun kara borsa vazlyetl Eslr İstanbul, bağrı yanık Anadoîu, tarlnın yeryüzündekinin on binde bi rlnd« mühim değişikllkler yapar. İkli üzerinde görüşülmek üzere dün s'ıbah nihavet Mustafa Kemal'in «Ferdl milrinden fazla olmadlğlna hükmetmişler mirdeki fazla değişiklik, a n 'r. olduğu Bölga Snnayi Birliğind« blr topl'.ntı let» olarai ortaya atllişı ve bütün o yapîlrriştır. Uzun ve münaksşalı olan «hayall cihan değen gecm? günler», dlr. gibi. fakat daha büyük mikyasa, MeMerih atmosferlnde su buhannm rihin cenub yanm küresinde görülür. bu toplantı sonunda devlet dairelerl ve zaferler. İstiklâl Savaşı hikâyeierl.. llâh. müessesatın ham kauçuk ihtlyacının Şalr, eserinin sonlannda «Mehrredmevcud olduğunu bildiren bazı delilleBinaenaleyh Merih gezegeni de üze blr teknik heyet tarafından tyln edil ciğe» blr «Destan» yazmıştır. Deatanırin ortaya atllmaslna rağmen, bu rarinde yaşanacak lyl bir yer değil. Fa mesi ve verilmesl. bu mevzu tamamen nl, »öyle bltlrlyor: sadhane bu iddlenin doğruluğunu dikat oraya mutlak gitmek istersek yaz blr sanayl işl olduğundan münakasalarek isbat edecek deliller bulamamlştır. Sıjhnas tarihe yaptıfm lşler aylarlnın ortasında, öğle zamanlarında ra fabrlkasl olmiyan ve kara borssya Yeryüzündekl slcak ve soğuk mevSana tek admlı Mehmed demlfler, ve eJıtuvarınin blraz cenubuna inmeli kauçuk verdikleri anlaşılan klrrseleün slmler (yani yaz ve kis) Merih yüylz. Burada termaıretremU 16 civarini kahul edllmemesi, münakasalarda iha İsminl andıkça yürek demlfler, eünde de görülüyor. Bu mevsim değigösterir. Fakat, iyl blr yere konmu? ol 1e edileeek kauçuklar fabrikalarda iş Armağanım olsun sana bn destan. jlmlerinin gezegen yüzunde bazl değiYazik ki yerln tnüsaadesizllği bu güduğumuzun pek farkinı varmadan, ak lenlrken bir mütehassls heyetin konşiklikler yaptığı muhakka'ıtır. Meselâ, zel eserden daha faza parçalar almama şama doğru, hayal inklsarina ugranı. krolu kararlaıtirılrniştır. kig aylarında kutublarında görünen beimkân bulamlyor. Sözümü bltlrlrken Çünkü, sıcaklığı tutac3k etmosfer veyaz tepelerln yaz aylarında bulunmadlŞehir Meclisinde şu cihetl, bilhassa, söylemek lsterim: ya bulutlarln mevcud olrcıamaslndan ğım anlıyoruz. Bunlann buz veyt kar M. Faruk Gürtunea, eserlle, öğünedclayl yeryüzündeki çöllerde olduğu Vilayet Umumi Mecllsi dün rels vckili daha muhtemel olarak atmosferindeki gibi akşamüstü tltremeğe, donmağa Farukl Derelinin reisliğinde toplaruruş, billr buz zerreleri bulutları veya yüzündeki (Şaüe göre Türk şîlrlnde «hece» başlarlz. Güne? ufuktan çekildiğl za yapılan muhtelif teklifler aid old.ukları kar tarlalan olmalarma ihtimal verilroan termometreye bakmlş olsak Blfırm encümenlere havale edilmistir. Bu tek ve «cruz» diye bir mesele yoktur; bir tnekte ise donmuş karbon dioksid veya altında 40 dereoeyi gör'irüz. Kız «yin llfler arasında vaaife basmda sakatlanan yar,d& «hece» dipdiridir, öte tarafta BU buharından gayrl diğer bir cevher da ılık bir odada otururken birdenbire röntgen mütehassısı Dr. İzzeddin Tanere «aruz» da hayatiyet kazanmlştlr. Bu seol.nasl ihtlmall de vardlr. beble eserinde her iki şekle yer vermiş, dlşan çlkan bir Siberyaliya beczeriz. yardım yapılması ve şehircUik mütehasayrıca onlarl bir arada kullanr.nak hüMerihln İlkbaharında, tropik mıntaMerihin bize arzedebileceği en iyl ik sısı mimar Prost'un mukavelesinin bir nerini de göstermiştir.) ' kalannda ve cenub yarım küresinde sene temdidi hakkındaki teklifler de buteşekkül eden slyah lekelerin sonbaha lim işte budur. Merihin kutublarma • lunmaktadır. rlnda ortadan kalktığı görülüyor. Ev gitsek yazın termometrenin sıfırin alMuhterem AU Çetinkaya'nın İsminl Bundan sonra mazbataların müzaketlnda 70 derece clvarında bulunduğunu velce denizlerden lbaret olduğu farzetaslyan bir eser dikkatlmi çekti; isml: dllen bu feylere çimdi bu nazarla ba anlarız. Eğer seyahatimlzi Merihin gö resine geçilmiştir. Kalamış ve Kadıköy neşten uzak olduğu devirde yaparsak imar plânları üzerinde uzun münakaşa «Türk milliyetçiliği». Eser, Hans Kohn kılmiyor. Ortada bir hakikat varsa o <3a Ali bu lekeler renklerinln pek çabuk ve bu gezegen yüzünde slflrln üstünds bir lar yapılmıa, neticede Kadıköy rüıtımi ismlııde Amerikalı blr âlimlndir; nın Modadan itibaren Kalamisa kadar Çetln2caya, bu âllmin «Şarkta MİUİyetçok değişmekte olmasldır. Bu renkler sicaklık göremeyla. bir kaç ay içlnde mavimtrak yeşille Merih meskun mudur? Çok sorjlan uzatılması fıkrası maddeye ilâve surefile çllik Tarihi» lsmlle 1929 da nesrettlğl eserin, Türkiyeye aid klsmlnm müterkoyu kahverengi arasında değişmekte bu suaHn cevabını gelecek yaziya bl encümen mazbatalari kabul edümiştlr. cimliğini yapmlştır; blr büyük memledir. Bunlar ay yüzündeki, güneş işiğı rakiyorum. Vilâyette tayinler ket âlimînin, bizi alâkadar eden flklr. ni aksettirmiyen haklld su tabakasl gi, Salih Murad UZDİLEK tstanbul Vilayetinde yeniden teşkü e lerinden, umvmî efkârimizln haberdar dilen üçüncü Vali muavinliğine mülkiye olmasmı mümkün kllmakla yerlnde blr •• •• müfettislerinden Raifin ve Belediye mek hizmet ifa etmiştlr. Amerikalı âümin Türk mllllyetçilltubcusu Osmanın yerine de Dahiliye Ve•k Hawa adlı genc blr kadın, nüsafır tubcuus Osmanın yerine de Dahiliye Ve ğinin tarihinl ve tahUllnl yapan eserlnl olarak buhmduğu Beyoglunda Nane so kâletl Belediye şubesl müdürü ve İstan alâka ile okudum. (Hans Kohn) in Yaş sebze ve meyva tlcaretinde mü kağmda Zehranın evtnden iki yüz lirallk bul eski Emniyet müdür muavirü Eml müşahedelerlnde hakikat uyan kısimhim rol oynıyan, fakat yeni lhtikârla eşya çalmaktan tstanbul altıneı asliye nin tayin edildikîeri Vilayete bildirll lar. hakikate yaklaşan parçalar ve hakikatten uzaklaşan clhetler var. Am«mücadele ve kâr hadleri kararnamele ceza mahkemesince on bir ay ağır hapse miştir. rlnde yerleri olrrlyan madrabazlarln maîıkunı edilmiştr. Üçüncü muavin bilhassa tlcaretl tan rikaiı âllmin, hakikate llylkl veçhlle uyaır.amasl kasdî değildir, bilnıed'ğinbazılarlnln dün gene İş yapmağa teşebzim ve ihtikârîa mücadele kararnamesjfr Bir buçuk sene kadar evvel eroin dendir. Bilmemeslnin kabahati de büs ettikleri görülmüş, bunlar faalisatmak suçundan mahkum olarak Karsa nin tatbikı işile meşgul oıa yetten menedümişlerdlr. süriilen Cerad, sürgünden kaçarak IsHal Idaresi, İM esash kararm tatbl tanbula gehni? ve tekrar eroin sajmaga Harbin faydaları! kma başlamıştir. Her bahçs sahibi müs. başlamıştir. Yapılan takib neticesinde tahsll. bu durumunu İsbat etmek sar Cevad, Şükrü adında birine 10 gram eKarbin bin bir tile Hâlde eyrılan yerd« malmı bizzat roini 17,5 llraya satarken suç üstünde türlü faydasını sa. satabilecektlr. Bu suretle müsiahsil i yakalanmıştır. yanlar oldu. Hâlâ çln kabzimal veya madrabaza Ihtiyac if Eyübde Bahariye caddesinde Malta. da var. bnam evin. kalmamaktadir. o*lu mensucat fabrikasında çalışan Ha de aş, ölü gözünde Hâlde şimdiye kadar muarrele yap nife, dikkatsizlikle saclarını makineve yaş aramak neyse. mak hakkl yalmz 60 yazıhanenin n.üsmıs. Dünyanın altı Üstüne gelirken, vikaptırarak muhtelif ycrlerinden yara harbden fayda um. teciri olan kabzjmaltarm inhisFrmda mak da odur, ama, tammin de, ortahğa nizam vermeğe ksl. Ianmış, tedavi altına alınmıştir. İdi. Harlcten bir tacir Hâlde muemele eloğlu söylüyor igte. kışması, topal eşekle kervana karışmağa •k Harbiye, Şişli ve Maçkadaki baa ayapamlyordu. Bu Inhîsar kaldinlm:şt;r. Meselâ, sayıp dö benziyor ama, kazın ayağı öyle değilHâ! dlşmda yazıhanesi olan ve Hâl İ partıman ve e\lerin pencere ve balkTn küyorlar Harb için yapılan tJyysreler, miş; harb sonrası dünyasında, artık gıdaresine durumunu tesbit ettirenler de lanna asılan çamaşırlarm bir müddet harbden sonra bütün dünya gck.Ierinde, dasız yemek kalmıyacak, tursu lâpasın. mupn.ele yapabileceklerdir. tenberi kaybolduğu görülmüş ve bu hir "'7jr vızır uçacak. her türlü taşıma is dan asideye kadar, bütün yemekler, vi sızlıklan ucu çivili bir sopa ile Niko a leri, bunlar sayesmde yıldırım hızile tamin sayesinde, kanı üstünde rozbif Dört tüccar daha dün dında bir sabıkalınm yaptığı tesbit edi yapılacakmış. Maden kanunları iîmi öyle kadar bol kalorili olacakmıj. mahkemeye verildi Ierefe yaka!anmıştır. genişlemiş ki, harb biter bitmez, beşe. Saymakla tükenmiyor kü. Harb, meT'careti Tanzim ve İhtikârl Takib ir Ticaret Ofisi umum müdürü Ahmed riyet, hafiften sertine kadar, yeni yeni ğer bir nimetmiş de, evi başina çöken, Komisyonu dün de Vilâyette Vali ve Cemil Conk, İskenderun ve Mersinde inaddelere kavuşacakmış. Hele plâstik ailesi scn ferdine kadar tükenen, ge. Belediye Reisi Lutfl Klrdarın yanmda bjlunan Ofis stoklarını tctklk ettiktcn sanayiindeki ilerleme o dereceyi bul celi gündüzlü kâbus içinde çırpman, aç, toplanmlştlr. Bu toplantıda '.eytinyrSı, sonra Ankarada Ticaret Vekâletile t« muj Jri. dünya, şu badireyi atlattıktan susuz, perişan beşeriyet, bunun kadrini peyr:ir, sadeyağ ihtikârl yspan dört maslara başlamıştir. Bu temaslar Ofisin sonra, endüstride olsun, evlerimızde ol bilmiyormuş! öyle ya, eğer harb olma. tücccra aid evrak tetkik edilmiş, bun elinde bulunan ve şimdi tevzle tabi tu ızn, plâstik maddeden geçilmiyecekmif saydı da, günde Irinlerce rayyare yapıllar Millî Korunma mahkenıesin= veril tulacak stoklann tesbitl ve tevzi çekli Aşırı kısa dalgalar meselesl, harb saye. masaydı, barut dumanları cihan ufukla. sinde artık bir emri vakimiş. Televlz rından sıynldıktan sonra. dünkü mamu. mislerdir. !le alâkadardır. ycm, gerceıueşme satıasına öyle yaıtias relerin göz alabildlğine uzayıp giden mıs ki, insanlar, hasret kaldıkları sulhu, harabelerine, hangi tayyareler servet B UGÜN ^ ^ ^ ^ ^ ^ " " daha masa başında imzalan.'ken. kendı dökecek; plâstik maddeler sanayii dev gözlerile göreceklermiş. Harb, sulara adımlarile ilerlamese, sönmüj ocsklarSÎNEM A S I N D A venncıya kadar şifa dağıtmışmış. Harb da pişmez olan yemekler, hangi kabperisi, kılıcmı kımna sokup uıukların lara kotarılaeak; televizyon olmasa, gerisinde bir kayboldu muydu, artık, en insanlar, düz ovalar haline gelen çehlr. mikroblu bellenen su, Tajdelene taş çı. lerde, cinlerin top oynadıği; hangi vasıAsil, zensin ve güzel bir kadlnln kendine kartacak kadar sıhhi hale gelecek, Adem ta i]e seyredecek; vltamin, çelik kadar mahsus ask ve macera romanl. Baş rollerde: oğlu bu bakımdan da saadete kavuşa. kuvvetlenmese, aç dünya ne ile doya. LİDA BAAROVA GUSTAV NEZVAL cakmış. Hani şu, her derde deva, vita caktı? Bütün seanslarln yerleri numaralldlr. min adlı nesne var ya! O da, alfabe sı. Harbin faydalarmdan birl de, galiba rasile. saifı harb nUamında l#e karıa. minare boyu yükselen sanayi «ahann. Mekândakl seyahattmizl arzdan dişarıya doğru uzatlrsak ilk varacağimlz Istasyon Merlhtir. Gökte, nisbeten sür"atle glden, bu klnnızı renkli seyyareyi tanlmiyan var ml? Eğer Zühre arzln iklz kardeşl addedilirsa Merih, arzln îriiçük kardeşidir. Zühre, arzm slcak benzeri ise Merih de arzln soğuk bir benzeridir. Eğer Zühre, arzımızın pek eskl bir mazidekl halinl tesvir ediyorsa Merlh arzln pek uzak bir İstikbaldeki halini tasvir cder. bi, mefruz denizlere benaetümektedir. Bir vakitler astronomlar bunlan orman veya nebat âlemi addediyorlardı. Fakat sonradan yapılan İnce araştırmclar Merih yüzünün, ay yüıü gibl, voLkanik arazi ile kaplînniş olduğunu gösteriyor. Ay yüzü gibi, ölü ve kuru bir yüze yağan yeğmur sağanaklarının bu kara lekeleri hâsll etmesi İhtimal dalıilindedir. Havadan ve sudan mahrum dlyebileoeğJmİz Merihe gidersek oksijen torbaslnı ve su matralannı beraber almak lâzlmdlr. Yani, hayata pek de müsaid olmıyan bir yere gîd«ceğimizi peşin olarak bilmeliylz. U Kemal Salih Sel Hind edlbl ve fîlo zofu R. Tagore'un eserleridir. Bu eser, lerln, lngillzee n ü*halarindan tercüme edlhnif olmak blr ondan ziyade bizdedir. Çünkü kendl mahzur telâkkl edllmemelidlr, çünkü tnizi haricî âleme «olduŞumuz gi çoğu eserlerlnl hlndceden lnglllzceye bl» bildirmekte daima geç kaltnak çeviren, muharrlrln bizzat kendisldlr. taylz Bu eser, mütefekkirlerimizi alâÜç sene evvel seksen yaşinda lken 8kalandlrır, «Türk milliyetçiliği» ni ol len Tagore beynelmllel şöhretlerden blduğu gibl tanitmamıza vesile teşkil e ridlr. Dünya, esrarll Hind edeblyatınl, derse, Ali' Çetinkayanln yaptığı hizmet onun fcer dlle çevrüen eserlerile tanıkatmerleşir. (Eser «Hilml Kltabevl» ta mıştlr, «Büyüyen Ay» ve «Meyva Zatarflndan çıkarllmlştır.) manı» yepyenl çeşnlli birer şiir mecmuasidır. Hind şlirlnln en güzel, «n lçli örneklerlnden kırkı bu eserlerden ilklnde, «ltmlf seklzl lkinclslnde yer almıstır. * Y a z a n : »••^••••^"»• * «Akba Kitabevi» nln Tercümeler Serlsl 22 yi buldu. 22 nd kitab «Mayerling» dir; geçen seneler lç'nde, harüulâde blr kudretle canlandırılan filmlnl, çoğu İstanbul sinemalarmda gördüğümüz tarlh! aşk faclasl.. Eserln muvaffak tercümesini, lmzasinl yeni tanıdığlm bir kadın yapmlştu: Melek Erbllen. Tertib ve takdim güzelliğine blr de «k'saltllmadan tercüme» vasfinl ilâve eden bu seri eserler arasında, son haftalar içlnde, bahse firsat bulamadıklarim var. Bunlardan, lyl blrer întihab mahsulü olanlarınl, kısaca, anlatmak lsterira: Ru5 edebiyatmdan yapılan tercümelorden birisl iki clld hal'.nde tek eser, c'iğeri tek cild halinde iki eserdir. İki cüd halinde çıkanı, Dostoyevski'nin eseridir. Şöhretinl, değlşik ruhları tahlildeki kudretile kazanan bu edibden çevrilen esere «Vur Abalıya!» İsml konulmuştur. Tercümeyi Mümtaz Faik Fenlk, eserin franslzca nüshaslndan yapmıştir. Tek cild halinde lkl eseri lhtiv* eden tercüme İse (VâNu) nundur: «Karsllık Görmlyen Aşk» ve «Batak». İkislnln de müelllfl Maxim Gorkl'dir. İVü romandır, lklncUl piyes... Dlkkate değer taraf, romanln Gorkl'nin gencUğlnde yazdığı eserlerden blrl, plyesin İse ihtlyarlığmda ve ton gflnlerinde yazdlğı en son eseri olmesıdir. Bu lkl kltabın aynl cildde yanyana oluşu vs arka arkaya okunusu yalnlı Gorki'nin lkl devlrdeil telâkkllerlnl ve tekfimülünü gSstermekle kalmiyor; aynl zamanda mütercimin de dedlği gibl «O meçhur Rııs edebiyatınln, gene pek cnteresan Sovyet edeblyatuıa nasıl lntikal ettlğini» tetkik etmek iatlyenlere böyle bir imkânı veriyor. 8 Macar «debiyatindan verllen yeni blr nümune, bu lsde, galiba, tek salâhiyet sahibi blr muharrirln, Zahir Törüıaküney'ln tercümesidlr. Evvelce «ikl Eslr» 1 tercüme etmls muharrlrin bu defa lkl clld halinde çlkan kitabl «Asnn Kadınl. İsminl tasiyor. Müelllf Mihaly Földi'dlr. Eserln «asîc, İstırab, para ve mevkl hırsınin lnsanl nerelere kadar gurükllyeblleceğlni» gSsteren blr mevnıu var. J «İnsanlarl Seveceksln!» lslmll eser de iki clld halinde çlkmls ve almanc* aslından Bürhan Arpad tarafından tercürre edilmlştlr. Eserin muharTİri Erlch Remarque'dir. Hanl fu dünyaca tanınan «Garb eephesinde yeni bir »ey yok!» eserinln müelllfl, ı 5 F. Barclay'dan çevrllen «Karanlık ve Aydmllk» Isimli kitaba, dlkkati çekmek lsterim. Eserin lngilizceden tercümesini Ömer Riza Doğrul yapmiştır. İnsan ruhunun derin güzelliklerine ustalıkla nüfuz eden bu eserln tezl şudur: «Hayat karanlık olabllir; fakat ruh her karanlığa galebe çalmak ve lnsanı aydlnlığa çikaıinıak İçin yaratılmlştır.» lngilizceden yapılan tercümeler arasında. Imzasina en çok güvenilenlerden blrl de İbrahlm Hoyldir. Ba güven, onun iki vasfl sebebiledlr; İnglliz llsanlna ve edeblyatına derin vukufu vardır, blr; dürüst karakteri atlama ve kaçemak yapmasına müsaid değildir, lkl. Tercüme kütflbhanemlzla, Hind edebiyatmdan kazandığl dört değerli eser, onun tarafından tercüme edilmls, şlmdl bunlardan iüsinin yeni tabılarl yapılmiştır: «Büyüyen Ay» ve «Meyva Zareanı»... Gerek bu ikisl, gerek daha evvel İlk tabılarl yapılmis diğer İkisl «Bahçıvan ve «Gitanjali» meşhur Tsgore, «Büyüyen Ay» 1, çok sevdîğl iki yavrusunun, «Meyva Zamanl» nı da karlslnin ilhamile, çocuklarmı ve kansmı kaybettlkten sonra yazmlştir. «Büyüyen Ay» İn mukaddlmeslr.de: «Bu şilrlerin her parçaslnda çocuk sevAlmanlann dünyaca metjhnr tefkllatglsi nedir bllen, çocuğa hayran olan ve çılıfı, lntlıamı, Alman milletinin »ö« onu her türlü lncellklerlle anhvan bir dlnlerUSt ve dislplinl aayesinde, hava ruhun aklslerl vardır» diyen İbrahlm bombardımanlarmın mncib oldu»ra periHoyl, sözlerlne sunu İlâve edlyor: «Ta ganhk ve kan^ıklık Berllnde ve Almangore, bize çocuğu ananm gözlle, anneyl yada, mümkün oldaftv kadar, aırarl de. recede kalmiftır. Mütteflkler, Almanya.yı de çocuğun gözile göstermesini tir.» (Her lkl kitab «Remzl Kitabevi» bombalamasa basladıUan laman, Müttefik propaftuıdaa (a svall ortaya attarafından çlkarılmlşte.) miftı: Halk, tarlh! mevzular flzerlnde yazılmlş eserlere fazla rağbet gösterlyor. Ahmed Refik merhumun tarihî vakiaları güzel blr lfade ve renkli blr üslubla anlatan eserleri, zamanında, ne kadar çok okunmuştu? Ya rahtıetll M. Turhan Tan'ln tarihî hakikaüerden aynlmakslzin birer hikâye, ronıan hahnde sunduğu eserler?. YenUer arasında, l i l rahmetllnln açtlğı çığırda yürüyenler var. En çok dikkatl çekenler Feridun Fazıl Tülbendd, Resad Ekrem Koçu v ? < Ksdlrcan Kaflı'dır. Bu üçüncüsü. Osmanll tarlhlnln «kadin parmagı» sahlfelerl «rasuıda, yeni blr çalişmaya başlamlst». Bu sahlfeler Osmanlı tarihlen heyecanll külmlannı teşkil eder. Bu «parmak» larin fahlblerl klmlerdlr? Aralarında, en meşhurlarl on taneslnl seçen Kadircan Kafll, onlarin hayatlarinı . tarih! haldk«t]«rden ayrılmakslzin ayrl ayrl blrer roman haline koymustur. Bunlardan çıkan İlk İklsl tKCaem Sultan» ve «Turhan Suln Su tan» dlr. llkl kötü, iklncisl iyi blrer 1slm birafcmı? bu İH «ultanın iklsl de, aslllarinda blrer hirlstiyan kızı ldl. (Her Lkl kitab Yenf Mecmua neşriyatı arasında clkmljtjr.} «Aoaba Alman mllletl, hava bombardımanlanna karsı, Ingiliz milletinin tötmnkaTametl göıterebilecek miî» milletinin sotukkanlılığı ve inadı dünyaoa meghnrdnr. tngiiiıîer, bombardımanlara bo sofrukkanlılık ve inadcılık saciyelerfle mukavemet ettller; Almanlar da teşkll&tçılık ve dJsiplin rnbile dayamyorlar. . **s3 Dr. Göbbeis'in lddla ettitl (İM belkl hsva bombardımanlan Berllnl hadun edememiîtlr ımm» Alman ba«$ehrinln ban taraflanna inme lndiji muhakkaktır. Nitekhn her mefluç inaas» faadım deffldlr. MütteHk »|ır bomba fllolan, ntean ayı içlnde Almanya ile Alman i}^all altuıdakl topraklara 71,800 ton bomba »tmı?laniır. Bn yekfinda av bomba ve orta bomba nçaklannm attıklan bombalsr dahfl değildlr. Böyle oldujhı halde, her dakikada 2 tona yakm bomba atılmiftır. Berline yapılan bombardımanlara ffelince, Alman bajşehrine *tu tahrib hüctunlaruıın başladıgı 18 sonteşrJn 1913 ten 29 nUan 1944 te yapılan cündüz akınına kadar, Berline atılan bombalar 30,000 tonu bnlmu$tnr. Talnız bn •enenln ikincikânunnndj. Berline atılan bombalar, btttttn harb müddetinoe Almanlann Iıondraya attıklan bombaUnn agırlıfına müsavidir. Berline atılan 30,000 ton bomba, 10 onluk vasonlarla 30110 vagon dolnsn ancın ve lnfllâk maddesi demektir. Bnnlann İçlnde, 5 bnçnk tonlnk mütht) tahrlb bombalan da vardır. Buyflk blr şehlr olan Berllnl tamamlle yok etmek çin, Müttefik hesablanna eöre 50 (9 bln ton bomba atmak i>Timıiır Bütün bn hesablara ve atılan bomba. lara rağmen Beriin, henüz yagamakfc». dir. Fakat son samanlarda sehrl rfren arafşıalar, o jüzel ve mamnr Berllnln pek feci blr hale reldiflni soylflyoriar. Dr. GobbelsMn, hava hücmnlan Berllnl hadnn edememl$tlr, dlye tvtlnmeai, Mttteffldere bfa* nevi meydan oknmadn* ve onlan, aehre blr S0.0M ton bomba daha atmaga tesvik edeeektir. Kemal Salih SEL Vagon ticareti yapanlar Vagon tlcaretl yaparak ura harlci vagon tahsls etmekten, bu 1« İçin rüjvet almaktan vt rüşvet vermekten masnun buhınanların muhakemeslne îstanbul yedinci asliye ceza mahkemesince dün akşam devam olunmujtur. Devlet Deanlryollan 9 uncu Işletmeei mensublanndan İM memurun mevktıfen ve lkl kumüsyoncunun da gayrlmevkuf olarak yajjılan muhakemelerinde; dün akşamki celaede, davanın 41 sahldinden 10 tanesi dinlenllmiçtir. Dinlenüenler arasında sündl Devlet Demlryollan umum mtidür muavlnl ve evvelce teftlj heyetl relsl bulunan Gallb Oüral ve müfettlalerden bad a n vardır. Bunlar. ldarece yapılan tahklkaü anlatmıslardır. KinJn muhtekirleri mahkum oldular CUNHURİTET Halde alsnan yeni ve mühim tedbirler KUÇUK HABERLER fflloau 72 llradan satın aldıklan kinini NBshan U knrnstor. zinclrleme suretile kilosu 400 ve 443 llradan satmağa teeebbüa ettikleri ve yanm kilo klninl satmaga tesebbOs halinde Bir ayhk • 300 Kr. 600 Kr. yakalandıklan fleri surülen üç kisinln üç ayhk 800 » 1600 » muhakemesl bitmistir. tstanbul birtnci Altı avlık 1500 > 2961 » milll koTunma mahkemesl, bunlardan ASenellk 2806 > 546* • gobu 6 ay agır hapse ve 500 llra agır para cezası ödemeğe. Jirayeri 8 ay agır hapse, 300 llra agır para oezası ödemeğe Gazetemize gönderllen evrak ve vanlar mahkum etmlşUr. Maanunlardan Ab neşredilsin edümesln lade edilmez Te •lullah da beraet kazanmıştır. «ivamdan mes'uHvet kahni nhmmas. Abone şeraili »»*• ili * Dikkat FECELI KADIN da. dünyayı iskambil destesi gibi, bir de yok. Olema bllir, elbette. Belkl mudürtüşte yıkıp yıkıp yeniden kuruver zıblık olsun diyedir. Bir de başka iddia var. Gene tecrübe. mek olacak. ye dayanıyor. Memeli hayvanlar, renk. Hayvatılar ve renkier leri birbirinden ayırd edemezlennis ama, Hayvanlar renkten anlar mı, anlsmaz her renğin koyusile açığını sezerlenniş. mı? Anlar diyen de var, anlamaz di Meselâ, koyu sarıyı açık sarıdan ayırır, fakat, bunlan da, öteki renklerin hepyen de. Biçarelerin sini de. gat, koyu kül rengl. açık kül agzı var, dill yok. rengi görürlermia, Kendilerine sorup Renkten anlıyan hayvanlar, yalnız ba. anlamak kabll delıklarla böceklenniş. ğil. Onun için uleIşin ilim tarafmı bırakalım; kendimanın sözüne inansine eşrefi mahlukat adını takan Jnsamaktan başka çere nın bu hüsnü teveccühü, hayvanların kalmıyor. her duygudakl mükemmelliğl karşısın. En yeni iddiaya da. kuvvetini kaybediyor. Avını yüzler. göre, konuşan hay. van bir, maymun İM, müstesna, geri ce metre uzaktan sezen aslan; larenin, kalan bütün memell hayvanlar, renk konsol altında sindiğini üç kat aşağıîıedir bilmezlermis; her sey. tıpkı bir dan farkeden kedi, uzağı görmek içm fotogarf adesesi gibl. açık kül rengi ile gözüne gözlük takmağa, koku almak koyu arası, karanın türlü derecelerinde için, burnuna mantol çekmeğe mecbur olsaydı, aç kaldığının resmlydi. Varsm görürlermi|. Meselâ, Ispanyada güreşen "bofala. renk nedir bilmesinler. Biz billyoruz da, rın, kırmızı beze saldırışları, renkten dünyayı, hayal alemlnden bagka zaman dolayı değilmls; hayvan, burnunun u pembe gördütümüz var mı? Gün olucunda hablre sallanan bu münasebetsiı yor, Adem oğlu bile, sorsalar, koyu kül bez parçasma sinirlenir de, ondan azar. rengl İle karadan öteye geçemtyor!.. mış. Pekl ama, meselâ çaylak, uzsktan gözüne llişen kırmızı her şeye atılır, o neden? diyeceksiniz, Bunun cevabı b^n. Bu da var yan bu dilsizterden esirgediğl baa tmö. yazlara karşıhk, tabiat, fazlasile hüner. ler ihsan Kmi), Midesi bozulan, barsaklarından ra. hatsız olan kedi ile köpeğtn, dağ bayır dolaşıp, müshilinl tabiatın kırlara ot. halinde serdıği ec zaneden tedarik et tiğini hep biliriz. Derler ki, yırtıcı hayvanlar, bir av yakalayıp parçaladı mıydı, önce, kara. ciğer. akciğer. böbrek gibi iç aletlefinl yermiş. Bu, rasgele bir sey değil, vita min ihtiyacıymıs. Vitamlni, insanlar, ye. ni yeni öğreniyor. Maymun, öldürsenlz pirinç yemez. ü zakşarkta birinç tarlalarını altüst edişi, azizlik olsun diye. Yememesi de, piıin. cin vitaminsizliğinden Hcrtumundan yaralanan fil, doğru ba taklığa koşup, yaralı uzvunu balçığa daldırıyor. Yara sıvansın da, kanı dur« sun diye. Sonra, vahşi ormanlardakl hayvanların bir marifeti daha var. Yaralannı tedavi için, üstüne kurdlar, böcekler koyuyorlar. Kangrenl önlemenin birlcik çaresi. Ya gtines banyosuna ne demeliT Bu da maymun ieadı. Sürü sürü toplanıp, maskara suratlarını kırpıştıra krpıştırs ısınıyorlar. Bir zamanlar, biz maymun. danız, maymun bizden, dıyenler oldt idi. Bilmem ki, inansak mı acaba? Ebesla dünyay» gelip, heklsnsiz yagu H. V.