24 Şubat 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

24 Şubat 1944 CUMHURlYET Eden'in beyanatı Sıılh siyasefinin bugünkü durumu eçen Büyük Harb sıralannda Amerika Cumhur R*isi Mr. Wilson, meşhur prensiplerinl neşretmiş, dünyanın tekrar harbe tutuşmasına engel olmak için bu prensiplerln tatbikından ve her milletin kendi hududlan içinde yaşama hakkını tanımaktan başka çare bolunmadıgını en geniş ö'cüde yaymafa ehemmiyet vermişti. Gaiib, mağlub bütün milletler bu prensiplerden istifade edecek, harbl şu veya bu millet değil. fakat demokrasi kazanmış olacak ve geçen Büyük Harb bn sayede «harbe son veren harb» olarak tarihe geçecekti. 1918 senesinde harb talihinin dönmesi üzerine Almanya ile Müttefikleri bu esaslar dairesinde muamele görecekTerine inanarak sulh istemişler, vVilson sulh yapmak için Avrupaya geldiijs zamnn bir «dünya kurtarıcısı» gibi karşılanmış, fakat sulh konferansı kuuılduğu zaman prensipler deül, ihtiraslar ve kinler hüküm sürmüş, graiibiyet sarhoşlugu akıl ve iz'an icablannı çifcne. miş. ve yapılan sulh muahedesi bujiin: kü harb n tohumlarını ekmiştl. Fak.ıt ronrnkkak bir şey varsa, Amerikamn tpkeffül etmis oldugu samlan Wilson prcnsiplerinin. jrecen Büyük Harbi kıs.ıltan ve snlh istegini kuvvetlendiren âmiller arasında yer aldığıdır. Bu yüzdpn magliib mulnrib'erin hep=i de W>1. son prensipleri dairesinde sulha talib olmuşlar, fakat nrartuklarının tam zıd• dile karş.ılas.mış1ar ve bu yüzden buffünkü harb patlak verrniştir. Uç devlet arasında henüz elde edilemiyen anlayış birliği lara göre tanzlm etmenin ne kadar güç olduğu anlaşllır. Bize yardinı eden şey bu üç devletin ve Çlnin harb bittikten sonra devamlı bir sulhun kurulmasl ve komnmasl husUsunda esaslı surette menfaattar olmalarıdlr. Birleşik devletlerin dünya işlerine alâka göstermelerinden dolayı bahtiyanrn, Çünkü, bu, beraberlik icabıdır. Bazı hususlarda mutabık olmasak ve münakaşa edecek ofeak bile, Amerikamn dünya işlerine alâka göstennesi son defrece arzu edılir bir şeydir. Bunun plbi diğer büyük ortaklanmızın da şu işlere ilgi göstennesi ayni derecede arzu ettiğimlz bir husustur. Harbden sonra Rusya kendi kaleleri içine çekilecek olur&a bunun devamlı bir Avrupa sulhu lehinde bir hareket olacagını zannetmiyorum. Meclise bir nokta hakkında temlnat vermek isterim. Bu nokta, bugünkü müzakereler esnasında ileri sürülen en mühim meseleye temas etmektedir. Bazı hatibleri dinlerken, bunların, Tahranda veya Moskovada, müttefiklerimize Avrupamn bir kısmma hulul etmek hususunda şu veya bu şekilde taahhüdlere girdiğimize dair intıbalar veya şüpheler hasıl ettiklerini hisseder gibi oldum. Böyle bir şeyin kat'iyyen ash olmadığı hususunda Avam Kamarasına tenünaj; veririm. Nüfuz bolgeleri ayınnak hususunda her hangi bir şekilde anlaşmış değiliz ve bizden nüfuz bolgeleri kurulmasına razı olmamız istenmiş değildir. Biz hiç bir tahdid kabul etmedik ve bizden böyle bir şey taleb edilmedi. Avrupa işleri ve Avrupa milletlerile ilgilenen her hangi bir devlet tarafından her hangi bir nüfuz bölgesi kararlajtırılmış de*ildir. Avrupa bu son dört sene zarfında çok ıstırab çekmiştir. Vazifemlz geçen harbden sonrakinden çok daha çetin olacaktır. tstikbal ve banşm muhafazası için zarurl oldukça Müttefikler arasında dostluk tesis etmek için nüfuz ve tes;rimizden istifade etmeğe çalışıyoruz. Avrjpanın eski beraberligini yeniden bulması ve müstakil Avrupa milletlerinin kendi hayatlanna tekrar kavuşması için' nüfuzumuzu azaml haddine kadar kullanacagız. Meclise, Uerisl için blr çok zorhıklarla hayal sukutlanndan başka blr şey vadedemem. Bütün tecrübeme istlnaden söylüyonım. Dış politikanın Idaresi hîc bir zaman bugünkü kadar güç olnramıştır. Meclise arzettiŞim hedeflere varmak tçin bütün kuvvetimizi kullanacağv?. Muvaffaki^etsizlige uğramıyacağınıiza emin!m » lllllllllll Baştarafı 1 tnci sahliede nünde tutulursa dış siyaseti muvazi hat tedlr ve bütün kabine azasır.m tasviblle yapllmiştır. Başvekil, Almanyanın Atlpntik beyannameslnien İ'tifade etmek hususunda hak iddia edemiyeceğini belrtmek istemiştir. Bu suret'.e. galib devktlerin Almanya zaranna aıazı tas. hihlerl yapmalarlna Almanyanın mânı olcmiyacağlnl anlatmlştır. Atiantik beyannamssinde galiblere olduğu gibi mağlublara da ş^mil bir takım hükümler vardir. Me^elâ dordüncü madde bunlardan biridir. Bu hiç bir sü. retle değişmiyecektir. i'akat Almanyanın. Atlantik paktmın İster bu kısmtna, ister başka herhangi blr klsmına aiö vecibelerimizi kendisi içtn bir hak olarak İddia etmesine müsaads edemeyiz. Almanya bunu istiyemez. Dls politikada. ki bedeflerlmizden hiç birini gizlemiyorum. Bu harbden sonra sulhun muhafazası, rngiliz milletleri camiası ile Amerika ve Sovyetler Birliği arasındaki anlayış birliğine bağlıdır. Böyle bir anlaşmıya varabilirsek, nekadar güç olursa ol. sun aramızdaki bütün meseleler halledilebılir. Fakat buaa mu\affak ola. mazsak bence devamlı bir banş için hiç bir ümid yoktur. Fikrimce en esash mesele budur. Eğer bu üç devlet, dış politikaya rehber olacak müşterek prensipler kabul etmezlerse, büyük küçuk bütün devletler ıztırab çekecektir. Harb bıtince bizim bir nevi yarı inzivaya çekileceğimizden sorkuluyor. Biz Avrupada, kuvvetimizle mütenasib ro. lümüzü tamamile oynamağa mecburuz. Bunun bu meclisten işiiilaaesinin ve açıkça anlaşılmasnın faydalı olduğunu Mr. Churchfll, bunu çok iyl büdigi sanıyorum. için evvelki gün söyledigi nutukta bu Moskova ve Tahran konferanslarının noktaya işaret etmiş, Almanyanm gebir çen Büyük Harbde Wilson prensipleri gayesi, bu anlayışı ve müşterek politika kurulmasraı temın etmekti. yüzünden tesîim oiduğuna dair bir taBu toplantılarda, mevcud zorlukların kım idd'aiar ileri sürdügünü söylemls ve onnn İçin Almanyanm bn defa dn büyük kısmmın halledildiğini iddia eAtlantik bevannamrsine veya buna demem. Fakat bu konferanslardan ev. velki durumla sonraki durumu mukabenzer vesikalara tutunmasuıa Imkân yese etmek lâzımdır. Konferanslarda bcînnmadıgını. Müitrfiklerin Almanyaelde edilen neticelerden biri Lcndrada ya kTTşı her hanşri pakt veya taahhüdlc bir istişare komisyonunun kurulmuş bağlı olmadıkiannı tasrih etmiş vc olmasıdır. Bu komisyon gürültüsüz b'r böylece «kayıdsa, şarlsız tesllm oima şekilde çalışmaktadır. Ben bundan nın» roanas:nı an'atmak istemiştir. mernnunum. Çünkü böyle bir kom's. Mr. Churchill'in ba bahse ald söz!e ycnun bu tarzda çalışması daha iyidir. rlnden anladığımiz en mühim nnkta Alman askerl kudreti yık'ld'ğı zaman MiiUefiklerin geçen Büyük Harbde Müttefiklerin karşılaşacasjı iş çok muolacaktır. Bu işte şimdiden matfublara karşı ifa cfmedikleri bir ta azzam kım taahhüdlerde bulunduklan h.ilde epeyce terakki kaydedilmiştir. Bu vazi. bn dffa hio bir tMhhüdle bajlı olırm fenin ağırlığmı küçültmeğe teşebbüs d ' k h n ve ba*!ı oim?k istcmedikleridir. etmiyeceğim. Sadece umumt anlaşma esaslarma varabilmek için bile yenil. Bnnnn rrmnası ne olabiiir? m^.sl gereken bir çok güçlük'.er vardir. Mıglublann mukadderatı tizerinde Müttefik devletlerl birblrinden ayıran mutlak b*r tasarrnf sahibl olmak ve binlerce kilometrelik mesafeler göz ömagTublara «ölümlerden öliim bp|e....•»,ımıııııımiMimilllllllHII nin!» demek mi? Yoksa bunun manası Müttefikler arasında henüz bir sulh siyasetinin kararlaştırılmamış olduğunu üstU kapah bir tarzda hissettirmek mi? Maksad birinci şıkkı anlatmaksa bunım dÖTÜşen her milletin dövüş kud Sovyet elçisinin Ankarada retini, mukavemet kaynaklannı, hulâsa verdiği ziyafette Başvekil, harb jrücünü hazırian3ırmaktan ve onun hükumet ve ordu erkâni trin harbi uzatmaktan başka bir şeye yaramıyacağı şüphe götürmez. hazır bulundular Fakat maksad ikinci şık ise, son çünAnkara 23 (a.a.) Kizılordunun lerin hâd'seleri de bu noktayı belirt26 ncı yıldönümü münasebetile Sovyetmeğe yardım etmiş ve bu eksiUUğin İtıgiliz efkârı umumiyesince de hissolun ler Birliği büyük elçisi ekselans Vinagdugunu ve Ingiliz millctinin sulh siya radof ile ataşemiHter Liakhterov tarasetine lâyık olan değerm veTİ'm.enresi fından bu akşam Sovyet büyük elçlliğl yüzünden sızlandı£ım açığa vurmuştu. blnasında bir kabul resmi tertib edilmiştn'iiiz mH'etini bu yüzden sızlandıran tir. Bu kabul resminde Başvekil Şükrii fimil, yakın istikbalin ufkunn saran karanlıktır. Yani tngilizler de. harbi ka Saracoğlu. Hariciye Veklll Numan Mezanmak yüzünden doğacak dünyanın ne nemencioğlu, di£?r vekiller. Genelkurmay blçim dünya olacagını 5&renme% ve İkinci Başkanı Orgeneral Sallh Omurbile bile gaypve dogru Üerlemek Iste tak, diğer blr çok generaller, Müttefik mektedirler. İstikbali kaplıyan bu ka devlet'er büytrk elçlleri ve elçlllk erk&nı, ranlık sıynlacak olursa. bu hareket yal meb'uslar ve sair yüksek zevat hazır burız tnçiliz Tcillelini hoşnud etmekle Itmmuslardır. Suvarede Sovyet büvük elkalmaz. belki bu hareket harbl kısalt çilik erkânı ilk defa olarak ihdas ed^mlş maja ve bir an evvel sulha kavuşma|.> olan üniformalannı giymişlerdtr. Bu kabul resmi büyük bir dostluk havası içinda yardım eder. Mr. Churchill ise, ufku bu bakımdan de gec vakte kadar sürmüştür. Başkumandan Gl. Eisenhover ile İngiliz Yeni bir suiistimal Başvekili Churchill'in beyanatları arasındaha meydana daki tezad Amerika da hayret uyandırdı Milletler Cemiyetinin Baştarafı 1 inci sahitede söylemistir: çıkarıldı harbin biteceğini hesabiamsnın imkân. « Başkumandan 1944 te harbin kâzabir istatistiği Eminönü halk bhliği tarafcndan yeni sız olduğunu ve mületin, şeflerlnlıı söyle nı.acağınl söylemekte haklldlr. Şu kabir harne yolsuzlugu meydana çıkarılrnış ve işe Belediye teftiş heyeti ile Emniyet Müdürlüğü "el koymuştur. Mü. fettişler, Eminönü kaymakamUğmda diğer alâkadarlarla birlikte tahkikata devam ettiklerinden henüz kat'î netice elde edilmemiştir. Ihbar edilen şekil judur: tki şahıs resml bir dairenin mühürünü kullanarak, memleketine gitmek üzere yola çıkarılacak bazı kimseleria yolda ye. meleri veya burada bulunduklan müddet zarfmda iaseleri için geniş liste. ler tertıbile Eminünü iaşe memurluğuna getirmekte ve mensub olduklşrı müessesedeki hizmetleri nihayet bulan bu ejhas namına günde 400 ile 1000 a. ded arasnda ekmek almakta imişler. Bunlar, ayni zamanda ayrıca bu is için de Ofisten un alıp bucları da Sirkecıde Hocapaşada fırıncı Musiafa Deaize getırerek oradan ekmek hslinde Sirke. ci ve civarı lokantalanna satmakta imişler. Bu yolsuzluk bir rivayete göre bir buçuk, bir rivayete göre de üç senedenberi devam etmekte imiş. Bu sahtekârlığı yapanlar» günde 250.300 lira kadar bir istifade temin ettikleri söylenmektedir. Fühakika bu ış meydana çıktıktan sonra Sirkeci lokantaların. da ekmek buhranı başlamıjtır. Şimdilık bu yolsuzluktan mes'ul oiarak jandarmalıktan terhis edilmiş olan Pehlivan namile mamf Emin pglu Ahmed Şaşı ile diğer bir iki arkadaşı ve bir fırıncı vardir. Belediye mufettişleri bu ijle Be. ledıye iaşe memurlarının münasebet derecesini araştırmaktadırlar. Alâkadarlar henüz tevkif edilmemiş olup nezaret aL tına alınmışlardır. diklerine İnanmasl lâzım geldiğini bizzat heyan etmiş olduğunu soylemiştir Gazetçcilerden biri Mr. Churchül'in sözle. rirün Birleşik Amerikada hayret uyandırdlğlnl, çünkü bunların evvelce Başkumsndan General Eisenhower tarafm. n yapllan beyanatla tezad teşkil ettiğlnl bellrtmlstlr. Reis Roosevelt başkıımandanm ne sövlemiş olduğunu kendi kendisinden soıduğunu cevab olarak blldlrm'ştlr. *** dar ki kendisinin de söyedıği f;lbi bu iş için bütün Birleşmiş milletlerin gayretlerinl İki misli artırmalarl şarttır.> İki gün sonra. Amerikan B?hriye Nazlrl Albay Knox da ga^teciler'e yap. Uğl görüşmede Amerikan donanmaslnın. 1944 te nlhaî zaferin Mütfefikler tarafmdan kazanılacağlna hiç bir şüphe bırakmiyan bir muvaifakıyetîe harbettiğlni bildirmiştir. 31 birincikânunda Washingtondan gelen bir telgrafta ise şöyle deniyordu. «Amerikan donanması Baskomutaıu Amiral Ernest J. King, düa gazetecilere yaptığı beyanatta Almanyanm 19.44 te yıkılacağını beklediğini söylemlştiT. Amiralin ilâve ettiğine g5re, harbin başlıca yükünün Almanyanın Avrupadaki harb sahasmdan Pasifikteki harb sahasına götürülmesi için bir kaç aydanberi plânlar hazırlanmaktadır.> A l m a n l a r , n u t k u nasıl k a r ş ı l a d ı l a r ? Berlin 23 (TP.) Bugün Alman Harlciyesinde îngiliz Başvekili Churcnill'in Avam Kamarasındaki nutku hakkında sorulan bir suale cevabet, Churchilli'n nutkunun daha zJyade Sovyetlere hitab etmekte oldugu ve bu suretle Anglo Amerftanlann vadedilen iteincl cepheyi hâla kurmarruş obnalanndan dolayı Soryetleri teselli etmek ist«dlgi üexi EÜriilmü.ştür. sözcü bundan sonra demiştlr ki: «Churchill, Almanyanın kuvvetini tebarüz ettirmiş ve İngilterenin uSradığı büyük zayiata işaret etmiştir. Nutkun siyasî kısmmda Moskova ve Tahran konferansı neticeleTine olan inanını belirtmiş. yani Sovyetlerin bütün istediklerini tasdik etmiştir. Bunun böyle oldugımu nutkunda gerek Mareşal Tito'ya ve g€rek Polonyayı telmllı ederek Sovvet siyasetinin «doğu hududlannı emniyet altına almağa> matuf oiduğuna dair olan sözierinden istidlâl etmek mümkündür.> Ajağıda göreceğiniz istatistik Milletler Cemiyeti ekonomık araştırmalar bürosu tarafından tanzm edilmiştir. Bu bülten muhtelif memleketlerdeki hayat pahalılığı derecelerini tesbit et. mektedir. Elde edilen neticelera göre 1939 senesinde Isviçrede yüz kuruga satın her haogi bir madde bugün: Arjantinde 103 kuruş Almar.yada 110 * Yeni Zelandada 113 » Kanadada 118 » Avustralyada 122 > Cenubî Afrıkada 124 » Birleşik Amerikada 125 » Ingılterede 126 » Japonyada 130 > Isveçte 147 » Norveçte 149 » îsviçrede 149 > Darumarkada 150 » îspanya ve Portekizde 158 » Karne yolsuzlugu Harb ne zaman bitecek? Hangi memSekette hayat ne kadar pahalılandı ? Başkumandan ve arkadaşları neler söylemişlerdi? Kızılordunnn yıldonumu Slalin'in, Roosevelt'e mektubu Baitaraft 1 inci sahitede Churchill Polonyanın Almanyauın hesabna olarak batıya doğru genijliye. bileceğini söylemistir. Cumhur Reisi M. Churchill'in nutkunu okumak içüı henüz vaklt bulma. miş ve bu nutku okumadan evvel de cevab vermek istememiştir. Reis Roosevelt, düu, Sovyet Büyük Elçisi ile acaba neler görüşmüştür? Cumhur Reisi, Stalinin mektubur.da Polonyadan bahsedilmediğini söylemiştir. Reis, gerek Sovyet Büyük Elçisi Gromyko gerek Birleşik Amerikann Mcskovadaki Büyük Elçisi M. Haıri. man vasıtasile Stalinle ekseriya mtsajlar teati ettiğini söylemiştir. Bu gazeteci Reisten Stalin'in ken. disine iyi haberler verip vermed'ğıni sormustur. Cumhur Reisi Stalin'in kendisine sormuş olduğu bir suale cevab vermeğe uğraştığmı bildirmiştir. aydınlatacak bir söz söylememiştir. Bunun bir sebebi, harbin uzun sürmesi ihtlmalini tercih etmcsi ise, diger b,ir sebebl de Birleşik mllietler sırasında bnlu Ban milletlerin mukadderatmm da henüz kararlaştınlmamış olmasidır re Polonya bnnnn mlsalidlr. , Bu yüzden Müttefiklerin bir sulh siyaseti kurmalan için evvelâ kendi meselelerinl halletmeleri icab ediyor. Bunun ise kolay olduğunu gösterecek bîr emar e yok gibidir.. Polonya kabineslne Moskovanın himaye ett;ği unsurların alırunası reddedildi W»shington 23 (a.a.) Umumiyetle iyi haber alan bazı mahfillere göre, Moskova'rııa himaye ettiği Polonya müli komite azalarından bazılarınm Londradaki Polonya hükumetine a l n . ması teklif edlimiştir. Her ne kadar Ingıliz hükumeti bu teklifi kabul edilir telâkki etmişse de ınülteci hükumet bunu reddetmiştir. Şark cephesînde Baştarafi 1 inci sahifede Zitomlr uçak alanma yapllan ani blr hücumla 20 Sovyet uçağı lrrha edilmîştlr. Bereslna'nln cenubunda ve Vitebsk'ln cenub doğusunda bolşevlkleri mevziî taarruzlarl püskürtülmüştür. Fakat Roga. çefin şimal doğusunda döşmanm sarılan kuvvetlerile Inadb bir surette savaşl'Şimdiki vaziyet bu merkezdedir ve bu maktadır. vaziyet ancak harbi hızlandıracak maŞark cepheslnln şlmal keslminde İlmen hiyettedir. gö.ü garblnda ve cenub batlsında slynlömer R>za DOĞRUL ma hareketimiz plânlı bir surette devam etraektedir. Peipus gölünün doğusunda Sovyetlerin tekerrür eden taarruzları akamete uğratllmıştlr. DÜE doğu cephesinde düşman 47 uçak kaybetmiştlr. Filistinden gelen Hahambaşı Baştarafı 1 tncı sahıfede Ve yaşamak imkânlarını elde ettiler. Türkiyede gördüğüm muameleye memnun kaldım. Meşhur misafirperverlıği yerinde gördüm. Maalesef bu. rada çok kalamıyacağıra.» Hahambaşı, »eyahatirıin şöyle izah etmiştir: sebebini de Hajnriye Lisesi kapatıldı Tahran konferansı deklerssyonu Almanyaya karşl şarktan, garbdan ve ce. nubdan büyük taarnıza çeçlieceğini ilân e t t ü t e n ve geniş ölçüde lkînci cephe hazırlıklarlna başlandlktan sonra Generai Eisenhower Almanyaya karşl barbin bt>y'l İçinde kazanilacağım söylemiştl Filhskika lstllâ ordusu başkumandanı.. 27 kânunuevvel pazartesl pünu yeni vazl. fesi İçln Londraya hareket edeceği sırada Cezayirde gazetecllere aynen şu cümlelerlp kanaatinl anlatmıytl: t Avrupa muharebesinl 1944 te ka. zaricıcağlz. Buna muvaffak olmamlz içln mufctac bulunduğumuz yegâne FPV, cephede ve cephe gerisinJe her erkeğln ve her kadınln vazlfesinl yapmasıdır.» General Eisenhower'in bu beyanatı Müttefik, Mihver ve bitaraf bütün nremleketlerde derhal gentş aklsler hasıl etrriş. buna aid havadisler büyük puntolarla neşredl'.mlş. genlş ve mebzul kommanterler yapllmıştl. Bu beysnatı ve onvn hasıl ettiği akisieri diğer Müt. tefik slyasî.ve askerî ricallnin bu mevzuda yapmlş olduğu tekidkf *akib etYeni beyannamelerde »ahtekârlık m?ştlr. Bu hususta ilk tekidi vapan A, merikan Hariciye Nazlrl Corde'l Hull ollara tesadiif edildi Belediye mufettişleri yeni ekmek muştur. Cezayir beyanatlnm ertesi günff karnesine esas teşkil edecek olao sile yani 28 kânunuevvelde Wash'ngtonda toplantısmda bu humsa fıg beyannamslerini teftis için on bir gazeteciler aM fikrl sorulan Mr. Corde'J Hull şunl a ri kazada tetkiklerde bulunmaktadırlar. Birçok fışlerde evde mevcud olmıyarı veya eski kütüklerde \srni, cismi kaydedilmemiş olan bazı muhayyel kimse lerin de aile efradı meyanında beyannamelere kaydedildıği gorülmüştür. Baştaraft 1 in& sahitede Yapılan tahkıkatta aile reisleri bunu kendileri yazmayıp birlikte ılâve edU. de tayini suretile tahkirden dolayı, miş olduğunu söylemişler, birlikler ise . kitabm ikinci tabı sebebile de dava bu isnadatı reddetmişlerdir. Bunlar açıldığını gözönünde tutup bir sene, bakkmda takıbat yapılarai MilU Ko iki ay hapis cezası ve 233 lira 30 kuruş runma mahkeme#ine verileceklerdir. ' ağır para cezası tayin etmiştir. Sadi Gezdur'la Şerife Gemiciyi âdiyen tah. kirden yedişer ay hapis ve 116 lira 60 ar kurus ağır para cezası karan vermiştir. Doktor Mahmud Ata Atabay'ı tahkirden de altı ay hapis ve 100 lira ağır para cezası tesbit olunmuştur. Doktora aid kısımda; . romanm ikinci Başmakaleden devam tabı sebebile ayrıca dava açılmadıği'idan . ceza, Sadi Gezdur'la Şerife Geİngiltere, Yugoslavyanın Bkral bükumiciyi âdiyen tahkir noktasından ve. metinden vazgeçmemiştir. Fakat iki yüı rilmiş cezalardan, daha az olmak üze. elli bin askerle Almanlan oyahyan 11re farklıdır. Cürümlerin içtimaı kaideto'ya karşı da sempatl beslemektedir. si mucibince; Hârika Gezdur'u tahkir. İngilizler Krallık rejimini severler arna den dolayı verilen bir sene, iki ay hayabancı bir millete de bu sevgiyi roria pis cezası esas ittihaz edilerek, Sadi aşılamak niyetinde değMirler. Gezdur, Şerife Gemici ve Mahmud Ata Kahire, Tahran ve Moskova konfe Atabay'ı tahkirden verilen cezaların ranslan hakkında son zamanlarda or yekunu bir sene, sekiz ay hapis ceza. taya çıkan ban dedikodulan, Churchlll sının üçte ikisi olan bir sene. bir ay, kesin bir dille reddediyor. Müttefik şefgün esâs cezaya zammedilmiştir. leri arasında vanlan anlaşmalar, çok Ve neticede; Turan Aziz Beler'in iki sağlam temellere dayalıdır. Tahranda sene, üç ay, on gün müddetle hapse kazanüan şeylerden hiç biri boıulma konulması, ayrı ayrı kesilen para cemıştır. zalarmm mecmuu 566 lira 50 kuruş Polonya meselesini de bu arada bir öz ağır para cezasıru ödemesi, dava mev. olarak üç devlet şefi bir esasa ba^lamış zuu «Türedi Ailesi» isimli kitabm mülardır. Müstakil, tam, kavvetli ve Av saderesi karar altma almmıştır. «Ta. rupanın esaslı devletlerinden biri olarak rafların içtimal mevkileri gözönünde bir Polonyanın idamesine karar verdl tutularak» muharririn davacı doktora ğini StaJin, Churchill'e söylemistir. E 1000 lira, diğer Uç davacı için de ayrı sasta anlaştıktan sonra hudud meselesi ayrı 500 er liradan 2500 lira manevî ikinci derecede ehemmiyetlidir ve an tazminat vermesi, karar cümlesindenlaşıldıgına göre İngiltere ileride ara bu d:r. 88 lira da muhakeme rrıasrafı öde. lucu bir politika güderek bu davayı yo tilecektir. Kararm temyizi kabildir. luna koymaga çalışacaktır. Nutukta mühim bir nokta da Almanyanm kayıdsız, şartsız teslimi hakkında Chnrchilli'n aydmlatıcı sözleridir. tlk defa olarak ele alman bu mevzuun, bundan sonraki gelişimi, belki harb ha Bajtarafı 1 inct sahijede reketleri üzerinde bile tesirini gösterebllecektlr. Kayıdsız, şartsız teslim ta bu mıntakalardaki alelumum inşaatı birlerinden Churchill, Alman milletinin kontrol altına alacaktır. esir muamelesi görecegi, yahud soyula Nafıa Vekilinin zelzele sahasındaki cagı gibi bir mana çıkanlmamasını Istetkikleri tiyor. Churchill'e göre, bu tablrden kaTosya 23 (a.a.) Çerkeş ve Ilgaz kasid, teslim anında, Alman milletine karzasındaki tetkiklerini bitirdikten sonra şı Müttefiklerin hiç bir taahhüdlç b a | h Nafıa Vekill Sırn Day, beraberinde yapı bulunmıyacağıdrr. Mesela ileride (Atişleri dairesi reisi ve jeoloji mütehassısı lantik beyannamesinl bize tatbik etmeoldugu halde kazamıza gelmiştir. Nafia diniz) diyerek Almanlann her hangi Vekili kaymaiamdan lzahat aldıktan bir iddia ileri sünnelerine meydan vesonra kazanm deprem dola3nsile yıkılan rilmiyecektir. O beyannameyi Müttefiksahalannı gezmiş ve yeniden tamlr ve ler ileride Almanyaya karşı ister tatbik faaliyete geçirilen çeltik fabrikasını göreder, feter etmezler. Bu, yalnız onlann müştiir. G«ceyi kazamızda geçiren Sırrı bileceği bir iştir. Day, deprem yerlerinde inşa t?rzları üAcaba edecekler mi? zerinde tetkikat yapmış ve halkın ihtiBu da başka bir yazıya mevzu OISTJTI. yaclarını dinledikten sonra Ilgaz üze feeksikada Itf6 » Fmlandiyada 180 » ŞiLde 195 » Hindistanda ,196 > Macaristanda • 197 » tranda 344 » N Türkiyede 352 » tur. Avrupada hayat pahalılığı en yüksek dereceyi bulan memlsket Yunanistandır. Bültenin verdiği malumata göre 1939 senesinde bir kilo ekmek % drahmi iken 6000 drahmi, bir kilo ua 9 drahmi iken 10,000 drahmi, bir kilo et 78 drahmi iken 30,000 drahmi, bir kilo tuz 4 drahmi iken 35,000 drahmi, 14 kıratlık bir gram altın 350 drahmi iken 600,000 drahmi olmuştur. Cöknil ailesinin teşekkürü Annemizin vefatile uğradığımız acu yı paylaşmak lutufkârlığını esirgemiyen aziz dostlarımıza en derin ıninnet ve şükranlarımızı arzederiz. GöknU ailesi •*» Ankara jandarma nııntaka komutanı albay Kadri Şinasl Tosunoğlunun eniştesi, zartılı tugay bastabıbi Dr. Husnü Görelın ve Orhangazi hükumet tabibi Dr.Selim BHgene rin kaympederleri, Di yarbakır merkez komutanlıgından emekli «Türedi Ailesi» davası diin karara bağlandı İngilizlere satılan üzüm ve incirler Bunları götürecek vapurun hareketi tehir edildi îzmir 23 (Telefonla) Ingiliziere satılan üzlim ve incirleri femirden Hayfaya götürecek olan Ödemiş vapurunun boş dönmesl icab ettiğinden Vekaletler arasında navlun meselesinin halline kadar vapura mal yüklenmemesi için emir verilmlştir. Churchiirin dedikleri yarbay Sanayi Birliği kongresi Baştarafı 1 tnai sahitede Raporun okunmasmı müteakıb söz alan aza bilhassa Ssrıayi Biri:ği vazife. lerinin bir kısmmın Ithalâtçı Birlikleri tarafından görülmesine işaret ederek Birlikler Umuml Kâtibinin çalışmasını sitayişle kayıd ve bunun misal tutulmasını istemişlerdir. Azadan birisi de sanayicilerin birbirinden işçi çalmakta devam ettiğini, ham madde tevziat ışi. nin de yoluna konulmamış olduğunu soylemiştir. Diğer bir aza, raporun. okutımas:Ie birçok şeyleri öğrendikleriıi, raporun azaya tevzi rfunmadığını, bir mecmua neşredilerek birliğin faaliyetmden azanırı haberdar edilmesini ileri sürmüş. AZİZ OTTTSONAK 20/2/944 günü Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesind« bizzat bulunan, mektub ve telgrafla büyük elemimUİ paylaşan dost ve akrabalanmıza a y n ayrı teşekküre acımız mani olduğundan muhterem gazetenizin tavassutunu rica deriz. Mutsonar, Görel, BUginer aileleri v *fi *t* Baldızım, annemiz ve kaymvalidem MEVHİBE FİKRİ nin vefatı dolayısile büyük acımıza Iştirak ederek, onu ebedl isnrahatgâhına götürmek, evimize kadar gelmek, telgıai veya mektub göndermek zahmetinda bulunan dostlanmıza teşekkür ve minnetlerimizi bildiririz. Eniştesi: Selim Sırrı Tarcan, oocukları: Fikri Ziya Aral, Gülseren Esmen, Damadı: Ekrem Esrnen *** Oglum Alinin böbrek taşı ameliyatını büyük bir hazakatle başaıaıak tedavisindeki ihtimam ve şefkatle yavrutna yeniden bir hayat bahşeden ürolog oratör Kemal Çağlara, gösterdiği vardımdan dolayı Deniz hastanesi başhemşiresi Bayan Lutfiyeye ve Bayan hemşire Vedia ve Münireye, ameliyat günlerinin evlâdırru kaybetmek korkusile titrediğim o müthiş anlarında, teselli ve yardımlarlle bana destek olan Hamidiye gemisi komutanı yarbay Zeki Tafdil ve kıymettar eşine, albay M. Ali Akerle sayın ailesine, yardunsız ve varlıksız günlerimde ogluma maddl ve manevl müzaheretinl, babalığı esirgemiyen amcası Hikmet Keriıtı ökem'e alenen teşekkürü bir vaztfe bilir, ebedî minnet ve şükranlanmı tekrarlanm. Nadide Doruic a *** Sevgili oglumuz, aile reislmlz ve deşimiz İş Bankası Jnüdürlerinden HAYREDDtN ÜNATDIN'ı kaybetmekle ugradığımız büyük acıyı paylaşan, cenazesine gelen, mektub ve ziyaretlerile bizi tesslli eden dostlanrruza ve bu muşkül günürr.üzde hassas yardımlannı eslrgemiyen ve bizzat cenazede bulunan aziz Valimlz Lutfi Krrdara sonsuz minnet ve ştikranlanmızın arzına muhterem gazetenizin tavassutunu rica ederiz. Anası: Merzuka Ünaydın, eşi: AUye Ünaydm, kardeşleri Tevhide Ünaydın, îkbal, teyze zadeîeri: Ruşen Eşrel Ünaydın, R«şad Nuri Güntekın tür. Zelzele sahasında yapılan tetkikat Neticede bir çok münakaşalardan sonra idare heyeti seçımine geçilmiş, azadan bir grup eski ıdare heyeti azalarmdan mühim bir kısnr.ıı da içine alan Hasan Hıza Temelli, Enver Ata. kan, doktor Halil Sezer, Hilmi Naıll Barla, Ziya tnankur, Murad Huo, Ziya Tahîin Aygün ve Enver Atafırat'ı yeni idare heyetine teklif etmiş'erd'r. Teklif reye konulmuş, fakat pek az aza eMni kaldırmıştır. Bu vaziyette, reis başka namzedler varsa bildirilmesini istemiş, lâkin o sırada Cevad Düzenli nam?«dlerin san'at şubelerinin bildirilmosinüı muvafık olacağmı, belki o zaman nam. zedlerin kazanabileceğinl ileri sürmüstür. Bu çareye bas vurulmuş, evvelce reye iştirak edenlere blr kısım aza da. ha iltihak ederek eksenyet temii edilmiştir. Murakıblığa da Bican Bağcıcğ. lunım seçilmesinden sonra bu gürültülü içtimaa nihayet verilmiştir. Paassiviki, Helsinki'ye döndiî Stockholm 23 (a.a.) Blr haftadanbe. ri Stockholmde bulunan eski Fin hükumet adaml M. Juno Paassivikl uçaiJa Helsinkiye hareket etmiştir. NADİR NADt rinden Çankınya hareket eylemlstir. Ebe Müberra Çelikbaş öldü Malul subaylardan ve sabtk tüccarlardan Suad Çelikbaşın eşi, Yüksek Muhendis talebesinden Fahir Çelikbaş ile Naciye Çelikbaş'rı annesi ve Sılâh. darağa tuğla ve kiremid fabrikalarjnın sahibi Mehmed Sabri Ceükbaş'ıa kardeşi, Kadıköyünün tanmmış ebelerindeo MÜBERRA ÇELİKBAŞ Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cena. zesi bugün saat yarımda Taksimdeki 34 No. lu Çelikbas apartımanmdan kaldırılarak Teşvikiye camıinde öğle namazını müteakıb Ferıköy mezarlığma defnolu^acaktır. (2209) *** Beyoglu Asmalımesçidde 1/2 No. ü kundura mağazası sahibi, Pazile Tarhanm zevci, Taksim lisesi talebesinden Necati Tarhanın ve Beyoğlu kız orta okulu talebesi Neclâ Tarhanın babaları Kırımlı Mustafa Tarhan anl olarak genc denilecek bir yaşta vefat etmiştir. Cenazesi 24/2/944 perşembe gtlnü Bejo|lu Kumbaracı yokuşu TeTcüman çıkmazı 10 No. h evinden kaldırılarak, Fenköy camiinde öğleden sonra namazı kılına Ba$tarafı 1 tnci saHttede ler neticesi müdürler encümenince tetkik edilmiş bulunan özel Hayriye Li. sesinın yaptığı görülen yolsuzluklar dolayısile kapatılması karar altına aIınmıştır. Yatıh kız talebeden ırtiyen. leria Çamlıca Kız Lisesinde, yatılı erkek talebenin Haydarp^şa I^sesinde hazırlanan yerlere kabul edilebilecek. leri ve gündüzlü talebenin de semtlerine göre arzu ettikleri resmî okullara ahnmaları hususu sağlanmıştır. istan. bul Maarif Müdürlüğü icabedpT tertıbleri alacak ve vazifeli oiarak gönderil. miş bulunan Orta ögretim Umum Mütlürü Hayri Ardıç bu tertiblerin dü. (enli surette yerine getirilmesine baı.Vacaktır. Rumanyada müd'afaa hazurlıklan Berne 23 (a.a.) Britanova; Rumen hükumeti, Alman tazyiki altında olarak Kızılordu Odesa'ya eriştiği takdirde, askerlik yaşmdaki bütüa erkeklerin umuml seferberliğe tâbi tuulacaklarına aid bir emirname neşret. miştir. Todt teşkilâtı, Rumenlerin yardımile Alman ordusu için hayatî e. hemmiyette bulunan Ploesti petrol çevresini korumak massadile 3 müdafaa hattı inşa etmektedir. , Çungking'e gidecek diplomatlarımız « Rumanyadan ve diğer taraflardan Filistine hicret edenlerin Türkiye. den transıt olarak geçmeleri işile a!âkadar oldum. Buradaki mümessilleri. mizin mesailerini tetkik ettim. Türkiye hükumeti bu hususta büyük yardımlar yapmıştır. Ve ayai şekilde devam edeceğini ümid ediyorum. Her taraftan Yahudileri Filistine getirtmek istiyo. ruz. Fakat harb vaziyeti işimizi çok Bu hatların birincisi Dinyester nehri güçleştiriyor boyunu takib etmektedir, Burası, ha. Buradan, Türkiyeden de küçük gruplen Ukrayna ve Kırımda bulunaa Rular halinde küçük Türk Yahudileri hic. men tümenleri tarafından müdafaa e. ret etmektedirler. Onları mekteblere dilecektir. yerleştirmekte ve yetiştirmekteyiz. ikinci hat, Tına deltasından KarpatYahudilerin geniş projeleri vardir. lara kadar uzamaktadır. Takriben 10 tümendon ibaret bütün Filistinde kültürel, iktısadî, ziraî ve sıRumen ihtiyatları bu hatta yerleştiri. nal clan bu projeler levkalâdedir ve tatbik edilmek.tedir, genişletilmektcdir. lecekttr. Bir vagon bakır tel çalanlar Baştarafi 1 inci sahifcde çalmak diye va^ıflandırmıştrr. Suçlular, İnşaat dairesinde çahşan bir kaç memurla çalınmış mallan sevkeden bazı istasyon memurlan, bu telleri satm alan Uşaklı ve İstanbullu bir kaç tüccardır. Müddeiumumi, suçlular hakkında 4277 numarah kanunun birinci fıkrasınm tatbik edilmeslni istemiştir. Euçlularm hepsi mevkuftur. Otomobil lâsügi sirkati suçlularınm da muhakemelerine bir kaç güne kadaı başlanacaktır. İzmir 23 (Telefonla) Bura çazetelerinin yazdığına göre, otomobil lâstiği hırsjzlığından 83 kişl mevkuf bulunmaktsdır. Btr İngi'iz kumüsyoncusunun sattıgı 400 kamyon lâstiği üz?rinrte yolsuzluk vuku bulduiu iddia olunmakta Kastamonuda zelzeleler Kastamonu 23 (Hususî) Bu gece şiddetli ve pek az devam eden bir zejzele oldu. Bir kaç gündenberi, bazan hafif ve bazan da orta şiddette zelzeleler oluyordu. I'gazda yağan karlar Çankrn Kastamonu yolunu kapamıştır. 20 gündenberi Ankara ve îstanbul postalan gelmemektedir. Postanm Zonguldak . t nebolu yolu ile getirilmesine tesebbus edilmiş, havalar iyi gitmediğinden. bunda da muvaffak olunamamıstır. Bu hafta içinde postanm geleceği alâkalı makamlarca söylenmektedir. Bu suretlt, Kastamonu halkı, 25 gün evveline aid gazetelerl, bir kaç gün sonra anca't okuyabilecektlr. Mevlid Bahçekapıda meşhur mahallebicl Halim Hak:amrın ölümünün kırkıncı gününe tesadüf eden 24 şubat 944 perşembe günü öğle namazını mütaaktb Fatih camiinde Mevlidi Nebevî kıraat edileceğinden akraba, dost ve arzu buyuran ihvanı dinin teşrifleri flca olıınur. Dayımız emekli General Halid Galib Tekakın ölümünün 40 mcı gününe tesa. düf eden 24 şubat 1944 perşemb^e günü öğle namazını müteakıb Beşiktaş Sinanpaşa camiinde Mevlidi Nebevt k:raat edileceğinden akraba. dost ve arzu buyuran cUn kardeş'erimizin teşrifleri rica olunur. ^^ . Yeğenlori Mahfr Kastamonu 23 (a.a.) Bugün saat 5,45 te şiddetli bir yer depremi clmu?tur. Hasar yoktur. Bo'vsc?a sarsıntıîar ı ' e v a m ediyor Bclu 23 (a.a.) Dün sabah burada 3.50 ve 5 50 de orta şidde^te ikl yer sarsıntlsı olmu$tur. Hasar yoktur. Ankara 23 (Telefonln) Çungkîng Harb kötü bir derddir. 'VRhudiler de 3 üncü ve en mühim sayılan hat >rta elçilik müsteşarlığlna Kudıet Erbey, Ploesti çevresini müdafaa edecek ve bu derdin belâsını herkesten zij'3de içüncü kâtlbliğe Rodos kançtlaa Necdtt münhasıran Alman kıt'aları tarafından çekmektedirler. Çünkü binlerce Yahu. byin olunmuşlardır. di Müttefik ordusunda y&zila isgal olunacaktır, ı cür, rak Ferlköy mezarlıgıoa