23 Şubat 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Faruk Nafiz Çamhberin CANAVAR Adlı manznnı ptyesi eıktı. Hararetle tavsiye edertt. T E F E Y Y Ü Z K İ T A B E V t 50 kuruş V. J 20 nci yıl sayı: 7012 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOGLU Telgrai v« mektub adresl: Cumhur.yet, tstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 24« Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyuÜ: 24298 îdare ve Matbaafcısmı:24299.24290 Naime aşaroğlu FAREL KÂV Dünyanln en vas FİATI ÖYÜN CISI ABEVt Çarşamba 23 Şubat 1944 AHMED H Ingiliz Başvekili beş aydanberi Ruslar dün Krivoiro beklenen nutkıınıı dün söyledi şehrini zaptettiler! Ingilterenin hava taarruzları, Alman hazırlığı, ikinci cephe, Polonya, Tahran konferansı hakkındaki karar ve düşünceleri Churchiirin nutku Kızılordıuıun yıldönümtt Mareşal Stalin bir günlük emir neşretti Moskava 22 (a.a.) Bugün Mareşal ' Stalin tarafından neçredtlen günlük emirde şoyle denmîktedir: <Üçüncü Ukrayna cephesine mensub kıt'alar bugün 22 şubatta Tnjraynanm büyüi endüstri merkesd vc Alman müdafasının mühim bir istinad noktası olan Knvoırog şehrini ve Kirioıroe demir madenleri bolges'r.l bir taarruz .neticesinde zaptetmişlsrdir. Bugün 22 şubat saat 22 de vatanunıAmerikan uçaklan Pasifikte Japon işgali altındakl bir adayı bomfcalarlarken an merkezi olan Moskova, Kirivoırog şehrîni kurt^rsn üîür.cii TJkra>na cephesinin kahraman icıt'alannı 224 topun 20 salvosu ile 9elâmhyacaktır.> Churchill: "Hava taarruzları ile Almanyanın başına neler geleceğini göreceğiz,, dedi İtalyada tıısbı siikunet Avrupada yeni blr cereyan Büyük şehirciliğe karşı mücadele Büyük şehirleri küçültmek, apartımanlar yerine bahçeli ev sistemini koymak ve toprağa dönmek... Londra 22 fa.a.) Mr. Churchill geçen eyluldenberi harb vaziyeti hakkmda llk izahatınl vermek üzere bugün Avam Karr.araslnda söz almlş ve şunlan söylemiştlr: « Şlmdi kedere kapllrpanın veya memnun olmanln zamanl değildir. Şimiii hazjrlık, gayret ve karar zimanldır. 1944 senesinin, Avrupa harblnla son senesi olac&ğl hakklnda tablî hiçbir garanti vermemlş ve hatta bunu tahmin ettire. cek bir telmihte de bulijnmsmıştlm. Bunun aksine de bir garanti vermedim. Aldlğlm bütün malumat, Hitler'in ve onıın polisînin memleketi lam bir kcntrol altında tuttuklarlnl ve nazi par'L siie generallerin blrleşmiş kîlmağa karar vermiş olduklanm gösternıektedir. Aîman ordusunun mevcudu takriben Cezayir 22 (a.a.) İleri Akdenia 3C3 tümendir. Bu klt'3İarln muharibllk Müttefik umuml karargâhınm bildtrdivas'flan daha da yükselmlştir. A'roanyaya karşl yapllan Ingiliz • A ğine göre, ttalyada bütün cephelerde durumun başkumandanlık'a kabine amerikan bombardlmanları üç milyon Al gün nlsbeten sükunet'e geçmişt'.r. Bu Tokyo 22 (a.a.) DN.B.: rasındaki münasebetlerin daha sıkı ha. manı meşgul etmekte ve İngilizlerle A nunla beraber beşinci ordunun Anz!o Bugunkü kabine toplantısmda Bsşrr.erîkalılarln başka faallvetleri Aİman cephesinde üç noktada mahalll muha vekil General Tojo, kabinede yapılma. le getirilmasini zarurî kıldığnı izah avcl kuvvetlerlnin beşte dördünu Ingiliz rebeler olmuş ve bu ordu ile sekizinci sma zaruret görulen son değişikl'kler eylemiş ve şoyle demistir: ve Amerikan cephelerlne çeîcmektedir. ordu cephesinde düşmanla kcrşıhklı hskkında nazırlara izahat vermi^tir. < Harb durumu cidden nazik safİlalyaya, YugpsVryaya bn kadar çok slddetH topçu dUelkısn olmuştur. nBeşincâ Arkası Sahife 3. Sü. 2 de Başvekıl, Orta Pasifık'tekı buhrzrJı sayıda Alman tümenlnın çckilmlş olmaa ve seklzinci orduların esas ceph !erinde ve Fransa ve Holandada bsşka otdul^rln devriye hareketlerl devam etmiçtir. Japonya telâşta! nazik saf hadadır» dedi Alman tebliğî Berlin 22 (a.a.) Alman ordulan Başkumandanlığmm tebliği: Krıvotrog'da kıt'alanmtz şehri istilâ eden düşman kuv\Tetlerile evden eve şiddetle çarpışmaktadırlar. Zvenigorodka civarında Beresina'nm doğusunda ve cenubunda ve Rogcçev'in. doğusunda düşman taarruzları kanlı kayıblarla geri atılmış, mevzii gedıkler kapatılmış veya düz3!tilm:ştir. VelikiLuki'nin şimalind» de Sov» yetler taarruza geçmişlerse de muvaf. fak olamamışlardır. Sist^mîtik bir s:ynlma hareketi neticesinde askerî tesis. leri tahrib edilen Kolm şehrinin harabeleri ve mayin tarlaları terkedîlmiştir. Gl. Tojo: «Harb dıırumu cidden Japotılar Truk baskınırda ağır zayiat verdiklerini kabul ediyorlar Müttef ikler «Teşebbüs bizde» diyorlar Arkast Sahife 3. Sü. 2 de Arkast Sahife 4. Sü % te Arkast Sahife 3. Sü. 3 te ilyonluk Avrupa şebirleri yol açarafc devleti gündeUk ve palllatif nin birer ikişer yerle bir tedbirler aramafa zorlamakta, dolayısüe edilmesi, baıı İsviçreli mu sosyal mnvazeneyi ip üzerinde greıen bir harrirleri dehşete duşünnüş. Yaıdıklan cambazınki glbl instabl bir hale sokmakalelerde cemiyetlerin selâmeti adına maktadır. tşsizliğe devamlı bir sekilde felsefe yaparak ilerisi için şimdiden enpel olmak, afleleri çocnk sahibl kıltedbirler düşünüyorlar. Okudu&um ya mak, c«m>yet bünyesini sajlamlaştjrnJarın akhmda kalan özü şudnr: mak Için başlıca çare, büyük şehirleri «Bugünün harb tekni£i, insanların, köçültmek ve onlann yeniden büyümemilyonluk kiitleler halinde toplamp sine engel oîmaktır. Ne teknik, ne enmedeniyet üsleri knrmalanna ve bu iis diıstri, ne de ekonomi bakımından iki leri yaşatmalanna artık İzin venniye üe, beş milyon lîisanın bir arada yaşacek gibi göriinüyor. Beş on bin tonluk masını zarurî kılacak sebebler bulunapatlayıcı ve yakıcı madde ile yalnız a bilir. Tam tersine teknik de, endüstri de. sırlarm biriktirdi£i emekler toz bulnt ekonomi de toprak üzertnde yapıldıg^ ianna çevrilmiş olmakla kalmıyor, ay nisbette cemiyet hesabma daha faydilı ni lamanda on binlerce, yüı binlerce olmaktadır. Ve nihayet, büyük şehir insan da varını, yoğunu kaybederek a zihniyetl, köy TC şehir arasmda bir ncnadan doğma çıplak denecek bir halde vi adalctrizlife de yol açmaktadır: t)devletin ,daha dogrusu, gerideki sağ niversiteler, tiyatrolar, konservafnvarlamlann sırtına biniyor. Gerldeki sag lar, müzeler, sergiler oralarda knrullamlar, cemiyetin temellni kuran, dev makta, san'at ve fikir hareketleri oraletin her yükünü her devirde ses çı lara inhisar etmekte ve bnniann lükarmaksrzın sntmda taşıyan köylüler zumln kıîdıfı masranara tarlası başında dir. Zaten son asırda geliştigine şahid çaiışan köylü de iştimk ettiriîmekteoldugnmuz büyük şehircilik, kendi eko dir. İşte Paris: Avrnpamn incisi dedi»inomisini sömiiren, millî bünyeyi bir ta. miz bn büyük şehir, ioinde yalnıı Frankım vlslere alıştnrrp yıpratan, 'hayatı sanın değil, bütün dünyanın üzerine lüzumsuz yere güçleştirip aileyî dağıtan, titrediH kıymetler banndınyof. DSrt fnsanlan proleterleştiren son derece za saatlik bir hava bcır.bardnnamnın tm rarlı bir cereyandn. Bn cereyan, mede balntlan halinde havaya nçurabilcBu kroki Amcrikalılar tarafından yapılmıştır. Leipzişr'i gece bombalıyan niyeUmiz şartlannm bir icabı da sayı cefi o kıymetlerde, onlardan hlc bir Ingiliz ve gündüz bombrhyan Amerikan uçak sryısuıı gö tcrmektedir. Beyaz lamaz. Sabah kahvaltısını Zürich'te ya zaman faydalanamıvan bir Fransız köyve siyah şeridler üzerindeki her nokta bir tayyareye isaret etmektedirpan bir adamın akşam yemeginl KahiNADÎR NADİ Amerikalılar krokinin sıhhatinde ısrar ederek «Lutfen sayınız!» demektedirler rede rahat rahat yiyebfldigl bir devirde bu sıkışık yaşayış, aefertası jibi kat k&t Arkası Sahife 3, Sü. 4 te Telgraflar 3 üncH sahliede sıralanmış daracık apartnnanlarda (aman nutsraf olacak, yahud rahatım kaçacak) dlye çocnk yapmaktan eeklnerek sıhhatsiz ve yalan bir ömür sürüs, medenlyetin zarnretlerinden riyade asrın u a musallat ohnns marazl ve kolektlf bir duygrudur. Tiyatro san'atını dofuran sebebleri ruhumnzun soysuzlaşmasma yoran J. J. Rousseau kadar ileri gitmeden diyebfllriz ki, msanlar. daha rahat kazanacaklarmı, daha iyi yafıyacaklannı umduklan İçin bir buçnk asndn" şehiriere akrn ettiler ve bfiyük şehir dedigimiz acaytb medenfyet komplekstni yarattılar. Buna elblrligi 11e artık blr son vermek lçto btr çok sebebler vardır: Blr defa bngOnkü harb teknigl. bısan kütlelerlnln dar blr sahada böyEski Bahriye dairesi reisi emekli deniz lece toplu blr halde yaşamalarına imyarbayı Şevket Doruker yazıyor: kân ohnadıgmı gösteriyor. AskerUk Devlet Denızyollarına aıd Cüneys'j icablan Ise İnsan topluluklarmm banvapurunun bir iki gun evvel seyır tec. nıs tarzı üzerinde her zaman büyilk rol rübelerine başalndığm duydum, deoynar. tsadan doknz, on asn* 6noe basraek geminin tamiri bitnıişti. Esbak layıp Isadan sonra da on sekrzh^ci asumum müdür Baybora zarr.anında isrm başlarma kadar süregelm Burg, katinye fabrikasının önüne alınraış olan le, Site glbl etrafı hendek ve snrlarla bu geminin tamiri sabık umum müdür çevrilmiş merkezler, hep askerlik fennlBabac&n zamanmda da devam etmiş, nin birer lcabı idi. Yıkıcı sflâhlann aen nihayet lâhik umum müdur Erzin sırlar boyunca gelişmesi, önünde sonunzamanmda tamamlanmıştır. da nasıl hendeklerle surlan ortadan Bir günde beş gemi veya iki buçuk kaldndıysa, aynl gelismenln blr neticesi günde bir gemi yapıldığı bu zaman. olan bugrünkfi sflâhlar da yann büyük larda 3800 tonluk Güneysu'yun tamiri. şehirleri ortadan kaldıracaktır. Sonra, nin yirmi altı ay kadar sürmesi alâyukanda denfldijtl (ribl, büyük şehir, gekalılar için her halde iftihar edilecek çhn şartlarnu gücleştirerek aileyl dafıtbır iş olmasa gerektır. Gem.lerin bümakta, boylelikle cemiyeti kısıriaştıryük tamirleri normal samanlarda orYirmi altı ay müddetle tamir ediUJUvlen sonra nihayet seyir makta, aync» Iflzumstn yere . J. j, Arkası Sahije 3. 5ü. 5 te.. Almanyaya dünkü hava akınları Ânkarada bir polis şube Suiistimallerle müdürile arkadasları mücadele için.. hakkmda başîıyan tahkîkat Parti Grupu 7 Ankara, 22 (Telefcn'a) Ankara Eiınivet Müdürlüğü Dördüncü Şube Müdürlle üç arkadaşlnuı şube namlna aldıklarl kaput bezini harice fazJa fiatla satllklar: çeklinde Millî Korunma Müddeiumtımiliğine bir ihbar vaki olduğundan haklannda tahkikata başlanmlştlr. martta hazırlanan raporu konuşacak Ankara 22 (Telefonla) Meclis Parti Grupu umuml heyeti 7 mart salı günu saat 15 te toplanacakür. Bu toplantıda suiistimallerle mücadele mev. zuunda Parti komisyonu tarafmdan hazırlanmış olan raporan müzakereye kcnulması mıflıtemeldir. Müzalseralerden sonra varılacak esa=lar dairesinde hükumetçe tedbirler alınacak ve bun. lardan kanuni hükümlere dayanması icabedenler içii de bir kanun lâyihsa hazırlanacaktır. Meclisin 6 mart pazartesi günkü ruznamesinde birinci müzakereleri yapıL. mış olan iki lâyihanın ikinci müzakeresi ve bazı teşkilât kanun lâyıhaları. n:n da birinci müzakeresi vardır. Ashert vaziyet Çörçilin dünkü nutkundan çıkardığımız neticeîer Yazan: Emekii Gensral H. Emir Erküet Çoktanberi harb vaziyeti hakkmda demeçte bulunmıyan Başvekil Churchill, beklenen nutkun'i nihayet dün ;5yledi. Her vakit oldu.öu gibi, vaziyeti Inçiliz efkârı umumivpsine miımkjn ve caiz olan bir açıklıkla anlat:na3a çalıştı ve mevsimsiz 'y!mserîiklerin husul bulmamasma dikkat etti, Churchillin harb vausn bir hükumet şefi olarak sarsılmaz kllvveti, hiç bir vaidde bulunmsksızm miHetten azamî gayret ve fedakârlık İstivebilmesindedir. O biliyor ki ba?kalannın inanı, parlak vaidlerle değil, ancak icraatla Bu harbin yüksek »ahsiyetleri: 1 milyon lira zarara sebeb olan alâkasızıık! Güneysu vapuru iki ay yerine tam yirmi altı ayda tamir edildi elde edilebllir. En agır ve tehlikeli du Arkast Sahife 5. Sü. 1 de Avrupadan şehrimize gelen Türk tebaası Musevüer Saber aldığımıza göre, Frdnsada ve Avrupanm sair yerlerinde bulunan Türk tebaası Yahudüerden 56 iîş'lik bir kafile uzun bir seyahatten sonra şehrimize gelmiştir. Bir müddettenberi Ankarada bulunan Pilistin Hahambaşı Herzog da Ankaradan şehrimize gelmiştir. Hahambaşı burada üç gün kaldıktan sonra tekrar Ankaraya ve oradin Pilistine dönecektir. Rauf Orbay iyileşti Ankara 22 (Telefonla) Bir kac gündenberi rahatsız olan Londra büyük elçimiz Rauf Orbay tamamile iyılesmistir. Beyrut kadınlannın güzel bir kararı Ankara 22 (R G) Beyrutta kadın te^pkk'ııllprı verdik'eri bir korar üzerlne lüks eşyaya karşı boykot ü&n etmişJerdır. • ' • • tecriibeleriae baslarsn Güneysu vapuru Alo!. Ben Japonya Harbiye Nazın, Maarif Nazırı, Ticaret Nazsn, Sanayi Nazın. Genelkurmay Bajkanı, Başvdkü G«ıeral Tojo