10 Şubat 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

fr ZİYA AKSU ve ŞKİ Fennî Gözlükçü Sıhhat ve 1 M. Vekâleti ruhsatnameslni halz Elektrik İşiğmdan gözleraıizin korunmasıni temin etmek İçln numarall ZEİSS U R O P UN K T A L camlarlnı kullanınız. ADRES : Sultanhamam: Yenicami Caddesi No. 22 İstanbul v Amerika, Fin hükumetiıte Hükumet para, kereste, inşaat malzemesi dağıtacak dün bir nota vcrdi Kızılordu Finlandiyaga güklenmek büyük hazırlıklar görüyor için Finlandiyayı tazyik! Felaketzedelere yardsm Sovyet gazeteleri gittikçe daha şiddetli neşriyat yapıyorlar ge'er. bir haber de İlâve edilmektedir Zairedild ğine göre Birleşik Amerika Finlandiya hukurjjetlne, Rusya İle ayrl blr sulh imzalatnadlğl ve Almanlara yardlm etmekten vazgeçmedlğl takdirde FinÎEndiya bozguna uğradlktan sonra Amerikadan hıç bir yardltı beklemeıresl lânm geldiğini bildirmlştlr. Scylendiğine göre Washingtondaki Fir elçillğinin sözcüsü, Cordell Hull'in beyanatınl öğrendikten soııra Helsinkl tamaD'ile tahrib edÜse blle ^Lnlerin tesllm olnılyacaklarlnl söylemiştir. İsvestiya gazetesı de Finlere yaklnda harbln çok uzamiş olmaslndan dolay] pisman olacakiarinı İhtar ttmiştir. İyl haber alan blr tefslrcl dün akşare Stockholm'de beyanatta bulunarak Finlandiyanm mart ayına kadar harbden çlkacağlna İnanmak için bir çok sebebler mevcud olduğunu söylemlştir. Amerikan Maslahatgüzan Fin hariciyesine bir deklarasyon verdi Helslnki 9 (a.a ) Fin haberler bürosu, Amerika Hariciye Nazırl Cordell Hull'in Finlandlyadan ültimatom mahi. yetinde bir takım taleblerde bulunulduğu hakklnda Washingtondan gelen ha. berlere dair nejrettlği blr nctta bu ha. berîeri teyid etmektedır. Bu nottan »nlaşıldığına göre, Helslnkldekl Amerikan maslahatgüzan Finlan Arkası Sahife 2 Sü. 4 te \ s C\j nCI Vll SaVK 6 9 9 9 umhuriyet Telgraf ve mektub adresi: Cumhıuyet, fcrtanbul Posta kutusu: îstanbul No. 34« Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298 tdare ve Matbaa kısmı: 24299.24290 Romanl 12 KA ESR TAHSİN Güzeli: İSTANBUL « r CAĞALOĞLU Perşembe 10 Şubat 1944 Yazan ABDİ GÖK^NGÖL K İ T A B E V İ KALİS Amerikanm sulh plânı ve iki sual r Dahiliye Vekili Boludan Izmite geldi,N Çerkeşe gidiyor, tetkiklerinin neticelerini anlattı "Times,, in bize dair bir makalesi Müttefiklerle aramızda bazı görüş farkları varmış! ashinçton gazetecilerinin bir sualine cevab veren Birleşik Devletler Hariciye Na«m Cordell Hull, Londradaki Avrnpa istişare toomisyonuna Amerika hükumeti tarafmdan bir sulh plânı gönderildiğine dair ortaya yayılan havadisin asılsız oldufcunn açığa vurmuş, yalnu, bn mesele frafrkmda. Amerikan hükumetiLıondra 9 (B3.C) Times gazetesi, nin Londrada çalışan komlsyona sadece Ankara muhabiri tarafmdan gönderlımiş bir takun düşünceler bildirdiğini söyleolan bir makaleyi neşretmektedir. Muha miştir. bir makaleslnde Muttefiklerle Türkler aWashington'dan gelen bn haber bize rasında bazı görüş aynlıklan bulunduIki şey öfcretiyor: Birincisi, Londradaki gunu kaydetmektedlr. Makalenin muhİstişare komisyonuna Amerikan hükute\"iyatı Londra mahfillerinde ne teyid metinin bir sulh plânı gönderdigine dave ne de tefcnb edilmem'ştir. Muhabir ir Amerikan gazetelerinde bir havadis ezcümle şöyle demektedır: çıktıgı, iklncisi de, Amerikan Hariciye €Muttefıkler!e Türkler arasındaki anNazınnın bn havadisi toptan yalanlamılaşmalann tatbik şekilleri hakkında baAmerika Hariciye Nazın Cordell Hnll yarak onn düzelttiüdtr. görüş aynlıklan mevcuddur. Türkler. Londrada toplanan Müttefikler İsti Stockholm 9 (a.a.) Moskova ve Almanyanın hâlâ taarruz kabiliyetini şare komisyonunnn, Tahran konferan Washington tarafmdan Fın'ere Iki mııhafaza etügine kanidirler. Bundan smda verilen kararlar neticesinde mey İhtar yaplldlğlna dair verilen haberlere başka Türkiye harbe girdigi takdirde dana geldiğini biliyomı. Ba komisyon şlmdi de Klzüordunun Finlandiyaya kar Arkası Sahife 3, Sü. 3 te da iıgiltere, Rasya ve Amerika hıikâ jı btr kara ve deniz horeketl yapmak metftri aynl derecede temsll edflmekte İçin hazlrliklaıLnl tacil ettiğlne dair TB Arrnp* fle flgiM meseleler tizerinde istişari mahlyette kararlar Te projeleı «Firarî, konsolosluk memuru idi, askerlikten hazırlamaktadır. Londrada iş gören ko• misyonnn başlıca varifesi, Müttefik devkaçtı» cevabını veriyorlar letlerin bvmdan sonrakl toplantılarmda müzakereye esas «lacak mevzulara. dait Londra 9 (L.P S) Daily Express ga. ğlnde ataşemiliter muavini vazifesini g<j ortaya bir takrnı projeler çıkarmaktır zetesi Türklyedekl hususî muhabiri ren Erich Vermehren İsmindî bir zat Meşhur bir Rus muhar. Mlster Cedrlc Salter'ın aşağldaki telgra Müttefikler saflna iltihak etmiştir. Almanya ile yapılacak sulh plânı hakriri: «Ne nüfuz sahaları, flnl neşretmektedir: 24 yaşlnda olan Erlch Vermehren t«kmda bir taslak hazırlamak da elbette Son günlerde Türklyedeki Alman nınmış Alman kadln muhanlrlerinden . komisyonun çalışma sahasına giren vane de bize tâbi devletler rr.ahfilleri araslnda bir hayll h°>ecana Verc Vermehren'ln oğludur. zifelerden biri sayılabilir. istiyoruz» diyor Erich Vermehren'in refikası 34 yaşinsebebiyet veren bir hâdise \mkubulmusDemek ki, Amerika hükumeti. Lon Arkası Sahife 3. Sfl 6 da tur. Almanyanın Türkiye büyük e'çılldradaki komisyona Almanya ile yapılacak snlha dair bir plân göndermemlş, Moskova 9 (a.a.) «Harb ve işçi fakat sadece bn husustaki düşüneelerini ıırofı» gazetesı neşrettiği yeni bir ma. salede, Sovyetler B.rhğınm hıçbır zabüdirmiştir. man tecrıd siyasetme taraftar olmadıBurada meraka dejer bnldugmmuz iki gını ve harıcî munasebet Sdhas nda 16 nokta var: Bonlardan biri, Tahranda Budapeşte 9 (a.a.) Sofyadan haSovyet Cumhurıyetıne ırıuhtarıyet verahnan kararlann öıü ile ilgilidir. Biüber verildığıne gore, Dahiliye Nazırhğı. Bukreş 9 (a.a.) Anadolu ajansının ların daha faal bir şekilde Iştlrak etme mek suretile uluslararası işlerde işbiryoruz kl, Tahranda; kayıdsız, şartsız (eshalkın ve arabalarm butun Bulgarıs. hususî muhabiri bildıriyor: lerîni istiyorlar. ıği yapmak arzusunu bir kere daha lim olasıya kadar Almanyaya karşı satanda geceleyin sokaklarda dolrşmasıBudapeşteden alınan bazı haberler Macaristana hitab eden meçhul isbat ettiğıni yazmaktadır. .vaşılacağı açıkça ilân edilmişti .Bu kanı meneden umumi bir emirname neşMacarîstan tarafmdan güdülen iki taGazete, 16 ayrı dev'et kurulmaanı adam rar ortada dnrnp durduğana göre, Lonretmıştir. Her vılâyet ve şehrin salâ. raflı sijaset yüzünden günden güne gerBudapeşte 9 (a a.) Anadolu ajan daha başka memleketler.i zaptetınek dradaki istişare komisyonn acaba nasıl hıyettar makamları, kendılerme tâbi ginleşen Macar Aknan münasebetle sının hususî muhabiri bildiriyor: e dunyaya hâkun olmak maksadile bir sıılh plânı veya projesiie meşpuldür? bolgede vaziyete gore, sokağa çıkmak rinin buîıranlı blr safhaya girdlğini gösBudapeşte radyosunun yayımlan bir :eşebbus edıldiği hakkında yapılan it^Mhittefik hükumetler tarafmdan oraya yasagı saatıni tesbit etmek hususunda termektedir. haftadanberi sistemll bir surette bozul hamların asılsız olduğunu soyliyerek, gönderilen proje veya düşünceler kaserbesttirler. Bu s'yaset yüzünden hükumet ve par maktadır. Meçhul blr ses Macar spıkeri «Rusyanın müstakbel ticarî münasebet. yıdsız, şartsız bir teslim hâdisesine ne Hristof «Hâdiseler kat'î bir safhaya iamento azası arasında görüş iht'liflan nin her kelımesini gürültüye bogarak eri bakımından Baltık Sovjet Cumhugibi kayıdlar ve şartlar çizebilir? Bu sugirmek üzeredir» diyor neşrıyatın anlaşı'masına mâni olraakta riyetlerinin önemli bir rol oynıyacaklaallerin cevabmı biz şimdilik iki faraziye oîduğu söylenilmektedir. Sofya 9 (T.P.) Bulgar Dahiliya den birinde arıyornz: Ta, Tahranda Macar genelkurmay şefinin yanında dır ve blr taraftan Macarlan ltaatslzliğe rım» teyid etmektedir. Nazın Hristerf, sanayi şehirlerındîH elbirliğfle verflen «Almanyayı kavıds'z. bazı şahsiyetler bulunduğu lıa'de Berlini sevketmekte. dığer taraftan Macar hü Diğer taraftan, iyi tanmm'ş Sovyet Gabrovo'da büyük bir ışçi kütlesme hi. ziyaret etmesi, bu buhranîa alâkalı gö kumeti aleyhınde tahkir edici spzler muharriri Baltısky yazdiğı b;r makajede şartsız teslim almak» kararını bir kıtaben nutuk söylemış ve Türk Bulgaç sun Müttefikler, meselâ AmeTika, de rülmektedir. Bükreşte iyl haber alan sarfetmektedir. Macarca konuşan meç Rus.Leh münasebetlerin'ien bahsederek, münasebetlerı hakkında aynen şöyle degiştirmeğe ve ynmnşatmağa çalışmak mahfiller bu haberleri teyid edi hul adamm bugünlerde faahyete geçme «Rusyanm ne nüfuz sahalarma ve ne Şinadi düz ve klsa blr çizi olmaktan beri ilk defa olarak azaml 140 Km. de. miştir: tadır, yahnd da adı geçen proje ve dü yorlar. Macarlar şimdi şark cep si, Sovyetlerin Macaristan aleyhinde de kendisine tâbi devletlere ihtiyacı uzak olan doğu cephesinde Ruslar, kâh rlnliğinde bir arazi kaybetraiş bulunu« Bu münasebetlerin bugün dahi şünceler, Almanyanın kayıdsız, şartsıa hesindeki kıf alannı gerı çekmek husu propaganda savaşına giriştikleri bir zaolmadığını. münhasıran dost komşular şimalde, kâh ortada veya c^nubda ta y.>r. Demek ki Ruslar en ziyade cenutda çok iyi olduğunu söyîemek mecburıyesunda Almanlarm muvafakaüerini elde •mana raslamıştır. Sovyetlerin bilhassa istediğini ve bu komşuların da Sovyet arruzlarıni yeniliyerek iki yıl hayli yer ve merkezde taarruz ettiler ve en çok teslimlnden sonraki sulh nizamile ilgietmeğe ugraşıyorlar. Buna mukabll Al Macar isgal kuvvetleri aleyhinde müca ler Birliğinin dostluğuna ıhtiyaçlan bu kazândılar. Almanlarm 1941 de en İleri bura'arda İlerlemeğe muvaffak oldular. ündeyim. Şimdiye kadar hiç bir Bulgar lidir. Arkast Sahife 3. Sü. 4 te lunduğunu» yazmaktadır. Arkast Sahife 2. Sü. 1 de gittlkleri bir nokta o'.an Mrskovania manlar, kendi harb gaj'retlerine Macar dele actıŞı malumdur. Meraka değer bnidngnmnz ikinci nokcenub doğusundaki MİchaUow'dan Rus. ta da, plân tabirile proje ve düşünce ta. larin şimdl vardıklari, LehUtan hudubirleri arasında Cordell HnlIİn ne gibi durıdan 130 Km. içerideki, Luzk şöırine bir fark gördögüdür. Amerikan razete1000 Km. vardlr. Lukz"un Stalingraddan leri, Londradaki istişare komisyonuna mesafesi ise 130. Km. dir. O halde RusWashington hükumetinin blr sulh plânı lar, 1941 klşlndan veyahud 1942 sonba. gönderdi£ini yazmışlar. Cordell Hall, bnharindanberi bu kadar mesafelerl Alnn yalanlıyor ve: manlardan geri aldllar. Fakat Nikopol Plân göndermedik, sadece düşfinceşehrini jreni kaybeden Alrr.an sağ kanalerimizl bildirdik! dl Stalingradm ancak 760 Km. uzağlnda. Diyor. dlr. Kezalik Leningradın cenub dolayfyi ama bfr plân da nihayet bir diilarlndan Narva'ya henüz ^ekilmek üzere bulunan Alman sol kanadı 1941 den. şünceden başka nedir? Londradaki istişare komisyonnnnn elbirligi ile vardıtı kararlar bile nlhaî bir kıymel ifade etmezken, Amerikan hükfimetinin o kojnisyona yapacajh her hangi bir teklif, adma lster plân, Ister proje veya düMoskova 9 (a.a.) Sovyet tebÜği: şünce densin, elbette üzerinde münakaşa Bugün Luga İstikametinde taarruz haNADİR NADÎ reketlerine devam eden kıt'alarimız Le 'Arkast Sahife S Sfl. 4 te ningrad çevresinde 30 dan fazla meskun yerlerl amlşlardlr. Novgorod batı ve cenub batlsl düşman klt'alarlnln karşl taarruzlarınl püskürten kuvvetlerimiz taarruz savaşlan yapLondra 9 (B.B C) İtalya harb saha. ml^lar ve bu arada bazı meskun yerleri slr.dan gelen en geç haberler Anzio ele geçirmişlerdir. Zvenişorodka ve Nettuno köprübaşıslnda bugün de AlShpola şimalinde klt'.ı^mlz, kllsatüan man taarruzunun devam ettiğini bildir. düsrrıanl yoketTek İçln savaşlara devam mektedır. Almanlar tanklarln himayeetmiçler ve baskllarlnl ar^ırarak Goro. sinde arkaarkaya müteaddld hücumlar dishe şehrini İşgal etmişlerdir. yapmlşlardlr. Cenubda beşinci ordunun Apostolovo batlslnda kuvvetlerimiz esas cephesinde Casslno çehrınln içinde kendilerlne ileri doğru yol açmlşlar ve ve şimalindekı dağllk arazideki savaslar yaptîklarl savaslar sonun^a Î0 tan ia?\a dört gündenberl aynl şiddetle devam mesVun yer işgal etmişlerdir. etmektedir. Müttefikler şehrin dörtte Nıkopol şlmal batı ve batlsınıîa kıfabirini İşgal etmeğe muvaffak olmuş'arlarlmlz Dlnyeperopetrovsk cevresi ldadlr. Her ev, her sokak başl ayrl ayrl Dün Mezbahada 1800 koyun. 200 büyük ] lecek derecede olduğu halde gene yük. re nerkezlerin<îen Shka'ovo Ile başk? Son sahifemizde zaptedılmektedir. baş hayvan ve 800 kuzu kesildiğl ve bu sek fiatla satlş yapllmlştlr. Dün hayvan bırkaç meskun yeri nlmlsl.ırdlr. fcarşüiyabi1 Arkası Sahit^ 3. SjL g £S •• Arkast Sahife 3, Sü. 2 de miktar İstenbul ihtlyacTni ^ Arkası ŞaMle Z, Şü. 2 U >. Şark cepbesinde bir Sftvas gahpesi Macaristanın endişesi Macar Alman münasebatı buhranh bir safhada Hükumetle Pariamento arasında ihtilâflar başgösterdi Rusyamn siyaseti Adapazarl 9 (a.a.) Anadolu Ajanslnln hususî muhabiri bildir yor; Zelzele sahaiarlnda Gerede, Bolu ve Düzcede tetkikler yaptlktan sonra luraya gelen Dahiliye VekİU HUmi U r a n bugün bena şu beyanatta bulunmuştun c Son zelzelenln geniş ve feci tah. ribatlna maruz kalan G«redeyi, Boluyu, görerek Düzce ve Hendek üzerinden buraya geldîm. Düzcede sarsmtmın tesiri az olmuştur. Fakat gerek Gerede, gerek Bolu kasabalarlmız maatteeesiif esasll tahribat gömnüştür Buralarda ayakta duruyor görülen binalar da içerisinde Bütün inşaat hükumet emnıvetle oturulamlyacak durumdadır. Bu ltibarla haülmlz tamamen çadlrlarmurakabesinden geçecek da yahud yer yer yaptlklarl ve yapmakta olduklan muvakkat baıakalardaAnkara 9 (Telefonla) Nafıa Vekadlr. Maamafih şükranla kaydetmek lcab letmce hazırlanmış olan «Zelzele ka» eder ki, bu kadar geniş bina harablsine nunu lâyıhası» Başvekâlete verilmiştir. mukabil Bolu kasabasmda ölenlerln adeBu lâyiha zelzele mmtakalarında bu a. di 29 Gerede kasabasmda da 61 den lba. fetten once ve sonra ahnacak tedbırrettlr. Bu defaki zelze'enln mümeyyiz va leri kanunî hukümlere bağlamaktaslflarlndan biri de nüfus zayiatlnm daha dır. Bundan boyle zelzele mmtakalaziyade köylerlmizde oluşudur Buralarnnda yapılacak resmî ve hususi inşaat Arkast Sahife 3. Sfl. 5 te Dahiliye Vekili Hihni TTran hükumetın tetkık ve murakabesinden geçecektir. Felaketzedelere para yardımı yapılacak Ankara 9 (Telefonla) Zelzele mmtakasına muhtelii ekipler halınde nafıa mühendısleri gonderılmıştır. Hükü. met binalarmın tamırı veya yeniden inşası için tetkiklere başlanmıstır. Felâketzede halka ucuz kereste ve inçaat Ingilizler: «Alman ataşemiliter muavini tstan malremesl dafıtılmak üzere hazırlıklar yapılmaktadır. Ayrıca para yardımı buldan kaçıp bize iltihak etti» diyorlar, Almanlar: yâpılmasl da mukarrerdır. Zelzele k an u nu Hazırlanan lâyiha Başvekâlette Dedikoduiu bir firar hâdisesi Bulgaristanda geceleri sokağa çıkmak yasak! Askerî vaxiyet Bulgar Dahiliye Nazınnın Türk Bulgar münasebatı hakkında beyanatı Almanlar Stalingrad'dan sonra neden yeni bir Rus tuzağına düştüler? Yazan: Emekli General H. Emir Erkilet Iki Rus ordusu Kerson ve Nikolayefe yürüyor! Celeblerin pervasızhğı! Et 330 kuru Şubat 330K Daha şimalde büyük Alman mustahkem mevzii İtalyada vaziyet Krivoirog iiç taraftan tehdid ediliyor! Defterleri tetkik ediliyor? haklarında zabıt tutuluyor, fakat fiatlar yükselmekte devam ediyor BUGÜN Almanlar Roma köprübaşında Müttefik hallarını yardıklarını söyliiyorlar Yaşasıtı Fransa! Cemal Nadir'in renkli karikatür haritası