9 Şubat 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

T Yeni Çıktî GENC KIZLAR HENRİ DE MONTHERLANT Ceviren: TARIK ATDINGİL Fıati: 150 kurustur. Arayuuz. ÖLMEZ ESERLER NEŞRİYATEVt J 20 nci yıl sayı: 6998 u m h ur iyet İSTANBUL CAGALOĞLU Telgraf ve mektufc adresî: Cumhuryet, lstanbnl Posta kutusu: Istanbul No. 846 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyyti: 24298 tdare ve Matbaa kısmı: 24299.24290 MU İki aydır Şehir Tiyatrosunda oynanan meşhar piyesin romanı. Tanesl 100, cildli 150 Çarşamba 9 Şubat 1944 Ahmed Halid Kitabevi Nikopol şehri düştü Almanlar, çevrilen tiimenlerini kurtarmak için taarruza giriştiler Finlandiyayı bekliyen akibet arb sonrasına aid sayısıı gfiç< lukler arasında, kendl keyfl fle defcil de olayların sorile harb« kanşmak lorunda kalmış milletlerin dununu ştphesiı on nlânda şimdiden bir yer tutuyor. Bn milietlerden bir tanesl, belki de birincisl Flnlandiyadır. Mihver poütlkasma girmeksizin Almanya ile ayni safta yer alan Finlandljra, bundan sonra ne yapacak? Bn sn»Un cevabını öyle Rdrunuyor ki, her şeyden önce, gene şark cephesindekl hareketlerin gelişimi verecektir. 1941 sonbahanndanberi eski Çarldc devlet merkezini Iıç taraftan «ember (çine alan Almanlar, açık kalan deniz yoluna ehemmiyet vermiyerek beklemefei tercih etmişler, luzumsnz kayıblardan sakııunak duşuncesüe şehri hucumla •aptetmeğe kalkışmamışlardı. Bn duşüncenin Almanlar hesabına yanlı? bir temele dayandığı sonradan lylce anlaşıldı. Leningrad şehri, gerek Sovyet ordasunun, gerek şehirde yaşıyan halkm gorulmemiş mukavemeti sayesinde düşmedi ve deniz yohle çok jruç ve dolambaclı bir şekîlde olsa da kendine lüzumln malzemeyl dıjarıdan terain edebildl. İlk kif böyle geçtikten sonra, Almanlar, her ihtimale kars.ı hazir bulnnmak düşiincesUe çehrin garb taraflanndaki bolgeyi Finlandiya korfezinden İlmen gölüne kadar kuvvetle tahkim ettller. Ikincl yaı taarruzu şark cepheslnln hemen yalnız orta ve cennb kısımlanndakl savaşlarla peçtigi İçin tahkim ediIcn Leningrad bölgesi ve mnumlyetlc cephenin şknal kısmı oldugru gibi kaldı. Üçünctt yaz mnharebeleri Ise gene cepbenin şlmaline kadar nzanmadı. Bu uzun muddet içlnde Finlandlyanın Ruslarla ayrı bir snlh yapacağı dediko. dulan bir kaç defalar ortahga yayıldı Ise de musbet bir neticeye işaret sayılabllecek kadar inkljaf edemeden onutnidu. Geçen Büyük Harb esnasında Amerikaya karşı borclandığı bütiin dolarlan. harbden sonra son santimlne kadar ödeyen biricik ATrnpalı mlllet olarak Amerfkada büyük bir gempati toplıyan Finlandiya, bn sefer, Aimanyanın yanında Sovyet Rusyaya hücnma kalktıtı halde Amerika Ile banş hallndedir. Washîngtonda Finlandiyanın mflmessill bnlunnyor. Avnca, Amerikada yerleşmiş, Iş güç sahibi olmoş Fin aslından on binlerce insan var. Bnna rafnıen bn mirieti Sovret Rnsya ile banştırtırak harbden knrtarmak bngüne kadar murnkün olamadı, Şimdiki kış taarruzlan cephenin en şimal noktasına kadar uzamış ve Leningrad çevresi Alman eemberindçn tamamfle knrtanlmıştır. Sira arasına şnnn da sıkıştıralnn: Uıun zaman knvvetle tahkim edilen bir bölgenin, taarrnza kalkan taraf hesabına çok elverlşeh şartlar altında bile ve kısa zamanda çökmesi, bn harbde daimî sistemlerinin geçirdiği bütun imtihanlann, lstisnasrz olarak menfi neticeler verdiginl eösteriyor. Evet, Sovyetler Lenhıgrad bdigesinl Alman çemberinden tamamile knrtararak, Estonya "hudnduna kadar ilerlediler. Finlandiya körfezinhı bSyleiikle Alman kontrolnndan çıkması, Flnlandlyanm harbe devam kndreti tizerlnde elbette blr takım sarsmtılan» yol açacak, ayn blr Fin Rns anlaşmasmı b!r daha ortaya koyacaktır. HelslnkPyl evvelkl gece SM nçakla bombahyan Sovyetler, bn husnsta Fin hükumetine nznnboyln teemmül fırsatı vermek nîyetinde olntadıklanm yeter derecede anlatmıyorlar mı? Fakat Finlandiyadan akseden haber. Mrl. Stalin, Dnieper sol kıyısındaki Alman köprübaşısının temizlendiğini bildirdi İnhisarlar bütcesi 8 ayda 60 milyon lira fazla varidat elde edildi Sehrimizde bulunan Gümrflk ve înhısarlar Vekıli Suad Hayri ürgüplü dün aksam Ankaraya donmustur. Vekil dün kendislle görüşen bir mu. harririmize şu beyana^ta bulunmuştur: < îstanbulda bulunduğum esnada bilhassa inhısarlar bütçesi üzerjıde meşgul oldum. Butçede esas prensıple. rımiz istihsali arttırma'î sı retOe geliBirinci ve ikinci Ukrayna cepheleriındekl vaziyeti gosterir harlta rın arttınlmasına çalıçmaktır Es~sen Moskova 8 (a a.) Mareşal Stalln, t€j! baklmlndan çok mühin olan ve 120 Inhisarlar gelıri artTaltadır. Bu mall ordu kuırjandanl General Tolbukhin'e k'.lometre genışlıkt« ve 35 Jdlornetre yılın ilk sekiz ayı zarfmda İnhısarlar hîtaben neşrettlği blr günlük eırıirde deinlikte bulunan ALiıan kSprübaçını varıdatı muhammen bütçeye nazaran 60 milyon lira bir (azlalık gosterm'stlr. şöy'e demektedlr: ta'namen temizlemişlerdir.» Mareşal Stalln eynl günde neşrettijl 4 öftcu Ukrayna cephesl lüt'alarımlz, Arkası Sahife 3. Su. 4 te Dlnyeper sol kiyisı üzerinde Nikopol lknc; bir günlük emirde Nikopol şehrioenubunda duşmanln ku'.vetle tahkim nln Kuılordu tarafindaa zaptedllölğlnl edilen bölgesini yarmlşlar ve 4 gun sü blHlrmiştİr. ren taarruz hareketleri slraslnda 7 tü Çevrilen kıt'alan kurtarmak için men piyadeden mürekkeb A ^ a n klt'aAlmanlar mukabil taarruzlar larlnl ağlr bozguna uğratarak Dlnyeper yapıyorlar nehrlne kadar uzayan köprübaşl hattlMoskova 8 (a a ) Geceysrısl tebllnl delmlşlerdlr. ğinde bildirildiğine göre, Zvenlgorodka Kıt'alarimiz bu hareketl rrüteakıb ve Shpola şlmalınde kuvvetlerlmız çevDlııyeper nehri sol klylsl üzerinde stra. Arkan Sahife S Su. t de Boladan dün gehrimize gFtlrüen yarahlar kamyonlardan indir&irken Felâket sahasına geniş yardımlar Dün akşama kadar tesbit edilen ölü miktarı: 4272 kişi Birçok esaslı yollar açıldı, Boludan şehrimize yeniden yaralı getirildi Ankara 8 (Telefonla) Bugün akşama kadar gelen h.aberlere göre, zelzele saheslnda şimdtye kadar tesbit edilen öıü saylsl 4272 fcışidir. Yaralllar ise 2793 atandaştan ibarettir. Tamamen ylkıldığl tesblt edilen ev saylsl 9027 dlr. 10,643 ev de hasar görmüştür. Adapazan üzerirKİ'en Boluya geruş yardımlar başladı Adapazan 8 (a a.) Pek çok gayret sarfile Bolu yolu pazar günu açılmıç ve böylece zelzele felâketîedelerine yiyecek, yakacak ve diğer ihtıvac rr.ad Arkası Sahife *. Sü 5 te Helsinki tahliye ediliyor Rus radyosu: "Son bombardtmanlar yalnız bir başlangıçtır^ dedi Küçük Bulgar şehîrleri de boşaltılıyor Rusyadan Bulgarisfana 60,000 muhacir geldi Budapeşte 8 (a.a.) Anadolu ajan. sının hususl jnuhabiri Şerıi Arzık bıldiriyor: Sofyadan haber venldıfine göre, boşaltılması sona ermıg bulunan bujuk vılâyet şehırlerinden başka hükumet jlmdı de küçuk Cornogrehovıç şehrınm 1 boşaltılnaasuu emretmıştu . Tırnava'nın yakınmda bulunan bu sehır, Rusçuk, Varna, Strazagor» ve Solyadan gelen demlryollarının mühim bir kavşagını teskıl etmektedir. Sofyanm panık halinde boşalması sırasında şehri terkeden memurların vazıfeleri başma donmelerı için hukumetin tayin ettıği tarıh olan 21 sonkânuna kadar emre ıtaat etmemiş olanlar hakkındaki müeyyidelerın tat. bıkına başlanıldığı bıldlriliyor. Hükumetin bu hususta ilk kararnamesi çıkmıştır. 14 yuksek memu'un ve bu sra. da Ticaret Nazırlığı müsteşarı Vatef'ın Işine son verildiği bıldırilmektedir. Başka memurların işine son veren yeni kararnamelerin yakında çıkması beklenilmektedir. Arkası Sahife 3. Sü. 3 te Su. Amerika Finlandiyaya sulh yapması için kat'î bir ihtarda bulundu Ankara 8 (R G.) Sovyet radyosu onlar kendilerini harbe sürükliyenleri bugunkü yayiminda Finlandiyaya çok lânetle anacaklardır., şlddetlı bir hitabda bulunmuştur. SovSovyet radyosu Fin'andiya il e ayn bir yet radyosu sunlarl söylemiştir; sulh yapllacağlna dair dolaşan jayiaîa«Sovyet Rusyayl istllâ etmek emelini ra da temas ederek bunları kat'yetle taşlyan Finlandiya Almanya ile beraber yalanlamlştlr. hücruma geçrruştı. Fakat Fin nıilletı ya. Amerika, Finlandiyaya sulh yapması için ihtarda bulundu klnda bu yaptlklarlnln cezasinı fazlasile Washlngton 8 (aa..) Hariciye Naçekecektir. Helsinki üzerlne yapilan iki bombardlman henüz blr başlanglcdır. zm Mr. Cordell Hull, bu^ünkü basın Finlere ver.lecektir Arkası Sahife 4. Sil 3 te Sfl. Flnlere öyle bir ders ver.lecektir kl, Mersinde görülmemiş şiddette yağmurlar Mersin, 8 (Hususî) Mersinde üç RÜndenberi görülmemiş şlddetli yağmurlar yağmaktadlr. Bu yüzden limanda tahmiL tahlive mamile durmuştur. Limanımlzda demirli bulunan Plâtin vapuruna üzere umumî mağazalardan iplik yükletilen bir şat batmıştlr. Zarar bin liradlr. Biraz daha cömert olalım! Tacirlerle sanayicilerin yaptıklan tebarrular miktarı hajrret ve teessür uyandırıyor! İtalyada şiddetli savaşlar Almanlara göre Roma kısmen boşalfıldı Müttefikler, Roma cenubundaki köprü başında. Almanlar ise cenub cephesinde baskınm arttığını söylüyorlar Ihtikâr yapan celebler mahkemeye veriliyor Belediye, et fiatlarını yükselten fırsat düskünleri hakkında esaslı tahkikat yaptı \ Varııı [ Cemal Nadir'in renkli karik atür haritası YaşasınFransa îstanbula kasablık hayvan gelmeme. ilnden dolayı bajlıyan koyun eti darlıNADÎR NADÎ ğı dün de devam etmiştir. Evvelki gün Arkasi Sahife % Sfl 4 te Mezbahada kesilen az miktarda kojun, dün kasablar arasında taksim edilmiş fakat bazı kasablar hiç koyun aJamamıştır. Dün Mezbahada koyun kesılmediğinden asıl buhranın bugün olacağı anlaşılmaktadır. Dün Haydarpaşaya muhtelif partileı halinde 700 kadar hayvan gelmı^tir Bunlar da bugün kesılecektir. Şehrımıze Karadeniz yolile gelecek ilk parti kasablık hayvan da ancak cumartesa gü. nü beklenmektedtr. Bu sebebie bu. günkü darlığın kolay kolay zail olmıyacağı anlaşılmaktadır. Dün Karaağacda, pay mahellinde yaptığımız temaslarda toptancı kasab. lar İstanbul için hergün ve muntazaman beş vagon verilmedığı takdirde koyıın Ihtlyacinın tajaamen Kasab dukkânlannda dün et 290 satıldı Cezayir 8 (a.a.) Anzıo Nettuno koprübaşlnda, İngilız Amerikalllar bütün mevzilerini muhafaza etmiflerdir. Son 48 saat zerfînda Alman basklsl artmlş ve ağlr Alman tooçusu binlerce mermi atarak köprübaslnl ?ecell gündüz lü topa tutmuştur. Mütteflk hatiartna Itica emeğe muvaffak olan İtalyan mültecılerin söyledığine göre, Almanlar taarruzlarinin netictfsinden emix»dirler Mütteflk klt'alari eağlam bir surette mevzi almlş olup, son 24 saat içinde hiç ıir aran kaybı kaydedÜmenüştir. Casslno bölgesinde, 5 inci ordu cenub» cephesinde muhareb« butün çiddetile devam ^etmektedir. Amerikalllar Cassino sehrlnm bir kismınl ışgal etmek«dirler. Alman tebliği Berlin 8 (a a.) Alman orduları baş:umandanllğlnln tebüğinde bildirJdİğine gore, Nettuno köprübaşl cephelerinde karşılanamıyacağını ilerl sürmüşlerdlr dun mahdud ölçüde muharebe faalıyetj Fiatlar nasıl yükseltiliyor? olmuştur. Bır Amerikan tabunınun taİstanbulda et serbest fcatla satlldlğl arnızu geri püskürtülmüştür. İçin cumartesi günü sürii sahıbleri ve kumüsyonculan hemen fiatlan yukselt. ml§lerdir. Bu yüksek fiatlar düne kadar devam etmiştir. Hıç bir sebebe ıstinad etmıyen bu fıat yukselışi yalniî koyun satışlarına münhasır kalmamış kuzu ve sığır fiatlan da yükseltilmıştir. Garıbdir ki düne kadar sürü sahiblerı ve kumusyonculau bıı fıat yukAnkara 8 (Telefonla) Yuksek seltilmesinde hiç bır mânla tesadüf Maarıf Şurası taraimdan «Ahlâkt Teretmemişlerdır. Yalmz, toptancı kasat biye» mevzuu üzerinde verilen kararve muteahhıdler, sürü sahıbleri ve ku. lar dairesinde bir tami.n Madrıf Vekâ. müsyonculannın bu hareketine karşı letı tarafmdan alâkahlara gonderrmiş2 gün hayvan abnamakta ısrar etmis tir. Bundan ba^ka talebelerle muallımlerse de nlhayet hastaneler, mekteblet ler arasmdaki herhangi bir ihtilâfm da ve resmî devlet Oıtlyaclan karşısında olcul dahilinde halli yoluna gidılme. sürü sahıblerine boynn eğmişlerdir si alâkadarlara bıldırılmıştir. Eu gibi halCumartesi gününden pazartesi gü lerde yapılacak tahkıkatın neticesi Sahije 3, Sü. 6 da derhal Vekâlete bıldirüecektir. Zelzele felâketzedelerme ticaret ve saderecede nayı erbabmm yardırrlarını toplıyacsk işleri ta komıte dun de Ticaret Odasında bır verılınek toplantı yapmıştır. beş yüz Ticaret ve sanayi erbabma korrit* tarafmdan 5000 ve esnafa da 20,000 ka. dar mektub yazılarak yard^mları ıstenmiştır. İlk teberru olmak uzere T.caret ve Sanayi Odası idare heyetı dun 10 bm lıra verılmesini kabul etrruştır. Birçok vatand3çlar bu>uk bır sur'atle ve comerdl.kle felâketzede kardeşlerme yardım etmekteduler. yakat bazı tacırlerın hem de işleri ıyı olduğu •• bılmen tacırlerm 5, 10 lıra gıbı kuçoK bır meblâğ gonderdıklprı, kendılerıo. den çok bu\uk meblâç beklenen ticaret ve sanayı erbabmdan bır kaçının da 100 200 l:ra verdıklerı hayret ve tees. ; surle gorulmuştur. Boyle bır felâieilj karşısmda ticaret ve sanayı erbabmda Akşam üzeri oldukça mühim hücum umumıyetle daha buyuk bır hassaEiyet#| klt'a arlmlz Aprllia kos Tninde, kısmen comerdlık ve hamıyet beklenmektedır.. 1 şiddetli olan düşiıanin mukavemetme Bunun biraz geç olsa da nıhayet tecellf * Arkası Sahife 3. Sfl. 5 te edeceği kuvvetle umulmaktadır. Ciano idam edilmedi mi? Mussolini sağ değil mi? İtalyada deveran eden ve kuvvetli esbabı mucibelere dayanan şayialar Mekteblere "Ahlâkî terbiye,, hakkında yollanan tamim Mussolini'ji, mahbesinden kaçırıldıktan sonra Hitlerle beraber gösteren bu tesimdeki şahsın Mnsolini olmadığı itldia ediliyor (Yazui %. nci