2 Şubat 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

«tfk Sehir 21 Vilâyetimizi haberleri sarsan zelzele Alntanlar İtalyada neden Askerı vaxiyet CUMHURIYET 2 Şufeat 1 9 4 4 IHEM H NAUNA MIH1NA Hava hakimiyeti I taarruza geçmiyorlar ? Yazan: Emekü General H. Emir Erkilet Kontrol böyîe olur Müttefikler Scilyaya ve sonra ceaub İtalyaya asker çlkarm&ğa başllyalldanberi, Almanlar hep ayni müdafaa ve oyalama tabıyesini takib ed:yorlar. Onlar yalnız Sicilyanın cenubunda Terra Nova ile Napolı'run cenub doğusunda Salerno'da karaya çlklp biraz ıhtiyatsızca içeri dalan Amerücan kıt'alanna karşı i&i karşı taarruz denemesinde buhınmu$lar, Amerifralı kıt'aları sahile kadar geri sürmüşler, fakat Müttefik harb gemilerinin şıddetli ve tesirli top ateşteri önünde durmağa mecbur olduklarır.dan denize dökemem şlerdi. O»un lçin Almanlar, bu defa Roma cenubunda Nettuno kumsalma çıkan ve burada bir köprübaşı kurma£.a çalışan Anglo Sakson kuvvetlerine daha zaylf Iken hücum edip onları denize dökmek gerekirken üçüncü bir karşl taarruz denemesi yapmak lstemediler. Yapmryacaklarınl da zaten çlkarmanin ilk günlerinde tahmin etrniş ve yazmıştrk. Radyo haberleTİnden nnllyoruz ki Net tuno Anzio köprübsşmdaki Müttefik kuvvetler tümene iblâğ edılmiştir. Bu 6 tümen İtalyaya getirilmiş yepyeni klt'alar ml, yoksa klsmen 5 inci ordudan mi alindılar, bunu tabiî bilemiyoruzFakat Almanlarln iki küsur hafta İçinde Müttefiklerin Komanln ancak 4050 Kn. ötesindeki bir köprübaşmda bu derece ehemmiyetli bir kuvvetin (takriben 100,000 kişinin) dokunulmadan rahat rahat birikip ylğllmalarlna seyirci kaltnalan pek dikkate değer bir olay olmaktan geri kalamaz. Verilen malumata göre bu tümenlerle birlikte karaya tank ve ağlr topçu çlkarlltnış ve köprübaşı Caeta Roma yolu üstünde, Romanln 42 ve Monti Albani'nin 20 Km. cenub doğularinda Çistema kasabasına doğnı genişlemiş bulunmaktadır. Almanlarsa telâ? göstermemek, Müttefiklerin İstediklerini yapmamak ve sanki bu kadar çok Müttefik kuvveün buraya beyhude yere çıkmaslndan memnun İır>işler gibi onlan tecrld etmek hususlarında musirdlrlar. Bu hal blze geçen TJmUml Harbe aid tarlhl blr olguyu hatlrlatmaktadlr. 1915 ylllnin sonbaharmda Alman başkumandcr.llğ: hem Slrbistanı fetih ve Sırb ordusunu bertaraf etmek, hem de BerlinSofya İstanbul yolunu açmak kararinl vernişti. Bu İşi bir Avusturya Macaristan, bir Alman ve bir Bulgar ordusundan mürekkeb bir Mackensen ordular grupu görecekti. General Feldmareşal von Mackensen'İn Uımırni karargâhlnda Türkiye başkurnandanllğlnln murahhas erkânlharb zabiti idim. Asker! harekât hem Tuna üzerinden, hem Bulgarijtan cihetinden Slrbistan içine mütemerkiz bir şekilde en çetin yol, kiş ve menzil şartiarl İçinde muvaffakryetle devam ettirilmis, Slrbistan ve Karadağ ordularl yokedilerek raeT.leketleri işgal olunmuş, İstanbul yolu da açllmlştl. Bu Bebeble muharebe har°k?tlerl Yunanistan hududunda durdurulacaktl. Çünkü bu memleket Almanlarla Müttefiklerine karşl harb halinde değildi. Fakat bu esnada Selâniğe bir Fransiz ve bir İngiliz tümeni çlkarak ve gitrikçe trkviye edilerei burılar, Fransiz genersli Sarrail'in kumandasl aitında ve Yunanistanln beyhude protestolanna rağmen, şimale, Sırb hududuna doğru Ihtiyatü blr surette ilerlemeğe başladllar. Karşllarlnda İklnci Bu'.gar crdusu vardL Alman başkumandanlığı bunlara taarruz tarafllsl idi. Generai Feldmaresal von Mackensen de ayni fikirdeydi. Yalnız taarruzun bunlar çoklaşmadan. yani çabuk yapllmaslnl istiyordu Fakat buna hacet kalmadan General Sarrail, anlaşllan bir taarruz tehlikeslnden korkarsk. kuvvetlerini geri çekme^e başladı. 2 nci Bulgar ordusu buniann üstüne atllcl ve Müttefiklerin ricati bir hezimet şeklini aldl. Fakat bunlar Sırb toprak'arindan çlklnca Bulgar taarruzu durdu. Almanlar da iaarruz etmediler Çürkü Yunan ordusunun Müttefiklerle birlikte harekete geçmek zorunda kalraaslrdan korkuluyordu. Taarruz için ev velâ menzlin, yol ve demiryollarlnm lsiahl meselesi vardl. Mıitîaklben General Sarrail kumandaslnâaki kuvvetler 3 Fransiz ve İngiliz tümenme baliğ oldular ve bunlar Slrbistan hududuna yeniden ilerlediler. Müzskereler oldu. Fakat taarruza karar verümedi. Buîgsrlar mi'iî yurd dedikleri yeılerin yani Makeaonyanln dişlnda dövüşmeğe hevesli gbrunmüyorlardı. O slrada batl cephesinde Almanların Verdun taarruzlan baslamlştl. Bunun İçin Balkanlardan bazl Alman birlikleri bile geri allndl. Velhas:l Verdun taarruzlarmdan sonra da Müttefik kuwet!eri Selâniğe atmak ve burada denize dökmek için bir türlü karer verilemedi ve tertibat allnamadı. ÇüDkü Fransiz ve İngiliz kuvvetleri burada bulundukça az Alman ve bir çok Bulgar iuvvetleri kulianılarak İşgal ve tecrid edilebileceklerdi. Bunlar Selâniğe ve denize sürüldükleri takdirde belkl batl Alman cephesine gideceklerci. İşte buna meydan vermemek için şimdi yaînlz birinci Bulgar ordusile zaylf 11 5nci Alman ordusundan mürekkeb olan Mackensen ordularl grupu Ohri ve Doyran gölleri cenublarlndan geçen umumî bir hatta müdafeada kaldl ve bu çemberl harbin sonuna kadar muhafaza olunduysa <ia bu suretle Büyük Harb mağlubiyetinl netieelendiren ilk bozgun yarmasinin tahakkuk edebilmesi için burada zayîf bir cephe ve ç ü r ü bir kapl blraklldl. Bu sebeble tarih o zaman Slrbistan seferinin baa siyasl ve dolambaclı mülâhazalara dayanllarak Müttefik kuvvetlerin, artmadan ve tehlike büyümeden Selâniğe ve denize surülüp atllmama'arlnl affetmez. Almanlarln bugün, yani 29 yll sonra, İtalyada Nettuno köprübaşlslnda Müttefıklerin gelişip artmalarlna müsaade ettkieri ve tlpkl Doyran Ohri gölleri cephesinde olduğu gibi onlarl sadece oyalcyip tecrid etmekle yetsindikleri görülüyor. Filvaki derhal bir tehlike yoktur. Çünkü Almanlarln Romanln cenub doğusundakl Montl Albani ile bunun cenub dcğu istilcametinde Uzsnlşl olan Mcnti Leffini ve eteklerini kâfi kuvvetlerle tuttuklarl muhakkaktlr. Kezalik Garigüa'nln karşıslnda Ortona cephesirde de sağlam dunıyorlar. Fakat bunlara rağmen tahmin ederim ki Müttefikler, Nettuno köprübaşlsmdan gertk Citerna di Roma re gerek şimal istiAametinde Albano'ya doğnı çokça İlariiyerek gemi toplarınm tesiri dlşma hayli çlktlklarl takdirde şiddetli blr Aİman karşı taarruzuna uğrlyrcaklardır. Bunun başka türlüsü düşünülemez. Çünkü Nettuno köprübaşlsl ergeç Roma İçin de, Garigliano Cassino Alman cephe kesimi İçin de azlü bir çibanbaşl v« büyük bir tehlike kaynağl olmak İstidadlndadlr. Romanln düşmesi Almaüyanın mağlub olmasl demek değilse de İtalya seferinin yarlslnln iaybolmasl demektir ki bu, ayni zamanda yeni olaylara bir başlanglc teşkil etnesi itibarile Almanlar İçin ehemmiyetli olmak gerektir. Şehre gizli mal getirenler cürmü meşhud halinde yakalandılar Belediye Fiat Murakabe teşk^lâtl. İstanbul İaşe işlerini alâkadar eden, mühim ve bugünkü hayat pahalllıflnin nasıl vücude getirildiğinl gösteren bir meseleyi meydana çlkartmlştlr. tîtlsad ve Ticaret Vekâlet'eince Ittihaz edilen karar mucibince İstanbula gelen bütün çeltik, pirinc ve bulgurlar için mal sahiblerinin veya delâlet edenlerin en çok 48 saat zarfında beyanname vermeleri lâzlmdlr. Bu beyannamelerln bir n.üddettenberl yalnlz Güven çeltik ve bulgur fabrikalarile iki kacük firma müstesna diğer ufakll büyüklü firnıalar taraflndan veriîmediğinı gören Fiat Murakabe teşkilâtl, ev\e!ki gün ve dün sabah Haydarpaşaya gelen vagonlarda ve piyasada anl teftişler yapmış ve ümid edilmedik neticelerle karşllaşmlştlr. Dün öğleye kadar Fiat Murakabe teşkilâtl ekserlsi büyük olmak üzere 11 firma hakklnda mençeinden faturaslz pirinc almak, İstanbulda faturaslz sr.tmak, getirttiği mal] beyanname vermiyerek resmî makatılardan gizlemelc. getirttiği mallarl elaltlndan ve yüksek fiatlarla satmak ve piyasaya arzdan imtina etmek suçlarüe zablt tutmuştur. Bİİhassa Rüştü Ak flrmasmln bu şekilde faturaslz getirttiği ve fceyannamesini vermediğl 18 ton pirinc suç dellli olarak yakalanmlş, Vafi mahdumlarl, Fahrl Omur, İsmaîl Şerefoğlu firmalarl hakklnda da zabltlar tutulmuştur. Fiat Murakabe teşkilâtlnln pirinc gibi haJkln başllca glda maddesi üzerinde yapılan bu hareketi böyle an! bir kontrolla meydana çlkarmasl piyasada büyük bir intibah husule getinniştir. Tetkikata ehemmiyetle devarn olunmaitadlr. Ankara, Bolu, Zonguldak, Çankırı, Izmit vilâyetlerincîe insanca büyük kayıblar ve zararlar var! Baştarafı 1 tnei schifede hasar olmamışsa da halk miş bir şiddetle hisseiilen yer sarsmtlsl bugur. de muhtelif fasllalaria duyulmuştur. Bu sabah 6^4 teki ilk şiddetli sar slntl İle hercen bütün şehir hallîl sokaklara flrlamıştlr. Zelzelenin sonun; doğru yeraltlndsn şldJetlİ blr gürültü de duyulmuştur. Ankara vllâvetinde İnsan ve mal kayblna sebeb olan sarsmtl şehirde de bazl ufaktofek hasarlar yapmış, bszl duvarlar çatlam'.ş ve Tabakhancde iki bina çökmüştür. Basvekâlet binsslnln duvar ve tavanlarlnda da bazl çatlaklar oîmuş, bizza BaşvekilİırJzin çallşma odasınln İki du varinda ve hususî kalem müdürîüğü oda slnln tavanmda da çatlaklar görülmüştür. Memurlar Kooperatifi Mnaslnda, Der;irj'ollarl eski umura müdürlüi binaslnda, Ticaret Odaslnda, Irak sefare tinde bir klsım duvarlar çatlamlştır. Baçkaca kayib yoksa da kazalarda ölü ve yarall vardlr. Ayaş. Klzllcahamam ve B?ypzarlndan a'lnan haberler bine yakm evin yikıldığını, ölü sayismin 103 ü bulduğunu, 90 yarall olduğunu göstermiştir Bazl köylerde zelzele slrssında yarglnlar da olmuştur. Bazl köylerden ds henüz haber alınmamlştır. heyecan ve I icab eden yardlmlarln yapllmasına başkorku içinde çlrçlplak sokafa flrlamlş, lanmlştır. akşama kadar evlere girmeğe cesaret Klzilay bu arada Düzce ve Geredeye edememiştir. İlk yardlm olarak 25,000 lira İls 500 çaBolu İle muhabere temin edilemiyor. dlr, bir hasta nakliye otomobili. 30 sanZelzele yüzünden bütün telgraf hatları dlk Ilâc ve tatanos seromu, üç ton çivî, yerıere seriuniştir. Buna rağmen mu 400 keser ve testere, 75 gemici feneri ve haberenin teminine çallşıhyor. Yalnlz 700 kişilik giyim esyasi; Çerkes kazaslsjbahtanberi Adapazarmdan Bolu ile na da 10,000 lira, 400 çadlr, 20 sandık alâkalı olsn bir çok halk kamyonîarla İlâc ve panslman malzemesile tatanos tipi altlnda Boluya gitmektedirler. Ben sercmu, 2 ton çivi, 200 keser ve testere, de Boluya hareket ediyorum. 50 gemici feneri, 400 kişilik giyim eşyasi; Ankara vilâyetinde Ayaş, KlzllcaHayri hamam, Beypazarl kazalarlna 200 çadır, 1,5 ton çivl, 90 keser ve testere, 30 gemici feneri göndermiştir. Diğer taraftan Slhhat ve İçtimaî Mua venet Vekâleti taraflndan, Çerkeş \re GeAnkara 1 (a.a.) Zelzekyi müteaklb rede kazalanna birer operatör riyaaetinGeredeye gitmiş olan Anadolu Ajanslnln de doktor ve pansimancilardan mürekmu";usî muhabirlnin bildirdiğine göre kab tedavi ve panslman malzemelerile bu kHza merkezinde blnpca vuku bulan birükte İki süıhl ekip gönderildlğl gibl, hasar evvelce büdirildi^i glbl yüzde 80 AyBS, Kizilcahamam ve Beypazarl kazanlsbetindedir. Geri kalan binalar da olarlna da birer doktorla süıhl malzeme tu'ıılamlyacak vazlyettedir. gönderllmiştir. Bundan başka Düzceye Enkaz altlnda kabn yurddaşlarm bir slhhî ekip gönde;ilmiştir. Ankara kurtarllmasma çallşllmaktadlr. Askerî Tıbbiye Tatbikat okulundan da Hasar ve zayiat hakklnda kati blr ra bir operatör, bir dahiliyeci, bir gönüHü kam vermek imkânl bulunmamakla be sihfciye çavuşU ve 10 slhhlye erinden raber ölü ve yarall mlktarlnln 100 den mürekkeb blr slhhiye heveti de İki hasfazla olduğu zannedilnektedlr. ta nakliye otomobilile blrllkte Geredeye Kavak sporkrl için Geredeye gelml? hareket etmiştir. olan Bolu kayakçılarinin sihhatte Askerî Tlbblye Tatbikat okulundan lan bildirilmektedir. Geredenin nahiye bir operatör ve kâfl miktarda malzeme ve köylerinden henüz haber allnamaÇerkeşe gitmiş bulunmaktadır. mlftir. Zelzele dolaylsüe açilan yarıklar ve kar dolayısile irtibat tesisi kabil olmamlştlr. Bazl köylerde fazla hasar ve zayiat olmaslndan korkulmaktadlr. Gerede 1 (a.a.) Anadolu ajansının hususî muhabiri bildiriyor: Kurtarma ekipleri tarafindan saat 19,49 e kadar enkaz altından çıkarılan ölü miktan 31 idi. Kurtarma islerine Kastamonu 1 (Husust) Bu sabah devam olunmaktadır. 6,24 te şiddetli ve devamll bir zelzele Bu işte mevcud askeri birliklerin oldu. Büyük zelzeledenberi korku İçin ve ceza evi mahkumlarının teşkil eyde bulunan halk sokaklara fırladl. Bu ledikleri ekiplerin büyük gayret ve slrada şiddetli bir kar fırtlnasl hüküm himmetleri görülmüştür. sürüyordu. Zelzelenin kaza merkezinde yaptlğl Zelzele kazalarda da ayni şiddetle du tahribat mühimdir. Evvelce de bildiryulmuştur. Henüz hiç bir taraftan İn diğim gibl kasabamızın dörtte üçü tasan kaybl ve maddî zarar olduğu hak mamen yıkılmiş ve geri kalan kismi da klnda haber gelmemlştir. oturulamlyacak hale gelmiştir. HükuMahir met memurları arasında ikisi müstesna dlğerlerl berhayat bulunmaktadlrlar. Zeizelede husule gelen yarlklar ve buEdlrne 1 (Hususî) Bu sabah bura ;ün saat 12 ye kadar yağan kar yüzünda biri orta. ikisi şiddetli olır.afc üzere den civar köylerle muvasalat terrin edılememiştir. Telgraf ve telefon muhaüç zelzele olmuştur. Ziysn yoktur. beratl yalnlz Ankara ile yapllabümektedir. Bu yüzden kazanln nahiye ve köyAnkara 1 (a a.) Felâketin akîbincte leri vaziyetinden blr haber alinamamişharekete geçen Klzllav Kurumu Umumî tır. Bazl köylerde fazla hasar ve telefat merkezlnce gerekli tedbirler al'nmls, ve bulunduğu zannolunuyor. Gerededen verilen son haberler ava harbi, son günlerde, b* harbden evvel, en geniş havalli askerî müt&hassı» ,Tft muharrirlerin bile düşünemedikleri bir şiddct ve dehşet peyda etti. Londra radyosn, Müttefiklerin son bir kaç gün içinde Almanyay3 ve Alman işçalindeki yerlere 3500 nçakla hücum edereK •! 500 ton bomba attıklannı, blr gün 103, ertesi günü 102 Alman uçagı düşürdüklerini kendüerinln de ilk hücmnda, 29 bomba ve 13 av uçağı, Iklncisinde de 20 bomba ve 5 av uça&ı kaybettiklerini söyledl. Almanlar da, tngiltere üzerinde nçmuşlar ve kendî rivayetlerlne göre, 21 ve 29 sonkânunjda, 600 bombacı İle yaptıklan akınlarda, 25 uçak kaybetmişlerdir. Halbnld İngilizler, 21 sonkânundaki hücmnnıı 90 uçakla yapıldıfmj ve bunlardan 14 ünun düşürüldüğiinü (zayiat nisbetl yüzde 15 buçnktnr ve haylı faaladır.) 29 sonkânunda ise daha aı miktarda Alman nçağmın muvaffaklyetslz blr akın yaparak baa ehemmiyetsiı hasarlarla aı miktarda insan kaybma sebeb olduklanm ve 3 Alman nçağ^nın tahrib edüdi&inl blldlriyorlar. Bu 600 ncaklık hücmnlan yalanlıyan Anglo Saksonlar, Almanların aksine olarak n|radıklan zayiatı saklamadıklanna göre, son hava düellolarını da onlann kazandıklarını kabnl etmek Iâzımdır. Esasen İngiliz ve Amerlkan hava kuvvetlerinin üstünlü&ü hiç bir gizleme veya propaçanda ile örtülemlyecek kadar büyük ve açıktır. 1942 sonbaharmaa, Anglo Saksonl dünyasmda yaptıgım» seyahatten döndükten sonra tnfflizlerle Amerikalılarn» korknnç süâhlanma rayretlerl etrafında fördüklerimizl yazdı&ımn «aman, mübalâğa ettigimfei sananlar çoktn. O sllâhlanma gayret!, havada, denizde va kısmen de karada kendinl göstermiştlr, Anglo Sakson hava akınlan daha da şiddetlenecektir. Bunn, Amerikaa kaynaklarının son günlerde yaptıklan bazı ifşaat açıfa vunnaktadır. 1 Amerikan nçak istihsal merke*lerini teftlşten dönen blr Amerikan meb'usn, yapılmakta olan yenl ncaklar. da, mevcndlere nlsbetle büyük teknik terakkiler kaydedlldi&inl ve «Snper Vçankale» lerin flerlde büyük blr rol oynıyacaklannı söyleml?tir. 2 Amerikan hava ordusunnn meycudü 2 milyondan fazladır. Bn mevcudun 100,799 n pilot, 20,086 a bombacı, 18,805 i rasıd, 107.218 1 topçu ve makinelitufekçi ve 555,891 i esaslı kurslar takib etmiş olan muhabereci makinist, silâh tamircisi gibi mütehassıs teknikçi yer hizmetleri subay ve erleridir. Biı de, geçen sene seyahat lntıbalanmın ya•zarken 1943 te Amerikan hava ordusu, nun mevcudü, nçar tümenlerile beraber. 2 miiyona varacag^nı söylemiştik. 3 tngilizlertn Harricane uçaklan 40 mflimetrellk, Amerikaııın MitcheU uçaklan ise 75 milimetrelik toplarla teçhiz edilmişlerdlr. Bu toplar, uçaklar lçin, pek ağır silâhlardır. Almanların icad ettiklerl ve geçen »y 'Anglo Saksonlann Alman av nçajtr fabrikalanna karşı yaptıklan hücumlar sırasında kullandıklan yedekte çekilen hara mayinlerl, paraşütlü bombalar ve çok yüksekten nçan av uçaklan glbi yeni silâhların Müttefik akınlarını 'durdurmafa kâfi gelmedikleri, son İki nava mnharebeslnde 400 den fazla Altaan av uçağmın düşürülmüş olmasından da anlaşılryor. (Bu yekunda, ttalva muharebelerinde düşürülen Alman uçaklan dahil değildir.) Alman nçak sanayii ve hava orduso, bütün gayretlerine ratmen, Anglo Saksonlar karşısusda hava harbinl kaybetmiştir. Müttefikler, denizlere oldu|n gibi havalara da hâkim bolnnuyorlar. Şimdi, müthiş blr malzeme harbi olan bn harbin bütün ytikü, olanca aJirlıÇiIa Alman kara ordusunun ve halkmın •mnzlarma yüklenmiştir.' • İzmit mihabirimizin verdiği tafsüâl İzmlt 1 (Hususî) Bu sabahki zelzelonin slklet merkezl Gerede ve Düzceuir. Her İki kasabaden da lmdad İstenmiştir. Bolu İle munabere temin edilememektedir. Düzcede zarar çok mühlmdir. Ölü ve yaralllarm lesbltine henüz imkân bulunamamıştir. Kocaell Valisi slhhî ekiplerle ve yiyecek maddelerile Düzceye hareket etmiştlr. İznJtte zelzeleden 1 M?İ ölmüs ye blr ev de ylkllmlştır. İzmit 1 (Hususî, gece) Bu sabahki felâketin merkezi Gerede kasabasldir. Bu kasabada maalesef çok zayiat vardır, Şlmdiye kadar 2000 den fazla evin ylklldlğl tesbit edilmiştir. Zayiat miktarl lıenüz belli değildir. Enkaz altlndan mütenadiyen ölü ve yarall çlkarılmaktadir. Düzcenln içinde 11 ölü vardır. 5 ev ylkllmlştlr. 200 ev oturulamlyacak derecede harab olmuştur. Düzce kaymakaml İzmite yo'Jadlğl haberde çadlr istemis/tir. Bclu ile muhabere temin edilemiyor. Telefon ve telgraf hatlarl kesiktir. Yalnız oradan gelen yolcular Bolunun yüzda elli nisbetinde hasar gördüğünü ve bir çok ölüler olduğunu söylemektedir[er. İzn it, Adapazan ve Hecdekten mütemadiyen erzak, çadlr ve yiyecek maddeleri yollanlyor. Gerede ve Düzce köylerinden «alumat almak imkânl olmamlştlr. Köylerde de zsyiatln büyük olmasırdsn şüphe ediîiyor. Halk korku ve heyecan içindedir. Evîere giremiyorlar. İzmit 1 (Telefonla, sabaha karşl) Düzce ile Geyvenin köylerinden bu saate kadar haber almak imkânl hasıl olmamlştlr. Bolu ile de muhabere temin diıememiştir. Posta idaresi bozulan hat larl süratle tamir ettirrr.ektedir. Bozuan hatlarln bu sabaha karşl açllacağı canredilmektedlr. Bolu ve Gerede köyerine mahallinden yardlm heyetleri önderilmiştir. Bu bölgede yarim metreden fazla kar ardır. Zelzele olurken de müthlş blr kar flrtlnasl vardl. Halk korku ve heecan içinde çırçiplak sokaklara firlamiştır. Boludan birbirini tutmaz haberler gelmektedir. Haklkî vaziyeti öğrenmek mümkün olamlyor. Şu kadar kl, Bolu ldukça mühlm hasara uğramıştlr. Zelreleyi müteakıb kapllcalarin sularl keİlmiştix. İzmit ve Ankaradan gönderilen Klzilay çadirları zelzele mahalline esıl olmuştur. Klzilay Geredede bir hastane açmiştir. Yaralılar burada tedavi edilmektedir. İzmitte zelzele olurken çok kuvvetli >ir şimşek çakmlş ve bu şimşek şehrl lr saniye aydinlık İçinde bıraimiştır. Halkin korkusu devam ediyor, Son dakika ffasfamonu muhahlrimKzin verdiği lafsilâl Şehir Meclisi toplandı Şehir Meclisi dun şubat içtima devresme başlamıslır. Meclis, ikinci reis vekilı Aoauikadıi" Karamürsel tarafından açılmıgtır. Devlet Denızyollan fabrıka ve havuzlar amelesi için Mezbahadan alman etlerın nakliye ücretleri hakkmda çıkan ıhtilâl ile kule ağalığmdn ayrılan Ismaıl Merdcana aid maas tahsisl hakkındaki teklif encümenlere havale edümiştir. Kalörıferli apartımanlarda kalörjerlerin bırmciteşrınden başlayıp nisanm sonuna kadar yakılacağına dair talimatnamenın bir maddesi bunun ikinciteşrinde başlayıp martın sonuna kadar yakılacağı geklınde tadiU Meclise teklıl edilmiş bu da encümene havale kılınmıstır. Men'i israfat kanununa gore Şehir Meclisince yapümıj olan talımatname sünnet düğünlerini de menetmekte idi. Bu talımatname hayır cemiyetlerinin sünnet düğünü tertıb edebılecekleri şeklinde tadil edılerek Meclise teklif edil. mişti. Gerek bu teklif gerekse Sarıyerde bir spor meydanı tesisi hakkmdaki teklif encümene havale kılmmıstır. Meclis pazartesl günü toplanmak üzere içtimama nihayet vermiştır. Edirnede Yardun f^alîyetî İnhisarlar Yekili şehrimizde Baştarafı 1 inci sahife&e minl teşkil eden Vekll evvelâ Haydarpaşa gümrüklelnde tetkikat yapmlş ve son ylllarda ehenımiyeti çok artmlş ve İş hacmi geİşlemiş olan bu gümrükte allnan yeni tedbirlerin tatbikatl neticeieri etramda Basmüdür Nasuhi Kargıdan izahat almıştlr. Vekil, Şemsipaşa Tütün Baklmevini ziyaret ettikten sonra İnhisarar Umum müdürlüğüne gelmiş, öğlfeye kadar meşgul olduktan sonra Vilâyette Vall ve Belediye Reisl Lutfl Klrdarı ve daha sonra Parti Vilâyet Reisi Behçet Uzu ziyaret etmlştir. Vekll, tekrar İnisarlar Umum Müdürlüğün» giderek vakte kadar burada meşgul olmuşur. Suad Hayrl Ürgüblü, dün kendisile görüşen bir muharririmize muhtelif meseltler üzerinde şu beyanatta bulunıuştur: < İstanbula bilhassa İnhisarlar btit;esîle meşgul olmak üzere geldim. Müseşarlmlz da benimle beraber gelmiş bulunuyor. Müşterek ve ayrl ayri tetkikler yapacak, yeni bütçenin hazirllklarl üzeinde meşgul olacağlz. Malum olduğu ü;ere gelir kaynaklarımlzln en mühimİnhisarlar bütçesinl şubatln yedisine kadar vermek lâzlmdır. Bu arada İstanbulda flrsat buldukça burncakl müesseselerimizi gezeceğim. Bilbtıssa gümrüklerde yeni tatbik ettiğimiz usullerin verdiği neticeieri gözden geçireceğim. Tütün piyaasmda vaüy»t Ege bölgesinde yeni açilan tütün piyasaslnl adlm adlın takib ediyoruz. Şimdiye kadar 20 milyon kilo tütün saulmlştlr. Geriye 15 milyon kilo kadar blr şey kaldı Şimdiki halde Vekâlete kadar yükselmiş blr şlkâyet yoktur. Ucuza satılan mallar olduğunu görüyoruz. Fakat müstahsil mehlyeti ucuz olan bazl partilevi kendlne uygun gelen fiatlarla hiran evvel ellnden çikarmak ve elde edecegi parayi başka bir işte kullanmsğı menfaatlne uygun görebillr. Kanaatlmlz, bugünkü en aşağı fiatlarin da maliyete nazaran köylüye gene bir fark bıraktlğl merkezindedir. Fakat fiatlarin düşük olmasinl istemiyoruz. İzmirda icab eden tedbirler allnmiştir. Daha başka tedbirler almak da her zaman elimizdedir. Millî Korunma kanunu hükumete bir taklnı salâhivetler vermiştir. Bu salâ Barzilay kumpanyasınm iki vapuru daha satışa çıkarıldı Barzilay ve Benjamen firketinin varhk vergısinden dolayı Defterdarlıkça satışa çıkarılan üç gilebin muhammen kıymeüeri buniann hükumete olan borçlarını karşılıyacak miktarda olmadığından Defterdarlık bu üç gemiye Uâveten mezkur jirkete aid Sebat ve Şule isimlerindeki diğer iki gemiyi de satılığa çıkarmıştır. Bunların kat'î ihaleleri 2/3/944 , tarihinde yapılacak tır. Bu şirketin Emlâk Bankasına olan borçlarından maada Defterdarlığa da ayrıca 700,000 lira borçları vardır. H. E. ERKİLET ARÎS DUNYÂSI ÜrrjJIe beklediğimiz büyük haftalık mecmua 4 Şubat CUMA gifoii çıkıyor, Dünya çapında Türk fikri Dalga dalga heyecan ve hareket Müsbet ve ileri göriiş En büyük Türk fikircüeri bir arada Tütün mahsulünden alman devlet hissesi Tütün mahsulünden aluımakta olan yüzde 12 Devlet hissesinia yüzde seki:e indirüdiği dün Vilâyete bildirilmis • Çıkaran: A. HAMDİ BAŞAR tır. 20 büvük sahife 20 kurııs Posta knrustı: tstanbul 701 Bir manavı ağır suretle yaraladılar Osmanbejle PangalU arasmda manavük yapan Ahmed, dün diikkânında çalı^ırken birdenbire içerl giren manavın akrabasından Konyamn 6afran iöyündşn Mevlud, kolunun aitında sakladıgı bıça^ı çekerek Ahmedin arkaa cönük bir vaziyetinden istifade l!e sırundan agrr surette yaralıyarai kaçmıştır. Manav, yaralı bir vaziyette Sarakola gider&k vaziyeti anlatmış, bu sırada bir otomobile binerek ka^mak istiyea Mevlud, şoîörün ve zabıtanın vaktinde müdahalesi neticesi yakayı ele vermlştlr. Mevlud ^lımedın şimdi çalıştı|^ dükkânı, kendisinin oğlu için aldıgı halde. sonra da vermiyerek dükkânın ÛBerine oturduğunu söylemiştlr. Felâkeî sahasına giden arkadaşımızın verdiği malumat Adapazan 1 (Telefonla ) Adapaza•liia geldim. Alâkadar res.nî rr^kamlarla :enıas ettim. Kaymakam Refik Kuzucu jana şunarl söyledl: t Sabahleyin 5,30 da kalkmiştlm, aîışlyordum. Bu slrada şiddetli blr sarlntl hissettim. Esasen geçen zelzeleden özümüz korktuğu için dlşarı flrladlm. Halk sokaklara dökülmüştü. Derhal Emniyet ârnirliğine gittim. Lâzlm gelen edbirleri aldlrdım. Mülhskatla temasa jeçtim. Adepazan merkez kazasl ve öylerde İnsan ve bina baklmlndan kaylb yoktur. Yahılz Akyazl nahiyesinin hükumet binasinin üst katı yikılmiştır. ^arahurçek nahiyesindeki binsîarda da atlakllklar vardır. Beni Düzce kaymakamlnln aradlğml söyledi'er, iki saat aadıktan sonra lrtibat temin edebildkn. aym&kam Nazlm Arda ile güçhalle konuştum. Bana: «Zelzsle şiddetli olduZayiat fazladlr. Tesbite çahşlyoruz. Yiecek İçecek vardır. Acels çadır gönderiniz. Burada tlpi şiddetle devam etmekedlr.» dedi. Derhal faaliyete geçtlk. Hendekte buınan 60 askerî çadlrla birÜkte blr yardlm ekipini Düzceye gönderdim.» Kocaeîi Valisi Zlya Tekeli, saat 15 te uraya geldi. Yanmda Sıhtıat müdürü, andarma alay kumandanl ve Inhisar müdürü vardı. Bir saat kadar burada aîdiitan sonra Hendeğe geçtiler ,1üum görülürs« Düzce ve havalisine gldeaklerdir , Her nçk'adar ze.zeleden hiyetleri her an kullanabllinz. Müstah. sili ezici şekilde hareket eden veya tutün.eri ucuza iapatmak yolunda yürüyen tacirlerin bu hareketlerine mâni olacak tedbirlere malik bulunuyoruz. Bllniarln mallarlna hemen el koymak ve bu mallan inhisarlara devretmek müınkündür. Fakat bu gibl tedbir v« saîâhi>"etleri kullanmakta acele etmemek, zamanlnda ve yerinde harekete geçmek lâzlmdlr. Ortada nihayet bir ara ve t£İeb kaidesi vardlr. Biz şimdi vaziyeti yakindan takib ediyoruz. Çok alkollii içkiler O G A N ANONtM ŞİRKETl Yeryüzünde Türkler Hüseyin Namık ORKUN (ÇINARALTI YAYINI) tarafindan zarif bir cild halinde basllan bu eseri (Çmaraltl) İdarehanesinden ve bürün khabcllardan araytnlz. Fiatı 100 kurus. Bugün üçüncü yaşına basıyor. Şehir Tiyatrosu KOMEDl KISMINDA DOÖAN İCORTA AHONİM Çok alkoUü içkilerin fiaüarlnl yükseltmek suretile bunîann istihlâkini azaltmak ve az alkollü îçkilerin sürümünü himaye için aldlğlmlz tedbirlerin tatbik tarihi 15 Hdnciteşrindlr. Bu tatbU kattan alman neticeler üzerinde bir huküm vermek için henüz zaman erkendir. Biz üç ayllk bir devrenin geçmesini bekliyoruz. Alacağlxlz neticeye göre bir kerar vereceğiz. Kahve ve çay dağıbmı Önümüzdeki dağıtlmda şimdi nüfus başına verilen kahve mlktarmı biraz daha artlrmanln mümkün olacağlnl tahmin ediyorum. Fakat çay için şimdilik böyle bir karar verecek vaziyette degiliz.» ^ Güzel bir konser hazırlamyor , JMUM SONDÜ) (1251) Son hafta Karısını öldüren bir kocanın muîıakemesi Halkımızın ve muşterılerinin kıymetli sevgi ve itimatlarına minrettardır. Gedikpaşada kansı Nuvarb taskanclık tesirile öldüren Aris'in mııhakemeVakıflar Orman İşletme Müdürlüğünden: slne, dün tstanbul İkinci Ağırceza BiahAlemdar deposunda mevcud 2250 kental kestane adunu açlk arttlrma ile kemeöince başlanmıştır. Ans; hoş gBrülemiyecek hal ve hareketlerini bir koca . «atllacaktır. stfatile tenkid edip kendlslnl bunlardan \ Beher kentalin muhammen bedeli 180 kuruştur. Muvakkat teminat 303 vazgeçirmek istedıfinl, Nuvartm trana |Tlin 75 kuruştur. karg: «istediğimi yaparım, sen bana W t»teH«erln 17/2/944 perşembe günü saat 16 da Çemberlitaş Vakıflar Baş. Ican5anıazsm> dediğini ve keniisinin de «' müdürlüğünde Komisyona müracaatleri. hlddetle ne yaptığıru bilemediğini söyŞartname İşletme Merkezinde Kadıköy ve Beyoğlu Vakıflar Müdürlüğün lemiştir. Muhakemenin devamı; §ahiâgörülebilir. (1259) lertn çağınlması lçin Ankara Devlet Konsennatuvan agretmenlerinden profesor Walter Ger hart ile profesor Bedia Dölener, Emmönü Halkevi sosyal yardım şubesi menfaatine verilecek müsamerede bir konser vermek üzere şehrimize gelmislerdir. 16 subatta verilecek olan müsamerenin fevkalâde blr şekilde olması için ha nrlıklar yapılmıştır. Profesor Fahreddin Kerimin konferansı Profesor Dr. Pahreddin Kerim Gökay taraflndan, dün Üniversite konferans salonmıda fe^ler ve korunma çarelerl mevzulu çok sayanı dikkat bir konferans verUmîşti*.