25 Ocak 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Slhhat ve zevkini bilen zevatm ve bilhassa doktorlarımlzln öğle yemeklc. rinde dalma buluştuğu SARAY Lokantası nın emsalsiz yemekleri, çok taze ballklarl ve maruf Saray tatlısl pek nefistir. KARAKÖY BEBEK DURAĞI No. 31 20 nci yıl sayı: 6983 umhuri İSTANBUL CAGALOĞLU Teıgraf ve mektub adresi: Cumhıiiyet, Lstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrlr heyiti: 24298 tdare ve Matbaa kısmı: 24299.24290 r Şeyh Galib HÜSN ii Vasö Mahlr Kocat osmanllcadan nesre Tanesi 75 Salı 25 Ikincikânun 1944 AHMED HALİ Pavlovu zaptettiler İhrac kuvvetleri Romaya ve Alman Leningrad ile Kerçte büyük cephesinin gerisine ilerliyorlar İtalyada reel Almanlar dünkü tebliğleri ile büyük vaziyetin belli savaşların henüz gelişmediğini bildirdiler olmasına doğru.. omamn cenubunda gelişen son Muttefik çtfsarmasının askerlikçe ve siyasetçe nasıl bir mahiyet taşıdıgına dalr bir hukme varınak için acele etmemelidir. Herhangi bir harb hareketine dair temelli bir fikir edinmek, her şeyden once az çok samana baglıdır. Bu hususta içinde bulnnduğumuz hâdiselerln verdigi dersler de var. Sicilya hareketleri sona erip de Calabria yanmadasına ilk Anglo Sakson kuvvetleri çıktıgı zaman, bunun sahici bir ikinci cephe oldugu uzun uzun yazılmıştı. Hele Mussolini hapse atıldıktan ve Kralla BadoffHo Muttefiklerle işbirligi yapmağa başladıktan sonra ttalyan çlzmeslnin kısa zamanda el degistirecefcinl sananlar pek çoktu. Umnmî kanaate göre, Almanlar, olsa olsa şimalde Alptarın etoğinde tutunabüeceklerdi. Bn da Adriyatik denizinin şark kıyılanndan Balkanlara yönetilecek bir Muttefik sıçramasına engel olamazdı. Müttefikler aynca buyuk knvvetlerle şimali Italyanın garbına, Fransamn cenubuna da çıkarmalar yapacak, böylelikle Avrupa kalesi bir ucondan geniş ölçüde yarılmış İtalyada son vaziyeÜ gosterir harita bulunacaktı. Cezaylr 24 (a.a.) Şinal Afrika Müt slna çekilerek burada kuvvetli mevziler Bu iddialann tersini flerl siiren]er de İşgal etmlşlerdir. tefık umumî karargâhlnıa tebliği: vardı. 8 inci ordu cephesinde keşif kolu faRomanln cenubunda kurulan köprii. Almanya her tarafı bir beton ve başina Ingiliz ve Amerlkan kuvvetlerll* aliyeti olmuşhır. çellk duvan haline getirmiştir. CenobAlman tebliği hsrb malzemesi mühlm mlktarlarda v* da karaya çıkan Anglo Saksonlar ü muntazaman gönderllmektedlr. Bu ke Berlln 24 (T.P.) Alman ordulan zerine saldıracak, çıktıkları yerde fazla slmde henüz tesirll bir düşman muiave başkumandanllğlnln tebliğinde bildiilyerlcşmelerine meydan vermeden onlan metile karşllaşllmamlştır. Nettuna şehd diğine göre cenub İtalya cephesinde yadenize dökecek!» pllan çetin savaşlarda düşmanln yarma zaptedilmiştîr. Diyenler görüliıyordu. 5 lnci ordu cephesinde bir çok nokta teşebbüsü aklm kalmlştlr. Nettuno köpAradan yarım yıla yakm bir zaman arna klt'alarimlza karşl düşnan şiddetli rübaşlnda henüa büyük savaşlar gelişgeçtigi halde bugüne kadar bu tahminkarşı hücumlara geçmlştir. Bu hücUm memiştir. Düşmanln yeni keşlf faalljetl lerin hiçbiri gerçekleşmedi. Variyeti erlarin büyük bir kisml ağir kaylblarla ge tardedilmlştir. ken kavrıyan, elden gelen gerekll tedbir ri atllmtştlr. Rapldo'nun aşağl mecrasmAlman torpil ve av uçaklarl düşmanln Ierl erken alan Almanya, İtalyan yan da Amerikan klt'alarl nehrln doğu klyl Arkası Sahife 3. Sü. 5 te madasının kısa zamanda MUttefikiere geçmesine engel olabildi. Muttefik ilerleyişi, hattâ Anglo Sakson devlet adamlannın bile saklamağa lüzum görmedikleri usandırıcı bir yavaşlıkla bugünedek sürıip gidiyordu. Bir aralık Noel'de zaptedilecegi iddia edilen Roma hâlâ karşı taraftadır. Ve bugün hâlâ İtalyanın biıvuk kısmına Almanlar hâkimdir. Tarın Roma düşse bile Almanların elindeki toprak payı Anglo Saksonlannkinden gene de daha fazla olacaktır. Nisbetin değişmesi için Mfittefik. ler askerlikçe biiynk gayretler harcamab, Almanları ya yukanya doğru hnla sürmeli, yahnd da onlan agır kajıblara uğratarak yıpratmalıdırlar. Bununla beraber, Anglo Saksonlara Bu köylerden yalnız Defirmendere tzmir 24 (Telefonla) Tütün piyakarşı iyi bir mukavemet giicü gösteren sası bu sabah mıntakamızın her tara köyü fiatı az gormüş, tütününü satmaAlmanlar, öyle bazılarınca beklendiği fında açılmıştır. Umumiyet itibarile mıştır. Mıntakanm diğer bazı yerleringibi büyük zaferler elde ederek düşman fiatlar 120 220 arasında oynamakta den gelen haberlere göre müstahsıl elarını denize dökmek başansından da u dır. tnhisarlar Idaresi ve Türk Tütün sas tutulan rakamlardan müştekidir. zak kalmışlardır. Bir aralık Salerno çev Limited Şirkati Müdürü bugün Cuma Çünkü maliyeün yüksek olduğu iddiarelerinde nazik durumlara düşen Mutte ovası, Bulgurca köylerine giderek sındadır. fik kuvvetleri takviyeler vaktinde yetlş müstahsil ile görüşmüşler ve veıilecek Akhisardakl müstahsiller tarafmdan tigi ve Almanlar tarafmdan buna mânl fiatların makul olduğunu izah etmiş da aynl jikâyetler yükseltilmiş, alâkaolunauadığı için kendilerini kurtarmış lerdir. Arkası Sahife 3, Sü. 6 da lar, denize dökülmek tehlikesini ortadan fcaidırmışlardı. O zamanlar, bunun da izahını yapmak istiyenler çıkmış, Almanlann az kuvvetleıle çok sayıda Muttefik ordulannı oyalamak niyetinde oldugu. bundan ötürü Anglo Saksonlan denize sürmekten sakındığı söylenmişti. Tukanda da gördügümüz gibi bu iddialardan hiçbiri şimdiye kadar isbat edilmiş değildir. Bununla beraber son çıkanna hareketi geliştiği nisbette reel vaziyet de gündenjpine avdmlanacaktır. Müttefiklerin hedefi ftalyadaki Alman mukavemetine bir an önce artık son vennekse, Nettuno'da başhyan çarpışmalann Almanlar hesabma çok tehlikeH ihtimaHerle yiiklfi olması ioab ediyor. Buranın cenubunda kuvvetli bir cephe hattı vardır. Nettuno'dan muhtellf istikametlere doğru gelişecek esash bir Müitefik flerleyişi Alman piânlannı altiist edebilir. Bn takdirde ban kavnakla Roma Muharebesi Ruslar Puşkin ve meydan muharebeleri oluyor Moskova Leningrad'ın cenub atısındaki Alman mevzilerinin çöktüğünü bildiriyor, Berlin «Cenub doğuda geri çekildik» diyor Moskova 24 (a.a.) Mareşal Stalin'in ordu kumandanl General Govorov1» gönderdifi günlük emirdir: «Leningrad cehesinde bulunan kıt'ala* rlmlz taarruzlarina devam ederek bUgün, 24 sonkânunda yapmlş olduklarl mahirane bir manevra ve hücum neticesinde Alman müdafaaslnin en ehemfriyetll noktalarindan biri ve büyük bir demiryol kavşağl olan Puşkin şehril* Pavlov şehrini zaptetmişlerdir. Elde edilen zaferlerin bir hatırasl clarak bu muharebelere İştirak etmiş olan klt'aJar bundan sonra Puşkin ve Pavloy lsimlerlni taşlyacaklardlr. Bugün, 24 sonkânun, Ruiyanm başşehri Mos^îova vatan namlna Puşkin ve Arkası Sahife 3. Sü. 2 de . Şehir boşaltıhyor Çeteci Roma radyosu teşebbüsün ehemmiyetsiz bir komandos hareketi olduğunu söyliyerek halkı teskine çalısıyor Yugoslav kadınları Orgeneral Kâzım Orbay Haydarpaşada Ilk hattaki askerin yüzde on beşi kadın! Bir albay: «Hayrete şayan bir ytrtıcılıkla çarpışıyorlar» diyor Londra 24 (a.a.) Dalty Expresa gazetesinln Kahiredeki hususî mubabirinin bildirdığine göre serbest Vugoslav or. dusunda binlerce kadm savaşlara işti. rak etmektedir. Albay Vladmir Dedier muhabire sunları soylemiştin Yugoslavyada İlk hatta çarplşan Arkası Sahife 3. Sü. 5 te Orgeneral Kâzım Orbay Şah Atlantik beyannamesinden ne anladığını izah ediyor dün şehrimize geldi Genelkurmay Başkanı, Haydarpaşada askerî merasimle karşılandı. Vilâyet ve Parti merkezini ziyaret etti Genelkurmay Başkanimlz Orgeneral Orbay, Haydarpaşa istasyonunda Vaîi Câzlm Orbay dün sabah Ankara ek? ve Belediye Reisi doktor Lutfi Kırdar, jresine bağlanan husus! bir vagonla Parti Vilâyet idare heyetl reisi doktor ehrimize geİTnlştir. Orgeneral Kâzım Arkası Sahife 3 SS. 4 t « Genelkurmay Başkanımız Iran Şahının beyanatı Bir sinema müdürünün Karakolda vurulan tekmeye aid tahkikat genişletiliyor Beyotlundaki Şark sineması müdürü F^ıad Hergüneş'in karakolda dövül mek netlceslnde öldüğü noktasından yapılan adll tahkikat genişletilip derinleştirllmektedir. Taksim karako lunda geçen hâdlseden bir buçuk ay Fuad Hergüneş sonra Cerrahpaşa hastanesinde ölen Puad Hergüneş'in ölüm sebebine dair hastan«ce verilen raporda, karnı üzerinden sadmeye ugradığı ve bunun neticesi olarak dahill iltlhabm 6nü aJınamadığı şeklinde kanaat ortaya konuhnuştu. Bundan sonra cesed Morga gondertlmiştl. ögrerjöiğimize göre; cesed uzerlnde bir kere hastanece otopsi yapılarak ra Trak facîast Bir fen heyeti tahkikat için Bandırmaya gitti Trak vapurunun hangi şartlar altında kazaya ugradığını talıkik etmek Uzere dün ak§am bir fen heyeti Bandırmaya gitmiştir. Bu heyet Denizyollan Umum Müdürlügü Işletme şubesl Müdürü Şefik Kaptan, P"abrika ve Havuzlar müdürü yüksek mühendis Fahri Kağan, fen heyeti azasından yüksek mühendis Mehmed Erer, enspektör Necdet Er. işletme müdür muavini tlhami ve mütehassıs kaptan Ritz'den mürekkebdir. Heyet bugün.Bandırmadan kaza mahalline giderek tetkiklere başlıyacaktır. İzmirde dün tütttn piyasası açıldı Londra 24 (a.a.) Daliy Telegraph gazeteslnin ınuhabirine beyanatta bulunan Iran Şahl Muhammed Rlza Pehlevi şunlarl söylemiştir: € Tahran beyannamesl İrana bütün ümid ettiklerini vermiştir. Bu beyanname Birleîmls mİHetlerin keîinenbı hakik! manasile demokrat olduklarlnl vq müstaibel siyasetlerintn hakikaten n>Uletlerin haldarmin korunmasım hedel tuttuğunu ispat etmiştir. Neticede milletim şlmdi büyük bir ümid beslemekte ve memleketi geliştirmek için bütün kuvvetlle çallşmaktadlr. Atlantik şartnamesinden çıkardığim mâna şudur: Her mlllet istediği hükumet sekllni seçmekte serbest kalacaktlr. İranm istedlği hükumet büyük demokrasilerin ffieallerine dayanacaktlr.> Şah, İranln herşeyden evvel daha İyt bir tallm ve terbiyeye ihtiyacl olduğunu İlâve etmiştir. Mİlİetin ekseriyeti arzusunu bilfiil lzhar etmeden evvel, okujrup yazma bilmiyenlerin ortadan kalk, masl lâzlmdlr. Mecburî tahsil kanununun tatbikl bu sahada genlş terakküer kaydetmek imkânlnl vermiştir. MüstahsiL fiatlardan memnun kalmadı, bazı köyler mallarmı satmadılar Dün Mecliste habul edilen hanunlar Ankara 24 (Telefonla) Büyük Mıllet Meclisi bugün Refet Canıtez'ın başkanlığında toplanarak Devlet limanları işletme Umum Müdürlüğü teşkillerinin lâgvile buna aid vazifelerin Devlet Demir ve Denizyollan Umum Müdütlüklerine tevdii hakkındaki kanun lâyihası ile, ordu ikramıyesi k.'nununun birinci maddesinın tadiline aid lâyihayı ikinci müzakerelerini yaparak tasvib eylemiştir. Trak vapuru kazasının tahkikatile meşgul olmak üzere şehrimizde tesekkül eden Denizyollan Umum Müdür muavini Aziz Derya'nuı reisliği altındaki Arkası Sahife 3. Sü. 5 te heyet dün toplanmış ve tetkiklerme başlamıştır. Bu kazada boğulan denlzcUertn allelerüıe verilecek lkramiye ve tekaüdlük laklan üzerinde henüz bir karar verilmemlştir. Bu hususta kanunl imkan ve formüller tetkik olunmaktadır. Alemdar tahlisiyesi dün gemi civannın Iskandillerini çıkartmağa başlamıştır. Tahkikat heyeti reisi Aziz Derya Müttefiklerin Ispanya ile araları gittikçe açılıyor İngiltere Gl. protesto Mevzuu ile. yazılış şekli ile Arkası Sahife 3 Sü. 4 te Bir kar yağışı Yepyeni bir roman Belediyeye4000 lîraya maloluyor Karı temizleyen ameleye pekmez içiriliyor Son karm sokaklardan kaldlrllmasinda Belediye Temizlik İşleri müdürlügü nazarl dikkati celbeden bir faaliyet göstermiş, bunun için 1400 amele kullanllmlştlr. Bu miktardan 600 amele haricden tedarik edilerek kendilerine 150 den 250 kuruşa kadar yevmiye ve yemek verilmiştir. Amelenin soğukta çallsabümesi için konyak ve şarab verilmesi düşünülmüşse de bunun yerine mülî bir İçVİ olan pekmez daha münasib görülerek 40 teneke pekmez mubayaa edilip dağltllmlştlr. Bu suretle bir kar şehir bütçesine aşağl yukarl 34 bin liraya mal olmaktadlr. etti Arktm Sahife 3. Sü. 4 te NADlR NADÎ Amerika da yeni tspanyol Alman anlaşması üzerine petrol yollamıyacak Washington 24 (a.a.) Afi: General Frr»"O ile Almanlar, İspanyanm Almanyaya olan harb borclannın kısmen tesviyesi için bir anlaşma yapmışlardır. Mezkur borclar İspanya dahill harbi zamanmda yapılmıştı. Bu haber Birleşık Amerika hukumetine Madridden bild1rilmiştir. Anîaşma hükümlerine göre. İspanyadan malzeme satın alabilmesi için Almanyaya 400 mılyon pezetahk bir kredi açılacaktır. Amerika Hariciye Nazırlığı i'eri geîenlerinin haftalık radyo yayımında, Bir'.e • Grand Otel • Kim Derdi ki.. i. . • Model Romanla okudunuz r tnt ma ? Cemal Nadîr'în Renkli KariKatür Harîtası Bunları yazan Vicki Baum'un En son ve en güze! eseri İtalya Olayları Arkası §ahJle 3. S4. 3 te Yakında CuRthuriyet., te 4 Memleketîen kalktık, var mı acab?.. Belediye Reisi Var!.. Amanın diyem.. Nedir ?.. Kalkıp metnlekete gitmckî» bir
