8 Ocak 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DIVAN EDEBİYATI Yazan: AGÂH SIRRI LEVEND İkinci baslml bircok yeni ilâvelerle clkmlstır. Büyük kıt'a 662 sahife fiatı 5, cüdlisl 6 lirjs Tevzi yeri: Ankara caddesi V 1NKILÂP KİTABEV1 20 nci yıl sayı: 6966 umhuriyet İSTANBUL CAÛALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Curnhıu"iyet, trtanbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyrjti: 24298 tdare ve Matbaa kısmı: 24299.24290 Diş Tafcibi Tevfik^ecihi A Veznecilerdeki muayenehafiesîhi Bevazıdda Marmara Sineması yaninda ^eni aparümana nakktmişthr. Cumartesi 8 İkincikânun i 944 Kızılordu Polonyada 40 Ktn* Amerika Hariciye Nazın suallere cevab vermiyor, Alman Hariciyesinin miitaleası ilerledi, iki şehir üzerine yürüyor Yarınki davaların bugünkü tehlikesi ir kaç devletin blr devlet a. leyhine birleşmesi demek olan koalisyon, insanlara mahsus her eser £İbi hem faydalı, hem de mahturlu bir müessesedir. Tek bir düşmana karşı sayı ustünluğu tcmin etmek, mu$terek gayretin do&urduğu maddi ve manevi imkân bolluklarına yol açmak bafcımından bir koalisyon, tek basına çarpışmak zorunda kalan devletler için daimî bir tehlikedir. Bu şekilde meydana geien kombinezonlar, tarihte çok defa başan'.ı neticelere varmış, yenilmea sanılan hegemonyaları zaman zaman de. virmiştir. Fakat bünyesi icabı, bir koalisyonun mahzurları da vardır. Muşterek dü«majıa karşı işbirliğl yapan devletlerden her biri, kendine mahsas menfaatler, emeller ve idealler peşindedir. Bn menfaatler, emeller ve idealler çok defa öteki ınüttefiklerinkilerden ayrı, hatta ba»an onJarınkine aykındır. Bir koalisjon kuran devletler, müşterek bir düşmanı yenmek gayesi etrafında. birleşirler. Bu gaye serçekleşti&i andan itibaren de koallsjon ömrunü tamamlamıs. sayüır. Tarihtekl bütün misaller, hemen de istisnasu olarak, bu hakikatin bir ifadeslnden iba. rrttir. Demek olnyor ki, koalisyon jeklinde mcydana gelen devletler birlifcınin en zayıf noktası, organik bir bütüne şart olan devamhlık ve kendi kendine yeter. lik vasıflanndan mahrnm bulnnmasınddır. Bn vasıflar karşı tarafta görüldujü zaman ise, koalisyon'nn layıf nok. tası göze daha çok batar, rayeye ulaşmak için aşılacak yolnn çetinlifci daha yakınd2.n dayulur. Tek başına kalmış. fakat yeter derecede dayanıkh bir orjanik bunyeye malik devletlerin, sırf bn 7âf!ardan faydalanarak nice koalisyonlan parçaiadıjhna tarihte sık sık raslanz. Moskova 7 (e.a.) Moskovada bulunan «Polonyalı vatanseverler birllğl> nin resmi gazetesl olan cWolna Polska» Polonya Ukraynasile Beyaz Rusyanln etnoğrafik baklmdan Sovyetler Birliğlne ald olduğunu blldlrrnekte ve Polonyaya, kaybettlğl topraklarin telâfisl için batı clhetlnden yer verllmeslnl llerl sürmektedir. Polonyanln, harbden sonra imarı İçin program taserhyan bu gazete, bütün Polonyalllarln birleşmesini, teşrlî ve demokratlk blr ldarenin teslsinl, topraklaria köylüler arasmda paylaşilmaslnl ve bütün mürteci unsurların temlzlenmeslnl İltizam etmektedir. Gazete yazisina »öyle devam etmektedir: «Polonya, Londra ve NewYork'ta bulunan iyi niyetll bütün vatandaşlarlmizla blr anlaşmağa varmağa uğraşacağiz. Savaşmak arzusunda bulunan Polonyalılari Iran, Flllstin ve Mislra Rusyadaki Polonyalılar birliği taleblerini bildirdi Polonya meselesi Ruslar Kirovo Cepheyi Yardılaı Sıhhat Vekilinin beyanatı Berlinin mütaleası: ((Koniev ordusunun büyük taarruzuna rağmen ağırlık merkezi Vatu'ın ordusu bölgesindedir)) Arkası Sahife 3. Su. 4 te Polonya Ba^vekiU Nikolajcıyk Amerikalılar: Almanlar yorgun görünüyor,, diyorlar Cezaylr 7 (A.O.Wİ.) 36 saat süren çok kanll savaşlardan sonra 5 lncl orduya mensub Amerlkan ve Ingillz kıt'alan 16 kilometre uzunluğunda bir cephe üzerinde bir buçuk kilometre ilerlemişlerdlr. Roma yolunun şimalinden taarruz eden Amerikan plyadesi, bütün evlerl düşman taraflndan tel örgulerle çevrümiş block haus'lar hallne konulmuş olan San Vlttore şehrinln merkezlne kadar nüfuz etnlştlr. Buraya taarruzdan evvel yapllan müthlş bombardimana rağmen her evin ayrı ayrı zaptedilmesl lâzlm gelmektedir. Roma yolunun cenubunda Pescla geçldini zorlamak üzere Gerigliano'ya kadar ilerlemişlerdir. Italyada bir umumî taarruz bekleniyor u fazla meskun mahal ve üç istasyon 1§Maskova 7 (Tass) 7 kânunusani gal edılmiştlr. Kıt'alanmız Klrovograd •güoü, birinci TJkrayna cephesindsld kıtşehrini her taraftan kuşatmışlardır. Bualarnnız taarruzlanrii devam ettirmlşrada cereyan eden muharebelerde üc Aller, Rovno bölged merkezlerlnden blrlni man piyade tümenl, bir tank tümeni ve zaptetmlşlerdir. Zitomlr ve Kiyef nyntabir motorize tümeni mağlub edilmiştir. kalannda da, içlerinde bölge merkezleri Düşman insan ve malzeme ltibarile ağır ve istasyonlar da bulunan 70 meskun zayiata uğramiştlr. tnahal lşgal olunmuştur. Cephenin d:ğer kesimlerinde keşif haBirtacl Utaayna cephesl kıt'aları Klreketleri ve topçu düellosu olmustur. yefin cenubunda Dlnyeperln sağ sahillnAlman tebliği de bulunan köprüba4indakl kuvvetteriPührerin umuml karargâhı 7 CT.P.) Piyasaya satılmak üzere mlzle blrleşmişlerdir. Alman ordulan başkumandanlıftînın Orgeneral KonleVln kumandasında tifüs asısı çıkarılacak tebligl: bulunan iklnic TJkrayna cephesi kuvvetKlrovograd kesiminde aovyetler tazlerimla, 5 k&nunusanide taarruza geçeyikl artırmışlardır. Kuvvetll zurhh ve pl Ankara 7 (a.a.) Sıhhat ve İçtlmal rek Klrovograd istikametinde dllşman yade birllklerinln taarruzlan, hava kuv Muavenet Vekili Dr. Hulusi Alata» General Konier müdafaasını yarmıslardır. Oç gtln devetlerlmiz'n de yardımlle 51 tank tahrib Anadolu Ajansina aşağldakl beyanatta vam eden taarruzl muharebelerden son kilometrelik bir cephe üzerinde 40 kilo Arkası Sahife 3. Sfl. t de bulunmuştur: tat'alanmız düşman hatlanna 100 metre derinliglne gtrmişlerdlr. 120 den t Geçen sene kis sonunda ve İlkbaharda bazl salglnlar yapan ve ya «Tifüs, tamamile sönmedi, halk hükumete yardım etmelidir» Acı bir kayıb Prof. Muslihiddin Adil dün vefat etti Ticaret Vekili şehrimizde Buğday ticareti yasağı şiddetlendiriliyor 1 Arkası Sahife S. Sü. 5 te Arkas* Sahife 3. Sfl 6 da Ticaret Vekfli Celâl Said Siren dün sabah Ankaradan şehrımıze gelmiştir. Harb ekonomisi dairesi fiat muraka. be müdürü Şevket Kaya ve hususi katem şefi Ziya da Vekil ile beraber elmişlerdir. Vali ve Belediye Reisi Lutfl Kırdar Ticaret Vekilini ziyaret etmiş ve uzun bir görüsme yapılmıstır. Bugün de Be. ledıyede Ticaret Vekilinin de iştiraküe Vali ve Beledoye Reisi Lutü Kırdar, birlikler umumî kâtibi Salâhaddin Cuhruk, fiat murakabe müdürü Sev. Arkası Sahife 3. Sü. 3 te • Bu harb bnşlamadan 5nce Alınanyaya karşı bir koalisyon kurulnıasına çok çalışüdı. Chamberlain'In dedikodusu ay. larca süren çemberlcme politikası, başka bir hedef gütmüyordu. O zamanki tjaşırısızlıgın sebebini filân adamın aczinde, yahud falan devletin huMerhum Muslihiddin Adil Tavlan susi politikasında aramak yanlış oYüksek Mühend» Mektebi Müdürü lur. Başansızlıgrn sebebi koaUsyon sisprofesör Tevfik Taylan ve Yüksek teminin mahiyetinde saklı dnruyordn: Mühendis Mümtaz ve Süha Taylanın Ortada henüz harb yoktu ki, yerilecek ağabeyleri ve Istanbul C. Müddeiumu. bir devlet ve onn yenmek gayesi etrafınmî muavini Hicabi Dincin kaymbabası, da birleşmiş bulunulsun. •sbak maarif müsteşan ve Hukuk FaBu liizum, harb çıktıktan sonra askerVk :ültesi profesörü Muslihiddin Âdil Tayhareketlertnin gelişmssine muvazı bir şelan uzun süren blr hastalıktan sonra kilde, yavaş yavaş bellrdi; bueünkü Allahın rahmetine kavujmuştur. Müttefikler koalisyon'n da, riyazî diyeİki soru vardır ki, okuyuculann çokça zaman bunun iyice ve tamamlle hazırlan Cenazesd bugün saat 12 de Moda bileceğimiz bir mantıkla harb bareket sdhinlerine takılır: Biri Müttefiklerin mış olması, diğeri son koz oynanırken en 'azılpaşa sokağmdaki evinden kaldı. lerinin gelişmeshıe nyarak kendilifrind?n şinıdiye kadar neden ikinci cepheyi aç münasib ve müsaid anm seçilmesl Iü rılarak namazı Kadıköy Osmanağa cafeurnidn. madıklan ve geciken bu cepheyi açıp zumu. En küçiik teferrüata kadar bütün miinde kılındıktan sonra Karacaahmed defnedi. Müttefikler arasmda, kendi bünyevi açamıyacaklan, digeri Balkanlan ne za hanrlıklar yapılmadan, kusurlu ve mii sehitliğinde aile mezarlığına nasib vaktinden S dakika evvel veya son lecektir. Merhuma Tanrıdan rahmet yapılanndan doğma ayrı görtişler, ayn man istüâya gelecEkleridir?! tkinci cepheyi açmak hususunda Müt ra yapılacak harb teşebbflslerl bir ku diler, kederli ailesine taziyetlerimizl menfaatler, ayn emeller oldujnnu b'li. yoruz. Harb sonnnda bn ayn'ıklann bii tefiklerin bugüne kadar tereddüd değll mardan ve br talih oyunundan başka sunarız. Muslihiddin Âdil Taylan 1881 de yük meselelcr doğnrah<lece£i de bir sır teennl göstermeleri şa iki sebebden ileri bir şey olmazlar. Etraflı düşünülmpden, Arkası Sahife %• 6ü. 5 te ' ' Arkasi Sahife 3 Sü 4 te degfl. Mtişterek gayretlerini A'manvavı gettr: Biri harbde son darbe vurulacagı yenmek gayesl etrafında birleştiren bu devletler, uznn konnşmalardan sonra şimdiiik kendileri hesabına en do&ro. «n akUlıca hareketln, bütün hususî emel ve düşünceleri başka zamana bırakmak olduin aokiasında anlaşmıs'ardı. Ne kadar knvvetll oiursa olsnn bir koalisyon'un devamı İçin de başka çare yoktu. Askeri vaziyet İkinci cepheye ve Balkan sefenne dair ikî sua! Yazan: Emekli General H. E. Erkile! Spor kulübleri birer ticarethane olmuş! üniversite Talebe Birliği tarafmdan J tertib edilen spor kongresi dün üni. versite lokalinde toplanmıştır. Spor kolu reisi doktor Bülent Davranın re. isliğinde toplanan kongreye bütün fakültelerin spor üyeleri iştirak etmiştir. Kongre açıhnca evvelâ spor kolları. nın kaptanlan seçilmiştir. Yapılan pro. grama göe Ünivesitede: Futbol, voleybol, basketbol. tenis, atletizm, âletli jimnastik, boks, atcılık ve binicilik, kayak, su sporlan, güreş, havacılık, bisiklet ve hendbol yapılacaktır. Yeni yıl programına ithal edilmek üzere dileklere geçilmlş, bu hususta birçok murahhas söz alarak fikirlerini bildir. miştir. Bu arada programını okuyan Hukuk Fak'ültesi spor kolu reiai özdemir, bu. günkü vaziyette kulüblerin cambazhane, sporcuların da birer kukla olduk. larını, halbuki bütün ileri memleket. lerde memleket sporunu üniversitelilerin temsil ettiklerini söylemlş; bina. enaleyh memleke sporunu kurtarmak çin adeta birer ticarethane haline ge. len spor kulüblerinin üniversiteye bağlanmasını ve bugünün de, memleket sporunun kurtanlması bakımmdan bir dönüm günü olmasını teklif etmiş ve reisnı teklifleri alkışlar arasında ka. bul olunmuştur. Bundan sonra söz alan diger murah. haslar da, şimdiye kadar sporda geri kalan üniversiteyi daha faal ve canh Sıhhat Vekili Hulusi Alatas Dün toplanan Üniversite spor kongresinde, kulüblerdeki sporcuların birer kukla Stokholm'dan verilen oldukları ileri sürüldü ve kulüblerin haber teyid edilmiyor Stockholm 7 (a.a.) «Stockholm TiöÜniversiteye bağlaıiması istendi ningen» gazetesi, seçme Müttefik kıt'alarının Adriyatik sahlllnde mühim. strabir hale getirmek üzere tekliflerde teljk noktalarda karaya çıküklannı blllUİunmuşlardır. Geç vakte kadar de dirmektedir. vam eden kongrede hararetle konuş. Zağrebden verilen bu haberde Müttemalar olmuş ve neticede yeni yü pro. fik kıt'alannın Almanlar ve trsta^llerle gramma alınacak meseleler tesbtt e Arkast Sahife 3. Sü. 4 te dildikten sonar kongre dağılmıştır. Dalmaçya sahillerine ihracjnı? I Bu harbin en büyük icadı Fakat bugünkü Müttefikler cephesinin sadece üç dört büyiik devletten ibaret olmadıgına dikkat etmek lâzımdır. Harb sahneleri bazan gözleri öyle yerlere çeviriyor ki .yannkl davalann orada ateşler içinde parladığım bütün dünya olanca çıplakhgı fle görmrkten kendini alamıyor. Bunlarm giinlük mevzu hıline gelmesine engel olmak çok giiç, fakat koalisyon'nn devamı bakımından da o kadar JüzBmln bir san'atftr. Aksi takdirde bngürden yarına o'aylann nasıl bir SeÜsme yola tutacaŞmı kestfrmek gittikçe imkânsızlaşacaktır. tngilizler tazyik edilmiş hava ile uçan 800 Km. sür'atinde pervanesiz uçaklar yaptılar Jlfm ve fen adamlanmtz ne diyorlar ? NADtR NADÎ Parti Matbuat Komisyonu Ankara 7 (Telelonla) Parti matbuat komisyonunun tetkikleri bir müd. det daha devam edecektir. Müzakere mevzuu olan meseleler etrafında Baş. vekil ve Maarif Vekilınden izahat alan komisyon önümüzdeki salı günü tekrar Son tayyare modellerinden ikisi: Libcıator bomba tıçağı ile onun kanadı altına sığuıan bir kesif uçağt Londra 7 (a.a.) Müttefik hava kuvvetleri pek yaklnda pervanesiz ve tazyii edilmiş hava İle ha^eket eden yenl tip bir uçak knllanacaktlr. Bu uçak çok sür'atli olup gayet geniş bir hareket sahasina maliktlr. Bu icad Frani Whittle isminde bir İngiliz havaclslnm senelerce yapmlş olduğu tecrübelerin neticesidir. Bu uçağln, İngiliz ve Amerikan hsva kuvvetleri taraflndan kullanllmasl ha Edırne 7 (Hususî muhabirimızden) va harbl tabiyesinde bir 'r.küâbln baş Eclırne ve havalisine dün gece yan. 'mglclnı lşaret etmektedir. smdan itıbaren yağmağa başlıyan kar I Her r ne kadar bu pe vntsiz uçağJn yirmi santimi bulmustur. Yağış devam H e n< Arkası Sahi]e 3 Sü. Z de etmektedir. Edirnede kar 20 santimi buldu «Benim oğluın bina okur. Döner, döner gene okur!..»