5 Ocak 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

V. Ardov Hasan Âli Ediz 75 Krş. H ay A. B. C. KİTABZVİ dud Havr Noteri Georges Dnhamcl Halid Fahrı Ozansoy 100 Krş. * A. B. C. nin yirrninci yüzyıl dünya edebiyatı serisinde neşTettiği bu romanları mutlaka okuyunuz 20 nci yı! sayı: 6963 umhurivet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhur'yet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298 İdare ve Matbaa kısmı: 24299.24290 Çarşamba 5 Ikincikânun 1944 EN GÜZEL AKBABA YAYINI Kızılordu Eski Leh Toprağında Bulgaristanda hükumet Moskova, hııdııdun geçildiğini darbesı şayiaları ar dün Alman dayanagını daha aldılar Alman ordusu karargâhında fevkalâde bir içtima yapılmış Moskova 4 (a.a.) Başkumandan Mareşal Stalin ordu kumandanı General Vatutin'e gönderdiği gunlük emirdc şoyle demektedir: «4 gün devam eden şiddetli muharebelerden sonra birinci Ukrayna cephesinde bulunan klt'alarlmu bugün büyük demiryol İstasyonu ve Almanlarln ehemmiyetli bir müdafaa noktasl olan Bjelja Zerkow şebrlni altnlş. lardır. Bu şehrln zaph için vapılan muharebelerde büyük vararllklar gösteren bu kıt'alar hatlra olarak bu şehrln lsmini taşlvacaklardlr. 4 sonkânun günü vatan namlna Moskova şehri bu kah. raman kıt'alan 124 topun iştirakile yapllacak olan 12 sal. vo ateşile selâmhyacaktlr.» ihver peykleri müdafaasının arasında endişe Macaristanda umumî seferberlik ilân edildiği söyleniyor. Macarlar, Rumenlerle Ruslara karşı blok yapmağa çalışıyorlarmış NewYork 4 (a.a.) Reuter ajansı lildirtyor: Bugün Berne'den «NewYortc Times» gaaeteslne gelen ve iyi haber alan mahlıllerden alınan haberlere istinad eden bir telgrafa göre, Bulgaristanda Muttefikler lehine bir şahsiyet olarak tanınan M. Nicola Mouchanof, Bulgar kabijıesini bir hükumet darbesile devirmiştir . Gene aynl telgrafm bir habere atfen lave ettiğine göre, Bulgar Kral n«ib'.erinden Prens Cyrllle ordu tarafın^an nezaret altma alınmıştrr. Bu haber. Bulgarlstamn Badoglio hükumeti eibi blr hüiumet teşkil etmek üzere bulunduğu hakkındakl haberlerin hakikate uvsrur. olması ihtimanni kuvveUendirmektedir. henüz resmen teyid etmiyor jtark eephesinde 1944 yUı, sinlrii adımlarla lşe başladı. Hâdiselerin gösterdiği gidiş hızına bakacak olursak, önümüzdeki günlerde 5u veya bn şekilde esaslı gelişmelerle karşılaşacağımıza hükmetrapk icab edivor. Kiev böigesinde başlıyan Rus k'.s tasrruzn Zitomirin geri alınmasile A'man oruusn hesabına tehlikeli bir vaziyet dojurır.uşta. Üç, dört gündcnberi bu tehlikeli vaziyetin daha nazik safhalara doğTU inkişaf ettiğini gorbyoruz. Sovyet ordusnnun 1939 Folonya hndudana Tak. laştıfı. hatla 1)u hudndn aştıgı bildiriliyor. İhtiyat A'man kuvvetlerinin süratle tehükeli noktalara yetişt rildifeini duyuyoruz. Şnrk cephesindeki bngünkü daruııi msıl bir manzara gfetcrmeğe namz°ddir? Bir kama şeklinde orta Avropaya dogrn ilcrliven Rus taarnmı, öyle görüniıror ki, kendi krndine yetfcek bir hedef olmaktan ozaktır. Tani bn taarrüi, simdife kadar bînzprİTİn ra^'Tİıgnnıı eib; bir miiclflet gclişip sonra duracak v<" dtırdnrulncak tapnrzlardan ojmasa *errkdr. Bugiin, şirk cephesrajeki nroııınî mnvrzene b^his mevmndnr. Orta Avrupıya dogro saplanan Rus kanıa11!, şark c<lph°sini iklye bö1m°k istidadını gö'teriyor. Şimdiki halde bn kamanın ceaubunda, Bng ve Dnieper nehirleri arasmda kalan Mınnsteln knvvetleri oldnkça sıkış'k bir dnnımdadi'. AskerUk mütehassıslanna göre, Almvcrdn^nnnn vazifesi ya kar^ıiık blr tanrrıız'a Sovyet kamasını körletmek. vahnd da cermbdaki Marnst"in kuvvetlerinl vakit kaybetmeden, Bng nehrinin cerilerine, belki Dniester'e kadar çekerek yeni bir müdafaa hattmda tntnnmafa caljsır»aktır. Başka türlü hareket edlldiÇi t^kdirde, devamlı Sovyet taarrnzlan Alman ordnsnnn çok kanatacak, hatta bu orduya, StMingradda görü'dügü «tfbi, korkunc akıbetler hazırîıyabflecektir. Şark ccphesinin orta Avrupa kapılarına dogTU bukiilmesi, harbin umumî Rİdişi üzerinde hem askerlik, hem de nolitika bakımından miihim gellşmeler doğuracak gibi göriinüyor. Bir defa Polonya, Rumanya, Macaristan gibi dcvletler doğrudan doğruya dövüş sahası baline gelmck üzeredirier. Şimdiye kadar milîi hududlan lçinde dovüşen Sovyet ordnsu, bir noktadan düşmanını dışan sürmüş, yabancı topraklar üzerinde onunla boğuşma£a başlamış oiacaktır. Son iki yıldanberi daha ziyade kendi emniyetlerinl düşiinerek, şark cephesindeki kuvretlerini geri çeken veya orada sembolik birükler bırakan devletler ne yapacaklar? Bug ile Dnieper arasındaki Mannstein ordusn bir çıkmaza döşer de mahvolursa, bunun Almanya dahil bütiin Avrupa maneviyatına yapacagı tesir şimdiden hesablar.amıyacak kadar büyük oiacaktır. Bu takdirde Rus politikasının takib edecegi yoîla hâ!â açılamıyan îkinci cephe meselesinin nasıl bir istikamet tutacaŞı aynca meraka değer. A'man başkomutanlıgı tarafmdan şark cephesinde şimdiki nazik vaziyetin dflze!trlmesi için neler yapı'dığını bilmiyornz, Bunnn'.a beraber, Stalrngrad'danberi cok tedbirli hareket eden Almanların gafil avlanacaklanna inanmak da doiru degüdir. Meharetle idare edilecek bir manevranın beklenmedik sürprizler dnfnrması ihtimali her zaman vardır. Rus'ar, düşman'an tarafmdan tahrib edJhniş topraklar üzsrinde ilerledikçe muvasala hatlan bkımmdan güçlüklerle karşıiasırken, geri çk'!en Almnlar bu bakmıdan daha uygun şartlara kavuşnyorlar. Polonya ve Rusya Tevfik Rüştü Aras'm bir Amerikan gazetesine verdiği beyanat NewYork 4 (a.a.) Türkiyenin 13 sene Hariciye Vekilliğini yapan ve yaklndan İlgilendiği Rus işlerlnde bir mü« tehassls sayüan Tevfik Rüştü Aras, NewYork Times gazetesinin muharririle umumî siyaset hakklnda yaptlğl blr konuşma slraslnda demiştir ki: cRusya hiç bir zaman Polonyanln ı Arkası Sahife 3. 5ü. 5 te fM Sofya tekzib ediyor Kızılordunun Polonyaya girdiğı haberleri Londra 4 (B B C.) Bu sabah Moskovadan ge'.en ha. berlere eöre, Kızılordu Polonva topraklarlna girmiştir. Dün Polonya Rusya hududlan yakınlnda bulunan O. lewsk,. Novograd Wolynsk ve Baranovka şehirlerinin zaptmdan sonra, iki Sovyet kolu birbirile yarış edercesine hududa yetişmek İçin harekfitlna devam etmişlir. Bu sabah Kazak süvari öncüleri Novograd Wolynsk'in ba'.l. slnda birkac yerden hududu geçmlşler ve bir hayli ilerle. mislerdir. Hududa 15 kilometre mesafede bulunan Olevvsk şehri batısından da Soyyet kollarl Polonya arazisine da. hil olmuşlardlr. Alman ric'ati blr bozgun halini almışür. Kizilordu bu kesimde 120 kilometrelik bir cephe üzerinde yüdlrlm sür'atile İlerlemiştir. Yalnlz son harekâtta Almanlar muharebe meydanlarlnda 5000 ölü blrakmışlardır. Sovyet. lerin bu cephe üzerinde ileri sürdükleri kuv\'et1er hakklnda blr fikir vermek için yalnlz Novograd Wolynsk'in zaptlna 3 piyade tümenl, 4 tank tuğayl ve traktörlerle Arkası Sahife 3. Sü. 4 te Sofya 4 (a.a.) DJ»3. ajansı bildl•iyor: Bulgar kabinesini devirdiği söylenen Arkası Sahife 3. Sü. 5 te Nikola Mouchanof Parti Grüpunda Başvekil blt takrire cevab verdi Şark cephesindeki son vaziyeti gösterir harita Buğday ve arpa haçakcüarı Alman Ikinci cephe için Londrada bir harb tebîiği Berlin membalarınm surası toplamyor verdikîeri malumat Aîınanlar Berîini geniş öîçüde tahlıyeye başladılar Amerikan hava huvvetteri başhumandammn verdiği rapor den aldık. Askerlerimizi yetiştirdik. Orduya büyük manevralar yaptırdık. Fabrikalanınız çalıştı. Böylece ordulanmm ve fcaynaMarrmızı hazırladık. Bunlann hUcuma geçeceği zaman yaklaşıyor. Kat'î ve muazzam bir harb senesine g:riyoruz. Yapılan bütün işlerden milîet haberdardır. 1942 hazırlanma devri olmuştur. 1943 te düşman teşebbüsü kaybetmistir. 1944 mücadele senesi oiacaktır Muvaffak olmak için kendinnizi fedakârhğa ahşfırmak ve fena saatlerde sabırh o'mak lâzımdır.> WasMngton 4 (a a.) Amerik?n hava kuvvetleri baskumandanl General Henry H. Arnold. Harbiye Nazlrl Albay Stimson'a \rerdlği bir raporda Amerikan tayyarecilerinin Avrupadaki faallyetlnden bahsederek eziümle, bunlarln başllca vazlfesinln yaklndn Avruppyl istilâya teşebbüs ettîkleri ziman Mi'ttefiklerln mümkün olduğu kadar az kaylblara uğramasl İçin Almanya İle peyklerinln harb kudretini kabll oldııgu kadar klrmak olduğunu belirtmi^tir. General Arnoîd, pek uzun olan ve dört faslldan ibaret bulunan raporunda BirIeşlk Amerika hava kuvvetlerlnin halihrzlr durumunu lzah ederek Almanyanln hava kuvvetlerlni ancak 10 senede mevdana getlrebildiğini, halbuki Ameriksülarin hava ordulannl blr sene lçinde bilflil teşkll ederek muharebeye sü'düklerinl belirtmlştlr. General Arnold'un raporu, çok alâka ıtvpndiran tafsilâtl lhtiva etmektedir. General, halen havalarda talim gö t Arkan Sahife ş. sfl. 3 «e iki günde Istanbulda Dahiliye ve îktısad Vekilleri de Kâzım 40000 kilo kaçak mal yakalandı Karabekirin sualine izahatta bulundular Ankara 4 (a.a.) C.H.P. Meclis Gruıu Reis Vekilliğinden: Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grupu umumî heyeti (4.1.1944) rels vekill Trabzon meb'usu Hasan Sakanın reisliğinde toplandl. Celse açlldlktan ve geçen toplantlya aid zablt hulâsasl okunduktan sonra ski Gümrük ve İnhisarlar Vekili ftsbzon meb'usu Raif Karadenizin, bazl ıeşriyat üzerine 1943 yül tütün mübaraatile tuz sevkiyatl ve bazl takib ve «ftişler hakkındaki takririne Başvekil Jükrü Saracoğlu cevab vererek: 1 Geçen senenin fazla tütün musayaaslnln İhtiyat stok tesisi ve müs;ahsili koruma mülâhazasile yapildınl, 2 Tuz buhranlnln nakUyat zorlukarlndan İleri geldiğini, 3 Tahkik ve teftişlerin de mevzuat Son zamanlarda ekserisl Tekirdağin» dairesinde cereyan eden tabil muamedan olmak üzere Bandinaa vesair iskelelerden ibaret bulunduğunu bildirdi. lelerden de İstanbula Koordinesyon kaBunu müteaklb İstanbul meb'usu Gl. '•arma aykırı olarak kaçak buğday, arKâzlm Karabekirin, köylülerin yılllk pa, mlslr ve yulaf getirüdiği anlaşilmJşvasatî gelirlerine nazaran vergi, salma tlr. Emniyet müdürlüğünce ayrllan meve İmece suretile tâbi bulunduklarl murlar tarafindan evvelii gün ve dün mükellefiyet yekuniie köy kanunu ge Arkası Sahife 3. Sü. 7 de reğince toplanan paranln sarflnın ne suretle kontraol edildiği hakkındaki tahririne Dahiliye Vekili Hilmi Uran tarafmdan cevab verilerek bu hususta scz olan takrir sahibile hatibleria mütalealarl dinlendikten sonra İktlsact Vekili Fuad Sirmen, Vekâletini ilgüendiren işler hakklnda umumî İzahatta bulundu ve bu mevzu üzerinde söz alan Ankara 4 (Telefonla) Londra bühatibîerln mütalealarile Veki^In ta yük elçimiz Rauf Orbayln Ankarada btr memlayici beyanatı dinlendi ve ruzna müddet daha kalacağl anlaşlimaktadlr. mede başka madde olmadlğlndaa saat Büyük elçi şerefine perşembe akşaml 21 de toplantiya son verildl. bir ziyafet verilecektir. Rauf Orbay Ankara da daha bir miıddet kalacak Bosnada şiddetli savaşlar oluyor Tito ile kraliyet hükumeti ordusu anlastılar mı? Zitomir kes'mindeki Alman ordularl kumandanı Mareşal Von Mannstein Berlin 4 (a a.) Alman ordulan başaımandanlığının tebliği: Doğu cephesinin Kiyefin cenubuna kadar olan cenub kısmında gün sükunetle geçmiştir. Yalnız bır kaç verde mevzii mahiyette savalşar olmustur. Zitorair bölgesinde Sovyetler hücumlarına devam etmektedir. Kıt'alannmın şiddetli müdafaası ve büyük blr sevkle yaptıklan karşı hücumlar neticesinde düşman, bmük kayıblar vermiştir. Cereyan eden muharebelerde oldukça büyük sayıda Sovyet tankı tahrib edilmiştir. Vıtebsk yakınmda yeni düşman hücumlan püskürtü1müştür Şehrin sıma batısmda, bombacı kıt'alarımız düsmanın sert mukavemetine ve tanklar tarafmdan destek'enen karşı hücumlarına raSmen ileri hareketlerine devam etmislerdir. Nevel'in şimal batısmda kıt'alarımî' Sovyet hücumlprını püskürtrnüş1erd:r. Sahife 3. Su, 6 da Londra 4 (a.a.) Yugoslav kurtu. luş ordusunun tebliginde bildirıldiğine gore, Almanların inadlı mukave. met gösterdıkleri orta Bosnada Banjaluka şehrinde şiddetli sokak muha. rebeleri el'an devam etmektedir. Alman tanklarma karşı Yugoslav topçu. su başarile mukabele eylemektedir. Duşmamn son kalan müdafıleri kat'î surette tem.zlenmek üzeredir. Kahire 4 (a.a.) Yugoslav hüku. metı tarafmdan neşredılen resmî bir tebhğ şoyle demektedir: «Orta şarkta bulunan Yugoslav Kra Arkast Sahife 3, Sü. 2 de Amerikan hava kuvvetleri Başku. mandanı General Arnold Tito ile Kraliyet hükumeti anlaştılar mı? Stockholm 4 (TP.) «Daily Mail» gMetesi istı'â hareketi için yakmda Londrada bir harb şurası toplanacağmı 5'azmaktadır Bir çok kumandan general'er halen Büyün Britanyada t°o!anHer ne olursa olsun, yeni yılın ilk mış olup, bazılan da yolda bulunmaktaBünleri şark cephesini birdcnblre can dır. landırroış ve kesin neticelere dogru eviAmerika Harbîye Nannnın rip cevirmege başlamıştır. Bu cephen'n beyanatı yen'den eski durgun haline gelmesi ih W?shington 4 (a.a.) Harbive Natimallerini biz zayıf görüyoruz. zın albay Stimson şu beyanatta buNADİR NADİ lunmnştur: fr İ9İ3 te Sofya tekrar bomhalandı Londra 4 (BB.C.) Bulgar radyosu bu akşaraki yaylnlnda Sofyanln Müttefik ler tarafindan bombardlman edilmiş olduğunu ve şehrin muhtellf semtlerine bombalar atüdığuu bildiraıi?tir. (Çeşidli ölüm Ütoları münasebetije) Yaaa dili Ey yolcu, ölüml erden ölüm beğen!..