25 Kasım 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r O R İ O N RADYOLARINI TERCİH EDİNÎZ. ZU nCI Vll umhuriyet B9Z5 İSTANBUL CAĞALOCLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhanyet, İstenbnl Posta kutusu: tstaabul No. 246 P 8 r Ş 6 m D 6 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrlr he/efci; 24298 İdare ve Matbaa klsml 2429924290 . . . . 2 5 IkinCl r Fıznli Vasfi Mahir L E XtL NE AHMED HALİD Şarkm en meşhur çevrilmlşî Tançpi 75 ku  H . ifi 1943 Kurtuluş Bayramı Bugün fevkalâde bir programla kutlanıyor Ya maglublar? vrnpayı devamlı bir sulha kavuşturmak ugrunda şimdiye kadar tatbik edilmek istenen projelerin bellibaşlılanndan geçenlerde burada bahsetmiş Te hiç birinin musbet bir netice vermediğini kaydederek, ayni gayeye dojjm bir Dk adım sayılan Moskova konferansı hakkında da fazla eyimserliğe şlmdiden cesaret rdemlyeeeğimizi yazmıştık. Moskova konferansında goıe batan en büyük eksiklik, harbdcn sonra biitün dunya milletlerinin eş haklara kavu^aca£ınm ilân edihneslne karşılık mağlub miUetlere nasıl bir muaiKele yapılacafcının hiç bildirilmemiş olmasıdır. Bu bakımdan 1917 de açı£a ronılan VVilson prensiplerini daha kesin bnlmamak Imkânsızdır. Çunkü, her millettn kendi mukadderaüna sahib olması löznmunn ileri süren Wilson, hazırladığı projede mağlfib devletlere husnsi bir rejira ayırmamış, istisnasız her milletin eşit haklara kavuşacağmı ilân ctmişti. Vâkıa bir hakkın bir millete adanması ile o hakkın o millete verilmesi arasındaki fark. gece ile gundüz farkı kadar buvüktür. Geçen harbde reisini dlnlemiyen AmerlEdirnede Turklugıin ebedî sembolu: kan millcti, Avrupiyı kendi haline bırakSelimiyemiz.» mak suretile butun o güzel prensiplere kendi elilc kıymış oldu. 1917 yılındaki ealâhiyetlerini, \Vilson sonralan da ranhafaza edebilse>di, belki dunyaya verilen n : ıam daha başlangıcda iken bozulmazdı. Fakat ne de olsa, geçen harbin sonundan once okudugumaz gıizel prensiplerin tatbik edılmemesinde reis Wilton'nn bir KbsnrV veya *ömr ttiyttryflfcfu. Biz, ıhndl de her hangi bir kimsenin kotu nlyet beslediğini sanmıyoruı. Helc gavaslar olanca hııile devam ettiği bir nrada (harb bitince mağlublara şu muamelcyi yapacağu) tarzında realiteden uzak ve hiç bir zaman ciddiye alınamıyacak teklif ve projelerin ileri «ürülemiyecegine emiııiz. Bu gibi duşünceler dünya efkânnca bilâkis bir zâf alâmeti Eayılabilir ve Moskovada müşterck lafer şartiarını araştıran devletleri zarara bile Londra 24 (a.a.) Pavlamentonun içsokabilirdi. tima müddetinln temdidine aid olarok tdeal bir münasebetler âlemind»1 bir an irad eyledıği nutukta Kral Atıncı hep beraber buloşmak imkânı olsaydı, George, ezcümle şunları söylemiştir: c Müttefikler, mücadelemn kat'î Moskovada toplanan iiç hariciye nazınnın duşmanlannı da oraya davet e. dbnüm noktasına erişmiş bulunuyorlar. derek yarınki barış hakkında onların da Teşebbüs, her tarafta düşmanm elinden işbirliğini Istemesi belki de en akıliıca alınmış ve müdafaadan taarraza geçil. bir hareket oiurdn. Fakat içinde yaşadı mişür. Müttefıkler ara3ind?ki işberaberJimız dünya, haralini bile utnnarak ta. hği daha sıkıdır. Bu sayeâe müşterek Earladığımız bu fikri bir deli saçması »a. gayretlerle bütün harb saha'annda göze çarpar derecede buyük başarllar elde eyıyor. dilmlstir. O haide mağlublara yapılacak mnaMuttefık hava ve deniz kuvvetlerinln meleden Mcskovada bahsedilmemU ol iştiraküe Alman denlza^.ılaımn yaptık. ması bir çoklannca zanırî idi. Bu dev ları taarruzun, büyük ölçüde önvine geletler, kendi başlarına gelecek akıbeti çilmek imkânı hasıl olnuştur. Bu basaileride, sırast geldiği gün gorerek ö£re rllar bizim için çok memnunluk vericineceklerdir. Zaten Moskova konfcran dir. En eski mütteflkim Por*ekizın Asor sında her mesele tcferrüaiile konuşul adalarında gösterdıği ko'aylıklar, bu işln mamış, daha ziyade prensip anlaşmala bilhassa başarılı olmasma amll olacaknna varılmıştır. tır. Fakat yarınki mağlublar hakkında da En ümidsiz mukaveraetler gösterilmoomumi bir prensip anlaşmasına varıla sine rağmen düsmanm kaîbine tcvcih emaz mıydı? N'ihayt bugiınön realitesi. dilen Müttefik hava aklnbrı gittıkçe iki tarafa ayrılan dünya milletlerinin ne şlddetlenen darbeler haHnde kendini zaman ve nasıl biteceği bilinmiyen öl göstermektedir. Avrupamn her tara!tnd3 mütecavize dürcsiye bir harbde bıılunduklarıdır. Yann galib Keldikleri takdirde, Demokr;";! karşı gitgide kuvvetinl artıran bir muler, Atlantik beyannamesinde ilân kavemet vardır. İtalyanlann sahte UdeJerinı red ve ve Moskovada da teyid ettikleri gibi biitün millpfere esit haklar tanıyacak inkâr etraeleri «Mücr.mier konfederaslarsa, mağlub miUetlere de ayni haklan yonu» nu temellerine kadar sarsmıştlr.. Kral, Rus zaferleri hakklndaki haytanıyacaklar dempktir. Halbuki Amerikan ve tnçiliz kaynaklanr.dan akseden ranlığını izhar ettikten sonra Uzakdoğuhava. intikım dnygulannm oralnrda çok da, Müttefik taarruzlannm ilerlcnekte bulunduğunu söylemiş ve sözlerine şunolarak yaşadiçını jfösteriror. larl ılâve etmiştir: NADİR NADt c Büyük Britanva Vikumeti. Ceza Arkası Sahife 3 Sü 4 te Arkası Sahije 3 i'u X de Edirnemizin Bîr meb'uslar heyetile bazı generaller Edirneye gîttiler Türk garb hududunıın ebedl bekçlsl kahrftman Edirnemizin bugün kurtuluş yıldönümüdür. Bu sene bayram fevkalâde bir programla kuüanacaktır. Güzel Edirnemlzl bu mutlu grflnde bir daha bagnmıza basar re Tilric milletlnl kutlarken Edimedeki arkadaşımızın bayrama datr verdi^i talstl&tı açağıya koyırytyruz: Edirne 24 (Telefonla) Yann Edlrnemizln kurtuluş bayramıdir. Buarünü müstesna bir tarada kutlamak üzere genlş bir program hazırlanmıştır. ŞehİT baştanbaşa donanmış ve her yere şanh Türk bayraklan asılmıştır. Merasimde haar bulunmak ttzere Ankaradan 30 meb'usla bazı generaller şehrimıze gelraiştir. Bütün Trakya valıleri, taymakamlar Edirnede toplanmıştır. Kalabahk bir halk kütlesile, geçid resmine lştlrak edecek ath kSylüler şimdiden şehre gelmiş bulunuyorlar. Bayramm, bugüne kadar göriilmemlş bir şekilde tes'ld edilmesl lçln lâzım gelen her şey yapılmıştır. Berlin Şlddctli akmlarkk btijuk kayıb ve hasarUra uinyan Berlinden iki manzara: Solda me^mr Uoter dcn Iindea " safda WUh«hnatrass«'de bir nezaret blnaa» Mr yagmuru altında Attlee'ye göre Otıiki ada niçin kaybedildi? Rodos ve Leros adalarında Italyan kıt'aları Ingilizlere yardım etmemişler Alman başşehrinde insan kaybı ve tahribat çok büyüktür Bizim sefaret ve konsolosluk bi naları da yandı Fakat nüfusca bir kaybımız olmadığı *~™anlaşıldı ^~» Londra 24 (BJB.C.) Dün gece Brltanyadan kalkan yüzlerce bomba uçagı Berlmi yeniden bombaıamışlardır. Böylece Alman başşehri 48 saat zarfında ıki defa hava taarruzuna uğramış bulunmaktadır. Taarruza Iştirak eden. uçaklar tnünhasıran dört motorlü Lancasterlerden müteşekkil idi. Bunlar şehrin üaerine vardıklan zaman, bir gece ewelkı bombardımanda çıkmış olan yangınların deram ettiglni görmüşler ve hedefleri gbrmek hususunda kısmen buniann ha,ıl ettiği ışıklajdan faydalanmışlaıdır. Taarruz gece sekizde başlamış ve aııcak irmi dakıka sürmüştur. İki geeelrt a;ında şehre atılan bombanın ağırlığı 5000 tondur. Taarruzdan iki saat sonra Mosquito uçaklan şehri tekrar ziyaret tmişlerdir. Burlar döndüğü zaman Berin üzerindeki alevler 100 kilometreden gönılebüiyordu. Bu akından 20 bomba uçağımız iissüne dönmemiştir. Hasar ve zayiat B«rlin 24 (TP) 23 sonteşnn cece'i kuvvetli İngiliz bomba uçak birlikleri Arkası Sahife 3. Sü 5 te Kiyefe dogru yapılan büyük taarruzu idare eden Alman kumandanı Feldmareşal Von Mannstein (sağda), Orjeneral Hoth ve Generat Hauff ile birlikte harekitı Uklb ederken İngiliz Kralımn dair «Teşebbüs her tarafta düşmanın elinden alınmış ve müdaf aadan taarruza geçilmiştir Müttefikler arasmda işbirliği daha sıkıdır» Manstein ordusu Kiyef batısmda Rus birliklerini çevirdi Almanlar Dinyeper dirseğindeki taarruzun durduruldugunu bildiriyorlar Londra 24 (B B C.) Mareşal Manstein'ln kumandasıadakı 150,000 ki. şihk Alman ordusunun Klyef batıslndakı taarruzu 11 gündenberi bütan şiddetile devam etmektedır. Almanlar burada 50 kilometrelik bir cephe uzerine büyuk tank ve uçak teşklUerı toplamışlardır. Dün Sovyet tebliği, buradaki muharebelerin Brusilov ve Çernıyakof şehîr. leri mıntakasına intikal ettiğini bildırmiştir. Bu takdirde So\*jetler:n 48 saat zar. fında 30 kilometre gerı çeklldik'erini kabul etmek lâzımdır. Şindi en tehl'keü nokta Brusilov'dur. Burasl Kiyefin 65 kilome*re batısındadır. Maamıfih bu şehrin henüz Almanlar tarafından zaptedildığine dair bir haber gelmemlştir. Çerniyakof şehri. Zitomı'in takriben 25 kilbmetrg şimalinde ve Korosien'in şi. malmdeki yan demiryolunun üzerindedir. Bu vaziyet Vatutin kuvvetlerinin daha şımale çekilmek zorunda kaldıklannı gdsteren ilk belirtidir. İngiliz Krah Majeste George Kendi kendimizi tenkid: Karne yohuzluğu tahkikatı biterken Kumkapı karne yoUuzluğu hakkında tabkıkat netıcesı dun Vali ve Belediye Reısi Lutfı Kırdara bıldırılmıştir, Lutfı Kırdarın bugun bu hususta izahat vereceği sanilmaktadır. Hâdı. bar eden lıse talebesi Muzaffer suııstımalın 130,000 lıraya yakın olduğunu soylemekte ıse de Beled'ye teftış heyetı reis vekıli Kâ7im: « Izam edi. yorlar. Bu mıktarlar dcgru deiild^r. demiştir. . Haklaıında tahkıkat yapılan birük âzasından bir kısmı kendılerının fsal vaz.yette olmamaları dolayısıle yolsuzluktan haberdar olamjyıp bu hâdise. len bhhk reıslermin idare ettıklerını soylemektedırler. Bu hâdıseuin meydana çıknıası üzerıne dığer bırçok halk birlikleri hak. Kinda da ihbarlar gelmeğe başlamıştır Bazı bırlık reis ve âzalan da lekelenmemek ıçın ıstıfalarını gondermekte. dırler. Ctobüs servisleri Bu yaz mevsimindenberi istanbui umumî nakliyatında jayanı memnunıyet bir ıalâh husu'e getıren otobüs servislerinde son günlerde maalesef hoj gorül. miyecek bir ıttıratsızlık belırmeğe ba|lamıjtıp, Meselâ: Harbiye . Beyazıd ve Taksım.Sırkeci otobüsleri, ne hıkmettir bilinmez, pazar günleri çalıştırılmamak. tadır. Bu garib karap kâfi gelmiyormuş gıbi, üç gündenberi de Harbiye Beyazıd servisınde karı:>k bir ta. rıfe tatbıkına başlanmijtır, Bu yeni tarifeye göre otobusler sabah on bire kadar JHarbıycden kalkıp Harbıyeye ddnecek, bu saatten dorde kadar Taksimden başli/arak Taksime avdet edecek, dortten sonra ds gene eskisi gibı Harbiye . Beyazıd seferlermi yapaeaktır. ı Sovyet tebliği Moskova 24 (a.a.) Sovvet tebliği: 24 sonteşrmde kıt'alarımız Kremençug bölgesinde Krivoırog bölgesınin idare merkezi olan Ahurrievka ile daha bir çok meskun yerleri istirdad etmışlerdlr. Çernıyagof ve Brusüov bölgelerinde Arkası Sahife 3 S2. 2 de Diğer birçok halk birlikleri hakkında da ihbarlar gelmeğe başladı, bazılarının reis ve azaîarı istifa ediyorlar I^ondra 24 (a.a.) Başvekıl mua\ınl Mr. Attlee, bugün Avam Kamarasında demecde bulunarak Ege demzuıdeJsı soa hareketieri izah etmış ve soyle deaııştar: . Harbde muvaffakıyet gibı, mu. vaJfatoyetsizlık de vardır. Lerosta talıhsızlikle karşılaştık. Fakat bu harekete t«şebbüs etmemiş olsaydık muaheze edılmema muhakkaktı. Harb kabinesl müessir bir hava hlmayesi temın edüemiyecek bolgelerd« harekftt yapılmasına, esas itıbanle muna. lifti. Pakat harb kabınesi azasile ınuşavirleri başka düşüncelere isUnaden bu harekâta karar vermışlerdlr. RodoM yapılan harekât Başlıca hamle, İtalyada yapümakta oJduğu için Ortaşarktakl komutanlantnızın elinde zarurl olarak mahdud bir luıvvet bulunmaktadır. Komutan:arımız, bu iki hedefi gözönunde tutarak, ellerindeki kuvvetten azaml derecede laydalanmağa çalışmışlardır. Eylul başuıda düşmanın Giridde 50 bin kişilüc bir tuvvetı bulunuyordu. Bunların 30,000 i Almandı. Rodosta 9000 Al I aıan ve 40,000 Italyan vardı. Ege deni • tindeki ötekı adalarda ve Oniki adada: Alman kıt'alan bulunuyordu. yalnıa Bcarpenta adasmda Alman askeri yoktu, Bu durum dağılmış olan Alman kuvveU terini hırpalamak için elverışlı bir fırtattı. Stratejık bakımdan buyui faydalar temın edebilu. Salernoya ihrac yapıldığı gece Rodosa da küçük bir kuvvet gönderdık. Ezici bir üstünlükte olmalarına ragmen bu adadakl İtalyanlar bize yardım et \ memişlerdir. ttalyan kıt'alan Almanlara fearşı koymak için h!ç bir gayret göster, medîklerlnden bu harekâtta muvaffalSj oltınamamıştır.> Arkası Sahift $• Sü. 3 te } f B i r h ı r s ı z şebekesi de geçirildi 1 Butün bu karışık tarifenln yolcu'arı iz'aç ettiğınde ve umumî naklıyatı zor. Uftırdığında suphe yoktur. l}in asıl garib tarafı bu otobus servisleri ve ondan istifade eden halk ile oyuncak gıbı oynıyan jube bu değıjıkhkleri ne ga. zetelerde iki satırlık bir :lân ile, ne de duraklardaki kara tahtaUra tebeşirle yazılmı; birkaç kelıme ile ha'ka bıldir Nahiye müdiiıü kendindcn izahat medıği için acele '«i olan bırçok kim. alınmadığını söylüyor! seler Harbiyede saatlerce ve beyhude Karne yolsuzluğuna zaır.anında başotobüs beklemekte ve neden sonra bu garib tarife yüzünden araba gelmiye landığı soylenen eskı Kumkapı nahiye ceğini oğrenmektedırler. Otobus isletme mudürü ve halen Rami nahiye müduru hakkının dogrudan doğruya sahıbi olan bulunan Hasan Gultekın, bu hâdise et. Belediyemizin ehemmiyetle dıkkat na. rafında malumaüna müracaat eden bir arkada^ımıza kısaca şu cevabı vermışzarını çekeriz, H^rsızlar, çaldıkları eşjalardan bir kısmile beraber ur: *** Arkttst Sahije 3. Sü. 3 te 3 ünçü sahijeınifâs. Tam vaktinde açtık!.. Yoksa kangren olacakrnj}!..