27 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

VERİM HAFTALIK FİKİR GAZETESİ 29 ilkteşrinde çıkıyor. Bütün fikir, san'at ve kiiltür meselelerini orada bulacaksınlz. 20 nci yıl sayı: 6896 umhurivet Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heycü: 24298 İdare ve Matbaa klsml 2429924290 ' Şark cepfaesfaıden resimler: Bir Alman «rdci koln, tahliye edilmekte DünyanınenyüksekSaah VACHER CONSTA ET İSTANBUL . CAĞALOĞLU ^ . . Telgraf ve mektub adred: Cumhunyet btenbul Posta kutusu: Istaabul No. 246 Ç8rŞclfnD& 2 7 BlPinClt8Srtn I 9 4 3 ORLON MAÖAZ SATIŞ YEOf. fmfnBna M Sofyada mühim siyasî ve askerî müzakereler oluyor Almanya, cenub doğu Avrupa bölgesini her türlü yabancı tesirlerden uzak bulundurmak istiyormuş Zürih 26 (a a.) Gaaet do Sofya muhabırl bildlriyor: Sofyada bir Balian konfederasyonu projesı etraimda mühim siyat.1 ve ajkerl mtizakereler cereyan etmekteiir. Bu görüşmeler, Bulgar Kral Naıblerln4en Prens Kril ile M. Pilof, Alman umunıl ort j ı l iki ajdanberi ıniljon karargâhma gittikleri zaman daha oralarca dudakta kıpırdıjan bu da suale, şimdiye kadar, birbiDogru haber alan mahflller, Türklye rinj tuttnaz jalan janlış kaç yüz bin hakkmda endişe duyulmakta olduğunu ce\ab bulundu ve hâ!â da bulunuyor, tebarüz ettirmektedır. Bu müzakerelerde Allah bilir. gözonünde tutulan İkinci nokta, MütteHarb ilk patlak verdiği sıralarda, bu fık hava kuiTretlerinin Bulgar t(/prakkanlı boğusmamn tasav\ur edflemij ecek lan üzerine yaptıkları akınlar dolayikadar uzun sureceğini iddıa edenlerle BİIe müdafaa tedbıı^er nm yeni baştan beraber yakında sulha kavuşulacağuıı tanziml zaruretidir. Üçuncü mesele, Bulrnüjdelijenler de vardı. Bugun. Avrupa gar işgali altmda bulunan bölrelerin huda beşinci. Uzaksarkta uçüncü harb kı dudlarında değışiklık yapılmaa keyflyeşının idrak edildiği bir sırada, o tılsımlı tidlr. Pılhakika yeni bir harb kabinesl suale karşı insanlann tuttuğu cephe, es kurulması kabul edilince, bu tadllât kisindcn farkh sajılamaz. Bu kanlı bo Bıılgar:standan taleb edilecektir. Dörğiışmanın havsalaja sığmıjacak kadar duncü Eo'<ta, Arna^udluğun ve Karauzun sureceğini iddia eden kütlelerle dağın büjilk bir kısmınm Bulgaristan yakında barısa kaıusulacağını nıüjdeli tarafından müdafaa edılmesl zaruretidir. Balkanlarda mühim bir faaliyet gösteren yen gruplar hâlâ karşılıkh ayak direjip (Arkası sahife 3, sütun 4 te) doktor Hennann Neubacher duruyorlar. Birbirine taban tabana zıd o'an bu iki iddiayı harbin başlangıcmdanberi taraflar fikir değiştirmeden benimsemiş ve müdafaa etmiş olsaydı. bunlardan, dort yıl once sulhu yakın grirenlerin çinıdi luanasız bir iddia pesinde kostuklanm kabul edebilirdik. Çünkü dört yıl bnce •Harb kısa sıireeek^ dijenlerin bııgün avni parola\a bağlı kalması, kendi kendini inkâr ettnesi demek olurdu. Fakat kaışıhklı iddialar, farkına varılmadan zamanla bir değisiküğe uğradı. Eskiden harbin kısa süreceği düşüncesini cderken, o zamanlar önümüzde uzun savaş yıllan olduğunu soyliyenler de yavaş yavas sulhu jakın görmeğe başbdılar. Bövlelikle ortadaki iddialar değil. sadece o iddialann sahibleri değişrnis oluyor. l'ıldırım harbi nazariyesine bel bağlıyan Mihver de\letleri, başlangıcda az lsjnh ve kısa bir harbe inanıvorlardı. Her nekadar > apılan hazırlıkların çok ciddî olduğunu sojlijen bazı Alman devlet adamlan. zaman zaman, vcdi sene yetecek petrol stoklaundan, tükenmez gıda ambarlanndan bahsetmeyi ihmal etmiyor idiyseler de, umumiyetle Mihvsr propagandası dünva efkârına harbin kısa sureceğini telkin etmeee çalısıyordu. Hatta. istilâya karsı tedbir arıyan ban kuçük devletlere bu sevdaılan vazKeçmeleri tavsiye olunuyor, yıldınm harbinin her meseleyi kokuuden halledeceği so\ leniyordu. Buna karsılık Demokrasi propagandası. o zamanlar halkı uzun bir mücadeleyc da\et edijordu. Harbin cok kanlı ve yıpratıcı olacağı. belki feci bir neticeve bile varılacagı saklannuvor. zafere kavvsmak uğrunda ferdlerden vücud ve ruhlarının son imkânlarıııa kadar muka\emet iradesi isteniyordu. Başarıh neticeler veren ilk yıldınm taarruzlarile beraber zaman da geldi Reçti. İngiltere adası üzerindeki hava miiharebesini Almanva kazanabilseydi. harbin kısa süreceğine inananlar baklı cıkabileceklerdi. Çünkü o zaman İkinci Dünya Harbi dokuz ay içinde bitmis olacak, baska devletlerin süâha sanlmasına vakit kalmadan yeryüzünde top sesi keEİ'ecekti. Rus taarruzu başladıçı sırada dünya harbi zaten ikinci yıldonümüne >aklasmış bulunuyordu. Fakat. Almanlar şark ctphesindeki hesablannda aldanmıvarak 94t sonbahanna kadar orada bir netice elde edebilselerdi. ne de olsa harbin gene uzun sürmediğine hükmolunabilirdi Yıldınm harbinin orada çok feci bir şekilde iflâs etmesi baslangıcda bu u«ule bel bağhvarak yakında sulh bekliyenlerin ümidini bütün bütün bosa çıkardı. Şimdi onlar, harb kaç yıl sürerse sürsün, düsmanlan bıkıncıva kadar silâhı elden bırakmıvacaklannı söjlerken karM taraftaküer de aradan dört yıl geçtigini hesablıj arak. zafer saatinin yaklasmakta olduğunu iddia edivorlar. Hiç bir miHet kı>amete kadar dövüsemiyeceğine göre yıldan >ıla. avdan ava ve günden giine sulha yaklasıldığından süphe edilemez. Ancak, dört >ı!dır misli görülmemis ıstırablar içinde inliyen insan kütleleri içic yıllar. a>lar ve günler arasındaki iaman farkının ifade ettiğl mana çok büvüktür. Dünyavı sulha kavusturacak olan zamanı günle mi. ayla mı. yoksa yılia mı ölreceğiz? Bu olcü\ü bulmak ve onun ne ile darbedileceğini öğrenebilmpk uğrunda milyonlarca soluk benizli insan geri kalan önırünün belki yarısını bugün fe. dava hazırdır. Fakat hevhat ki. np o ölçüvü ne de onun madrubunu huiahil''ek bir kims" ortada görünmüyor. Ve İkinci Cihar Harbinin besinci vılında. sıılhun ne zaman geleceği söylc durtıın nasıl gelece ği bfle kalm bir meçhııl pprdesinin ar Balkan konfederasyonu Harb nekadar stirecek? olan bir mahalden çekilmeğe hanrlaruyor Romanın cenubunda Almanlar dağlık bölgede kuvetli bir müdafaa hattı kuruyor Cezayir 26 (a .a.) Şimal Afrika Müttefik umum karırgâhının tebliğinde blldirildiğine göre, #' ınci ordu keşif kolların kuvvetle ıliati sürmektedir. Bir :ok mevzıler butün ^fephe boyıınca ileri lınmıştır. Francoliöe, Raviscanima ve Roccheta zaptedilmls|ır. 8 inci orduya mer£ub kıt'alar muvaf. 'akiyetli keşif hareketlerinde bulunınuş. ardır. Bu kıt'alar şifidi anzalı bir ara. :ıde ılerlemektedir. Zaptedılen mahsl. er arasında Boıano' Spinete, Petrella r e Palata bulunmaktadır. Merkez kesimindş, Almanlar. Voltur. o'nun şımahnde Muttefıklerın mute. madî taarruzlanna kar$ı umidsız bir mu avemet gostermekt^dırler. Ccnub Yu. :oslavya'da Podgor^çe hava meydanı ırta bomba uçaklarıriızm ve uzun men. illi avcılarırmzın taBfrıızuna uğramıstır. ŞARK CEPHESİNDE Ruslar, Krivoirog meydan savaşında kat'î netice almak istiyorlar Cephe birçok yerlerden yarılmasına ragtnen, Alman askerî mahfilleri, bu muharebenin uzun sureceğini söylemektedir Moskova 26 (a a.) Sovyet geceyansı teblıği: 26 ilkteşrin günü kıt'alanmız Melitopol'un şımal batıslle cenub batısında taarruzlannı gelişt!rmiş!er ve 5 kılometre kadar ilerlij erek 28 meskun yer işgal etmişlerdlr. Dnıeperopetrovsk'un eenub batısında kıt'alanmız muvaffakıyetli taarruzlaıına devam etmi«ler, 15 kilometre ilerlemlşkezi de dahll olmak üzere 30 dan fazla meskun yer almışlardır. Krivoirog istlkametinde Vit'alanmız ilerlemege devam ederek aral^nnda Matcrvo gan da dahil olmak üzere bir kaç meskun yer ele geçirmışlsrdır. Japonyada topyekun seferberlik yapıhyor güçlükleri yendiğini söylerken... Başvekil Tojo da, milletin harb vazifelerine daha sıkı şekilde sarılması için tedbirler alındığım bildirdi Tokyo 26 (T.P.) Jj«pon millet meclisinin 83 üncü devresi bugün İmparatorun bir açılış nutku ile müzakerelerine baslamıstır. Bü>ük Maresal üniformasını lâbis bulunan İmparator Tenno. nutkunda, Japon ordusunun bütün güçlükleri yendığîni ve her taraft:ı cesaretle dövüstüğünü tebarüz etlirmİBtir. Alman tebliği atofı orflwlffyfwtw biitiin Ötir tahkön ediyor Berlin 26 (a a.) Cenub ttalyada Fuhrer'in umumî karargâhı 26 (TP.V Alman baskomutanhğmn resmî tebliği: Doğu cephesinin cenubunda dün Me• ' " • ^ \nncasi sanıre 3, s\lnm 2 a€) Şimal denizinde İngilizlerle Almanlar arasında bir çarpışma oldu Berlin 26 (T.P.) Resmî: Alman hucumbotları 25 ilkteşrin gecesi Ingiltere» n.n doğu sahiline taarruz etmiş ve destroyelerle hücum botlan. ve emniyet geırilerinden mürekkeb ü^tün bir teşkl.le muharebe etmisti1". Bu esnada blr İ^gihz karakol gemisi batırılmış ve bir çok düsman hücumbotu hasara uğrulılnıîçtır. Bizim iki hücumbotumuz kayıbdır. Bugün Alman sahil emniyet gernileri Drontheım şimal mmtakssmda 2 İnailiz hücumbotunu hasara uğratmıştır. Bunlardan blri az zaman sonra bir Aı'man avcı uçağı tarafından batırılmıştır. Moskova müzakereieri Konferansta terakkiler kaydedüdiği bildiriliyor Müttefikler arasında en kısa bir zamanda daimî bir teşekkül vücude getirilecek Mr. J. Davis'in kanaati General Toio'nun nutku Tokyo 26 (E.P.) Japon Basvekili General Tojo, salı giinü mecliste bir nutuk soyliyeıek. Japon milletinin harb odevlerine daha sıkı bir şekilde hasrt nefsetmesinı sağiayacak cezrî tedbirler alınacağmı bildirmiş. bilhassa mühimmat istihsalâiının ve uçak imalâtının arttınlmasına önem verileceğini belirttikten sonra den'islir ki: Londra 26 fB B C ) Moskova kon« Hükumet, an'anelere ve>a resmî makamların geçmisteki mesaisine aid Amerika Maliye Nazıri Morgenthau feransı sekızıncı gunıine basmış buluhusu>i>etlere aldırmaksızın gereken butün tedbirleri almak azmindedir.» nuyor. Butün haberler hoşnudluğa deİtalyada Volturno cephesini gezijor Başvekil Doğu As\a durumu hakkında şö>le demistir: ger ılerlemeler kaydedildığini t ldir« Doğu Asya milletlerini Anglo Amerikan zincirlerinden kurtarınak aziyetin gelişmesi, umum! surette Al. mektedir ve bu yuzden umumî bır memyolundaki binük vazifede kuvvetli adımlarla ilerliyoruz. man kıt'alarının bazı kesımlerde cephe nunıyet h:sso'.unuyor. İngılizleıle Ame(Arkası sahife 3, sütun 4 te) ısaltma hareketleri yapmış oHıalarile rücalılar Sovyet Bırlığı ile Akdenizde arıf edılebılır. Bu hareketler Alman yaptıklan elbirlığmi drnek tutarak araıt'alarma muharebe kabılıyetlerını art lanndaki işbirlığini daha çok es«vı ve ırmak imkânını vermiştir. Napoü ovası, devamh bir surette gemşletme'ç içın çappeninler ve Foggia ovası o^rak üç lışıyor,lar. ısTia ayrılmış olan eski cephe hattınm MÖttefikler arasında daimî rzettıği mahzurlar ortadan kald'rılmış. bir teşekkül ır. Şımdi dağlık mmtakahra istinad ıden tabiye bakımından bir çok im. Londra 26 (.a.a.) Tımesin Mo^kova :ânlar veren yekpare bir si=t°m kurul. muhabırı, uçlü konferansın uzun programmda suratlı terakküer elde edıldığ;muştur. (Arkası sahife 3. sütun 2 de) nı ve işlerın üerley4inden delegelerın tamamıle memnun olduklannı bıldıren bır telgTaf gondermıştır. Muhabır şunları ılâve etınestedir: Devlet adamlan bazı mesele .srde, şımdıye kadar duşunmeğe ^eöaret edef mediklerinden fazla sılu bır anlaşma halınde bulunduklarını görmüşıerdır. Itaiya cephesindeki savaşta Müttefık miızaheretmin ve Alman endustri merkezleTermoli rının bornbalanması ışınin Mosırovaoa tamamıle takdır edüd.ğıni gonvek Müttefikler ıçın büyuk memnunıufe vermjştir. Dığer taraftan Ruslar ''se, iendılenn'n müsavi şenk sıfatile polıtıka stratejısine temas eden meselelsrde huzurlanmn iyı karşılanacağını «nlamaK ve Ankara 26 (a.a.) Bizc bildul'diğine ayni zamanda Almanyap en tesırli po;ore Istanbuî Ünlversitesı oğretım he htika sılâhından mahrum Dirakmak ıçın •etin de son gunlerde aşağıdakı tayin ve luzumlu sayılacağıru anlamış DaUınmakerfner yapılmıştır; tan çok memnun goLÜnmekted rler. Tıb fakultesi birınci iç hastalıklarl orKonferansta ınceîenen rrüteaddid meinarjus profesoıu Neşet Omer Irdelp'le selelerın, daimî mahiyette Muttcfıkler Edeblvat fekültesi genel psikoloji ordi arası bır teşekiülun vücuclüne ihtıyac laıyus profesbıü Şekib Tuncun rraaşlarl gösterd:ği anlaşılmıştır. En lasa zaman .00 hradan 125 liraya, Hukuk fakultesi zarfmda bo>le bir teşekkuiü ••ucude geme hukuku ordinaıyüs profesörü tirmekle henüz meydana çıkmıvan meîıddık Sami Onar, Fen fakultesi jeeloii selelerı evvelden bnlıjebılmek arzuva deîdJnarvüs profesörü HâTiİd Nafız Pağer bır hareket olacaktır. ınlr ve İktısad fakultesi umumî ıktısad Akdenız sahasında Müttefikler arasmve İktısad doktıinlen ordiparyüs profeda istışare fıkrınin Ruslar tarafından sörü Şükrü Baban'ın maaşları 90 liradan memnuniyetle kabulü kendıîernin bu 100 liraya çıkarılmıştlr. Tıb fakultesi meselelere aid olarak hiç bir ıtirazda bırincl dış hastanklan kllniği profesörü Burhaneddltı Tokerle genel patoloji bulunmıyacaklannı göstsrir. Askerî vaziyet NewYork 26 (a.a.) Bırleşık Ameritngilizlere göre kanın eski Mosko\"a büyük elçısi Joseph Londra 26 (a.a.) Amırallık da:re. Elavis, Moskova konferansı munasebetıls pazar akşamı söyledıği bır nutukta bü sipin teblığinda bildirlküğlne gore, peyük hâdıseler arıfesinde oulunuldugunu çen pazar . pazartesı gecesi EsUAnglıe kıyıları açığmda b»r kafileye taarruza söylem.ştır. yeltenen takriben 30 Alman hucumbo. Mr. C. Hull'in rahatsızlığı tundan mürekkeb kuvvetli bir teşkıl t n . New.York 26 (a.a.) Moskovada giliz fıloşu gemıleri tarafmdan savaşa bulunan gîzcte muharriri Handler'in zorlanmış ve ağır kayıblarla püskürtuL. bildlrdiçine gore Harıcjye Nazıri M. müştür. Bir sıra çarpışmslar ve üç saat Cordell Hull. dün aksam biraz rahatsız siiren takib esnasında 4 Alman hu(Arkası sahife 3, sütun 3 te) olduğundan odasından çıkrnamıştır. İtalya muharebesi l H. Emir Erhilet l lamazella o Yazan : Emekli General ^ Terü eden profesörler Birçok profesörlerin maasiarma zamlar yapıldı PiedimonheiL Şl'Ordu ) kasında saklı duruyor. NADİR NADI p.cfesörü Sedad Tavat'a ordinaryiaslük ünvanı verilmiş ve adı geçen jki oroinar\NAPOLI ? » » f o 40 vüsle. Tıb fakultesi kadın bastaaklan ve doğum profesörü Tevfik Remzi Kazancıgil'in maaşiarl 80 liradan 90 liraya çiKerılmıştır. Tıb fakültesi göz haçtalıkları profesörü Nacl Bengisu ile ikinci iç İtalya cephesindeki son vazijeti gosterir harita (Arkaa sabife 3, sütım 3 te) (Tazısı ' ncl sahifemlzde) Yeni hücumbotlarımız İskenderun 26 (a.a> İngiltereden satm aldığımız hücumbotlarından üç tanesi daha bu sabah Umanımlza geımiç ve teslim almarak geml'ere torenle bayrağımız çekilmlştir. , , [Bazı muharıb memleketlerde haln maue'. ıyatıru vlıkseltmeğs çalışıyorlar.] Gazetelerden Yüksel ki yerin bu yer dîğildir Bu harbe giri; kolay değlldir!.. j