25 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r H. Hayalet Bataklıkları G. WELLS FÜRUZAN TEKİL Medeniyetin bugün uğradığl felâketlerin İnsan tahteşşuurunda hazlrlanlşlnl anlatan heyecanlı ve duşündürücü roman. Nefis bir baskl, zarif bir kapak, sade blr üslub. Fîatl 80 kuruştur. Kltabcllarda araylnız. STAD NE Ş R İ T A TI 20 nci yıl sayı: 6894 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhorıyet, İstenbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuuarrir: 22366. Tahrlr heyeü: 24298 İdare ve Matbaa klsmlr 2429924290 Dünyanın en yuksek Saah VACHERON CONSTANTIN ET CENEVRE SATlŞ YERİ. fminSnuMe İ 25 BİPİIICİteSTlFl I 943 PRLON MAĞAZ Rusya kendi hududlarını teminŞükrü Saracoğlu varlık ve bolşevikliğe karşı bir vergisi için diyor ki: "Vergi esası dairesinde kesilmiştir. ittifakı menetmek istiyor Haksızlıkmüsavattamir olunmuş ve olunacaktır,, varsa Arab birligi ve bir iddia rabca konuşan muhtelif milletler ve kavimler arasında geniş bir birlik yaratmak nıaksadile. bu düşünceyi kendilerine i? edinenler tarafından Kahirede harcandığını duyduğumuz gayretleri üstad Necmeddin Sadak mevsimsiz bnlarak tenkid ediyor. Üstada göre, dünya nıukadderatınm kökünden çalkandığı, yarın milletler arasında nasıl bir ckonomik ve siyasal düzen kurulacağmın henüı bilinmediği bir sırada bu gibi toplantılardan fayda ummak güçtür. Eğer Kahiredeki toplantılar, Arab milletleri arasında. yarınki muhtemel dünya vaziyetini hiç hesaba katmadan muayyen teşkilâta bağlı siyasî, askerî ve ekonomik bir bütün kurmayı hedef tutuyorsa üstada hak vermemek imkân. sızdır. Nüfuslan dağınık, askerlik ve endüstriden yana sıfır denecek kadar zayıf, üstoük çoğu büyük demokrasilerin kontrolu altmda bulunan muhtelif Arab kavimleri, Kahireye mümessil gönderip toplantılar yapmakla kendi yarınlannı elbette dünyanın mukaHderatından ayn olarak çizemezler. Ancak Arab birliği fikrinin hemen ?n sıralarda ortaya atılmış bir yenilik oltnadığını da bHiyoruı. Oaha xiyade geçen harb sonunda canlanan Arablık Harici Siyaseti Basvekilin Noskova Avrupa dahilinde küçtik memleketlerin "federasyon,, teşkil etmelerine muhalif görünüyor Resmt bir Sovyet gazetesi; Üç devletin müşterek muvaffakıyetinden, Türk bitaraflığından ve Polonya muhacirlerinin "Hulyalarından,, bahsediyor Moskova 24 (a.a.) Reuterin hususl muhabiri bildiriyor: Resmen gösterilen ketumiyete ragmen Moskovada cereyan etmekte olan EıUzakerelerln tamamile itimad verici olduğu sezilmektedir. Sovyet harici slya. setinln gayesi makul stratejik hududlarm temini ve Avrupada bolşevikliğe karşı bir İttifakı menetmektedir. Sovyet hükumeti, Avrupanın nüfuz mıntakala. rına ayrılmasının ve ileride Sovyet aleyhtan ileri unsurlar haline gelebilecek olan Avrupa dahilindeki küçük memleket gruplarının bir «federasyon» İngiliz Amerikan siyaseti de Avrunayı nüfuz mıntakalanna ayırnıak fikrirıe muhalif olup harb sonrası dünyası esasma dayanmak üzere Rusya İle daimî bir anlaşmayı arzu etmektedir. (Arkası Sa. 3: SO. 7 de) Başvekil Şükrü Saracoflu, varlı's vergisi dolayısile sorduğu suallere cevaben Metapolitefsis gazetesi başmuhari'irine şu beyanatta bulunmuştur: < Bu kanun her hangi bir sınuı ezmek için degil. harbden mütevellid vaziyet dolayısile fevkalade kazancUr temin etmiş olanları hükumetln büyük masraflarma Iştlrak etürmek üzere tanzim edilmlştir. Hükumet versiyi ödemek hususunda lyi niyet izhar edenlere azaml kolaylık göstermlştir ve göstermekte devam edecektlr. Fakat. vergiyi verebilecek vaziyette olduklan halde bunu yapmıyanlar takibattan kurtulamıyacaklardır. Maddl hatalar daima tashih edilmlştir ve isükbalde de tashih edilecekür. Çalışma yerlerine gönderilenler lyl niyet eseri göstermemiş olanlardır. Bunlardan Başvekilimiz Şükrü Saracoğlu br kısmı ya sevkedilecekleri jırada. y a . hud çal^ma yerine varınca borc'arının tamamını ödemişlerdlr. Bu, kanaatimizin haldı olduğuna bir delildir. Bununla beraber hükumetimiz çalışma yerler'n. deki vatendaşlarm durumu İle yakmdan alâkadar olmakiadır. Yukanda söy'ıedi. ğim gibi bunlann arasında maddl yanlışlığa uğramış olanlar varsa bu yan : ışlık tashih edilmektedir. EkaHiyet dediğimlz kısmm adaletsizliğe uğradığ: söylenemez. Çünkü bunlara tahmil ed.ien vergi 100 milyon lira kadardır. Hr."bnkl çiftçi kı^mı geçen sene ve bu sene toprak mahsulü olarak bir kaç milyar lira vermlştir. Memlekette müsavi hakla v a malik olan ekalüyetin memleketir. müdafaası hususunda kendilerine dü^en mükellefiyeti iyi niyetle ifa etmemelerl dogru değildir.» Viyana, Peşte ve Zagreb bombalandı ingiliz ve AmeriJkan uçaklan Almanyaya da şiddetli bir akın yaptı \ İtalyan halkı Pompei civaruıda Torre D'Annunciata sokaldarmda Müttefik ordulan alkışlıyor l'p genişledi. Bütün güçUiklere rağmen sayısı altmış miiyona bulan bu insan topîulııklannı daha ileri hayat şartlanua kavuşturmak uğrunda muntazara bit gayret harcandığını ve zaman zaman başanlar kaydedilriiğini görüyoruz. GeMoskovedaki müzakerelerln creyan etmekte olduğu Kremlin sarayı rek bu harbden önce, gerek bu harb içinde. bir çok milletleri yere seren propaganda taarruzları karşısında, bazı Arab dcvletlerinin, kendi menfaatlerini kavramak hususıında gbsterdikleri ustalık. üzerinde durulacak kadar mühimdir. İmparatorluk sevdası peşinde koşan İtalya. on yıl müddftle Arablar üzerinde bir hâmilik rolü oynamağa kılkmış, böMeHkle mare nostrum dedîği Akdenizi, donanmasınoa:ı önce bu politikaya güvenerek, bir İtalyan gölü haline getinneğe çalışmıstı. Neticede, İialyan donanmasından önce bu İtalyan politikası hezimete uğradı. Rommel'in yıldınm hızını andıran akınları sırasmda Mihver propagandası Mısın ayaklandırmak için az mı çahştıydı? Fakat Alman bataryalan İskenderiyeye seksen kilometre yaklaştığı halde ne Mısır halkı kcndini kaybetti. ne de Mısır hükumeti Moskova 24 (a.a.) Sovyet tebliği: düşman mukaveınetini kırarak ve kaışl harb başındanberi güttü<*ü temkinli poBugün kıt'alarımız Melitopol şehri taarruzlarını püskürterek Dinyepcrin litikayı deçiştirmeSe lüzıım gördü. İs çevresinde düşman hatlarında a;tıkları şark sahilindeki köprü başlarını geniş. t'k'âl bahsinde yabancı propagandaya ;ediği genişletmeğe devam ederek kuv. letmek için savaşa devam etmişlcr, kuv. kanmamak, millî menfaati politikanın •etle tahkim edilmiş birçok noktaları vetle tahkim edilmiş müteaddid düşman olıjektif imkânlannda araınak bir ol ele geçirmişlerdir. dayanak noktalarmı ele geçirmijlerdir. guniuk alâmeti dcğil midir? Bir çok Krivoroig istikametinde kıt'alarımız ta Cephenin diğer kesimlerinde şiddetli Avrupalı milletlerin bile kendilerini ala arruzlanna de\am ederek bazı kesirru keşif faaliyeti ve topçu düellosu olmadıklan feci hatalara diişmekten ile lerde 6.10 kilometre ilerlemişler ve 50 mıış'tur. ri bir Arab mületinin kurtulmuş olması. den fazla meskun yer işgal etmi^.erdir. Alman tebliği bu milletler hakkında daha realist hü Bunların arasında Lozovatka Fü'nrerin umumi karargânı 24 (T.P.) §ehr:le kiimler edinmemize hak verdirecek biı Terni istasyonu da vardır. Alraan Başkomuîanlığmın resmî tebliği: srbcbdir sanırım. Richita'nın cenubunda kıt'alarımız (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Smolenskten Azak denizine kadar Büyük Rus taarruzu bütün şiddetile devam ediyor, Âlmanlar cepheye külliyetli takviyeler gönderdi Sofyada askerî konuşmalar Bulgar, Alman generalleri İtalyada savas tckrar hızlandı 5 inci ordu yeni Alman mevzilerine karşı taarruza geçti? iki sehir daha zaptolundu Londra 24 (a.a.) Alman haberler ajansmm bildirdiğine göre. bugün öğleden sonra agır Amerikan bomba uçak. ları Viyana çevresinde uemuşlardır. Vi. yana İle Alp dağlarmın şimal yamacları arasındaki sahaya bombalar atılmıştır. Bir noktada ehemmiyetli hasarlar olmuştur. Peştede hava tehlikesi işareti verildi Londra 24 (a.a.) Alman istih'oarat ajansmın bildirdiğine göre, bugıin öğleden sonra Budapeştede bir saat süren hava tehlikesi olmuştur. Şehir üzeniKie bir ço'c bomba uçaklannm uçtuklan seslerinden anlaşılmıştır. Bu itibarla. Kahiredeki toplantılarda. yannki muhtemel dünya şartlan üzerin NADİR NADİ (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Dün lik maçlarlnm en mühimlerinden biri olan Fenerbahçe Beşiktaş maçl yapılmlştlr. Beşiktaş bu maçl 1 v 0 kazanmlştır. Dün bu maça başlanmadan evvel mevhum Tayyar Yalaz için Fener stadlnda bir ih'.ifal yapll Merhumua spcr hayatl aoJatlimış ve ha'.ırasina hürmeten bir dakika ayakta durulmuştur. Yukarlki resim, 'merhumun çiçeklerle süslener. resmi etraflnda toplanan güreşçiîerimizi ve bö'.ge başkanini göstermekicdir. Dünkü masların tafsilâtı 3 lincü sahiiemizdedir, Cezayir 24 (a.a.) 5 inci orduya mensub Amerikan birlikleri bu ordu cephesinin merkez kesiminde, Romanın 145 kilometre cenubunda kâin yeni Alman müdafaa hattımn ileri mevziierinden birini teşkil eden çok önemli bir tepeyi işgal etmişlerdir. 8 inci ordu bir kesimde ilerüyerek, Campo Basso'nun 22 buçuk kilomttre şimal, şimal doğusunda kâin Luparay; ele geçirmişlerdir. Âlmanlar, Monte Clifone bölgesinde Termolinin batısmda Budapeşte 24 (a.a.) Anadolu ajan bir mukabıl taarruza geçnıişlerse de. bu snmı hususi muhabiri bildiriyor: karşı taarruz dahi püskürtülmüştür. Sofyadan alman itımada değer haberMüttefik tebliği lere göre ,iki gündenberi Sofyada AlCezayir 24 (a.a.) Şimal Afrika Mütmanlar ve Bulgarlar arasır.âa münim tefikler urr.umi karargâhının tebliği; asierî müzakereler cereyan etmektedir. Baiaelatina zaptedilmiştir. Bulgar heyeti, Harbiye Nazırı Gentral 8 inci ordu şiddetli bir düşman hamMikolofi'un reis^iği altmda buiunmaklesini durdurmuştur. Kıt'alarımızdan bir tadır. Bu müzakerelere i^tirak etmek ükısmı bir kesimde Trigo îrmagını s;eçzere, Balkanlardaki Alman kuvvetlerinin başkumandanı Mareşal Von Weisch'm Zagrebden Selânik yolu ile geldiği teyid edi^mektedir. Bu müzal;erelerin başlangıcı, bir taraftan Bulgar Naiblerinin Führerin umumî karargâhuı dan dönüş'.erine ve eskiden Yugoslav hududlarma dahil bazı şehirîerin İn°ihz ve Amerikan uçaklan tarafmdan bombalanmasına dikkati çekecek bir sekilde tesadüf etmektedir. Gizli cereyan eden bu konuşmalardan hiç bir şey sızmamaktadır J a k a t bu konferansm başlıca mevîularmın, Müttefik hava taarrazlarile, Balkanlarda yakın veya uzak bir atide vukuu muhtemel hareketlere karşı alınacak tedbirler olması tahmin edilmektedir. Bu askerî konuşma'arla Bulgar Krallık Naibîeri tarafından Führerin umumî karargâhına yapüan ziyaLondra 24 (a.a.) Reuter ajansı bilretin, Balkanlann yeniden imarı projesi ve Yugoslavyanm değilse bile, hiç olAlman radyoları siyasi müdürü Feriç mazsa büyük bir Sırbistanm yeniden tes dün akşam Alman radyosunda nazi rekili ile yakmdan ilgili olması muhteme jiminin yıkılması ve yerine Badoglio redir. jimine benziyen askerî blr diktatörlük plânların Bu münasebetle, bahis mevzuu r r c kuruiması hakkında esrarlı jeyi teyid edecek bir hareKet olmak ü hazırlanmakta olduğunu bıldiren bazı zere, şimdiye kadar sivil idaresinin ya beyannamelerin Almanya dahiliade darısı Sırb ve yansı Alman olan Banad ğıtılmakta olduğunu bildirmiştir. Feriç, şunlan ilâve etmiştir: bölgesinde Alman makamlaruım, yalmz « Bu beyannameler Ferbovende A\askerî memuriyetleri muhafaza ederek bütün idareyi Sırblara devrettilderini man devlet komiseri General Frank İle bugün ' öğrendim. Banad bölgesi Bel Gavleiter (umumî vali) Serik Fob ve gradın doğusunda, Tunanın şimalinde. diğer nazi şeflerinin imzalannı taşımakllacar ve Rumen toprakları arasında tacür. Bombardımanlar sonunda yersiz Balkanlara yapılacak bir ihraca karşı tedbir alıyor Zagreb çevresi bombalandı miştir. Diğer kesimde de düşman hâkim Londra 24 (a.a.) Alman ajansınm mevzilerinden atılrruştır. Montenero ve bildirdiğine nazaran bugün 300 bomba Campochiaro elimize geçmiştir. ve 200 av uçağı Zagreb üzerinde uçmuş Alman tebliği ve Zagreb'in doğusunda bulunan Kuttııa Berlin 24 (T.P.) Resmî tebliğ: Ce. şehrinin üzerinden geçmişlerdir. nub İtalya cephesinin batı ve orta keAlmanya üzerinde siminde düşman şiddetli topçu ateşi haBerlin 24 (T.P.) Düşman berr.ba U. zırhğıru müteakıb cephenıizi yara.ak çakları cenubî Alrr.anya üzerindeki k a . hususunda bir çok teşebbüsler icra et. palı havadan istifade ederek 24 ilkteşrin mişse de bu hücumlar, mütemerkiz a. öğle saatlerinde SteiermarK mmtakası ü . teşimiz karşısmda ya ileri müsademe zerinden uçmuşlar ve ufak kasabalar ükarakollarımızın mevzileri önünde veya zerine bctnbalar atmışlardır. Alman u . mukabil taarruzlarımızla akim bırakıl. çaksavar bataryaları müessir tevkıf ateşî mıştır. açmışlardır. (Arkası sahife 3, sütun 3 te) (Arkası sahife 3, sütun i te) Almanyaya atılan beyannameler Ce/, /> tnmvaya !ne lı'm •'.. yek. karım duyarja... Nazi rejiminin devrilm e s i ve a s k e r î diktatörlük kuruİması isteniyormuş Se'yfe bikalım Jcim in saçı bu karıcıyım... bir bi!etç!sinın m (Arkası sahife 3, şiitun g da). (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Tramvaylara kadın bil etçi abndıktan sonra..,