24 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

20 nci yıl sayı: 6893 m h u ri yet tSTANBUL te CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhurıyet, btenbul Posta kutusu: Istanbal No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrlr heyetl: 24298 İdar« v« Matbaa kisml: 2429924290 T&ZRP Z 4 1944 Nuhtıraları Haflrlanınaktadır. 1 Kânunuevvelde Saüfa çıkanlacaktzr. 194S • atd kıllşe dün sehven çlkmıştır. Özür dı!ei in I "43 Büyük Bayram Cumhuriyetimizin 20 nci yıldönümü için Ankarada geniş bir program hazırlandı Yunnan vfttyetinden, Japonlarm taarran gectikleri Salween nehri cephesinc ilerfiyen Çin askerleri Ankara 23 (aa.) Buçün İlk izci kafiıelerinin buraya geiiçılerlle Cumhuriyetin ylrminci yıldönümü şenlikleri Cumhurlyetin başşehrinde başlamış bulunmaktadır. Öğleden önce ve sonra muhtellf trenlerle gelen İzciler, Ankaradaki arkadaşları tarafından karşlan. rnış ve önı'erlnde muzika oldugu halde zafer anıtı önünden geçerek kendi'erine ayrılan okullara gitmişlerdir. Bu büyük yıldönümü münasebetlla hazırlanmış olan programa göre Millî Şef İnönü. saat 13 te Büyük Millet Mecîslnde başta Vekiüer heyetl, Millet Meclisi azalan, kara, deniz ve hava kuvvetleri erkânile Temylz ve Şurayl Devlet, Divanı Muhasebat azalar olmak üzere Vekâletler erkânı Ankara Belediye ve Vilâyet mecllsleri aza.!an ve nillî müesseseler müdür ve mümessillerl ve bunk r l taklben de büyük ve orta elçilerle bu elçilikı'er ileri gelen^ri olmak üzere tebriklerl kabul edeceklerdir. Millet Meclisindeki bu töreni takiben şehir ipodromunda büyük blr geçid resml yapılacaktır. 11 günlük şiddetli sokak savasından sonra şehri Ruslar zaptettiler Kırıma giden yollar kesildi, Kief için korkunc muharebeler oluyor Nareşal Stalitı emir nesretti Moskova 23 (&».) Sovyet teblıği. Dordüncü Ukrayna cephesine meru, sub kıt'alarmız günlerce süren giddetH muharebelerden sonra Almanların cenub istikametinde ehemmiyetli bir mukave. met hareketi olan ve kuvvetle tahkim edilmi} bulun&n Melitopol şehrinin va garııun lşgalinl ikmal etmişierdir. A l . manlar Melitopol kaleslne büyük bir e» hemnüyet vermekte idller. Zira buraa Kınmı müdafaa eden son istlnad nokta» sıdır. Şimdi bu müdafaa bölgesınin. kafî netlceyi verecek bir kesimlnde bir gedii açılmıj bulunuyor. Kremençuk'un cenub doğusunda kıtalarımız düsmanın karşı hücumlannı (Arkası sahife 3, sütun 2 de] günlük bir Bu Bulgar muharriri ne diyor? ulgar muharrirlerinden An. toni Nikolaef, Veçer gazetesine yazdığı bir makalede. Balkan Antantına karşı Bulgaristanın vaktile guttüğü nıenfi pulitikayı tcnkid •denlere cevab veriyormuş. Bu kadar eski bir hesabı şinıdi kurcaŞark cephesinden resimler: Bir orman içinde ilerlemeğe çalışan a s k e r i lamağa sayın meslektaşımu neden lüAiman motoeıkledl müfrezeleri zum görüyor. doğrusu merak ettik. Balkan Antantı, üzerinde altmış miUonluk* bir insan topluluğunun barındığı cenub Avrupa bölgesini sulh nimetlerjnden faydalandırmak maksadile 1934 yılında Çungking 23 (a.a.) Çin askerî soz ile Pichma arasındakl eski îngiliz yolu, kumlmuş bir teşekküldü. Doğrudan doğ cüsünün blldirdiğine gore, topvekun LungLing Tonghung yoı'u ve Birmanrııya Balkanlı milletleri ilgUendiren bu 30.000 kişiden lbaret ikı Japon piyade va yolunun Çine aid kısmıdır. Jpsmen tesekksTun, tam bir olçunluğa kavuşa tümenile blr süvari alayı, Cin Bir çeteı'erden mürekkeb olan ve Salween rak temsil ettiği nüfus kalabalığına lâ manya hududunda Sa ween nehrinin nehnnln batı kıyısında bulunan Çin jık bir şekilde milletlerarası bir ehem batı kıyısında kâın üç yol İle bir çok kuvvetleri sayıca üstün bir düşman miyet kazanabirnesi için, herşeyden «n da§ patikalannı îşgal etmişier ve ayni karşısında bulunduklan için rlcat etcc Bulgaristanm da o teşekküle katılması nehir üzerinde 170 kilometrelik mesafe mek mecburiyetinde kaîmışlardlr. lâzımdı. Bu devlet dışarıda kaldığı müd İçinde bulunan 5 geçidden üçünü ele T o k y o ' y * göre vaziyet detçe, öteki Balkanlı devletler, tabiatile ^eçirmişı'erdlr. Bununla beraber. ÇinllTokyo 23 (TP.) Japon askerî mahoııun gizli ve açık genişieme cmellerine ler. cenubda 20 kilometrelik bir keslmi fillerl. Japon kıt'alarınm Çin'de yaptıkLondra 23 (Radyo) Amerika Haribulunduklan, ve îîariciye Nazırkarşı cephe tutacaklar, Balkan Anlantı henüz ellerlnde tutmaktadırlar. Japon ian seri taarruzlarla 23 ve 30 uncu ciye Nazın MT. OordeH Hull'in üşümelc lannın çok kıymetli anlaşmalar yapmış da dar gaveli bir teşekkül olarak kal larin işgal ettiklerl üç yoı\ Myitkylne (Arkası sahife S, «ühm 2 de) yüzUnden rahatsıı oldugu Moskovadan olduklan temin olunuyor. nıakta devara edecekti. Bu basit hakihaber veriliyor. Fakat şimdiye kadar Buna mukabil Almanyanın Dütün kstler o sıralarda uzun uzun yazılmış, tnglliz ve Amerikan Hariciye Nazırları müttefıklenni ve işgal ettigi bütün memBulgaristanm Balkanlar ailesine katılnın kendi hükumetlerine çok lyl haberler leketleri sefcrber etmek ve bu memlelcetmasından doğacak müşterek menfaatlcr anlatıla anlatıla bitirilememişti. leri her ihrac hareketıne karşı faallyete geçlrmek içm yeni kararlar vererek MosŞimdi, Balkan Antantı tarihe karısalı kova konferansına mukabele etmekte yıllar geçtikten sonra, sanki da\et eder. oldugu anlaşılmaktadır. varmış gibi bir Bulgar nıuharririnin, Almanyanın bu yolda Macaristan Kral memleketini Antanta girmekten alıkoNaib'ne, Bulgaristan Krallığı Niyabetine jan sebebler üzerinde durmağa luzum gönnesini biz tuhaf buluyoruz. Bu bahsi müracaatlerde bulunduğu haber veriliyazımiza mevzu diye seçmekten nıaksayor. dunız da eski defterleri voklıyarak BulEden, Staline ChurchHl'n bir gar meslektaşımızla yeni bir munaka«a mektubunu verdi kapısı açmak değil, fakat bu vesile ile Bulgar politikasınm bugünkü dunımuLondra 23 (a a ) Mr. Edeule Marena kısa bir göz atnıaktır. şal Stalin arasında 2 saat süren Röroşme bilhassa samiml olmuştur. İngutere Geçen harbin mağlubları arasında. en (Hariciye Nazınmn Mareşal Staline Mr. az zararla işin içinden sıynlan devlet Bulgaristan olmustu. Ne Ruman>a\a veChurchill'in şahsl bir mektubunu ie^'di rilen cenub Dobrucası, ne Yunanistana eylediği söî'lenmektedir. geçen şark Makedonyası, ne de YugosStalin, Edeni mareşal ürnformas'le lavyaya katılan garb topıakları halis kabul etti Bulgar malı saj ılabilinli. Bütıin buralarda Bulgarlann azlık tekil ettigi Stockholm 23 (T.P.) Bir Amerücan Cezayır 23 (a.a.) Şimal AfrJka bolgeler çoktu. Daha mühinımi. asıl BulMüttefik umuml karargâhının tebUfltı radyo sozcusünün Mosko\adan ald'.ğı Merhum Ziya Gökalp «Harb Hatıralarım.» ad'u kitabmda tırma Kurumuna: Behçet Cemalle Os. garistanda sayısı bir bucuk miUoııu de büdirüdigtne göre, bugün ttalyada bir habere gore, Stalin'm Eden'le mü'âyazdıklarından dolayl eT.ek'i General A. man Okyar da meıhum babaiarma ha. Bugün büyük Türk mütefekkiri Ziya karada büyük harekât görülmemiş ol katı esnasında mareşal ünıîormasım aşan bir nıilliyetler azlığı bırakılnııstı ki, li ih=an Sâb's tfleyhıne Ankarada açı. karet edıldiğîni ileri sürmeKtedirler. umumî nüfusun o zaman altı milyoıı Emekli General Ali Ihsan Sâbis dün Gökalp'ın ölümünün 19 uncu yıldöntl makla beraber Adriyatü ve Tireniyen giymiş bir halde olduğu anlaşılmaktalan ve Ankara üçüncü ashye ceza olduğunu düsüniirsek. geçen harbde ilk mahkemesince bakılan davalarda, dava mahkemede scrulanlara cevablarım ya. müne raslamaktadır. Bu yesile İle fcüdenlzlerinde mühim hareketler ve bü dır. Bu suretle Stalin İlk defa olarak siçoküntüye uğrıyan bu millete kaışı İti(Arkasa sahife 3, sütnn 4 te) (Arkası sahife 3. sütnn 3 te) vil elbisesıni bırakıp askeri kıyafete glredılen, emekli Gl. rahatsızlığına d a . zılı olarak hazırladlğmı soyledi ve beş lâl devletleri tarafından hajli müsanıamiş bulunuyordu. Bundan maada Rus ir bir raporla istida gondenniş, sorgu. sahifehk ifadesıni mahkemede t m ı a . hah bir muamele yapıldığı anlasılır. murahhaslar heyetinin alelâde sivil elsunun Istanbulda yapılmasını ıstemişti. mıle okuyup tekrarladıktan sonra, ver. Neuilly muahedesinden soııra korasu. Kendisi; dun öğleden e\,vel istanbul di. bise yertne diplomat ünifonnasmı çiyınlaruıa karsı rahatsız edici bir tavır ta yedınci aslıye ceza mahkemesince ıstı. mlş olmaları dikkati çekmiştir. CumarAli thsan Sâbis; bir kere, «Harb Hakınan Bulgaristan böyle bir politikaya nabe yolıle sorguya çekilmiştir. tesi akşamı Cordell Hull'le Stalin'in butıralarım, adlı kitabında yazılanların uğradığı hak^ızhklar yuiiınden basMirluşmasına intizar edilmektedlr. Ankarada davacı olanlar; Kâzım ö z . 1940 senesi yazında bir tstanbul gr ze. mus saj ılamazdı. Osmanlı imparatorlualp, Kâzım ozalpm reisi bulunduğiî U. tesinde tefrika olunmasma nazaran ara. guna bağlı yarı müstakil bir prenslik lusal Ekonomi ve Arttırma Kurumu, dan üç yıldan fazla zaman geçtığini, olarak 1878 de ilk defa Balkanlı milletler eski Bahriye Nazırı Cemal Paşanm cğ. bunun da kanundaki cmüruru zaman» arasında hayata gözlerini açtığı gündenlu Behçet Cemal ve Eethi Okyann oğ haddini doldurduğunu, kitabda ancak beri bu millet. bir dakika bile kendi ha. lu Osman Okyardır. Davalar da, Kâzım ufaktefek bazı ilâveler yapıldığıni ba. linden memnun görünmemiş, daima top(Arkaa Sa. 3; Sü. 7 de) özalp şahsına, Ulusal Ekonomi ve Art. rak kazanmak. genişlemek arzularile çırpınarak hem komşularını, hera de bühassa kendini zarara sokmuştur. 1919 dan sonra takuıdığı küskün ve yarı isyankâr tavır sadece Neuillv rouahedesinden ötürii olsaydı, bu rauahede ile hiç bir ilgisi bulunmıyan. bilâkls dört yıllık bir silâh arkadaslığından sonra eline çok daha kötü bir muahede tutuşturul. mak istenen Türkiyeye karşı Bıılgaristanın çok candan bir bağllhk duyması lâ. arnn gelmez miydi? Halbuki son yirmi senelik gazete koleksiyonlan bunun aksini gösteren tnisallerle doludur. Birmanyadan Çine gidenyollarkesildi Japonlarm yeni taarruzu süratle ilerliyor, iki Çin tümeni ihata edildi Çungking'de îngiliz, Amerikan ve Çin işbirliğini temin için bir konferans toplandı olum yıldonumu Cordell Hull Moskovada hastalandı Stalin hava akını Eden'i Mareşal üniformasile kabul etti Bugün bütün Halkevlerinde bu kıymetli mütefekkir için ihtifaller yapılacal •4 ChurchilFin Stalin'e Ziya Gökalpın yolladığı mektub Almanyaya ağır bir KasseF şehrinde büyük tahribat yapıldı. 48 îngiliz uçagı duşurüldu Ali Ihsan Sâbis aleyhindeki davalar Maznun; General Kâzım Ozalp ve Cemal Paşa için yazdıklarmın Millî Müdafaadan sorulmasını istiyor Emekli General, dün ceza mahkemesinde sorguya çekildi Cenub Italyada 5 inci ordu iki şehir daha zaptetti Londra 23 (BB.C.) İngiliı hava kuvvetlerine mensub agır bomba uçakları dün gece Almanyada Kassel çeh< rine şiddetli bir akm yapmışlardır. Kassel Alman harb sanavıinin en mü< him merkezıerinden biridir. Akın esnasmda hava müsaid olmamakla beraber sonradan alınan keşif fotograflan h ü cumun çok kesif olduğunu ve şehirde birçok yangmlar çıktlğmı göstermektedir. Filhakika Kasseı üzsrlns yarım tnil« yon kilo bomba atılmıştır. Daha küçük uçak teşküleri Frankfurt sehrine ve Mosquito uçakian Kolonyaya hücum etmişlerdir. 44 bomba uçağile 1 av uçağımız üssüne dönmer.iştir. Kassel'de ağır hasar var Berlin 23 (a.a.) Resmî: Dün gece İngiliz bom'ba uçakian, merkez ve cenub batı Almanya üzerine akm etmişier ve Kassel şehrine karşı şiddetli bir tethij hücumunda bulunmuş'.ardır. Meskun mahalleı'erde büyük haîarlaı ve halk; arsslnda zaviat olmuştur. Alman son haberlere göre uçaksavar kuvvetleri düş manin 48 bomba uçağını düsürmüşlerdir. Alman bomba uçakian dün gece Lon« dra bölgesindeki hedeflerl yeniden bombalatnışlardır. Bugünhü Renkli haritamız: (Mısırçarşısi dün açüdı ) Japon kalesi 4 üncü sahifede Uzaksark davası H. Emir Erhitet Yazan : Emekli General Bununla beraber ötedenberi bir genis. kme politikası güden Bulgaristan bu harbde öteki Mihver ortaklann.» nazaran daha ihtiyatlı bir yol tutmağa muvaffak olmustur. Nasıl çimalde Finlandija. Altnanyanın düsmanı Amerika ile bozus. mamış bulunuvorsa, cenubda da Bulgaristan. Almanyanın düsmanı Sovyet Rusya ile öylece, kavgaya tutusmadan geçinebilraektedir. Fakat Finlandiyamn htısusî durumuna dikkat etmelidir. Üçlii pakta girraiyen bn devlet, sırf ayni düşmana karşı dövü'tügü için Almanya ile harb ortağıdır. Halbuki üçlü pakta imzasnn kovan Bulgarisfan. Sovyet Rusvaya harb açmamak için Almanvanın yanmda daha dikkatli bir politika gütmek zorunda kalmıs vc zaman zaman NADİR NADİ JArfcası sahlfe 3, stttun 4 te) Almanya. nasıl ki büyiik Alnıan Avrupasım jaratmak için bu harbi alevlendirdiyse Japonya da büyük doğu Asyayı kurmak için harbe girmiştir. Japonya gözünü dünyaya açıp kendini bilmeğe başlışalıdanbcri Uzakdoğıı cihangiıliği düsüncesile yanmağa başlamış ve bu tasarı gittikçe kuvvetlendiıerek nihayet Japon millî ideali haline koymustnr. Yepyeni bir şekil alan Mısırçarşısının içinden bir görünüş Bu gaye peşinde ve gittikçe artan Mısırçarşısının küşad merasimi dün Gağlam iîe tstanbul meb'uslan, Şehlr halkına genis yaşama alanları sağlamak yapılmıştır. Mera3İmde bu'.unanlar ara Meclisl azalan, Vall muavml Hilmı Bal maksadile 1875 te Kuril, sonra Bonin, sında Milll Müdafaa Vekill General Ali cı, Beledıye mua\ini Lutfi Aksoy ve di RyuKyu ve Vulkan adalarını isgal etRıza Artunkal, Orgeneral Fahreddm Al ğer pek çok zevat hazır bıılunmuşlaıciır. miş, 189495 te Çinj yenerek Fotmosa'ji. tay, Orgeneral Kâzım Orjay, İstanbul Davetliler Çarşıyı gezdikten sonra ha 19041905 te U'zakdoğu Rus ordusunu ycMıntaka Kumandanı General Salim Ce zırlanan büfede izaz ve ü r a m edilmiş nerek Ruslardan PortArthnr ile Sahalin vad, Üniversite Rektörü profesör Tevfik ler dlr. adasının cenub yansını alraağa muvai fak olmus; ayni zamanda Korea yarımadasına el atmıs (burasını ancak 1910 da tamamile işgale muvaffak olmuştur), Eiıvük Harbde Almanlardaa şimal doğu Çinde Tsingtau limanını zaptetmiş; harbden sonra Marian, Karolin ve Marşall Alman müstemleke adalarının man. duterliğini üzerine almıs; 1931 de Mançuriye el atmağa başlıyarak Rus isgalindeki bu eski Çin eyaletinde 1932 de Japonyaya bağlı bir yeni Mançuku devleti kurmuş ve bu suretle ileride Çinin istilâsuıa elverisli bir üs ve bir temel elde etmiştir. Ondan sonra Japonlarm 1937 de Çini istilâlan ve İkinci Cihan Harbine girisleri gelir. Bu yaz, 6 yasını tamamlıyan uzun (Arkası Sahife 2 sütun 4 te) Akıl akddan üstündür.