22 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Koyun marka. garanti, ALPAKA ÇATAL, KAŞIKLARIN! Her yerde arayınız. İstanbu! Tarakçılar No. 75 EAMDİ BALLI 20 nci yıl sayı: 6891 umhuri İSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektub adresi: Cuınhurıyet İstenbul Posta kutusu: İstanb'il No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heycü: 24298 İdare ve Matbaa klsmlr 2429924290 r Blliyorsunuz ki, B U GE C ÖZGÜIT ATEŞ BÖCEĞ Açılış yıldönümü Biliyor musunuz ki, ^0^^ Bir sene içinde size neler, fT^^B Cuma 22 Birincitesrin 1943 müzakereleri neler hazırladl!.. Hükmü siz verin?!.. J Konferansın üçüncü celsesi dün başladı. Stalin, Mr. Edeni kabul ederek görüştü Cumhur Reisimizin tetkihleri Konferansta En mühim rolü Ingiltere oynıyacak Mcekova 21 (a.a.) üçlu konferan. sın uçuncu toplantısı bugun başlanuştır. Millî Şefimizin evvelki gün Ankarada «Sağ)lk ve Tıb Yayım Sergisi» ile Hasanoğlan Köy Enstitüsünü teçrif ederek tetkiklerde bulunduklarını büdirmistik. Yukanki fotograflar Cumhur Reisimizi bu ziyaretleri esnasında sağda Hasanoğlan Köy Enstküsüne girerlerken ve solda Tıb Yayım Sergisinde gösteriyor. Stalin, Eden'i kabul etti Sıımts*ıın sözleri O kinci cephenin önümüzdeki yıl içinI I de açılacağına dair cenub Afrika U Başvekili Mareşal Snıuts tarafmdan verilen beyanat her yerde hayretle kar. şılandı. Harbe ve sulha dair bütün nıeselelerin başında, iki yıldır hikâyesini duyduğumuz bu ikinci cephe işini bir an Bnce karara bağlayıp halletmek maksa. dile çahşacagı sdylcnen Moskova konferansı tam işe koyulduğu bir sırada böyle bir beyanatın ortaya çıkması, ortahkBudapeşte 21 (a.a ) Anadolu ajantaki hayreti izah edijor. Mareşal Smuts lâalettayin bir adam sınm hususî muhabın bildırıyor: değildir. Geniş tccrubesi. verimli ve ol Sofyanm doğru haber alan bir kıuıagun ha\atile bu şahsiyet, inıparatorlu ğından gelen haberlere göre, NaıbloıJen ğun siyasî kudretini temsil eden politi M. Fılof ve Mışof son gunlerde Fuhrenn kacılar içinde en tamnmışlardan biridir. umumî karargâhına gıtmışlerdır. Her İki O «İkinci cepheyi gelecek sene açacağız!» Naıbm de hafta sonunda Soîyaya donedcrken, herhangi bir gazete muharriri, cekleri soylenmektedır. Bulgar siyasî mahiıllerinde belirtlldijahud herhangi bir meb'us gibi sadece bir tahmin ve temennide bulunmuş ola ğme göre, bu zıyaret tamamlle hususi maz. Sözlerinin bir realiteye. hiç değilse mahlyette bır nezaket ziyaretınden ıbabir maksada toUJIl• ilıthaaU «ok vettir. Fakat bu tefsire rr^tnHa siysreu tin Moskova konferansı ve Sırbıstaknvvetlidir. Acaba bu realit* ve bu maksad nedir? nın yenıden teşkılâtlandınlması İle ılgılı İkinci cephenin {ok yakında açılabi olınası çok muhtemeldir. Gene Sofyadan gelen bir haberden leceğine dair şimdiye kadar AngloSakBon devlet adamlarmca hiç bir açık anlaşıldıgına gore .Üskübün bonjbalan\aidde bulunulmadı. Bilâkis bu hususta ması Bulgarlar üzertnde derln bir tcslr fşittiklerimiz. ikinci cephe isinin Müt bırakmıştır. Diğer taraftan MüttefA utefikleri büyük güçKiklerla karsı kar«ıva çaklannın Sofyaya beyannameler attığı bırakacağım, onlardan sonçuz fedakâr da belırtümektedır. lıklar istiyeceğini, bö>!e bir tesebbüse Rumen Macar ihtilâfı ancak sırası geldiği zaroan girİMİeceğini Londra 21 (BB C ) Rumanja radaçığa vuruyordu. Buna karsılık. Alman yosu dün akşamki yayınında Ma'eşal yayı kısa joldan yennıenin tek çaresi Antonescu'nun bir gazete muhabırıne olarak garb Avrupaya büviık blçüde bir verdıği muiâkattan baa satırlar okunıuşçıkarma yapmak lüzumunu üeri sürenler tur. Spiker şdyle demiştlr: vardı. Bunlara sorulursa, ikinci cephe « Rumanya, ötedenberl MacaristanBçılmadıkça Avrupayı bir an önce sulha la iyi münasebetler idameslne çalışmışkavuşturmak mümkün olamıyacak. hat tır. Pakat Transılvanyada bulunan bir ta harbi ka7anma şanslan bile zamanla milyon Rumene karşı Macar makamları eskiyip kuvvetten diışebilecekü. Bazı Amerikan gazetelerinin yazdığı gibi, Moskova>a giden AngloSakson delege. lerinin bir vazifesi de ikinci cephe imkânlan hakkında Rus hükumetini ay. dınlatmak idiyse. Mareşal Smuts tarafından verilen beyanatı Londra ve \Yashington hükumetlerinin samiml düşüncesi olarak kabul etmek mümkündür. Bunu neşretmekle, belki Moskova kon. leransının lüzumsuz yere vakit kaybetmesine engel olmak isteınişlerdir. Belki de Mareşal Smuts. temsil ettiği cenub Afrika hükumetinin diışüncesine Londra ve Washinçton'daki arkadaslarını kazanmak emelile, müstakil olarak beyanat vermek lüzumunu duymuştur. Bulgar Niyabet Neclisi azalan Hitler'in nezdmde Moskova 21 (.Tass) Halk Kumıser. er Heyeti Reısi J. Stalin bugün Ingilız Harıcıye Nazırı Mr. Eden'ı kabul et. mıştır. Kabul esn3smda Hariciye Ko. miseri M, Molotof ve Buyuk Brıtanya. nm Moskova buyuk elçısı Mr. Keor ha. zır bulunmuşlardır. Konferansta tngilterenin rolü Londra 21 (a.a.) Tımes gszetesa yaayor: cMoskova konferansında Ingilterenin Şark cephesinden resimler: en büyük rolü oyruyacağı münakaşa kabul etmiyen bir hakikattir. Avıupa ışlerinde uzun tecrübe sahibi bulunması ve pek eski zamanlardanberi Türkıye. Fransa ve Portekız gıbı Avrupa huku. metleri ile bağlı olmak suretıle bu konferansta temsıl edilen yegâne devlet olması hasebile, İngilterenin, hakenılık e mutavassıtllk gibi nazık ve guç bır vazife ile karşılanmış bulunduğuna hiç şuphe yoktur. Bu durum, Moskovdakı tngıliz dıplomatlarmm mes'ulıyetıni bılhassa arttırmaktadır » Washingtonun kanaati Washlngton 21 (a.a.) Moskovada Rus, Ingılız ve Amerıkan Harıcıye Na. zırları arasında toplanan üçler konfememektedır. Washmgtonda alınabilen malumata göre konferansın ruznaır.esi çok mahduttur. Bundan baska şu cıhet de resmen bildirıhyor ki Amerikan mu. rahhas heyeti âzasından General Dea. ne'nin başlıca vazifesi konferansla doğ. rudan doğruya llgıli değildir. (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Kızılorduya mensub birlikler bir nehri geçiyorlar M. Filof ve Mişof, Führer'in umumî karargâhına gittiler, bu seyahate büyük ehemmiyet veriliyor Şark cephesinin cenub kesiminde *« Hayatî ehemmiyette büyük bir neydan savaşı cereyan ediyor • •«. * • Ağır tank kuvvetleri ile Çernigof civarında taarruza geçen Kızılordu müteaddid gedikler açtı M. Filof, bundan evvel Almanyaya yaptlğı seyahatte Von Ribbentrop'la gbrüşüyor tarafından tatbik edilen şiddet rejhnl gozden kaçmamaktadır. İyi nıünasebet mefhumu kâfi değildır. Medeniyet ^e ınsanlık kaıdelerine rlayet etmek lâzımdır.» Buna karşıhk olarak Macar radyosu da yaptığı neşrlyatta 22 senedenberi Transılvanyada Macarlar hakkında Rumanya tarafından tatbik edilen gaddarane re vahşıyane hareketleri habrlatmış ve <is,te bu hal, medeniyet ve lnsaniyet kaidelerinin Bükreşte ne suretle telâkki edüdığini gostermektedir> demiştir. Dr. Göbels'in yeni makalesi Nazır? Almanyanın metanetinin sarsılmadığım yazıyor Roma bölgesine bir çıkarma hekleniyor Nfittefikler, cenub İtalya cephesinin arkasmda mühim paraşütçü tahşid ettiler Her ne olursa olsun, garbdı ikinci bir cephe açılması ihtimali. yakm olmaktan ziyade henüz uzak gibi çöTiinüyor. Bu uzakllğın hududu en az önümüzdeki altı yedi ajdır. O zamana kadar. Müttefikler, bir yandan Alman endüstri bblgelerinj havadan hırpalamağa çahşnken, bir yandan da hazırlıklannı tamamlayacaklar ve vaziyeti nygun bulduklan gün büyük kuvvetlerle bir veya biıkaç noktadan Avrupa karasına çıkarak, Almanya ile son kozlannı paylaşmak istiyeceklerdir. Fakat sark cephesinin bugünkü durumu. Avrupanın mukadderatı bakımmdan daha başka ihtimallere gebe değil midir? Yaz ortasındanberi devam eden Sovyet taarruzu bugün de yorgunluk alâraetleri göstennekten uzaktır. tlç hafta evvel Dnieper hattına kadar çekilen Alman ordusu, orayı esas müdafaa hattı olarak seçmiş gibi görünür ve şiddetli Bus taarruzlanm durduımak maksadile büvük kayıblar pahasma dö\üşür. Bu karşılıklı taarruz ve müdafaa muharebeleri bugüne kadar kafî bir netice Cenubî italya cephesinden resimler: Mütlefıkltrin işgal ettiği bir sehirde, vermemiş olmakla beraber, umumî vaecdadı İtalyan olan bir Amerikan askeri, akrabalarile konusuyor riyet. Alman ordusu hesabına henüz elCezayir 21 (a.a.) 8 İnci ordu Cam ve havadan büyük bir ihras hareketine verisli bir şekil almıs değildir. Mihver kontroluna bağlı kaynak'ardan gelen pobasso'nun batısındaki tepeleri ele ge tesebbüs etmeı'erinin <;ok yakın oldubir telgraf haberi. Kınm ve cenub Uk çirmiştir. Bu tepeler Appenin dağlarının ğunu bildirmektedir. Mevsuk membalarr<.ynadaki sivil Rumen halkuıın geri şimal yamacmda bulunan bütün Ajman dan gelen haberlere gore, Müttefikleı alınmasına baslandığını bildiriyor. De müdafaa hatlarjna hâkim Baranello cenub İtalya cephesı arkastndı ıruhim nıek Alman ordusu buralarını da bosalt mevkıini tehdid etmektedir. Burada iki paraşütçü kuv\ etler tahşid etmişlerdir. mak lüzumunu duymus, hem bu lüzu kby işgal edilmiştlr. Bu köyler Vinchia Diğer taraftan tahrlb edılen Napoli liuıu Rus baskısının zoru altında idrak turo'nun 8 kilometre şimalinde Bussa rran tesisıerinin tamıri ve bir an evvel etmistir. Başka türlü olsaydı. ne Dnie. ile Sanstefano'nun 4 kilometre kadaı bu limandan İstifade edehilmes iç'n sarfedilen geceli gündüzlü gayretler. per hattmdaki kanlı savasları. ne decenub batısmda Oratimd\ır. mühim deniz harekâtmm arifesinde bu Kerk'in bıraderi, Galatasaray Lisesi sonbahar yağmıırlan altında göze alıAlmanlar Roma bölgesine bir lunulduğu kanaatinl vermektedir. Bun edebiyat öğretmeni Refet Avni Aras nan o tasınma hareketini Izah etmeğe ihrac bekliyor dan maada. cenub İtalyan îimanlarmda evvelki gece saat 1 de irtihal etmistir. Ankara 21 (a.a.) İcra Veldlleri imkân hulunamazdı. Berlin 21 ( T P ) Beynelmifel hamüşahede ediı'en hunvnah faaliyet ve Merhumun cenazesi, öğle namazı Teş Heyeti buçün Başvekâlette Başvekil Şark cephesinde sezilen bu zayıflık berler bürosu salâhlyetll Eoraa eskerî büyük gemi kafilelerlnla bu limanlara vikiye camiinde kılırdıktan sonra, Fe. Şükrü Saracoğlunun rlyaseti altında N A D İ R N A D İ mabiillerinden aldığı maluraata atfen, (Arkası sahife" 3, sü. 5 te) riköy mezarlığına deftedilecektir. toplanmıştır. (Arkası sahlfe 3, stttun 4 te) Müttefiklerln Roma bölgesine denlzden da kıt'aı'arımız taarruzlarına devamla Melitopol, Gomel ve Vlücl Luki'nin cebazı kesimlerde 5 ilâ 10 kilometre üer nub batı kesimlerinde hararetll ınevzit Berlin 21 (T.P.) Propagande Nazın lemişler. Kiovograd çevresl ıdare mer savaşların cereyan ettiği bildırıİjTiekte, Dr. Goebbels «Muharib bır milletin me kezl Petrovoyu ve 70 ten fazla meskun dir. taneti» başlığl altında haftahk Das rrehalli ele gecirmişierdir. Çernigof meydan muharebesi Reich mecmuasında yeni bir makale Kief şimalinde kıfalarımız düşn'anla Berlin 21 (T.P.) So\Tetler bu sabah neşretmlştir. Harbde bir tarahn göstereceği azim ve metanetin zaferin esas un inadh çarpışmalara devam etmişler ve yeni ağır tank kuvvetlerile Çernigof cisuru olduğunu kaybeden Nazir «1918 sonunda Dinyeper sa? kıyısındaki köp varında taarruz etmişlerdu*. Almanlar için muvaffakiyetle cereyan eden bu çeİkınciteşrininde Almanyanın gösterdiği rübaşlarını genişletmisl»rdir. Un meydan muharebesi el'an devam etAlman tebliği acizle azimslz ve sebatsız bir mlılet şöhretini kazandığmı ve bunun yalnız bir Führerln umumi karargahı 21 (T.P.) mektedir. defaya mahsus bir hâdise olduğunu dün Alman başkumandanlığının resmî tebligl: (Arkası sahife 3, sfitun 2 de) j'aya ve bilhassa düşmanlara anlatniakta müşkülât çekildığini» yazmaktadır. Dr. Goebbels şark cephesinde ve cenub. da kaybedılen yerlerden birinin evvelce zaptedilmiş oı'andan çok az olduğunu, diğerinin de İtalyan hanedanmın lhanetinden ileri geldiğini söyliyerek 1918 ikinciteşrininde Almanyada noksan olan şeylerin bugün elde kâfi miktarda mevcud bulunduğunu ilâve etmektedir. Nazır, makalesmi Almanyanın harbe düşmanı'arı tarafından sürüklendığlni, binaenalevh bunun Almanya İçin bir müdafaa harbi olduğuna. bir müdafaa harbinde ise bazı gerilemelerin daima İmkân dahilinde bulunduğunu kaydederek «Harbin meci ve cezirinde bir şeyin daima e>nni halde kalması lâzımMerhum Befet Avni Aras dır: O da mücadeleyi idarede sebat ve metanet ve zafere azimdir» cümlesile Galatasaray Lisesi edebiyît öğretıneni bitirmektedir. Refet Avni Aras'ın evvelki gece vefat ettiğini teessürle haber aldık. Merhum 35 sene hocalık etmek suretile maarif ve irfan hayatımıza çok değerli bir hiz. mette bulunmuş ve memlekete Dinlerce genc yetiştirmistır. Ayrıca neşriyat sa hasmda da gene edebiyata dair k'ymetli eserler yazmıştır. Merhuma Allahtan Moskova 21 (a.a.) 20 ilkteşrin gü. rahmet dıler ve ailesi erkânına tazi. nu oğleden sonra saat 1 de Scvyet Cum. yetlerimızi sunarız. huriyetleri Reisi M. Kalinın Turkıye Cumhuriyetinin Rusya nezdindek.. bü. Refet Avninin cenazesi yuk elçisi B. Hüseyin Ragıb Baydur'u bugün kaldırılıyor kabul etmıştır. f Türkiye buyuk elçisinın itimatname. Merhum General Mehmsd Şerı Avni oğlu, eski Kolordu kumandanlarmdan sini verdıği bu kabulde, Hariciye Komi. kurmay albay Şukrü Âli'nin eski Ted ser muavini M. Kavtaradze üe Sovyet risatı Umumıye Mudurü Fuad Fenni Rusya yüksek şurâsı umumi kâtibi M. tnan'ın kaymbıraderi ve doktor Celâl Gofkine hazır bulunmuştur. Acı bir kayıb Refet Avni Aras vefat etti Kremençuk'un cenub doğu yarma bölMoskova 21 (a.a.) Sovyet tebliği: Melitopol şimal ve cenub batısmda gesinde SoaTetler dün ?edüc yerlennl İnadlı savaslar sonunda kltalarımız düş yanlardan genışletanek gayesile gelıp gemanı tahkimli müdafaalarmdan çıkannış çici şekilde yalnız mevzıî taarruzlarda ve kendi mevzilerini ıslah eylemiştir. bulunmuşlardır. B a a yerlerde pek çetm Şıddetlİ sokak muharebelerinden sonra, savaslar neticesinde bu hücumlar DUSkıt'alanmız, Melitopol şehri merkezin kürtülmüşlerdir. Kiyef ve Çernigof cep. deki düşmanı buralardan tamamile çı hesi arasında düşman müteaddid t ü karmışlardır. Şehrin yalnız şimal kısmı menlerin iştirakile kurvetli yarma taardüşman elinde bulunmaktadır. Bu sanızlarma devam etmiştir. Kiyefin şivaşlar esnasında Almanlar çok büyük malinde düşmanın hücumlan, kanlı zalnsan kayıblanna uğramışlar ve büyük yiat verdirilmek suretile, tardedilmiştir. Yalnız Çernigof un şimal batısmdakl 6a. sayıda malzeme tcrketmişlerdir. Kremençug cenub ve cenub doğusun vaşlar devam etmektedir. Moskova elçimiz M. Kalinin'e itimadnamesini verdi İcra Vekilleri Heyeti (Üçler Konferansında harbi kısaflrrıfeufın çareleri d aTanacak) Gazeteler <• Berber Müşteri Kökünden bayım kökünden!.. Nasıl keseyim?