18 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

D ü nya n ı n en y ü lcsek Saah VACHERON ET CONSTANTIN CENEVRE SATIŞ YERÎ. fmînSnü Meydanf PRLON MAĞAZASI 20 nci yıl sayı: 6837 u mh u r iyeC ISTANBUL CAGALOGLl) . Telgraf ve mektub adresi: Cumhunyet, İstsnbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 P a Z S r t 6 S İ I 8 OlTifiCİt6Sr^I1 ' ölgesi I943 Tevzı yeri : MUALLİM AHMED HALİD KİTABEVT Ankara eacjdesi. Ist. Bugün Izmirde Inhisarlar Romaya giden yolları ele geçirmek Vekilinin bir nutkile açılıyor BUyük meydan muharebesi Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298 İdare ve Matbaa kismi: 2429924290 Tütün Kongresi için Müttefikler, Almanlarla çetin Türkiye tütüncülüğü hakkında kongrenin ve kanlı bir savaşa tutuştular çok esaslı kararları beklenmektedir izmir 17 (Telefonla) Bütün Ege mıntakasmın hattâ daha doğru bir ifade ile butun lilrkıye mustahsıl ve piyasa âlemmın bekledıği tütün kongresi pazartesı sabahı (bu sabah) Halkevi salonun. da Gumrük ve tnhisarlar Vekıli Suad Hayri Ürgüplunun bır nutku ile t&m saat onda a^ılacaktır. Kongrenin ruzna. mesi bir haylı doludur. Kongreden Tür. kıye tutunculüğü hakkında çok esaslı kararlar beklenmektedir. MuzaKerelere iştirak edecek murahhsslar Izmirde top lanmışlardır Kongre munasebetile Inhisarlar tdaresi, murahhaslara tütün yap. rağından birer rozet dağıtmiTMr. Vekilin nutkunu takıben kongre riya. setine îzmir meb'usu Rahmi Goken se. (Arkası sahife 3, stitnn 4 te) Kongrenin açılacağı Halkevi bfaıası ve İnhisarlar Vekili Suad Hayri Ürgüblii Finlandiya ne istiyor? ark cephesindeki hareketle. rin Almanya hesabına uygunsuz bir yol tuttuğuna bakılarak küçuk Mihver ortaklaruıa dair türlu duşünceler ileri sü. riılduğu bugünlerde Finlandiyadan da sık sık bahsedildiğıni göriıyoruz. Geçen harb sonunda istiklâlini kurtardığından. beri dünja milletleri arasında şerefli bir yer tutan bu devletin, karanlık bir uçunıma yuvarlanması ihtimaii karşısında içi titrijen sanıimî Fin dostlan, açığa vurduklan temennilerde Helsinki hüku. metinin bir an once aj n bir sulh teşebbüsünde bulunarak Finlandiya millî varlığmı koruması lüzumunu ileri süriiyorlar, daha fazla gecikildiğl takdirde snnradan harcanacak gajrctlerin boşa gideceğini anlatnıak istiyorlar. Bir defa >anlıs bir tabirin (lüzeltilnıe. sine dikkat etmeliyiz: FinUndiya, MaAlmanlar tarafından tahrfb edflen Napoli şehrinin feci hali caristan jahud Romanja gibi bir MihCezayir 17 (a.a.) Reuter ajansının rJc'at hatlaruu korumak lçln bu k a v . ver ortağı değildir. Fin hükumetinin bu şimal Afrikada bulunan muhablri blldi. şakları müdafaa edlyorîar. Kesserllng, harbdeki durumu tamamile mustakil bir' kavşakıann cenubundakı mevzilerlni durumdur. 1939 kısmda, Sovyet taarru. riyor: General Clark dün akşam, tanklarmı, •muhafaza İçin buyük kuvvetlerle karşı zuna uğradığı zaman. bu hukumet ne ve tanksavarlannl hjcumlar yapmaktadlr. Meydan muhaDemokrasilerc. ne de Mihvere herhangi topçu kuvvetlerini apone koprübaşına sek)z kilometre me rebesi, Mütteflklerln şimdlye kadar İ. bukuki bir vesika ile bağlanmıs değildi. ta!yada görmedikleri bir şiddetle gelişYalnız, A\nıpanın siyasî bunyesine dair safede bulunan yoı kavşaklarınm ele ge.' Washington 17 (a.a.) Amerika ışçir.lmesi İçin yapılan buyük meydan mektedir. Beşinci ve seklzincl ordular, muayyen ideolojik prensipler gıiden i çiler federasyonu reısi Jhon Lewıs, Romaya gîden büyük yollan ele geçir. Demokrasilcr, Fin milletini ve Fin roji. muharebesine surmuşt 'ir. Bu yol kavgrev halmde bulunan Indıana ve Ala mek için denizden 600 metre yükseklikminj bu prensipiere u>gun buluyor ve şaklan, Romaya giden İki büyük baü bama'daki 25,000 madencıye gönderdıği (Arkası sahife 3, sutun 2 de) bundan ötiirü Sovyet Fin harbinde yoluna hâkim bulunmaktadır. Almanlar, bır telgrafta bunların işe tekrar ba^ıranen olduğu kad>r maddeten de Fin. l&mağa rey vermelerini istemis ve şoyla landiya tarafını tutmak istiyorlardı. F a . demiştir: kat ellerirde mevcud imkânlar bakımın. cHepımız memleketimizin harb gayret. dan o sıralirda çok geri bir dunımda o. lerine ve meafaaüerıne zarar verecek Un Demokrasiler, çok ittedikleri halde şeylerden kaçınmak ıstıyoruz.» Fınlandiyaya ciddî bir yardınıda huluna. 31 ilkteşrınde tekrar baslaması endışe nıadılar. Ve iki >üz milyon niifuslu muUe düşünülen 500 bın kışılik madencıazzam kom«usuna karsı yapavalnız k a . ler grevinin bu suretle bnune geçılmış lan uç bucuk milyonhık Finlandiyn. beş bulunmaktadır. all, ay kadar süren çetin bir müdafaa îşçiler konseyi işe başlanması için harbinden sonra. büyük fedakârhklara k^tlanmak suretile barış yolunu aranıak emir verdi zorunda kalmıstı. Washıngton 17 (a.a.) Jhon Lewıs'm Çungking 17 (a a.) Çin teblıği: Şark cephesindeki Alman taarruzu madencilere gönderdıği telgarftan az Birmanya hududu yakınmda batı basladığı zaraan. Finlandiya, bir buçuk evvel, harb işçilerı konseyi madencilere Hunan'da Salveen cçphesı Japon kuv yıl önce kaybettiklerini geri almak iste. derhal ışbaşma donmelerım bıldıren bır vetlerı, Tehgıven'deki u=:lerınden hare. 1 ğile, kendiliğinden harekete geçti. Ne emir teblığ etmişftu . Teblığde, anla^maz. ketle şımale doğru ilerlemışlerdır. Bun Almanja i'e, ne de baska bir Mihver lığın harb gayelermi şiddetle sekteye lar Kutungşıen şehri istik.^ıır.etmde yol devletile hiçbir ittifak imzalamadı. H a t . uğratabüecek mahiyete glrdığine ışaxet larma devam etmektedırler. Bırıranya tâ Amerika ile devam eden nontıal müyolu yukarı ucunda dağlık şıma1 çevre. Şark cephesinden resimler: Almanlann Kaplan tanklarından biri harekât sahasinda edılmektedir, nasebetleri büe bu yüzden kesilmedi. sinde şıddeth bır çarpışına de\am e t . Bu harbde Finlandiyayı Almanyaya Moskova 17 (a.a.) Melltopol muha vaşlarla düşmanın yarma teşebbüsü amektedir. jaklastıran bağlar, iıpkı Sovyet Rusya rebesinde tanklar akurane blr surette kim bırakılmış ve bu harekâtta düşmaÇekjang Kıang?u Angvei hudud İle Hmerika arasındaki bağlara benzer. bölgesındeki doğu cephesınde Hangşov çarpışmaktadırlar. Her an düşmesı L>ek nın 100 tankı yok edılnııştır. Orta DinBirinciler gibi ikinciler de. sırf müşterek şimal batlsında Sıyaopeng şehri dış v? lenen bu şehrin işgalı Almanlann Kıri yeperde dahi şiddetli muharebeler olbir düşmana karsı ayni cephede dovusmı kaybetmelennı ıntac edecektlr. Şımdi muşsa da, Sovj'etler için bir muvaffakiroşlarında savaşlar yapılmaktadır. menin meydana getirdiği bir arkadaşlık Lizbon 17 (TP.) Yeni Türkiye orta şehrin sokaklarında zarhlı bırllklerle pi yet kaydedılmemıştir. Japonlann ileri hareketi havası içindedirler. Amerikayı Rusyaya elçSsi Dr. AgSh Ahsal 'cumartesi gilnü yade harb etmektedir. Muharebeler o kaAlman tebl'ği bağhyan bir ittifak muahedesi olmadıgı Türkiyeden bnraya vâSll olmuştur. Orta Şanghay 17 (a.a) Lounglıngm 140 dar vahşiyane olmaktadır ki, dün Melicibi " Finlandiyayı Almanya ile bırhkte kilometre kadar şimalmde ve Salvin'm topol'un yaliîiz bir mahallesmde 40 Al Fuhrerin umunıl karargâhı 17 <T.P.) elÇı Portekiz 'hükumetf prcrtokol şefı ve harekete zorlıyan herhangi bir muahede sağ sahilinde stratejık'bakımdan çok e man tankı tahnb olunmuştur. Bu ma Alman orduları başkumandanlığtnın teb Tiîrkiye elçlliü erkânı1 tarafından samimt de joktur. (Arkası sahife 3, sü. 5 te) surette karşüanmıştn . (Arkası Sa. 3; Sü. 7 de) hallede yapılan temlzleme hareketi esFakat Finlandiya jiyecek maddelerl nasında 2000 Alman öldürülmüştür. bakımmdan fakir bir miHetlir. Her sene Almanlara göre nuıhtac olduğu dört >üz bin ton kadar Berlin 17 (TP.) Melitopoliın her hububatın hemen yansını Almanyadan ıkı ya'îasında kuvvetli topçu ve savaş utemin eder. Bunu elde edemezse aç kaçak bırlıkleri taarfından yapılan So\j'et lır Umumî tahminlere göre Alman sev. taarruzlan Alman kıt'alannın çetin mukijatı kesildiği takdirde Finlandij anın kavemeti karşısında püskürtülmüstür. 16 kendi imkânlarile altı ay geçınmesi Hırvat Devlet Relsi llktesrinde mukabıl hücumlanmızla düşBalkanlardaki Alman Başkumandaıu mümkün olacaktır. Bugün iki yuı e4u man km'vetleri imha edilmiş, 648 esır M. Paveliç Mireşal Welchs grara tutan ekmek tayinini kısmak sualınmış ve 50topigtinam olunmuştur. Budapeşte 17 (a.a ) Anadohı Ajan. Weichs yanmda Alraan Hariciye Nazır. jetile bu müddeti daba da uzatmak kaMoskova 17 (a.a.) Amerika harb istihsalât dairesi reisi Donald Nelsont Kremençuk'un cenub ba^ısmda 16 llkllğmın cenub doğu Avrupa mümessili bildir (191819 millî mücadele yıllarusda sının hususî muhablri bildlriyor: teşrinde So\yetler kuvvetli piyada ve dün. Stalin'i zijaret etmistir. Bu miilâkat hakkında bilmen tek şey Donald Nelgündelik ekmek istihkakı sadece yüî Zağreb'den öğrenildiğine göre Balkan. M. Neubacher olduğu halde Hırvat h ü zırhlı kuv\retlerile topçu ve tayyarecı son'un Stalin'e bir pipo ile Amerika tütiinü verdiğidir. Öğrenildiğine gbre NeU (Arkası sahife 3, sühın 2 de) lardaki Alman başkomutanı Mrl. Von gramdan ibaretti). birliklerlnin hımayesinde taarruzlanm son Sovyet hükumeti tarafından muhtelif fabrikalan ziyarete davet edilmiştir Bu şartlar altında, menfaatlerî öyle yenilemlşlerdir. Cereyan eden çetin sa Yakmda Amerikaya dönecektir. Jcab ettirdiği ve istiklâlino halel gelmi. jeceğine emniyet getirdigi takdirde, Finlandiya, a y n bir sulha tallb olabil. ınek için lüzumlu sayılan hareket ser. bestliğini elinde bnlundoruyor demektir. Geçen ayın başında toplanan glzll bir meclis celsesinde Başvekil Linkomies tarafından umumî dış politika mevruu iizerinde geniş izahat verildiği. bu izahatuı uzun münakaşalar» yol açtığı. fa. kat sonradan ruznam«ve geçilmek sııre. tile hükumete dolayısüe itimad boyan Londra 17 (a.a.) Üç de\let arasmda er'ildiği bildirilmişti. O lamandanberi yapılacak olan ehemmıyeıu kDnferansm dikkate çarpan hâdiselerin geüsim.ne arifesmde Londra muhıtıle Londra mahgore hükumet, meclis ve millet arasın. fıllen, çok iyimserhk gos^rmektedırler. da umumî politika bakımmdan s.k, b r Rusya, Buyıık Brıtanya ve Bırleşik Amedüsünce birüğinin hükiim sürdugüne 1rika harbı kısaltmak için askerî kuvvetnanmak icab ediyor. lennin işbırlıgı ile mumkün olan her şeyı yapacaklardır. Washingtona göre, Finlandiyayı ayn blr sulh Istemekten konferans ruznamesi daha sıkı beynelbııgüne kadar alıkoyan sebeb acaba mılel bir ışbirlığıni temın edecek bir teşhangisidir? kılât yapılması ıtibarile ikinci oephe meAlman zaferine inanmak mı? Yalnıı selesinln bir esasa bağlanmasıru ıhtiva k.ılmak ve Rusya tarafından mahvediletmektedır. mek korkusu mn? Yoksa Almsnlar ta. rafından zarara sokulmak tehlikesi mi? Rus gazeteîerine gelince, bu basm, harBirer blrer tahlil ettigimi? zaman bu bi cezrt bir surette kısaitnrak gavesile noktalardan hiçbirlnln tek başma Fin. Dün !ik maçlarlna Fenerbahçe v e Şeref stadlarlnda devam edilmiştir. Şeref lkincl cephenln açılmasma en âcll ve landiyayı sulh istemekten meneden bir stadmda yapllan müsabakalarda Beşiktaş Süleymaniyeyi 8 1 , Kasunpaşa A n a . mübrem btr ehemmlyet ntftemektedirler sebeb olamadığını görüyoruz. Alman za doluhisarı 3 1 yenmiş, Vefa da Beykozla 1 1 berabere kalmlstlr. Fener stadlnda Diğer taraftan Uoskova, Müttefik harb ferine Fin devleti inanıvorsa Alman yapllan maçlarda Fenerbahçe Davudpasayl 4 0 , Galatasaray İstanbulsporu 5 . 1 mecliSıiKİe daimi bir mümessıl bulun NADİR NADİ yenmişlerdir. Yukarıki reslm İstanbulspor . Galatasaray maçlndan heyecanlı bir durmafa meyyal görünmektedir. «Cümlenin maksudu bir amma rivayet muhtelif!..» (Arkası sahife 3, sütun 3 *e) sahtfe 3, «ütun * te) anı göstennektedir. Bu müsabakalarüı tafsllâtı 2 nci sahifemizdedir. Kırımın akıbetini tayin edecek savaş Amerikada işçi grevi Nelitopol sokaklarında J a p o n vahşiyane bir muharebe taarruzu cereyan ediyor Birmanya hududundan harekete geçen Japonlar Amelenin işe başlaması için Konsey emir verdi Balkanlarda yeıti Çin arazisinde Şimale doğru ilerliyorlar Hırvat Devlet Reisi ve Mareşal Weichs Hitler'in karargâhına çağırıldı Yeni Portekiz Elçimiı Lizbon'da Moskovada verilecek kararlar Amerika İstihsal Nazırı dün Stalinle görtiştü Meydanı boş bulan meydan Harbi kısaltmak için askerî kuvvetler iş birliği yapacak saatlerimiz: Amerikalılar, Balfık devletlerinin oriadan kaldh rılmasına razı olmuyorlar