15 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Koyun marka, garanti, ALPAKA ÇÂTAl, SCÂŞSSCLARINt Her yerde arayınız. İstanbul Tarakçılar No. 7£ HAMDİ BALLI 20 nci yıl sayı: 6884 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumharyet, Lstenbul Posta kutusu: istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298 İdare ve Matbaa klsmi 2429924290 r Bu gün Çocuk ve Okul çı ktl Gazetesi Bİ LME CJ; Adresini gönderen öğretnl hafta paraslz göndj Cemil Tuna, Hiktne^ f£ğkeyy Cuma 15 Birincitesrin 1943 İlhami Behii Rus kuyveUeri Saporoje şehrini dun zaptettiler Melitopol sokaklarında şiddetli çarpışmalar oluyor, Kırıma giden demiryolları kesildi Olayların Biiyük taarruzu Dün Teknik Oğretim işlerile meşgul oldular Ankara 14 (a.a.) Cumhur Reisi Ismet Inönü bugün saat 1 6 da Evkaf apartımamnda Mes'ekî ve Teknik Öğretim Müsteşarlığmı teşrif buyuımuşlardır. Cumhur Reisi, binalan yapılmakta olan Erkek San'at okullarile Enstitülerinin inkişafları ve İstanbul Yüksek Mühendis okuluna verümis olan Taşkışlanın tadilât ve tamiratı, İstanbul Teknik okulunun büyiitülmesi işi hakkında Miisteşar Riiştü Uzelden izahat almışlardır. Ankarada kurulacak olan Yüksek Teknik okulu ile leknik okulun plânlannı tetkik buyurmuşla r ve yeniden açılan Teknik ögTetim okulları hakkında değerli direktifler vererek saat 1 8 de ayrılmışIardiT. ş dîîi Italya, müttefik değil harb ortağıdır Almanyaya harb ilân eden İtalyanın vaziyeti Londrada böyle tavsif ediliyor njcper hattıuı bir kaç noktadan jaran Sovyetlerin, ayrıca, tfeniz yolile Kuıma da asker $ıkardıklan bildiriliyor. Bu kuvv n k . i n şiddetli bir mukavemetle karşılaştığı soyleniyorsa da orada tutunup tutuuaınadıkları hakkında şimdiye kadar guvenilir bir haber gelmemişür. Aınıanlar hesabına bulanık goıunen ş;rk cephesindeki durum bugüne kadar lıaiâ aydınlanamamıştır. Unyeper b a t . tıııda Kuslarca girişüen teşebbüslerden ne g'bi nctıceler doğacağı henüz bilinnıijor. Yakın zamaniara kadar bu geniş nıhrin garb kıyısında Almanların esaslı bir cephe tutacağı soyleniıken, şimdi R.ga Odesa hattltıdan bahsedildiğini Bir Alman ardcı kolu Dniepere doğm ric'at halinde isnijoıuz. Finlandij anın müdafaasını Mvskova 14 (a.a.) Sovyet tebliği: 1939 kışındaki imkânsızhklaıla başbaşa 14 ilkteşrinde cenub batı cephesl birakacak, Rumanyamn durumunu guçieştirecek, Polonyayı ve Baltık mem kuvvetleri muvaffaklyetle taarruzlarına leketlerini harb sahası yapacak ve üste devaj". etmisler ve düşmanın mukaveSinelnikovo lik Rus hava kuvvetlerini Almanyaya metmi yenerek Ukraynada bölge n.erDİNYEPROPETROV| yaklaştıracak olan böyle bir tedbire kezl Zaporojeyi hücumla z«pt«tmlşlerhangi şartlar altında lüzura göriildüğü dır. Bdylehkle Dinyeper nehrinin sol nıı biimekten zijade, o tedbirden ne gi kıyısjıdcki Zaporoje köprübaşı yokedilbi bir fayda umulduğunu oğrenmek da mistir. Mebtopol böügeslnde Jcuvvetterimfz ha miihimdir. Bunnn en salâhiyetli hoMelitapol şehrinin sokaklarında şiddetli cası ise yalnız zamandır. çarpışraalarda bulunuyorlar. Almanlar * lnsanca ve malzemece ağır kayıblara uğAtlantik Okyanusunda İberia jarımramaktadırlar. Melitopo^u Kırıma bağhadasile şimal Amerika acasında Portekiz yaE demiryolu İki yerLiden kesi!mi?tir. devletine aid Asor takımadalarına İngiBöyîeLkle Melitopol.un Kınmla irtibatı lİ7İer asker çıkararak harb sonuna kadar kesl'.miş olmaktadır. iisler kurup buralardan istifade etmek Merkez Dnyeper kesiminde nehrin sağ hususunda Portekiz hukumetile anlaştılar. İngiltere ile iiç buçuk asıtlık k a . kıyısmda Kiefln cenub ve şimalinde dinı dcnecek bir dostluk münasebeti gü kuvvetlerimiz köprübaşlarının genişlefcl den fakat iki cihan harbinde de tarafsız mesl için yaptlkları muvaffakıyetli çarl;a!nıağa muvaffak olan bu devlet, Asor pıçrcalara devam etmişlerdir. Bu muhaadalanm biiyük komşusuna ödünc ver rebeler esnasmda kıt'aîarımız butün mekle, devletler hukukıı bakunmdan düsraan karşı taarruzlarını geri atmısdurumunu tehlikede şörmedi. Nitekim, lardır. GaT.el'in cenubuna ve şimaline diişen Almanyanrn haşmetli gıinlerinde demiryollarını Reich askerlerine açan İsveç kesnlerde kuvvetlerimız Sozh nehrınm dc devleter hukuku bakunmdan yaptığım s a | yakasında köprübaîlannı genişletkusurlu bulmuyordu. Amerika ile Av mek icin harekelerıne devam etmişlsr. rupa arasındaki deniz yolunu çok kısal dir tan bu son ar.laşma. iiç yıl önce vuku Alman tebjiği bulsaydı, Demokrasiler hesabına şüpheFLhrerın umumî karargâhı 14 (T.P.) siz çok daha faydalı olurdu. Çiinkii o Alrcan Buşkumandanlığının tebliği; zaman Atlantik Okyanusu Nazi denizAzakdenızinin şimalinde ve orta Dın. altılan yüzünden geçilmez bir hal al yeperde düşman dun şimdiye kadaria »ıştı ve tezgâha konan her Müttefik ge temerkü; noktalarmdan şiddetli yarma misine karsılık iiç tanesi torpillenip ba teşebbüslerine devam etmi s tir. Bu tatırılıyordu. Fakat o deviıde Atlantiği bu arruzlar mukabıl hucıunlarla lardedüdorece hfikmü altmda tutan Almaııya, miş ve bsz, mevziî gedikler kapatılmış. Avrupada astışı astık, kestiği kestik bir kudrete malikti. Şimdi o kudretin zajıf. Pr.pet munsabında ve Gomel dolaylaladığını gören İsveç, devletler hukuku rmda düşmanın şiddetli hücumlarma Şark cephesinin cenub ke.sımindeki son vaziyeti ve Sovjet taaiTUz nu kendi göıüşile tefsir ederek demir(Arkası sahife 3, sütnn 2 de) istikametlerini gösterir kroki yollarından asker geçirilmesine artık izin vermiyor ve biiyük dostunun isteklerile karşıiaşan Portekiz. Asor adalannda onu misafir kabul etmekle Alnıanyayı gücendireceğinden, yahud da ki7dıracağmdan korkmııyor. Hakkın daima kuvvetle birlik olduğıınu müdafaa etmiş bir rejira için bu hâdisede gücenilecek veya kızılacak bir nckta bıılunmamak lâz'mdı. Zaten Berl'nden gelen haberler de, oraca, Portekiz tarafsızhğmın Asor hâdisesinden dolayı bozulmuş sayılnadığını bildiriyor. * Gazetecîler, Reis Roosevelt'e bîr âysn azasınm demeci üzerindeki fikrini sormuşlar. Âyan azası, Japonyaya karşı yapılan akınlarda kııllanılmak üzere Sfvyet Ru'îranın Birleşik Devletlere SiKeryada üsler vermesi liizumunu bfa daha ileri siirmiiş imis. Nekadar münasebetsiz olursa olsun, Iıîç bir gazeteci sualinden korkmıyan Moskova 14 (a.a.) Reuetr: PravJa sevimli ve demokrat Roosevelt de, böygazetesi, iiçlü konferansta siyasî mesele bir bareketin Japonlar tarahndan lelerln ve harb sonrası mese'elermin Siberyanın istilâsına yol açabileceğitıi, görüşüleceğine, askerî meseleı'erin bahis T)elki de şimdi bütün gücile Almanyaya mevzuu olmıyacağina ve binaenaleyh karsı savasan Rnsyanm henüı şarkta ikinci cephe işinin de kcnuşulrnıyacağılıozırlıklı olmadığmı iierî sürerek hem na dair Amerikan gazetelerinln yazılarıkarsısındakilerin merakını gideren, hem nı ele alıyor ve diyor ki: dc vaziyeti idare eden bir cevab veri•Bu gazeteler, bugün Birleşmiş milyor. letlerin başlıca vazıfesinin harb soııraBu eevaba ba'karak oaümibdeki Misrası devresine erîşmek olduğunu galiI<ova konusma'ünnda Uzaksark meseieba gözden kaçırıyorlar. İldnci cephenın s'nin de hahis mevTtm olacaçına acaba ehemmiyeti esastır. Bazl çazeteler böyle Iiitkmedebilir jrî'.i/'' Uzaksark barbinde esaslı ehemmiyeti olan mese'eleri süPıısjanm sîmdiki durumıına bir diyekutla geçmefe temayul gösteriyor v? crği olmasavdı. Roo^evelt gazetecHerle Muttefiklerin karşılaşmak zorunda burıaska' türlü koi««iT. nte«e!î Rnsva île lunduklan baslıca müşkiUleri tebarüz Japonva harb halinde bıılunmadıklan ettirmlyorlar. Bugün esas ıresele sudur: irin Birleşik Ameriîonm bövle bir teMüttefikler tarafından isgal edilen bir sehirde askerler H^rbi kısaltmak ve Hitleı'ln mağlubiyeşcbbüse girisemiyeceç'ııî 'nviivpW'" abaliye yiyecek verijoılar t tini çabuklaştırmak.» Harb ilânı notasını Âlmanya kabul etmedi! Balkanlarda Harekâtın idaresi Romele verildi Ç e t e l e r e iltihak eden ftalyan asker1 İeri silâhtan tecrid oîundu Londra 14 (a a.) Alman radyosunun bu akşam bildirdiğine göre Mareşal Rommel Yugosîav çete'er'.ne karşı Almanlar tarafından yapılan harekâtın başkumandanlığım üstüne almıştır. Almanyaya ilânıharb eden İtalytm Kraü bir İtalyan askerî kıt'asını teftiş ediyor (Bu resim radyo foto İle almmiştır) Londra 14 (B O.W) Bu sabah parlanjento toplandığı zaman birlnci pj'6nda İtalyanın durumu konuşuhnuştur. ıtalya hakkında kulİHnılan «Harb orta. ğı» kelimesinin, Alman İtaîyan ittifakmın blr çok insan kaybınl ve diğer zara r ları İntac etmesinden dolayı Itaîya ile yapılan birleşmenin «Müttefik» keümesiiiin ifade ettlği manayı ima etmediği hususunda izahatta bulunulması talebi r.e karşı Devlet Nazırı Mr. Richard Law şoyle cevab vermiştir: müşterek düşmana karşı harbetmek vaziyetinde kalacaklardır, Bu vaziyet ancak harb ortağı şeklinde tavsif edile« bîlir, fakat hiç bir zamaa mütareke şart« ları meriyeti üzerinde bir tesir yapaır.az.» Bosnada ve K&radağdaki savaşlar Londra 14 (a.a.) Yugoslavya miilî kurtanş ordusu umumî karargâhı neşrettiği tebliğde bildirildiğine gore, 11 İlktesnnde çeteler orta Bosnada en ehem İlânıharb haberi ltalyada nasıl karşılandı? Berne 14 (a.a.) İsviçre Telgraf ajan* sının muhabiri Chiasso'nun büdırdiğina göre, Almaruarm işgali altmda bulunan « İtalya Almanyaya harb irân ettl İtalyan bölgeleri, İtalyanın Almanyaya (Arkası sahife S, sfitnn 5 te)] ği takdirde Büyük Brıtanya İle beraber BulgarHar iciye Nazırı dün istifa etti Sufya 14 (EP.) Hastalığından naşi Bulgar Hariciye Nazırı Sava Kirof istifa etmişür. Bu zatm yerine şimdiye kadar Bulgar hariciyesinde genel Sekreter olan orta elçi Dimiter Şişmanof tayin edilmistir. Balkanlardaki harekâtın idaresini ele alan Maresal Rommel mıyetli endüstri merkezi clan Zemikaya taarruz etmişlerdir. Taarruzun İlk gününde elektrik santralı ile demir fabrkalanndaki yiıksek fırınlar tahrib edılmiş ve 27 lokomotifle 150 vagon parcakrmıştır. Çeteler şehre giırriş'erdir. Şimdi şehirde şiddetii sokak muharebe'eri olmaktadır. Karadağdakı birlikler Berano şehrini ele geçirmlştır. Ehemmlyet1! miktarda harb malzemesi ve bu arada 90 top almırıştır. a büyiik taarrıız başladı MOSKOVA KONFEBAKSİ Bir san'at jürisinde Beşinci ve sekizinci ordular geniş bir sahada ilerliyor, birçok köprübaşiarı kuruldu Goardia zaptolundu Hariciye Nazırları nihaî bir karar veremiyeceklermiş « Pravda gazetesi de ikînci csphenin ehemmiyetinf tebarüz ettiriyor Tiran bombalandı Berlin 14 (T.P.) AngloAmerikan hava teşkilleri Tiran şehrlne taarruz (Arkası sahife 3, lütun 2 de) Finlândiya Aimanyadan ayrılıyor mu? Londra 14 (a.a) Afl ajansı bılülriyor: Helsinki radyosunda Alnıanya PinIandiya münasebetlerı hakkında be>a natta bulunan paılamento har.ciye encümeni reis'', ezcünı'e demıştır ki: c Bız, yaptığı bütün yardımlardar. dolayı Almanyaya teşekkür ederiz. Fakat kendi emruyetimızı ve kendi m»r.faatlerımizl kendi vasıtalanmızla temm etmek zamanı artık gelmiştir. Bu hareket bizl beikı A'manyanın takJb ettiği yoldan aykm bir yolu takib? se\k£dccekt'r Falcat bunun manası Alman milleti ile olan küHür ve dostluk münasebetlerimizin yıkılınası demek ol NADİR NADİ « sahtto ">• sütun 4 te) . îttOPtt sabtfs Eserinizde yerli karakter yok! yok bayıro, îste Uvjiy* mektubu!.,
