21 Ağustos 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

21 Ağustos1943 CUMHURİYET 3 S ON Pazariıklı sulh meselesi Iman radyosu geçen çarşam. ba günü ingilizce yayınmda Ankara 20 (a.a.) Öğrenildiğine göre, klz san'at okulu ve Tck'.rdağmda açıla. İngiliz basını tarafından Ugi Maarif VekiıJği bu ders yılı başmda cak kız enstitüsüne bağh olmak üzere ve önemie kauıîanan sözler soylemiş ayrıca akşarn kız san'at okulu ve muhve bu sözıler Mihverin pazariıklı sulh Diyarbakır, Mersin, Antalya, Çorum ve Tekirdağlnda birer kız enstitüsü, Tire, telif vilâyetlerde 156 köy kadınlan geistediğine dair bir takım tefsirl e r için zszic; kursu açmağa kjrar vermiştir. min hazırlamıştır. Alman radyosu, bu Turgudlu, İnegöl, Düzee, Tarsusta akşam 1 ıınııııııınıllllllllllllülllIllinilülIIIIIIİinilllllllllllllKiıni"»"""" yayınmda Alnıanjaruu geçen harbde tığramış olduğu mağiubiyetle Versailles baksızhğı yüzünden totaliterciliğe sarılmak zoıunda kaldıjını, Almanysnın dıştan gelen tehiikeierin oıtadan lalkması üzerine bu rejimin iddialarmdan vaz ge(Başiarafı 1 inci salıifede) Berlin 20 (a.a.) Alman ordıılan başçeceğini anlatmış, böyîece Almanyanın kumaııdanlığının tebliği: dî sarette nazan itibara ahnacagı aşiadalet ve insafa dayanan, umumî bir maMius cephesinde şiddetli muharebeler kârdır. hiyeti haiz bir sulhu kabul edeceğini yeniden başlamıştır. İzium civarınd3 Bütün hükumetlerin toprak talebleri ima ve ihsas ettiktcn sonra Müttefiklerin kıt'alarımız inadlı bir mücadeleden son nazarı itibare almacağmdan Rus ve Çin kayıdsız ve şartsız teslim olmak teklifini ra Bolşeviklerin ağır hücumlarını geri hükumetleri ıle gorüjülmeden ve menbahis mevzuu ederek bu teklifj kabul puskürtmüşlerdir. Kıt'alarımız cür'etli fada bulunan hü ;un.?tler hazır buîunetmektense sonıına kadar dövüşmeyi gö. bir karşı taarruz esnasmda iki Sovyet madıkça hududlarm tashihi meseleriıe alacağını bildirmiştir. İnffiliz mah taburunu kuşatarak yok etmişlerdir. nin görüîülrr.iyeceği teyid edilmektefillerinin ve gazetelerinin telâkkisiBielgtırodun cenub batısında bir mu dir. Çünkü bütün bu hükumetlerin topne göre Alman radyosunun bo tarzda harebe kesiminde çarpışmalar esii şid rak taleblerinin nazaıı itibara ahnnıasl yayın yapmasınin bir hedefi de, Mütte. de:Je devam etmektedir. lâzımdır. Kaydedildiğine göre Rusya afiklerin İtalyaya karşı Kayıdsız ve şartsız Atlantikde bir mahreç Cephenin başka kesimlerinde hava sırlardanberi teslim olmak teklifinden vaz geçmelerini kuvvetleri tarafından tesirli bir şe'.ıilde edin:ııeği arzu etmekte ve Çin'in ÇunEağlamlamak, ve bu teklifi baltalanıak destsklenen kıt'alanmız Sovyetlerin bü king Formos gibi bazı topraklarda tasayesinde Mihverin arzusuna uygun bir tün yarma teşebbüslerini boşa çı'.ıcr lebleri bulunmaktadır. suihun temellerini atmaktır. Almanlar mışlar ve düşmanı ağır kayıblara ugBir Amerikan gazetesine göre bunu temin için, souuna kadar harbet ratmışlardır. verilen kararlar meyi tercih edeceklerini söylüyor, boyDün Savyetler 485 tank ve 81 uçak Nev.'York 20 (a.a.) Boston Monitor lece Müttefikleri uzun bir harbin sebeb kaybetmişlerdir. gazetesinin bildirdiğine göre Quetec olacağı fedakârlıklardau korkutmak ve Balıkçılar yanmadası sulannda seri konferan;.nda E?Aerî ır.ahiyette verilen harbi kısa kesmek için Müttefikler araAlman savaş uçaklan bir muhafaza gekararlar şünîf.rdlr: sında bir cerejan açmak, bahusus Avmısini batırmışlardır. rupanın mukadderatı ve yakın Lstikbali 1 Pek yakında Avrupa kır'ssmda Sovyet tebliği hakkında Müttefikler arasında baş gösbir veya bir kaç cephe açılacaktır. Moskova 20 (a.a.) Sovyet geceyarısı teren gö;üs farkını mümkün meıtebe 2 Hr'Jn Avrupa sahasmdaki haregenişletmek istiyorlar. tebliği: ketierinin idaresi İçin bir İngiliz AmeHarkof cephesindeki kıt'alarımız düş rikan . Fransız yüksek kumandanlığı Gerek Alman radyosunun yayını, ge. rek bu yayının su veya bu şekilde lefsiri manm mukavemetini kırarak ve yapılan kurulacakür. dolayısile ortaya çıkan meseleyi şöylece karşı taarnızlan püskürterek taarnjzla3 Birmanyaya karşl yakında karanna devam etmişler ve bazı kesknlerde hulâsa etmek mümküuüür: dan ve denizden yapılacak bir taarruz Mihver, harbi kaybedeceğini anlamış 5 ilâ 10 kilometre ilerliyerek 30 dan faz :M:::ıaIi derplş olunacaktır. olduğu için kat'î bir mağlubiyete uğra. la meskun mahalli ve bu arada Lefcedin ! 4 Çine yardım edilecektir. madan harbin içimlen çıkmak istiyor ve şehrini iş?al eyîemişlerdlr. Siyasî sahaya gelince, konferans aza. onun için bu hattı hareketi takib ediyor. . Briansk istikametinde ve Spas Demensk cenub batı çevresinde kuvvetleri . sı işgal edılecek olan ttalyada MüttefikMihver henüz yenilmemiş olmak dolayısile Miittefiklerden iyi şartlar kopar. miz düşmanla savaşa giıişmişler ve so lerin bir askerî hükumet kurmalarma mak ve imkân bulursa bütün kuvvetle rnında kendi mevzİl'Tini düzeHrr.Işlcrdir. ' karar vermiştlr. Bu hükumet sonradan cephenin diğer kesimlerinde keşif faa : işgal edilecek topraklar için bir nümune rini bir tek cephe üzerınde teksif etmek, yani AngloSaksonlarla anlaşarak Sov. liyetleri ve topçu ve havan ateşi teati ! olacaktlr. | Bir tngiliz askerî heyeti yetler Birliğine yüklenmek gayesinde. edilmiştir. 19 aih'.'fosta kıt'rl""i'niz cenhe'îerln j dir. Bu sayede Ang!oS<ıksoiılann, üçün. Washîngton'a gîtti cü dünya harbine sebcb olacağını anlat hepsinde 124 düşman tankım tahrib et j NewYork 20 (a.a.) Japonyaya kartıkları idenloji harbini Almanya üzeıine mişler veya işe yaramaz hale getirmiş i şı ileride yapılacak hareketlerde tngilalmış ve AngloSaksoniar da garbî Av lerdir. Hava savaşlarında ve karşikoyma • terenin ijtirski şekillerini incclemek rııpayı kurtarmakla ken>1i nıaksadlarını ateşile 118 düşrr.an uçağı düşürrr.iişleıdir. üzere bir ingiliz hava ve deniz heyeti gerçeklestirmiş olacaklardır. Şayed Müt. Poltava ve Sumy tehd'd alhnda Washington'a gelmiştir. Bu heyet Birtefikler. harbin Almanya ile Rusyaya in. Mosiova 20 (a.a.) Reuter: Harko leşik Amerikadaki tetkiklerini bitirdikhisanm kabul etmiyerek Rusyayı yenen fun etraiındaki çember saatten saate bir Almanyanın bü'ün Avrupaya lıâkim daraiyor. So\Tet orciusu devamlı bir ten sonra şimal Afriksyı da gezecektir. İngiliz İstihbarat Nazırının olacağını ve Avrupayı iktısaden esir e surette Uıaanyanın içlerıne doğru girdeceğini mülâhaza eder ve bunuu iç'n meite ve Harkofa 125 Jtilometre öcede beyanatı ya hep veya hiç diyccek ohıılarsa Al. bulunan Poitava ve Sumy şehirlerini Quebec 20 (a.a.) Quebec konferanmanya buna da razı olacak, fakat el al tehdid etmektedir. Bu iki mevki Har sı sona ermck üzeredir. İngiliz İstihbarat tından üçiincü diinva harbi için Iıazıria kofun Kiyefe giden başilca derniryolla Nazırı Mr. Bracken gazelecilere beyanacak ve iiçUncü dünya harbi ile mak rmm iistünde bulunuyor. natta bulunmuştur. Mr. Bracken'in bilsadlarına varmayı umacaktır. Ondan do. Poltava, Donetz havzasmdaki m«ıden dirdiğine göre, Quebec konferansından layı meseleyi kat'î suret'e hal için Mihkuyuları fabrika ve elektrık santralla sonra neşredilecek bej'annam^nin bizzat verin ka>ıdsız ve "artsız teslim olmak. nnın bulunduğu sahaya üâiim nıeşhur Staline tebliğ edı'.mesi muhtemeldir. tan baska çares; yoktur! Dnieperopetrovsk endüstri şehrinia 135 Mihverin harbe devam etmelerj için a. Ortaya çıkan mesele aşağı yııkarı bu kilometre şimaJindedir. Harkoftaki Al halisi üzerine tazyik İcra etmek suretimahiyette olmakla beraber, Müttefik. man kumandanlığı dalga halinde ve sel le yaptığı büyük propagandaya son lerin teklif ettikleri kayıdsız, şartsız tes gibi şehre doğnı ilerliyen Rns topçu ve vermek ve Stalinin İmzaslnı almak lim olmanm meseleyi halleünediği ken piyadesinin akmını durdıırmak iç>i e üzere Mr. Eden"in Rusyaya gideceğine diliğinden beliriyor. linde bulunan bütün kuvvetleri kul j muhakkak nazarile bakllmaktadır. QueÇünkü Milıvercilevin kavıdsız ve şart lanmaktadır. bec bej'annamesinin, AngloAmerikansız teslim oldukları fariedilir.se, A\ruBütün cephe boyunca muharebeler lara teslim olması için Alman milletine payı kim zaptü rapt altına alacak? Anhitab etmek suretile Casatlanca konfeBeıijı 20 CT.P.) BıelgGTod bolgegloSak<onIar bütün Avrupayı mı i^gal ransınm tesirini kuvvetîendirmesi bekedecekler. yoksa Avı ııpanm mııkaddera âiude Alman tank kuvTetleri bir gün ev lenmektedir. Aksi takdirde Almanyanın tını Sovyetler Birliğiııin eline mi bıra. vel başlanıış olan taarruzlarını nıuvaf bütün büyük şehirleri tahrib edilecek fakıyetle devam ettirmijler ve Sovycı kacaklar? muhafaza teşkülerinin arkalanndaJii ve bütün Almanya Müttefikler tarafınMüttefiklerin siyasetiııde bir türlü t a . muvasala hatlanna nüluz etınişleıdır. dan İşgal edilecektir. vazzuh edemiyen en kaıanhk nokta b u . Bolşevik kuvvet gıuplan yeniden çevMr. Bracken, batı Avrupaya çabuk ve dur. Ve bu noktanın bu derece karanhk rilmek üzeıedir. Burada ne kadar retin dayanılmaz bir taarruz yapmak üzere kalmasının sebebi, Müttefiklerin de bu surette savaşılmakta oldugnnu şımcan hazırlanan plânlarm konferanstaki bünokta üzerinde anlaşmış olduklarını gös. anlamak kabildir ki, bir Alman teşiıli tün delegeler tarp.fmdan tasvibinln ertesi teıememeleridir. öon iki gün zarfmda 200 Sovyet tarJunın günü gazetecilerle güıüsmüştür. Inglliz Almanyanın bu fırsattan istifade ede^ tahrib edildiğini haber vennektedir. İstihbarat Nazırının Avrupalı ve Asyarek muharebeden çıkmak için çare araRoslawl'dan Moskovaya götüren oto h Mihver mensublan arasında fark gömasını gayet tabiî görnıek icab eder. Fakat bumın da kolaylıkla mümkün mcbil yolunun cenub ve şimalinde, Rus zetmediği görüVnüştür.. Mr. Bracken, olacağını sanmak beyhudedir. Bunun lar tekrar büyuk piyade ve tank kuv sözlerine devamla dan.iştlr ki: için ya Müttefiklerin kafiyetle anlaşma. vetlerile taarruza geçmişler ve bu t a «Bütün Britanya İmparntorluğumm lan, yahud kafiyetle ayrılmalarl lâzım. arruzlan da kuvveüi topçu ateşi ve kuvveti, Japonları mahvetmek işinde müteaddid savaş uçaklarile destekiendir. kulîanılacaktır.. Yaptığımız harb, topMüttefikler kafiyetlc anlaşırlarsa, mislerdir. Kâh bir tarafın, kâh öbür ta yekun bir harbdir. İngiiizler, Japonya Mihverde harbi kazanmak imkânı hulun. rafın lehine cereyan eden savaşlan mü tamamile İşgal edilmedikçe ve Japonlara madığı gibi, harbi kaybetmeden kurtul teakib, akşaın saatlerinde tekmü Al müstahak olduklan ceza verilmedikçe mak imkânı buhtnmadığını da görürler man müdafaa sistemi gene Alnıan piyadelerinin sağlam surette elinde bıuun silâhlarl elden blrakmıyacaklardır.j. ve ona göre karar verirler. Cordell Hull Quebec'e geldi Fakat Müttefikler idarei maslahat si makta idi. Smolensk'ten Viazmaya götüren otoNewYork 20 (R.) Amerika Hariciyasetine devam ettikçe ahnacak netice harbin uzamasından ve medeniyein yı mobil yolunda da Bolşevikler yeniden ye Nazın Cordell Hull Hariciye Nnzırlığı taarruzlara girişmi;lerse de burada da Avrupa jşleri müsteşan Mr. Dum ile be. kılnıasından ibnıettir. raber bugün Quebec'e varmıştır. ömer Rıza DOĞRUL tamamen püskürtiil"'jslerdir. Yeniden açılacak teknik okullar Italya ne y apabilir ? Harkof için yapslan inadh muharebeSgr Kebek'te verilen kararlar Liege'de bir çarpışma deniz lcuvvetlerine mensub birlıkler, faBerne 20 (a.a.) Liege dolaylannda şist rejinıi sırasında, topîanma kampı yapllan bir çarpışma sırasmda Belçikalı vazifesini gören Lipari a<ialarile Stromvatanperverlerden mürekkeo bir grup boli adasnı işgal etmişlerdir. 20 Alman askerini öldürmüştür. Mü::efık lıava ve deniz kuvve:leri csDanimarkada büyük baltalama nub İtalyayı dövnıeğe devam etmektedir. Bir haftadan fazla bir zamandanhareketleri olmuş Londra 20 (a.a.) Danimarkada sabo bcri süren bu müşterek taarruz o kadar taj hareketleri o kadar fazla genişlemiştir tahrib edici olmuştur ki, Mesina boğaki, yalnız geçen çarsamba gecesi 60 fabri zının 30 kilcmetre yakmında bulunan kada dinarr.itler pa'îamıştrr. Odonşee'de Danimarkalı sivil halk ile Alnmn asHazin bir teşekkür kerieri arasında sokr.k muharebeleri olYapılan bütün ılı(Baştarutı 1 tucı ^aüıI^cJe; muştur. Bu hareketîerdsn sonra Alman timam ve t«davilere işgal makamlan bütün bölgede örfî idare leri idare edecek hukumete nezaret etrağmen aylardanben İlân etmişlerdir. mcsi balııs mevzuudur. muztarib bulunduğu Baltacılnnn, İngiliz hava kuvvetleri Suriye hakkında Tirnes'in bir hastalıktan kurtarı tarafmdan indirilen Darimarkalı paramakalesi lamıyarak 18 ağussütçülerle işberaberliğ; yapmfkta oldukLondra 20 (a.a.) Tınns gazetesi tos 943 günü p?k Inn snnılmaktadlr. ba^makalesinde, Suriye Cumhur Reis genc yaşta üfulü ile 1:|1 için yapılan intihabatı 1941 de Lüb oizleri ve kendisini :IJU ile Suriyerün kendi lıukumeueıaıı sevenleri derın acıkendilerinın kurmalarına dair İngıiters lar içinde bırakan hülıumetile Hur Fransamn yapmış ol evimizin neş'esi, ısıduklan vaıdin birınci merhal:sinin ta ğı sevgüi 'Hüsııüan Taştan art:s ebeoi lıakkuku olarai gostermektedir. isrirahatgâhına tevdi edılmiş bulunuyor. Times yazısına şöyle devam eciiyoı: Hastalığı esnasmda çok değerli alâLtanbul Emmyet «İngiliz sıyasetini idare edenler son kalarile yüksek ihtimam ve şefkatlerini Sandığı direktörü ve senelerde Ortaşark mcmleKetlermde ıbzal eden bütün sayın hekimlerimize vo eski İstanbul Defter milli hareketleri inkişaf ettirmek hubu ıstırablı gunümüz4e acılanmızı'kalbdan Kâzını Gorkay susunda bu memleketler halkına cesaret den paylaşmak lutfunda bulur.an bütun müptelâ oldugu rave ümid vermeği ve mes'ul milli parti şef kendisini sevenlere soıısuz şükran v» lıatsızlıitan kurtııla lerile işbirh'ği yapmağı muvafık görnıuşmıyarak vefat et lerdir. Suriyenin tam bir şekilde Istik mınnetler. Gitti artık hübnü anmı şevmiştir. Maliyeciler( lâhnin temini ancak sulhtan sonra ka kımiz söndü (1943). miz içeri3inde mesbil olabüecektir. Zira, şimdıki vazıyet Aanesi: Hacer Nacıye Iekî bilgisi, doğru manda müddetinin bitnıssi üzer.ne alâKocası. Dr. Abdulkadir Taştar. lugu ile temayüz ekalı devletler arasında yapılan bir an(Dz. Hst. Asabiye müt.) den ve mesai aricalaşmadan ba^ka bir şey defildir. Fakat daşlanru ölçüsüz biı Suriyeliler şinıdi, Arab birlıği meselaaiKıyınetli, müşfık ze\cim ve batoam sevgi ile ker.disine bağîamış olan mer nin daha ziyade ümid verici bir şekil Celâi Att.ş'ın ar.i, lıaziu olumü dolayılıunı 327 senesinde Mektebi Mülkiyeyi aldığını görebileceklerdir.» sıie telgraf ve çelenk göndernıek sureikmal ederek Maliye Nezareüne intitile büj"ük acımızı paylaşmak lutlıuıda sab etmiş ve Fransada meslek stajı yabuluiian Basm ve Yayın U. Müdüni *.parak uzun müddet Maliye Vekâleti >ın Selim Sarpere, diğer mıüıterem meteftiş heyetinde ve sırasile Devlet Desai arkadaşlarma, çelenk göndennek, miryolları mulıasebat ve malzme dalcenazeye gelmek suretile yakmlık gösresl reisliklerinde, İstanbul Defterdar teren İstanbul Basm Bırbğüıe, Bakır lığmda, Tapu, Kadastro ıcnum n:üdürkoy Barut fabrıkası nıüdui'U saym albay lüğünde, Kazanc vergisi temyiz konıisBerlin 20 ( T P J Alnıan Propagaııyonu riyasetinde. İktısadî Devlot teşek da Nazarı Dr. Göbbek, haftalıi cDas Ihsan Yavuzerin juksek fedakâriıklarıfeülleri tekaüd sandığı umum müdürlü Reich» mecmuasında «Harb realitelerı» na, fabrika erkâniîe Bakıriöy Halkevi ğünde büyük bir vukuf ile vazifesini ba başlığı alnnda yazdığı bir makalede ez mensublarına ve diger a z a dostlarmıızm candan yakınlığına bızzat teşekküre şarmış ve üç ay evvel tayin edildiği İs cumle şöyle demeitedir. tanbul Emniyet Sandığı direktörlüğünü «Halledilemiyecek hiç bir güçlüi ta büyük acınıız mâni olduğundan nıuhceifa ederken memlekete hizmet edeceği savvur edilemez. Biz gece gündüz çalı rem gazetenızin tavassutunu rica edebir yaşta mesai arkadaşlnnnı derln te şarak, ordumuzun silâhtan mahrum riz. (Başmakaleden devam) nnın bir ümidi de, Almanyada benzer bir kriz çıkarak orada da rejimin yıkıl. ması ve yeni hükumetle mütareke yap(Baştarafı 1 inci sahifede) mıya Müttefiklerin razı olmalarıdır. nın Müttefikler lehine cahştığı ikinci Fakat uzak olan ba ihtimalin iimid şık lehine bir delil teşkil etmektedir. edilen neticeyi vermesi şiipheli sayıla. Bundan dclayı Almanya'ya karşı yapıla. cağı gibi, arkası kesihniyen bombardı cak tacrruza gelecek baharda baş'anmamanlara İtalyan halkmm övünerek gö sı hiçbir müşküle rastgelinmedsn düşğüs gerebileceğini temin etmek güçtiir. manı tamamile mağlup etmeği temin Bu itibarla yann takati kcsildiği zaman edeceği teyid edilmektedir. İtalyanın yeni bir hükumet değişikliğinc Bununla beraber, Ruslarm harb sefabas vnrması ve yurd anahtarlarım Müt. letleri yüzünden milyonlarca kayıb vertefiklere teslim etmek istemesi hiç bir meden bir kış daha geçiremiyeceklerini yerde hayretle karsılanmıyacaktır. teyid ettikleri sanılmaktadır. Ayni zaYalnız, Sicilya hareketlerinin başın m;nda, Rusîarın, harbin Li2if!masır.:n danberi süylediğim »ihi, böyle bir teşeb. kendi demiryolları ile çok yüklü olan büse baş vuımakla İtalyan tnpraklan diğer münakale vasıtalan üzcrinde hahaıbden kurtalmHş olamaz. İtalyanın sıl edeceği tesirler hakkında ısrar etharb dışına çıkabiimesi. Almanyanın tikleri zanncdilmektedir. harbedemîyecek bir hale gelmesine bağHava akınları hdır. Londra 20 (B.B.C.) Hava NazırBu düsünce ile silâhı clden bırakmadığı halde Badoğlio'nun sonuna kadar lığından bildinldiğine gore, dün gcc^ İngiUz^seri Mosquito uçakları BerlindeSi dayanabileceğini biz zannetmiyoinz. NADtR NADÎ askeri hedeflere taarruzda bulunmuşla^dır. Bir uçağımız üssüne dönmemıştır. Bugün öğleden sonra Micheli bomba uçakları Flessingue'deki uçak fabrikalarını bombardıman etmişlerdir. İngıîiz ve Amerikan hava kuvvetlerine menau'o teşi:ill;r dün ve bugün şünal (Baştarafı 1 inci sahifede) Fransa ve îîolancladaki Alman hava de Margerie ve Georges Beaunıarter meydanlarını bombalamıştır. isimleri de söylenmektedir. Margerie L'pari ve Stromboli adalan vaktile Berlin büyü's elçiliğini ve Beaumarter de «Kredi nasyonal» İn direkişgal edüdi törlüğünü yapmışlardır» Cez. yir 20 (a.a.) B:rleşik Amerika Moskovadan Kanadaya yollanan mesaj Reggio şehrinin tahliyesl zorunda kalınmıştır. Alman ordusunun, yorgun ve bitiin halde ancak 30,000 kişi tahliye edebılmeğe muvaîfai olduğu bildirilmekteoir. Bombardmıanlar yüzünden şımal İtalyada bütün münakale ve muvasala hatları tamamile bozulmuştur. Napoli cenubunda Foggia ile Salemo ve Cotrone limanı, Muttefık hava kuvvtleri tarafından bilhassa şiddetli akmlara hedef tutulmuştur. Bu akınlarda 44 ıll^jan uçağı tahrib edilmiştir. Biznn 17 uçağımız knyıbdır. « Mes'uliyel kabul efmem!» iidürlerinin çoğu dostumm ılan bir idarenin aksaklık. larmdan bahsetmek adamq iıuzün veriyor, bahsetmemek işimizi yapmamak olacak diye tasaya duşurüyor. Ben ikisi ortasım buiup kimseyi incit. meden işi incelemeğe çaiışacağun: Lâkırdl mabeynimizde, tramvaylardan bahsetmek istiyorum. Bize derler ki: Mevzu bitince Iramvaylara, Bele. diyeye, Suiar İdaresine, Telefona, Elek. triğe çatarsınız. Başka şeylere baksanız a. Gerçi yalan değildir. Ancak bektaşinin; Ummeti Muhammed bir ben miyim? Onu da başkası öpsün! dediği gibi bir ummeti Muhammed biz miyız? Bizirn görmediğimiz, yazmadığımız şeyleri de başkalan görüp yazsın. Daha önemli k a . lemler yok değil ya! Zaten mesele «neden falan şeye iüşip filâna ilişmediğimiz» değil, iliştiklerimîz. de haklı olup olraadıçıuıızdır. Öğreniyonız ki: Tramvay İdaresmin fen heyeti rayların eskimiş olduğunu ileri sürerek tramvaylann ön sahan'ığmda ddrtten fazla adam bulundunılnıamasını, aksi takdirde mes'uliyet kabul edemiyeceğini bildirmiş. Bu «mes'uliyet» kabul etme. mek. kaygusu kayışm kopmasmdanberi beliren bir tasadır. Ben bu kayış bahsiru de bir tek satır yazı yazmadım, Çünkü hâdisenin unsurlannı bilmiyordum. Ifal. nız bir noktaya takıldım. Kazaya uğrıyan arabanm frencisi neden fren yapmadı? Ve kaza seferi esnasmda yanmda başka birisi varmış, belki de lâkırdıya tutmuş, buna neden müsaade edildi? Rivayeto göre bu biçare frenci yaşlı bir adammış. Tabiî ansrzın olan kazada vazifesinin icabını derhal yapacak bir refleks s ü r a . tine malik değümiş. Bu ihtiyar adam neden orada kullanılıyordu? Neyse bunu geçelim de gelelim tramvay bahsine. Sormak lâzım değil mi? Vaktile: Tramvaylar hızh gitsin, çok yolca taşısın. Durakları kaldıralun! diye veri. len karara acaba bu fen heyeti itirax miydi? Doğnısunu isterseniz tramvay. elektrik, hattâ benzerleri olan mii. esseseler ne kn?tur, ne devedir. Yani ne resmî müessesedir, ne ticarî müessesedir. Birincinin ağlrhklarını ve ikincinin hafifliklerini nefsindc toplamış idareler. dir. Bütçcsine belediye karı=ır,, tesebbüslerine nafia karışır. seyrü seferine polis karışır, kendi işine en az kendi k a . ışır. Ben işi yakııulan mütalea ettiğim zaman bu nıüesseselerde iki eksik şey Birisi salâhiyet. Büyük büyük umumî hizmetleri ornuzlarma ahnış clan bu idarelerin salâhiyetleri pek dardır. En küçük işleıini uzun uzadıya istizanarla, suallerle, ccvablarla yapabilirler. Buna mukabil benim gibi önüne gelen adam bunlarm isleıine burmıau sokar. Halbuki bunlar hususî şiıketler iken başarında her şeyi yapmıya salâhiyetli mii. dürlcri vardı. Bir kere bu zâfı velevki bir kısım makam ve cvkânın saiâhiyeterini ellerinden almak pahasına da olsa orradan kaldırmah ve bu idareler e tam kudret ve salâhiyet veımeliyiz. ikinci şey, takib fikri eksikrir. Bu da birincinin mantılu neticesidir. Bugün ve. ilen bir karar. yann ihmale uğrar. Miistahdemin işi ciddî tutmaz. Kararlar za. manla kuvveti ni kaybeder, hattâ tatbiki yer yer değişir. Meselâ: Tramvaylara arkadan binip önden inme usulünün yegâne tatbik edildiği yer Eminöuü ter. minosudur. Baska yerlerde bu usule r i . ayet edilmez. Biletçilerin halka karşı muamelesi hususî şirket zamanındakme nazaran yüzde yüz sertleşrai,, kabalaşmıştir. Vatmanların arabaları sevkü idaesi son derece düıust bir hal almıştir. Halk inerken, binerken dikkat elmeJcn araba çekmek ahvalj âdiyeden olmuştur. Kontrol memurlarımn vazifesi yolcnla. rın rahatını ve idarenin umumî nizamııu korumak olmalı iken onlar yalnız biletçilerin ve yolcuların husuhkiarını ö n . emeyi iş edinmislerdir. Arabalar belediye nizamlanna taban labana zıd şekilde ağnna kadar doldurulmakta, az araba ve personel ile çok hasılat yapmak istiyen dare de bundan memnun olmaktadır. Acaba fen heyeti buna karşı ses çıkar. maz mı? Hususî şirketin elinde iken bu gibi halleri nizamlara aykın gördüğü çin aslan kesilenler şinıdi, « Tramvay bizimdir» diye aldırış îtmemekte, hulâsa bir gevşeklik, bir â . vârelik hüküm sürüp gitmektedir. Bence bütün bu işleri ciddî surette gözden geçirmek lâzımdır. Gerçi bu yo. rucu. bu yaz günlerinds terletici bir şeydir ama, yapılması zaruridir. Yoksa fen idaresinin: Ben mes'uliyet kabul etmem! demeîle tram\ray işleri halledîlmez. Zaten bütün işîerimizde biz: Ben mes'uliyet kabol ederim! diyen. diri, dinamik bir idare ve bir zihniyet îstiyoruz. Biz değil, dünya böyle düşünüyor. İtalyan teb'ıği Roma 20 (a.a.) Bizerce limanındaki düşman gemj topluîukîatı Alnıan bom. ba uçaklarmm taarruzuna uğramıştır. 11 büyük gemiye İsabetler kaydedilrruştir. Kuvvetli bir himaye altında uçan düşmanın 4 motörlü uçak teşkillerı dün Vezuv kraterinin etzafına, Avellino eyaleti arazisir.e, Salemo ve Fogşia'ya taarruz ederek "bu iki şehirde mühim tahribat husule getirnislerdir. Şiddetli ve mükerrer çarpişmaian girişen hava müdafaa batarvalan ile İtalyan . Alman avcllan 44 düşman uçcğı düşürrr.üşlercir. Fransada halklan süâh foplanıyor Romanın açık şehir o'masına dair teklif VVashingtonda VVashington 20 (a.a.) Hariciye Nazır veki'.i Mr. Sumner Welles bugün şöyle demiştir: «Hariciye Nazırhğı, Romanuı serbest şehir haline getirilmesi arzusunda bulur.duğu hakkında İta'.ya hükumetir.in dileğini bildiren bir not.ı almıştir. Şimdiye kadar yalnız soz sahasmda bulunuyoruz. Romanın gerçekien açık şeh : r hpline getirilmesi hususunda alınan tedbirler; gösterir mahiyetta İtalyan hükumetinden bize hiç bir îıaber "eîmemistir.» Afrikadaki Sömürgeler Emıtiyet Sandığı müdürü Kâzım Görkay vefat etti Almanlar hava taarruzlarına karşı yeni bir silâh bulüular essürlere bofarak irtihal eylemiştir. kalmamasını temin etmekteyiz. DuşMerhırmun cenazfsi bugünkü curnartesi man şehirlerirnize Ve ahalisine sefalet günü saat on iki buçukta Kadıköyünde ve felâket yağdırabilir. Fakat bir gün Moda caddesinde Mühürdar tramvay bu da nihayete erecektir X>üşmanın hadurağında kâin 209 numarah evinden va taarruzlarıııa karşı yeni bir silâh imal kaldınlarak, cenaze namazı Osmanafa edilmektedir. Gec e ve gündüz sayısı belli camiir.de kılmdıktnn sonra Karacaah olmıyan eller bunları imal etmektedir. meddeki aile mezarlığına gömülecektir Kendimizi uzun bir sabır devresine ıtMerhuma Tanndan mağfiret dıler ve hal ettik, fakat bunun mükâfat:nı göailesine samimî taziyetlerimizi surianz. receğiz.» Bükreş 20 (T.P.) Kafiasyada kıtŞükranlarırr.ızm arzına muhterem gîlık olduğuncian So."yet esirleri bahset zctenizin lutufkâr tavassutunu rica emektedir. Giykn eşyası vs ayakkaiıı dar deriz. Makarııa fabrikalan kendil?rine yeni lığı da çok artmıştır. Şehirlerde haya: Eşi: Cemal Refik Delıbaş. ağabeyleri: mansul verildiği takdirde, bu mahsulden pahalıl:ğı muttasıl yükselmektedir. MeCemil Şensoy, Naci Şensoy ve yapılacak makarnanm piyasada 60 ku s?Iâ Tuapse şehrinde bir litre süt 100 kederli ailesi ruşa kadar satılabileceğini temin et ruble. bir kilo iç yagı 600 ruble, bir tek mektedirler. yumurta 15 rubleye satılmakta irr.iş. Makarna fabrikalarının teklifi Kafkasyada kıtlık Eşi: Melilıa Ateş, kızı: Aj'ten Ateş *** Eşim, hemşiremiz sevgili Ragibe Delıbaşın csnaze merasimine bizzat iştirak etmek, telgraf ve mektub göndennek suretile dinmez acımKi paylaşan bil cümle akraba, hemşeri, arkadaşlara ve bugünümüzde bize yakınlık göscercn muhterem zevata, matbuatımızın gösterdigi pek nazik alâkaya karşı ayn ayn teşekkür etmeğe teessürümüz mânidir. Çalakalem Vahan Bir bıra içmezsiniz? Topuz Kopüklü su mu? Koça Duzıko içelim vire.,. Kef oluruz. Topuz O da ne ki? Vahan Rakı.. Topuz irakı mı? Blrah! Bahhpazarındaki mej'hanalarda içup devriienleri bih'yim! Yahan Rakı çarpar. Bira, hafiftir. (Drşarıya seslenir:) Anastasya... Anastasya... Bize bira getir. B^raz meze de yap! Topuz Hava soğuh amma, burası sıcah! Anlamirim gurban, bura=ı nasıl ısmi? Vahan (Radyatörü gösterir:) işte bu borular ısıüyor. Topuz Onun ateş nereîinde yaniy? Vahan Ateş yok. İçeridnden su geçiyor. Topuz Su ısıtır mı ki? Vahan Su, sıcak'ır, ısıtır. Topuz Su, nerede ısmi? Vahan Aşağıda ocak vardır. Topuz Bunlarm birine aklım ermiy. Beyoz dolab var, o da, içine ne gonursa soğııtiy. Vahan O ,da, başka bir ıcaddır, beyzadem. Topuz ü n e dilin garışd:, dorgu gonuş deyim saha! (Anastasya, bir tepsi içinde iki şişe bira. mezelerle girer.) Anastasya Daha erken kale! Haci Beyi beklemiyeceksiniz? Vahan Nerede ise gelir. Yazan Topuzun Kısmeti No. 27 Mahtnud Yesari Topuz Hacı Bey, nereye gitti ki? Vahan Bellı olmaz. Onun işleri çoktur. (Anastasya, sofrayı düzeltir.) Koço Anastasyamu, bana da bir küçük sise düzikc getir. Anastasya Düzikosuz da yapamazsm. Koço H:ık! Anastasya Aman hıçkırığın tutmasın. (Çıkar.) Vahan (Biraları açar, bardaklara doldurur,) Haydi şerefe! Topuz (Bardağı alır, içer:) Bu, hoşuma gidiy. (Elile meze alır.) Vahan Çatal kullanınız, el ilen yenmez, Topuz Elim, neye yarayah ki? Vahan Goren. ayıblar. Topuz Bunda bir götülüh yoh ki.. Vahan Çatala ahş'.nız. Topuz Ehmden kayiy. Vahan Yavaş yavaş alışırsınız. Topuz DarrnSıma batıy. Vahan Ağzınızın içine sokmayınız, drdak'arınıza götjirünüz. Topuz O zaman da yemek doküliy. Topuz Ahlım ermiy. (Birasmı Vahan Yemeğe iyice batınrsanız içer.) cokülmez. Vahan He, kolay akıl irecek şey Topuz Batırırken yemek kaçiy. Vahan Biraz dikkat edersenız, bir de değildir. Topuz Hep evde otuririz, gurban, şeycik olmaz neye çıhup gezmiriz ki? Tcpuz Ula, yorgunlı.h be! Vahan Dışarısı soğuk. Sıcak sıcak Vahan He, ogıdar yorgunluğa da oturooruz, fenadu. Canın gezmek iskatlanacaksınız. (Anastasya, elinde bir küçük şişe ra tccr? Topuz Ben soğuğa alışşmım. Bakı ile girer.) lıhpazarmda olsaydım, gufe sırtımda (Telefon çalar^ Vahan Telefon çaloor. Aceb kim goşrr.adığım yer galmazdı. Vahan Bırak Bahkpazar:nı şindik. dir? (Kalkar, çıkar.) Unut. Topuz Yine ne zırliy? Topuz Nası unuturum ki? Bakkal (Anastasya, şişeyi masaya bıraktıktan sonra, cıkar. Çok geçmez, Vaban Sabit eiendi, bakkal Agapyaai, salamuracı Ağya, Meyhanacı dohtor, bagirer.) lıhcı Kirkor, manav Süleyman, kr.hveci Vahan Hacı Bey telefon ediyor. Ne yapıyorsunuz? Arsyan, soran oldu Gaffar ağa, tütüncü Hurşid, nalbur Amu? dıye soruyor. Birezdan gelecek vadis, işkembeci Çahirof, mezeci Salamon, hepsi beni arar sorarlar. Belkelım mış. Topuz Ben o meker.eyi biliyim, Hanife Hanım da aramıştır. Onun pabjkkal Sabit efendinin dükkânmda da rasını götürüp verelim. vardı. Siz gonuşisiniz amma, ben go Kcço Hıık! Vahan Para, senindir beyzadem. nişamirim. Pıyangodan sana çıkmıştır. Senin kısVahan örgenirsen kolaydır. metmdir. Topuz Sesi, nası geliy? Topuz Parasını ben vermedim ki... Vahan Sesi, teller getiriyor. Vahan Vermedin ammal hediye Sijasetten başka her şeyden bahseden etmiş. Hediye, geri çevrilir hiç? bu haitalık gazetenin ikinoi sayısı güzel Topuz Hanife Hanım( zengin de resimler, zengin mündericat ve meraklı ğil ki... Evini biliyim, iki gatlı güççüh romanlarla çıkmıştır. Tavsiye ederiz. bir ev.. Ben parayı nideceğ^m? Elim, golum dutuy, çalışırım. Ölüm Koço Hıık (rakısıııı içer.) Hudud ve Sahıller uınunı müdürlüVahan Bırak boş lâkırdıiarı. Sizin, B. FELEK helâl paranızdır. Acep gotürsen, Hani ğunden mu:?kaid Ferik Rifat Paşamn fe Eanım, kabul eder, dersin? (Topu oğlu doktor Salâhaddin Emil tu:ulduğTi Mes'ud bir doğum zun bardağuıa bira doldurur:) Sen iç, hastalıitan kurtulamıyarak dünkü cuma günü vefat etmiştir. C=nazesi bugünkü Sümerbank Zeytinburnu Çimentc keyfine bak. Böyle şeyler düşünme. Bak şunun şurasmda yan gelmiş oturırujuz. cumartesi günü Aksaray caddesindeki fabrikası işletme ş:fi Niyazi Akyorüğün Hiç bu rahat tepilir?.. Daha dur, ne eıınden kaldmlarak namazı Valide ca dün sabaiı bir erkei çocuğa dünyaya Sanyerdeki gelmiş, Hakan Akyörük ismi verilmiştir. yaptık ki? Seni ilen gezmelere gide miinde kılındıktan sonra aıle mezarlığına gömülecektir. Tanrı Yavruya uzun ve rnes'ud bir ömür diceğiz. rahmet eylcsıc. ler. anne ve ba.basını tebrik ederiz. Topuz Nereye gideceğiz ki? Vahan Sorduğun şeye bak. Gidecek yer mi yok? Havalar, göz açdırocr? Yağmurdu, tipi idi, kasup kavunor. Topuz (Yavaş yavaş keyif olmaktadır:) Yaz gelende mi çıhacağız baba? Evde adam gufleniy! Vahan Çok sıkıldmsa çıkanz. Hacı Bey, gelsin hele. Talihleri birbirine düğümJenmİş nasibsiz varllklarln İç cehennemini. (Rükneddin girer.) engia bir duygu ve duyuruş çağlayanile an'.atan bu eser, yaşanmış bir Vahan Buyursunlar Hacı Beyim. aşk ve bir aile faciasml bütün aclllğl İle safha safha gözlerimizio önüne Rükneddin Maşallah, sofrayı kurseraıken. seçkin romancl TJEBRURE SAMİ KORAY'm san'at kudretini muşsunuz. bir keıe daha abideleştirmektedir. Vahan Musadenizle hafiften ça. Muharrir, mahkeme dosyalarlna geçmemiş, hiç kimse tarafı.idan bikısdırooruz. Hasan Beyin, evde can: s:linmerniş çifte bir cinayeün azabmı taşıyan kahramanınl, aklcl ve hekılıyor. yecanll bir üslubla düe getirmektedir. «GÖNÜL CEHENNEMİ. edebiRükneddin (Topuza yaklaşır:) Navatlmlzın en üstün romanlanndan biridir. sılsm, canım ciğerim? 300 SAHİFE 150 KURUŞ Topuz Eh lyiyim işte. Mebrure Sami KORAY ÖÜ GÖNÜL CEHENNENİ (Arkası var) B E M Z İ K İ T A B E V İ