20 Ağustos 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DÜNYANIN EN YÜKSî'K SAATİ CONSTANTIN C ENEV R E S a t l ş y e r i : Eminönü meydanı A R L O N Ma^azası .J 20 nci yıl sayı: 6830 umhuri ISTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Takrir heyeti. 24238 İdare ve Matbaa klsml: 24299 24290 Hindistan. Itodferında Kanunî evrinde^^nlnd seferi Yazan: Prd. Dr. Hemrir Melzig İstanbul Ünivesitesi E c ^ ^ ^ F a k ü l V s i profesörlerinı Tevzi yeri: Seâmi Se Ankara Cad. To. 85, Büyük Türk MÜHİJ TARİHÎ İFŞAAT Cuma 20 Ağustos 1943 Müttefik ordular Başkumandanı tayin edilmiş Almanların cenubî Italyayı tahliyeye başladıkiârı bildiriliyor ngiltereyi Almanjaya düşınan edcn sebeblerin basında kıfa hegemonyası davasının birinci plânda yer tuttuğunu dun görmüştük. Vakıâ imparator luğun bitmez tükenmez ekonoraik kaynaklan onünde Avnıpa kıt'ası pek zavallı bir şcy kalır. Zaten İngUtere, geçimini doğrudan doğruya kıt'adan çıkaran bir devlet de degildir. Fakat Avrupaya hâkim olan bir devlet, ilkönce Akdenize, sonra Yakınşarkla Afrikaya ve giderek bü>ük denizlere ve bütün dünyaya hük. medebileceği için, böyle bir ihtimal, bütün İngilizlerin âsabını bozmağa kâfidir. Bu itibarla Britany.ı İmparatorluğumı Sicilja Larbinin son safhasmdan, radyo ile nakledilmiş resimler: Solda, Mesina l'manınm bir köşesinde tahıib edilmiş vapurlar ve kara vasıtaan, ortada Mesina rıhtunmdan karşıria Beggio di İdare eden kuvvetler, her tehlike>i göCalabria sahillerine bir baktş (Keggio'daki yanglnlar goı dlıi yor). Mesina civarında Mihverin terkertiği ağır toplardan... ze alarak 939 da Almanyaya harb açmaktan çekinmediler. Maksadlan herşeyden önce tek bir devletin Avrupaya hükmetmesine engel olmaktı. Kim tarafından olursa olsun, kıt'a üzcrinde hegemonja kunılmasma dün, en hazırlıksız bir anmda nza göstermijcn İngilterenin, yann harbi kazandığı takdiıde bu hakkı başkalarına bağışlıyabileceğini düşünmek, 939 harbini çıka. ran scbebleri toptan inkâr etınek demektir. Eğer bir gün Avrupanın politik kontrolunu Sovyet Rusjaya devrederse, İngiltere, kendi menfaatleıini kendi elile baltalamış olacaktır ki, topyekun harbi imparatorluğun ebediyen kay. bettiğine dair o zaraan bundan daha canh bir delil gosterilemiyecektir. Tekbaşına kıt'aya hükmetmek sevdası. na kapılan bir devletin her zaman baş Cezayir 19 (a.a.) Londra ve Cezayir sonra sıra 12 adalara gelecek ve bu ada dilmektedir. Bu stratejtk ıhtiyatlardan duşmanı olarak gördüğümüz İngiltere, radyoları dün akşam Avrupaxun işgal lar bir defa zaptedildıkten sonra Yuna başka, Rsyanın yalnız Rostof bölgesınde, o devlet çöküp de Avrupa muvazenesi altmdaki kısmmda bulunan nnlletlere nistan yolu temizlenmiş olacaktır.. Al her an harbe sürülebilecek 60 tümeni altüst olmak tehükesi başgösterdi ml, hitaben mesajlarını neşrettikten bıraz manyaya geünce, buraya karşı topye bulunduğu da ifşa edilmektedir. gene ayni sebeblerden ötürü o devletin sonra General Eısenhower sunları söy kun hava taarruzları yapılacağından, bu en yakın dostlanndan biri yerine geçMüttefik hava akınlan için geçmiştir Berlin 19 (a.a.) Alman ordulan minde yeni bir taarruza kış hiç bir memleketin battâ Rusya da lemiştır: nıek jster. yeni sahalar İzium civarlnda düşman oldukça büyük başkumandanlığının tebliği: «Avrupa kıt'asmın istilâsı için hare dahil olmak üzere görmediği kadar İki asırlık Alman tarihi, bu hakikati NewYork 19 (a.a.) Sıcilya'rm Geçen 16 temmuzda başllyan Kuban kuvvetlerle desteklenen duşman, yarmüthiş olacağı tebarüz ettirilmektedir. kete geçmeğe hazırız.> açığa vuran parlak bir misaldir. Ondo köprubaşmdaki 5 inci miidafaa muhare ma teşebbüslerine devam etmektedir zaptından sonra Avrupa kıtasımn muBaşkumandan tayin edilmiş Ayni zamanda milyonlarca kara askekuzuncu asırda günden güne gelişen besi esnaslnda Mareşal Von Kleist ve Her İki kesirnde de kıt'alanmız Alman AmiTİka Hariciye Nazırı hasarası filen başlamşıtır. Sicilya'nın Londra 19 (a.a.) Church:ll Roo rinin modern silâhlarla ieçhiz edilerek Transız imparatorluğn, kıt'a muvazene. İstihkâm generali Yaenickoin kurnanda. hava kuv\etlerinin ve Rumen savaş M Cordell HuU sevelt Avrupa'ya doğrudan doğruya ya Almanya üzerine saldıracaklan kayde(Arkası sahife 3, sütun 6 da) si bakımından İngiltarevi düsündürme smda bulunan Alman ve Rumen kıt'aları uçaklarınln yardımile şlddetli muharepılacak ıstılâ hareketmin başkumandağe başlamıstı. Bu itibarla Prusyanın ile. Sovyetlerin 17 avcı tümenl, 2 zırhlı tu beler neticesınde Sovyet hücum dalganmı seçmişlerdır. Bu kumandamn ismı ri hamlelerini. İnglterc, (splendide isole. gayı ve 3 tank alayı ile yaptıklarl ınadh iarlnı kanlı kayıblarla geri püskürtşımdilık ıfşa edılmemekte ise de harement) politikasından ilham alan bir hoş yarma hareketlerini 12 ağustosa kadar muşlerdir. kâtm ıdaresıni bir İngiliz üst subayınm görürlükle değil fakat sevincle takib devam eden şiddetlj muhirebe'.er netiBıelgorod kesiminde müdafaa muhaderuhde edeceği öğrenilmiştir. ediyordu. Bismarck'm 1S66 da Avustur cesinde gen puskürtmdşlerdir. Bütün rebelerı şiddetle devam etmektedir. Pek yaya, 1870 te Fransaja karşı açtığı ge. bu muharebelerde düşman kanll kayıb. büyük kayıblara uğrayan Almanlar Calabria'dan Sovyetlerin nişleme harbleri bunun için Londrada lara uğratılmıştır. Bu muvaffakıyetli 100 den fazla tankı tahrib edilmiştir. çekiliyor mu? daha ziyade sempati ile karşılandı. Fakat müdafaaya bilhassa Genernl Augerstein Cezayir 19 (a.a.) Bir harb muiıaCephenin orta kesimınds boJşevikler bir an geldi ki, İngiliz ölçüsünü asan kumandasındaki Alman hava teşkillerile oldukça muhim kuvvetlerle taarruzlanbtnnin bıldirdigine göre, Almanlar MeAlman iddialan yiiztinden kıt'a muvaze General Georgiu kumandasındaki Ru na devam etmişlerdir. Düşmamn mevzisinanm karşısında İtalya karasındaki nesi gene bozulmağa yüz tuttu. 1903 te men hava kuvvetleri iştirak etmişlerdır. lerimizi yannak için yaptığı bütün gayFSeggıo di Calabria bölgesıni terketmete jmzalanan (entente cordiale), İngiltere başlamışlajrdır. Cenub İtalya yollan Mius cephesinde d'işman şiddetlj bir retler boşa gitmlştir. tarafından Almanyaya nzatılan ilk Müttefik uçaklar tarafndan devamlı su(Arkası sabife 3. siitnn 2 de) topçu ateşinden sonra Kuibişevo kesi. «Dur!» işaretidir. Ondan sonra ne ol. rette bombalanmaita olduğıından Alduğunu hep hatırlıyoruz. Almanya dur. manlar, Mesina boğazımn da bombalanmadı. İkinci Wilhelm'in donanma iistünmakta olmasma rağmen deniz yolunu lüğünii elde etmek ve Rus Çan İkinci tercih etmeği daha elverişli buluyorlaı. Nikolayı kendi tarafına kazanmak uğBunlar, İtalyan sahillerini yakmdan runda harcadığı bazan acemice gayretler takîb eden vapurlara binerek Biola kör1914 Cihan Harbini doğurdu. fezınde Reggio di Calabria'mn 20 mü O harb bittiği zaman, Alman hayalleşlmalinde bulunan Porto Palmi'ye gitrinin de artık tarihe kanştığına hemen mektedırler. bütün dünya inanıyordu. Müşterek za. Stockhctoı 19 (a.a.) Romadaki Almanyaya yapılacak hava akınlan ferin başlıca unsuru olan Fransa, AlmanQuebec 19 (a.a.) Atmajıyaya karşı İsviçre muhabirlerlne göre dün İtalyayayl bir daha harbedemiyecek bir hale yapılacak büjük bir hava taarruzuna nın hükumet merkezinde mühim hâgetirmek için elinden geleni yaptı. Fakat aid olan plânlann hazırlanmış olduğu diseler obnuş. fakat sansür bu hâdisene Ruhr mmtakasının kontrolunu almak, Londra 19 (B.B.C.) Almanyanın ö&renilmektedtr. lerin mahıyeti hakkında hiç bir şey ne de gayriaskeri brilgelerin genişletilbir uzlaşma sulhu nnJcabilinde nazi2m Bu plânlara göre en aşağı 50 Alman yazılmasma müsaade etmemiştir. mesini temin etmek hususundaki istek. prensıplerinden fedakârlık yapacağına şehri Noel'e kadar Hamburg un âkıbeDiğer cihetten Vatikandan alınan halerinden hiç birini yerine getiremedi: dair Amertkada b a a beyanat neşredil tine uğnyacaklardır. Bütün düşman şe berlere göre. burada dün bütün gün büİngiltere, Fransız ordusunu fazla kuvmlştir. hirlerinin tamamile tahrib edıleceği ve yuk bir faaliyet hüküın sürmüştür. vetli buluyor ve bu devleti Avrupada Lcmdrada hâMm olan kanaate göre. oralarda bulunan halk için yegâne çareMonsenyör Maglione, bir kaç elçiyl ve serazad bırakmak fikrine yanaşmıyor. son aylardaki maflubiyetler yalnız müf nin bu şehirleri tahliye etmek olduğu İtalya hükümetine mensub bazı mühim du. Versailles muahedesini tenkid edenler rid Almanlarm muSavemetını kımıakla kaydedilmektedir. Ortaşark hava kuv şahsıvetleri kabul etımiştir. umumiyetle iki aykın nokta üzerinde Müttefikler, Sicilyayı 36 gıin devam gün sürmüştü. Fakat burası, muazzam kalmamıs. milleti sulha meylettirmiştir. vetlerinin derhal Girid'e taarruz ederek Cenevede işçi!«r grev yaptı birleşirler: Bir kismına göre bu mnahede eden muharebeler neticesınde zaptettik bir denlz harb ve taşıt armadasımn yardı «Kayıdsız şartsız teslim» adayı teslim zorunda bırakması beklenBerne 19 (a.a) İtalyadan gelen bir milleti isyan ettirecek kadar ağırdır lerini bildirdiler. 1941 yılında Mihverci mile değil, ancak nakliye uçaklarının Quebec 19 (a a.) tTmumiyetLe iy: mektedir. İlâve edildiğine eöre, Gıridden (Arkası sahife 3. sütnn 5 te) Eğer Alman halkına yeter derecede ya. lerin, Sicilyadan takriben 6 kere daha adaya ükin indirebildikleri mahdud Al haber alan mahfiller Almanlarm bir uzşama hakkı verüseydi, böyle düşünen derin olan, Balkan yarımadasını, Yu man piyadelerinin Yunan ve *ngiliz lasma sulhu yapmaJc için giriştikleri telere göre Almanyada aşın fikirlerin u goslav ve Yunan ordularını esir ve im kıt'alanna karşı çok ustaca verdikl?ri şebbüslerin Reis Roosevelt ve Mr. Clıuryanmasını önlemek kabil olabilirdi. ha ederek ve Yunanlılara ya.rdun için çetin mnharebeler neticesinde zaptolu(Arkası sahife 3. sütnn 3 te) Bir kismına göre ise, mademki Alman Yunanistana çıkan İngiliz kuvvetlcrini nabilmişti. Anlasılıyor ki, Müttefskler, şündiye ya yenilmişti, Müttefikler bu milleti ha. denize dökerek, yalnız 26 gunde istilâ ritai âlemden silercesine merhametsiz edebildikleri dikkate alınırsa MüttefLk kadar verdikleri ve tedricen muvaffak davranmab, Almanynyl Clemencean'nan lerin en büyük İtalyan adasını zapt otmağa başladıkiârı bütün mnharebe M. Iitilton istediği gibi bir daha yerinden kımü için fazla bir sürat göstermedikleri an lerde olduğn gibl, Sicilyada dahl aceleye lüzum görmemişlerdir. Çünkü lehledıyamıyacak bir hale getirmeli idiler. Iaşılır . Sicilyanın yansı kadar olan Girid a rinde işlemekte olan zaman unsunınu Aradan yirmi yıldan fazla bir zaman (Arkası sahlfe 2, sütnn 1 de) geçtikten sonra bu düsüncelerin gene dasının Balkanlardan sonra zaptı ise 13 a Sııllıa clair tahminler Şark cephesi harekâtı YILBAŞINA KADAR Italga sahilleri şiddetle dövülüyor Kızılordu şimalde ve Mius çevresinde yeni taarruzlara başladı 50 Alman şehri Hamburg kadar tahrîb edilecekmiş Alman tebliğine göre, cephe boyunca devam eden yarma teşebbüsleri akin kaldı Gene sulh şayiaları! Almanya Roma ve Cenovada yeni hâdiseler Şimal İtalya Almanlar tarafından işgal edilmiş Norveç, HoJanda ve Belçikada işgal kuvvetleri ve halk durumunun gergin olduğu, Fransada LavaPin çekileceği söyleniyor Askeri vaziyet Bir uzlaşma sulhuna mukabil Nazizmden fedakârlık edeceğini bildirmiş? Sicilya düştükten sonra, nereye? Yazan: Emekli General Anglo Saksonların cevabı: Kayıdsız ve şartsız teslimî C H. Emir Erhilet Madridde Türk Jif 0İİİZ ortaya döküldüğünü göriiyoruz. Bir kısım insanlar, Almanyaya Anglo . Sakson hocalan gönderip gene nesillerl etliye sütlüye karısmaz bir terbiyenin baskısı altında yetiştirmek tavsiyesinde bulunur, yahud Almanyanın küçiik cumhuriyetler halinde parçalanmas>nı Ueri sürerken, bir kısmı da artık her seyin nmıtulmasını ve gaüb . mağlub tanımaksızın bütün milletlere müsavi yaşatna hakkı tamyan bir nizam kıırulmasını istiyorlar.Önümüzdeki aylar ve yıllar icinde ne olacağmı süphesiz kimsa şimdiden bilemez. Fakat harbi Anglo . Saksonlar kazanırsa, İngiltere ayni İngiltere kaldığlna ve Avrupada artık bir Fransa bile buiunmadığma göre, Almanyayı roahvetmek istiyen cereyanların sulh konfenaniinda pek revac bulaınıyaMğım tahtnin r Ingüiz büyük elçisüe GL Franco arasında İzmir Fuarı bugün açtltyor j mühîm bir mülâkaî işbirîiği ingiliz istihsal nazırı Litiltonun beyanatı j tfebiliriz, NADİR NADİ Izınir fuarından bir manzara (Yazlsl 3 üncü Londra 19 (a.a.) İngilterenin Msdrid büyük elçisi Sir Samuel Hoare'ın yarın hava yoble Madride gideceği ve General Franko'yu ikametgâhlnda ziyaret edeceği bugün Londrada tsyid edilmektedir. Büyük elçınin General Franko Ue bir görüsmede bulunacağı tahır.ın edilmekte İse de münakaşî edilecek meselelerin mah.yeti malum bulunmamaktadır. Sir Samuel Hoare, bundan sonra raponmu vermek üzere Londrada Hariciye Nezaretine dönecek ve muhtemel olarak birkaç halta tatı! yapacaktır. Madridden bildirildığine göre, İspan. yol mahfillerl bu görüşınsğe çok ehemmiyet vennektedirler. Nazır, İngilterenin Türkiyeye karşı taahhüdlerini, kendi ihtiyadarına rağmen yerine getirntekte oldugunu söylüyor Londra 19 (B.B.C.) tngilız lstıhsalât Nazırı ve Müttefik levazım icra komitesi reısı Mr, Litilton bugün Londra radyosu stüdycBuna gelmiş ve radyonun bir muhabıri tarafından .Türk Ingüiz Mr. Litilton Btfc» mülâkat esnasmda ticarî ve iktisadî münasebetlerı» hakkında kendısıle bu" mülâkat hazırlan ezcümle şunları sö^îemışir: « lzmir enternasyonal fuarınm açımıştır. Bu mulâkatın mgılizcesi plâkla verılm.ş ve tercumesı türkçe yaymla lışı münasebetile Turk tngıliz iktifadl (Arkası sahife 3, sııtun 4 te) rmda tekrarlanmıştır.