29 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

165 BİRİNCİ MUKÂF/KT MOVADO ZARİF AYARI TAM ACVATIC İO UnCU Vll SâVII 11 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Beyoğlunun en kibar ve en ti ve pastanesi olan ROMA Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366 Tahrir heyeti : 24298. İdare ve Matbaa kisml 2429924290 29 BlPlfiCIKânUT1 1942 açılmiştır. Her akşam k Yeni sene aksamlnl hoş istiyenler için en iyi b: Beyoğlu İstlklâl caddesd Sinemasl karşısmı Parlamento Ingiliz heyeti Giraud ve De Gaull anlaşmak üzere Yeni Başkomiser, elbirliği yapmıya hazır olduğunu bildirdi Fransız Somalisi de Müttefiklere iltihak ediyor Dün akşam Toros ekspresile Ankaraya geldi Ankara 28 (Telefonla) Lord Teviot, M J J. Lawson ve Yüzbaşı H. İ. Scrymgeour, Wedderburn'dan müteşekkil olan İngiliz pajlamento heyeti bu akşam Toros ekspresile Ankaraya gelmiş, ve İstasyonda karşılanmıştır. Heyet âzaları, Buyuk Mlllet Meclisimizin misafiri olarak Ankarada bir kaç gün kalacaklardır. Kızılordunun taarruzu Rus kuvvetleri dört günlük taarruz neticesinde 40 ilâ 60 Km. ilerledi ve birçok meskun mahal işgal ettı Şark cephesinden reslmler: Stalingrad harabeleri içinde Alman hiıcnm müfreıeleri ilerlemeğe çalışıyorlar Sonsuz kaynaklara dair arb başladığı gündenberi Demokrasi kajnaklan, insan ve ham madde bakımından Mihvere karşı olan üstünlüklerinin propagandasını yapmaktan bir an bile usanmadılar. Alman ordusu Fransayı yıkıp da Avrupa karasının bü>ük kısmını ele geçirdiği zaman, İngiltere, donanmasından ve Dünkerk'te yarıyarıya kırılmış küçuk bir ordudan başka hiçbir korunma vasıtasına malik bulunmujordıı. Alman uçakları, bir engele uğramaksızın Londra üzerine gece gündüz bomba jağdırırken, Ingiliz gazeteleri, imparatorluğun geniş insan ve ham madde ambarlarmı sayıp dokü>or, son zaferin kendiieıinde olduğunu gene yazıyordu. O gunlerle kıjas edilirse, bugun >erjüzunün manzarası epejce değişmistir. Bir dcfa, İngiliz adalannda Diinkerk'ten kaçmış >arı çıplak bir ordu yerine bol mal^emeli bir kaç miljonluk bir kuvvet var Sovjet Rusja. büyuk Alman ordusunu hırpalamağa çalısıyor. Harbe karışan Amerika, elindeki zengin imkânlarla her cepheye yardıma kosujor. Artık in^an ve ham madde bakımından Demokrasilerin Mihvere olan ustunlüğunü kimse munakasa edemez. Rakamlaıa fazla düskun olmasak bile, haritava topluca bir goz atmakla AngloSaksonlaıın bu husustaki durumunu hemen kavriyabiliriz. Bununla beraber Demokrasi prnpp'antiası, harbin ilk günündenberi başladığı temayı ağnndan dıısurmüyor. Hcr^ün her yerde oku>or veja isitiyotuz: cDünja nüfu'unıın su kadan ve dün\a kaj naklarının bu kadan bizdedir.» Iki üç yıl önceki kbtü dakikalarda şiıphesiz bir telkin kıjmeti olan bu iddianın bugun hâlâ ajni ise jarayıp yaramadığı sorulacak bir sualdir. İnsan ve ham madde bakımından Demokrasilerin Mihvere kar«ı bir hajli iıstıin bir durıımda oldukları muhakkaktır. Harbîn flk günlerinde bu bdjle idi. Geçen üç Jıl dört ay içinde Almanya yeni ortaklar kazanmıs ve bir hayli toprak ele geç mis olmakla beıaber dunım gene Demokrasilerin çok lehinedir. Fakat insan ve ham madde üsüinlüğü bir haıbi kazanmak için yeter unsurlar mıdır? Eğer bo>le olsaydı, milletlerin maddî gücü öııceden bilinebileceğine göre. her savasta kimin kazanacağmı da öııceden hesablamak çok kolay bir şcy olurdu. Bu pıensiplerin çerçevesi içinde hareket edilince. meselâ Napoleon'un İtalya seferine tesebbüs bile etmemesi Iâzımdı. Çünkü ihtilâl fırtmasının hırpaladığı bakımsız Fransız ordusu hem sayıca. hem de dö\üş \asıtalan itibarilc Avusturya ordusu karsısında çok zayıftı. İnsan ve malzeme üstünlüğünün har Moskova 28 (a a.) Sovyet geceya I nsı tebliği: 27 İlkkânunda kuvvetlerlmîz orta Don çevreslnde taarruzlarını genlşletmeğe devam etmişler ve bir çok meskun mahalleri işgal eylemişlerdir. Bunlar arasmda Boloya, Novaya, Spasovka, Trodoimenkev, Uroupı, Yasınovka, Solonetski vardır. Stalingrad cenub batısmda kuvvetlerlmîz 15 Üâ 20 kilometre bir ilerleme kaydetmişler ve Gorovskey, Kopeinenskaya, Sazonov, Biriukev, Doropenevskl, Vodianski, Zalivski, VerneYabloşni, Nebıhov, Samohin, Tarnutovski, Pimen, Çerni mevkileri ile Jükove ve Çilekov demiryolu duraklarmı İşgal eylemişlerBerlin 28 (a a) Alman orduları dir. Dort günluk taarruz hareketinde başkumandanhğınm tebliği: (Arkası Sa, 3 sütun 3 te) Terek çevresmde duşmanın yeni hücumlan akamete uğramıştır. Gerek bu hucumlar, gerekse evvelki giın Volga İle Don arasında ve büyuk Don kavsinde muvaffakıyetle neticelenen mudPjaa muharebeleri esnasında 59 Sovyet tankı tahrib edilmiştir. Rumen ve İtalyan hava teşkillerinin de İştirak Tokyo 28 (NPD.) Japon meb'usan ettlği şiddetli hava hucumları neticemecllslnın son toplantısında Japonya sinde de düşman ağır kayıblara uğraBahriye Nazırı Amıral Şİmada harb du mıştır. Merkez cephesinde Alman mevzllerine n m u hakkmdaki raporunu okumuştur. Raporda, Japonyanın harbe gırdlği gun karşı yapılan mevziî hucumlar püskürden ıtıbaren elde ettiğı muvaffakıyet'er tülmüştür. İlmen golünün cenubunda düşman yede yazıhdır. Buna nazaran, şimdıye kadar Japonlar tarafmdan baürılan düj nlden hücum etmiştir. Düşman büyuk (Arkası sabife 3. sütnn 2 de) man harb gemileri şunlardır: 11 safrıharb gemisi, 11 tayyare gemisi (bunlardan biri deniz tayyarecılerine mahsus ana gemısidir), 46 kruvazör, 48 muhrıb ve 93 denizalîısı ki ceman 1,1 milyon ton veya Ingiliz, Amerikan ve Holanda harb fılosu mecmuunun yüzde 38 idir Bundan başka, 54 parça harb maksadıle kullamlan sair düşman gemisi de batırılmıştır. Hasara uğratılan düşman gemileri: 9 saffıharb gemisi, 4 tayyare gemisi, 19 kruvazbr, 33 muhıib, 60 denızaltı ve 39 sair harb gemisi. Aynca, ceman 2.270 000 ton tutarmda 424 düşman tiearet gemisi de batırılmıştır. Ganimet olarak zaptedilen düsman gemHeri: 9 harb gemisi ve 503 tüccar gemisi. Bunlardan baska, Japon bahriyesi ta"afırdan ceman 3853 düşman uçağı düşürülmüş veya karada tahrib edı'mlstir. Harbin basından beri şimdiye kadar olan Japon kayıbları şunlardır: 1 saffıharb gemisi, 3 tayyare gemisi, 4 krııvazör, 15 muhrib. 9 denizaltı VP 20 parça Merhum Ahmed İhsan Tokgoz sair harb gemisi. Bunlardan baska 65 Japon tüccar gemîsi batmış ve 568 Japon tajyaresi kaybolmuştur. Hasara uğrıyan lar şunlardır: 1 Japon saffıhar bgemisi, 2 tayyare gemisi, 3 kruvazör, 9 muhrib, 1 denizaltı ve 10 sair harb gemisi. Alman harp tebliği İlmen gölü cenubunda Rusların yeni hücumu Eüyük topçu ve tank kuvvetlerile yapllan taarruzlar, karşı taarruzlarla püskürtüldü Londra 28 (a a ) Londramn bellı başlı gazetelennın sıyasî muhabirleri yakında General De Gaulle ıle General G.raud arasmda bir gbruşme yapılacağını so;. lemektedırler. De Gaulle Churchıll karşılaşmasının bu işe elverışlı taraflan olduğu ve De Gaulle'un yakında Washmgtona g^derek Reis RooseveR tarafmdan kabul edıleceği tahmin edılmektedır. Fransız mukavemet noktalannın bir tek kumandanlık altmda toplanması bu1 uk ve kuvvetlı bu jardını teşkıl edecektır. General Gıraudnun kumandası altında bulunan kmvetler daha şımdiden 300 bin kişiyi bulmuşBeyrut 28 (a a ) Hükumet, bu sene tur. Bunlann ellerindekl sılâhlar en mosonunda bütün tüccarlarm 1940 ve 1941 dem silâhlardır. senelerlndeki kazanclarmı bildirmeîerini General Giraud, General De emretmiştir. Böylece bir harb vergisi Gaulle ile işbirliği yapmağa amade olduğunu bildirmi; tarhı mümkün olacaktır. Londra 28 (a.a.) CKı ajansı bildiriyor: General Giraud, General De Gaulle'e işbirliği yapmağa âmâed olduğunu bildırmiştlr. Öğrenildiğine göre, General De Gau'le de, Fransız imparatorluğunun bütün kuvvetleri arasında brr birlik kurulmasuıa tamamile taraftardır. Muharib Fransızlar teşkilâtmuı dün neşredilen bir tebliğine göre, dün toplanan millî konsey, şimal Afrika hâdiselerinin, Fransız milletinin ve imparatorluğun harbde birleşmesi bakımından muhtemel neticeleri üzerinde müzakerelerde buunmuştur. CArkasi Sahife 3. Sütun 5 ttf Suriyede Harb vergisi» farhedilecek ) Libya hartkâtında esir edllen İtalyan generallerinden btr grop Orta Tunusta Almanlar, Fransızlarla muharebelerin başladığını ilk defa olarak haber veriyorlsur Japon BaşvekiHne göre batırılan harb gemileri ordusile Nihver Moskova Elçimiz Libyada sekizinci Ingiliztemas başladı ardcıları arasında dün Ankaraya geldi Londra Büyük Elçimiz Rauf Orbayıtt da yakında ıtıezunen memlekete gelmesi bekleniyor italyada tahliye telâşı Halk, şehirlerden 5C Km. daha uzaklara gönderiliyor Zürich 28 (a a.) Burada çıkan Die Weltwoche gazetesi, Müttefik hava akınlarmın İtalyada doğurduğu karısıklığı açığa vurmaktadır. Şehırlerin boşaltılması önce halkın arzusuna bırakılmıştı. 15 sonteşrinde neşredilen bir kararname ise şehir mültecilerinin büyük şehirlere 50 kilometre yakm yerlere yerleşmelerini yasak etmektedir Bunun reticesi olarak evlerinin bulunduğu şehirlere yakm yerlere yerleşmiş olan binlerce kimse bu yerleri bırakarak yollarına tekrar devam zorunda kalmışlardır. Halkın tenkidleri bu kararın da İptaline sebeb olmuştur. Tüccarların hareketi yasak edilmişti. Bunlardan eşyalarını mahzenlere kapıyarak hareket eden bir çoğu ticaret patentelerini kaybedeceklerdir. Şehir bölgelerinde fiatlar müthiş bir şekilde artmıştır. (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) Berlin 28 (a a.) Tunusta Mihver kıt'alan hareketlerlne plân gereğince devam etmişler, ve düşman tarafmdan hiç bir suretle taciz edilmemişlerdir. Frahsız kaıt'alarmın takriben bir tabur asker ve muteaddid tankla merkezî Tunusta yaptığı bir hücum püskürtülmüştür. Keşif müfrezelerimlzin faaliyetj esnasmda Amerikalılardan ve İngilizlerden esir alınmıştır. Ingiliz Amerıkan İstilâ ordusu ile Fransız kıfaları hâlâ dağlık bölgede bulunuyorlar, bu dağların doğudaki geçidleri Alman ve İtalyan kuvvetleri tarafından tutulmuştur. Alman tebliği Berlin 28 (a a ) Alman tebliği: Libyada her İki tarafın sıkı keşif faaliveti olmuştur. Tunusta duşmanın ileri muharebe mevzilerimize karşı yaptığı mevziî hucumlar püskürtülmüş ve kıtalarımız mukabil hücumlarla arazi kazanmışlardırr Hava kuv\ etlerimize mensub ehemmlyetli teşkiller, pike ve alçaktan uçmak Londra büyük elçimiz Rauf Orbay ve suretile j'aptıkları hücumlarda düşmana Moskova büjük elçimiz Cevad Açıkalın ağır kayıblar verdirmislerdir. Ankara 28 (Telefonla) Moskova Bjyük Elçimiz Cevad Açıkalın bu geceki Toros ekspresile mezunen Ankarsya gelmiştir. Londra Büyük Elçimiz Rauf Orbay da bugünlerde İzinli olarak Ankaraya gelecektir. tspanya Devlet Reisi General Franko • Almanlara göre Tunusta vaziyet ÎSPANYADA Şadi' nin Hatırasına Türk edebiyat ve basınının acı kaybı Almanya Viehy arasında daimî lemaslar Servetifünün sahibi Ahmed İhsan Tokgöz Değirmenderede vefat etti Berlin 28 fa.a.) Vıchy'nın salâhiyetlı mahfillerinden öğrenildiğine göre. Fransız Başvekıli M Laval'in Führer'i umumî karargâhmda ziyaretı esnasında ıkı memleket murahhasları arasında teknık görüşmeler yapılması kararlaştırılmıştır. Bu görüşınelere yakında baslanacağı bildirilmektedir. Pakat Fransız murahnaslarınm kimler olacağı huİngiliz tebliği susunda bir şey oğrenmek kabil olmaKahire 28 (a a.) Ortasark İngiliz mıştır. tebliği: (Arkası sahife 3 sütün 5 te) Berlin 28 (a a.) Tunustaki vaziyet hakkmda şu tafsilât alınmıştır: Mecezelbab kesıminde Alman hatları batıya doğru biraz ilerletilmiştir. Alman ileri hareketi karşısmda Amerikalılar İşgal ettıkleri sağlam mevzileri bırakarak alelâcele batıya doğru çekilmişlerdir. Mecezelbabm doğusundaki bütün ke simler şimdi aralıksız olarak Mihver kuvvetlerinin kontrolu altında bulun maktadır. Karruan'ın batısmda Atlas dağlarmm doğu yamaclarında harekât yapan Mihver kıt'alan bir kaç gün evvel hücumla ele geçirdiklen boğazı ve etrafmdaki tepeleri, tahkime muvaffak olmuşlardır. Karsı tarafta bulunan düşman zırhlı kuvvetleri Alman İtalyan kıt'alai'ımn taarruz harekâtına mâni olamamıslardır. Bu harekât dağlık bölgelere doğru diişmanm geçişini kapatmağa yaramıştır. Donanma seferber ediliyormuş? Ankara 28 (Radyo gazetesi) Madridden ahnan baa haberler, İspamyol donanmasının seferber edilmesı için hususî bir komisyon teşekkül etüğini bildirmektedir. Bu komisyonun vazifesi, donanmayı harbe hazır bir vaziyette bulundurmaktır Diğer taraftan öğrenildiğine göre, muhtelıf nezaretlere fevkalâde tahsisat verilmiştir. Ordu meb"usu ve Serveti Punun sahıbi Ahmed ihsan Tokgözun, Değırmenderedeki evinde, pazar gecesı, hayaıa ;özlerini yumduğunu bu>uk bir teessur(Arkası sahlfe 3 sütun 4 te) le haber aldık. İsmi, edebıyat tarihimizdn, adı şukranla anılan hayırlı hızmet sahibleri arasmda şerefli bir yer tutacak olan merhum, bu memlekete kendı kaleminden çıkan eserlenle olduğu kadar, belki dana fazla, Serveti Fünunıle hızmet etmiş ve bu hizmetim, mecmuasının elli kusur yıl süren intışaı hayatı devamınca, a>nı gayretle, aynı ferağatle yerine ;etırmıştı. Serveti Fununcu Ahmed İhsan, Erzurum muhasebecisi merhum Mehmed Halid Beyin oğludur ve 1868 de orada doğ muştu. İlk ve orta tahsili, babasmır memuriyet verdıği İşkodra ve Şamd Merhum san'atkâr Şadi meşhur Yüksek Mühendis Mektebi Mügördukten sonra İstanbula geldi, tahsı «Habib Neccar» rolünde dürümuz saym profesor Te\fik lıne burada devam ettı. Yüksek tahsilın Taylan'ın bu mulıim yazısı ikinci Guzıde arkadaşımız Kenıal Salıh Sel'ın Mulkiyede yaptıktan sonra, 1887 de orasahifemizdedir. bu güzel yaasını, bugun ikinci sahife dan mezun oldu. (Arkası sahlfe 2, sütun 6 da) mizde bulacaksınız.) ( Mehmed Ahif için dünkü ihtifaller ) Amerikalıların Bangkok'a ağır bir taarruzları Yeni Delhi 28 (a.a.) Çın, Birmanya ve Hindıstan Amerika ordusu umuml karargâhmm tebliği: 2 6 2 7 ilkkânunda geceyansına doğru ağır Amerikan bomba uçaklanndan mürekkeb çok kuvvetli bir filo Sıyam'ın hükumet nierkezi olan Bangkok'a taarruz etmiştir. Bu çevrede muhtelıf hedefler tesirli olarak bombalanmıştır. Şehrın şimaündekı sılâh fabnkasile baruthaneve isabetler olmuştur. Duşmanın elindeki en iyi uçak meydanlarından bıri olan Bangkok uçak meydanına da taarruz edilmiştir. Kutlu bir yı!d onumu Ankara trene kavuşalı 50 yıl oluyor Kalkütaya hava akını Yem Delhi 28 (a a.) Hindlstan kumandanlığı tarafmdan neşredilen teb llğde bildirildiğine göre, evvelce yapılan küçük akından başka, Japonlar bu sabah saat 4 te doğru doğu Ben?ale üze« rinde uçtukları sıralarda Kalküta çevresrne de başka bir akm yaprrıslardır. Ikı yere atılan bombalar hafif hasara ve pek az insan zayiatma sebeb olmuştur. Dun gundüz merhum Mehmed Akifin kabri başında yapılan ihtifalden bir intıba (yansı 3 üncü sahifemizdedir)