7 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Malzemesi ve bilhassa yağlarl itibarile teveccühü umumiyi kazanan M. NEZİH ALBAYRAK'ln SÂRAY Lokantasında Öğleyin nefis TABLDOT (150) kuruştur: Karaköy Bebek tramvay durağlnda Artinin AB Lokantası yanlnda No. 31 UnCU VII SaVi: O 0 7 7 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU r M ILİM FbiüTjmVAT MECMUASI 8 inci sâjisı^^mlin. ve mütenevvi '.yazllarla lıktı. Telgraf re m e ktub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti . 24298. İdare ve Matbaa kisml 2429924290 Umumî satlş" yeri^SSK I KİTABEVİ ılunur. Diğer bayiley^ Hafa nerede? Bay Eden öyle bir Avrupa düzeni tasarlıyor ki, o düzene femel diye seçilen ana prensip sakattır; ne adalet fikrine, ne milletlerarası münasebetlerine, ne de tarihteki tecrübelere uygundur. î i ngîliz Hariciye Nazın Baj Eden'in | | Avam Kamarasında harb sonu U düzenine dair so>lediği sozler nıemleketimizde beğenilmedi. Hemen bütün gazeteler böjle bir dü?enden sürekli ve hakka u>gun bir banş doğannjacağını yazdılar. Bütun kaihlerile Demokrasi davasına inanan muharrirlerimiz bile Eden'e o sözleri yakıştıramıyarak bu işte her halde bir yanlışlık olacağuu, belki demecin ajansa yanlış veya eksik geçtiğini ileri sürdüler. Avam Kamarasında, meb'uslara karşı irticalen söylenen bir nutuk ajans servislerine aslı gibi aksetmemis olabilir. Haıb sonuna dair hükumetin düsündıiklerini anlatan Hariciye Nazıriı çok muhtemeldir ki daha uzun konuşaıus, harb sonunda Demokrasilerce Avrupaya verilecek düzene dair dinlejicflerine daha etraflı malumat vcrmiş olsun, Fakat ne kadar uzun konuşursa konnşsun, ne kadar fazla tafsilâta girişirse girişsin, bir adam ayni mevzu üzcrinde ve ayni zamanda birbirine zıd tezl«ri müdafaaya kalkışamıyacağina gore, Bay Eüen'in gazetelerde oknduğumuz sözlerini Avaro Kamarasındaki demecinin özü diye kabul etmeğe nıecburuz. Bu sözleri beğenmekten bizi alıko>an nokta başlangıcdadır. Bay Eden ö>le bir Avrupa düzeni tasarlıyor ki, o 'Ju?ene temel diye seçilen ana prensip sakattır; ne adaiet fikrine. ne milletlerarası münasebetlerine, ne de tarihteki tecrübelere uygundur. Harb sourası nizamının «Müstakbel bir Alman tecavüzüue karşı devamlı bir müdafaa tistemi kurmak» esasına dayanacağı söylenen bu prensip, eğer aslında sakat olmasavdı belki Bay Eden birçok kimselerin doğnı bulacağı inandıncı bir söz \apısı kurabilirdi. FaKat temel çiirük seçildiği için bütün demeç baştanbaşa yanlış ve tarafsızlarca beğenibneri imkânstı fikîrlere yatak olmuftur. Sovyetlerin büyük taarruzu akim kaldı Çok büyük kuvvetler ve pek mebzul malzeme ile başlıyan hücumlar bir netice vermemiş Harbiyenitı 318 mezunları ~ Cıımhur Reisimiz Dün Mühendisler Birliğinia bir heyetini kabul buyurdular Ankara 6 (Telefonla) Bugün toplanan Mühendisler Birliği senelik kongresinin tazim hislerini Millî Şefimize iblâğ etmek üzere avrılmış olan heyet Cumhur Reisimiz tarafından. İpodromda bulundukları sırada, tribünlerinde kabul cdilmiştir: Millî Şefimiz he , vete iKifatta buhınmuslardır. BERLİNE GÖRE • Harbiye mektebinln 318 senesi me haasa şehit arkadaşlan da anmak im toplantıya lştirak edemedfklerini, ar> kadaşlanna selâmlarınm bildlrilmesinl zunları dün öğleden sonra Orduevinde kânı elde edildiğini söylemiştir. toplanarak eskl hatıralarını anmışlar318 senesi mezunu bulunan 650 su istlyen telgraflan okunmuştur. Taplantı geç vakte kadar samiml dır. baydan 120 tanesinin şehit düşmüş olToplantıda ilk sözü General Kâzım duğu tesbit olunmuş ve bu aziz şehit bir hava içinde devam etmiştir. Büyük^ ler* saygı telgraflan çekilmeslne ka« Karabeklr alarak 40 senedenberi görüş lerin isimleri hürmetle anılmıştır. mlyen arkadaşların bu suretle toplanAlbay Aziz Hüdai tarafından şehit rar verilerek bu güzel toplantıye son masının çok güzel bir hareket olduğunu ler hakkmda güzel bir şiir ckunmuş ve verilmiştir. Resmtmiz bu güzel toplantıve herkesin memnun bulunduğunu, bll 318 senesi mezunu birçok generaüerin da hazrr bulunanlan gösteriyor. • Tunustaki muharebe çok şiddetli bir safhaya girdi Almanlar, Teburba sahasmın temizlenmekte olduğunu, burada 1100 esir, 70 tank ve 40 top almdığını bildiriyorlar Berlin 6 (a.a.) Alman resmî tebliğiTunusta Teburba muharebe sahasınm temizlenmesine devam edihniştir. Ksır sayısı 1100 ü bulmuştur. Tahrib edüen tanklann sayısı 70 ten fazla ve zaptedilen toplarm sayısı 40 tan fazladır. Hava • kuvvetlerimiz Bone limanında karaya çıkarılmakta olan kuvvetleri ve dü?man kollarını bombalamışlardır. Avcılarunır dün bu harekât bölgesinde 14 düşman tayyaresini düşürmüşlerdir. Bunların arasında dört motörlü bomba tayyarelerl de vardır. Avcılanmız hiç bir kayıba uğramamışlardır. Finlandiyanın istiklâli Bir defa harb diyince neden hep bir Âlman tecavüzü akla gelijor? Almanya Şark cephesinde son muharebe durumunu gösterir harita nslu oturmasını bilmez, evlâdlarmı boşııboşuna cephelerde harcamaktan keyif duyan, komşularının kanına susamış Helsinki 6 (a.a.) Pin istiklâlinin , yamyam bir millet midir? Gecen asrın 25 inci yıldonümü münasebetile Mareşal ortalarındanberi neden İngiltere, yahud Mannerheim §u günluk emri neşretFransa Avrupada tecavüze kalkmıyor da miştir: bu vahşice teşebbüsü daha çok Almanya ıFin istiklâli, ancak harb meydanıngoze alıyor? Bu suale «Cermenler sulhda ve pek ağır fedakârlıklar pahaana tan hoşlanmazlar da ondan» gibi bir ceelde edılmiştir. Bir devtettp istik'&H anvab vermek kabil olsaydj, o zanıan Bay Eden'in dediği gibi bütUn milletlerl Aimanya etrafında devamlı bir müdafaa çemberi halinde toplamıya çalışmak insaniyet namına en doğnı bir hareket olurdu. Fakat Alrnahyayı yirmi senede bir tecavüze zorlıyan sebeblerin tarihî ve iktısadî sebeblerini yeryüzünde bilmiyen kimse yoktur. Dalta bu harb başlamazdan bir kaç ay öncesine kadar 90 milyonluk kesif bir endüstrici mülete Berlin 6 (a. a.) Alman orduîarı Moskova 6 (a. a ) Sovyet gece daha uygun yaşama imkânları bulmak başkumandanlıfı tebliği: yarısı tebliği: lâzım geldiğini bizzat İngiliz muharrirŞarki Kafkasyada ve Terek bölgeStalingradın şimal batısmda, başka leri kendi gazetelerinde yazıp durmu" sinde Sovyet taarruzlan yakmdan ve noktalarda Alman hatları delinrr.iş buyorlar mıydı? Nasyonal sosyalist hare kısmen göğüs göğüse yapılan mukaoll lunmaktadır. Bu kesimde 2 f 0 Alman O> ketinin Versailles'dan doğma bir ıstırab taarruzlarla geri püskürtülmüştür. Bir öldürmüştür. Rus kuvvetleri 30 topu ve çocuğu olduğunu Demokrasi ekâbiri yıl kaç tank tahrip edllmiş, 1600 den fazla 400 Almam ele geçirmişlerdir. larca müddet bağırarak dünjaya ilân et esir aluırruştır. Alçaktan uçniJK siıretile Stalingradın cenup batısında Aıman mediler mi? taarruza geçen avcılarımız düşmaa piya mukabil taarruzlan geri atılmıştır. Merkez cephesinin. Veliki Luki keBunlar böylece bilindiğine göre, ya desine ağır kayıblar verdirmış'er ve 12 siminde 3 müstahkem mevki daha Rus nnki dünya düzenini bir tarafm sefalcti tayyare dü^ürmüşlerdir. Volga ile Don arasmda muhJe'if şe kuvvetlerinin eline geçmiştir. Alman~ve esareti üzerinde kurmağa kalkışmak, tarihi bir daha tersine çevirnıeğe ben killerde inkişaf eden çarpışmaUr esna lar burada 900 ölü vermişlerdir. Rjev'in batısmda Almanlar birçok ziyeceği için şimdi kimseyi hoşnud kı sında bir Sovyet taburu yok edılmiş, Mareşal Mannerheim ' lamaz. Bay Eden, müstakbel bir Alman 26 tank tahrib olun'muş ve birçok top yerlerden geri atılmışlardır. Şiddetü tecavüzüne karşı bütün dünya milletle ve piyade silâhı almmış^ir. îfava kuv çarpısmalar devam etmektedir. Batı Kafkaslarda da Rus kuvvetleri cak kuvvetle kurulur ve kuvvetle temin rini üç devletin diktatörlüğü altında si vetlerine tnensub nakliye t«şkilleri son derece güç hava şartlarıri'j rağmen nruvaffakiyetler elde etmişlerdir. Tuap edilfr. Biz istıklâlimızi ve vattığnnızı lâh başına çağıracağı yerde Almanyayı muhaiaza etmek için sılâhımız elunizde tecavüze zorlıyan sebebler üzerinde du çarpışan kıt'alarm ihtiyaclarını temin senln şimal doğusunda Rus kuvvetleri Jövüşuyoruz. Bu mücadeîede Fın ordusu etmiştir. Volga İle Don srası.ıla yapı Alman müdafaa hatlanm delm'şler ve rarak bunlan giderecek bir takıın tedlan muvaffakıyetli müdafaa muharebe 19 müstahkem mevkii İşgal etmişlerdır. Tiadciî ve manevi kudretini isbat etmişbirlerden bahsetseydi o zaman şüphesiz lerlnde bir Viyana bombacı alayırm Almanlarrn bu yerleri geri almak icin cir. Fin askerlerindsn çok şeyler istedik. herkesin iyi karşılayacağı bir mevzua İkinci taburu misal teşkil edecek hare sarfettikleri bütün gayretler boşa çık Fakat onlann daha fazlasını da yapadokunmuş olurdu. Bazı milletleri çekil(Arkası sahife 3. sfitmı 2 de) (Arkası Sa. 3 siitnn 3 te) caklanna Umidimiz vardır.» mez bir yiik altında yaşatan dünkü dünya düzenini belki İngiliz menfaatlerine zarar venneksizin de baska şekle sokmak kabildir. Bunun en nıakul çaresi bizce, artık devrini bitirmiş olan sömurge ve imparatorluk mefhumlarını yıkarak, bütün milletler arasında. müsavi haklara dayalı bir işbirliği sistemi kurulmasıdır. Böyle bir sistem yaratıldıktan sonradır ki, şu veya bu millet diye damgalamamak şartile, umumî olarak tecavüzü önleyici esaslı tedbirler düşünülebilir. Fakat daha bir kaç yıl önce bu fikirlerin şampiyonluğunu özliyen Bay Eden, şimdi onlan kafasından silip atmış gorünüyor ve tıpkı 1918 de Clemenceau ile Lloid George'un yaptığı gibi, hattâ onlardan da ileri giderek, üç kath bir Versailles'ın duvarlımnı yükseH*neğe çalışıyor. Versailles bir hapisaneydi. Almanyayı yirmi yıl tutabildi. Üç defa daha. sağlam olmasına dikkat edilen yarınki Versailles'm altmış yıla dayanabileccğini sanmak bir hata olur. Milletler, uğradıklan ba=kıya karşı muhakkak bir tepki gösterirler. Ve bu tepki, yukarıdan inen baskmın şiddetine çok defa rr.akuscn mütenasibdir. Uzak ve yakın tarihin bir çok sahifelerinde, >ukarıki nispete u>gun millî reaksiyon lıareketLik maçlaruin birinci devresinin son oyunu dün Fener Stadında Beykoz t Fenerbahçe takımları arasında lerine rastlamak mumkündür. Mareşal Mannerheim bir günluk emır neşretti Don Volga Stalingradın cenubunda arasında MüttefSc karargâhının tebliği Londra 6 (a.a.) Şimal Afrikadakl Müitefik kuvvetler umumî karargâhının, tebliği: Teburba bölgesinde şiddetli savaş devam etmektedir. Düşman, tanklar ve pike bomba uçakları tarafından desteklenen piyade ile hücum etmektedir. KuvGrand^ tipinde bir İngiliz vetlerimiz Teburba'ya hâkim tepeler üİçinde flerliyor zerinde yeniden toplanmıştır. Bazı Mihver piyade ve tank birliği Teburba şehrine girmiştir. 1 ilkkânundan 3 ilkkânuna kadar şimal kesimindeki harekâtta düşmamn 33 tank kaybettiği tespit olunmuştur Dün Müttefik uçaklan cenubda bir çok düşman tankı tahrib etmişlerdir. Perşembe gecesi uçaklarunız, Bizerte doklannı ve hava meydanını bombalamışlardır. Dün gündüz de Bizerte doklarma iki hücum daha yapılmıştır. Bombaların bir vapura, bir depoya, benzin depolarına ve demiryolu istasyonuna isabet ettiği görülmüştür. rinde baskmlar yapılmıştır. Şehrin bü(Arkası sahife S. rittmı 4 te), tün halkı tetkıkten geçirilmiş ve araştırmalar, sokak sokak ve ev ev yapılmiştir. 500 kadar komunistin tevkif edildiği öğrenılmıştır. Bunlar arasmda, komunist lideri olarak tamnmış bulunan ve polis tarafından aranan bir çok kışi de vardır. Bulgaristana bir uçaktan paraşütle atlamak suretüe gelen bir komünistin tevkifi esnasında ateş teati edilmiş ve bu komünist başından agır surette yaralanmıştır. Bu komünisti gizlemiş olan üniversite talebesi de tevkif eÜstad Fazıl Ahmed Aykaçın dilmiştir. Düşmanın bütün Almanların mukabil taarruzlan geri hücumları kanlı kayıblarla tardedildi atıldı, esir alındı " Şimali Afrikada «General tankı toz dnman Sofyada tevkifat Sofya 6 (a.a.) Dün gece, Sofyada muvakkat mahiyette fevkalâde vaziyet hali ilân edümiştir. Radyo ile ve diğer vasıtalarla halkın evlerıni terketmemesı emri verilmiş ve yalnız polisin hususi müsaadesini haiz kımseler sokağa çıkabilmiştir. Bu esnada ordu mufrezeleri sokakları kontrolu altında bulundur muştur. Şehrın içinde telefon servisi de kesilmiştir. Öğrenildiğine göre, bu fevkalâde vaziyet halinin devamı müddetince, komünistleri, Yahudileri ve şüpheli unsurlan bulmak üzere şehrin bütün mahallele Şehirde «fevkalâde hal» ilân olunarak 500 komünist tutuldu En doğru rota ve "Türke doğru» bu nefis makalelerinden birincisi biigün 2 nci sahifemizdedir Hollandaya büyük bir hava akım Londra 6 (Radyo, saat: 24,15) 7 İngiliz ve Amerikan hava kuvvetlerinden mürekkeb yüz kadar bomba uçağı bugün ışgal altında bulunan mıntakalara bir akın yapmışlardır. Ayrıca dört yüz Spitfire av uçağınm refakatile desteklenmiş olan bu hava grupu Holandadaki Eindhoven şehrine hücum ederek büyük hasarata sebeb olmuşlardır. Bu arada bilhassa Filips radyo fabTİkalarına tam isabetler kaydolunmuştur. Dört Mütte?ık uçağı geriye dönmemiştir. Araştırmalar saat 9 da sona ermiş ve fevkalâde vaziyet halinin nihayetlenmiş olduğu radyo ile İlân edılmiştir. J *** yapılmıştır. Maçı Fenerliler 3 2 kazanabiiı^Hlerdir. Yn';anki resim, Beykoz kalesine yapılan mektedir: Bu maçm tafsrlâtı ve diğer spor haberleri 3 üncü sahifemizdedir. ikinci golü göster Siyasal Bilgiler oknlunun 86 ncı yıldönümü münasebetile Ankarada Ankara Palasta bir toplantı >apıldığını dünkü nüshamızda yazmıştık. Yukariki fotograf bu toplantı esnasında Başveküimizi ve V«killerimizi mülkiyelüer arasında gösteriyor.