8 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Memleket münevverlerhıin beklediği memleketimizin bu büyük san'at ve fikir mecmuasının 85 inci nüshası dolgun yazl ve şürlerle fevkalâde bir şekilde CUMARTESİ GÜNÜ ÇIKIVOR. Posta kutusu 2053. Beyoğlu İstanbul YUCEL 19 uncu yılsayı: umhuri 6519 İSTANBUL CAĞALOĞLU TeJgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet. ktanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 TeJefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare v» Matbaa l"^ı 24299 24290 CELAL DİNCER'in Radyo Konuşmalanıun Birinci Serisi: KAHRAMANLIK MENKIBELERİ CIETI. Taşra siparişleri için kl ruşluk pul gönderilerek şehir posta kutusu No Ankarada: Haset, Berk İstanbulda: İ N S E L K İ & 3 ku Yeniüracaat tabevleri BE V İ 8 BintiClteSnii I 942 Münakalât ve Iktısad Yüz liralık] Vekilleri istanbulda banknotlar "Bozıık hatlar tamir edildi Pendik koyuna tersane yapıhyor Almanyadan yeni vagonlarla Denizyollarına aid ıtıalzeme gelecek,, Amiral Fahri Engin[rT beyanatı Kazaya uğrıyan paralarıntedavölde kalmaması için yeni' tedbirler alındı j Münakalât Vekill Amiral Fahri Engin, dfin Haydarpaşa garmdan çıkarken arkada şımızla^f örüşüjer Ankara 7 (a.a.) Oumhuriyet v Merkez Bankasından verilen malumata göre, Milli Şef Reisicumhur tsmet tnönünün resimlerinl taşıyan ve memleketimıze getlrilirken yolda kazaya uğrıyan 100 liralık banknoüardan bir kısmmın gızlice memleketimize sokuldugu anlaMünakalât Vekili Amiral Fahri Engin şılmıştır. Bu banknotlar renk, jekil ve ve İktısad Vekili Sırrı Day dün Ankaeb'ad itibarile Atatürkün reslmlerini taradan şehrimize gelmişlerdir. Her iki şıyan ve tedavülde bulunan 100 liralık Vekil Haydarpaşa garında üd Vekâletın banknotlara tamajnen benzemektedir. şehrimizdeki daire ve müesseseleri erKazaya uğramıj olan banknotlann kânı tarafından karşılanımşlardır. tedavüle çıkanlmadığı ve değerlerl buMünakalât Vekili, dün kendisile görülunmadığı hakkında müteaddld neşriyat şen muharririmizin sorduğu muhtelif ve llânlar yapılmışsa da halkın her feuallere cevaben şunları söylemiştir: hangi bir şeküde yanılarak bunlan al« Doğançayın bu defaki taşması masımn ve zarar görmesinin önüne gemüthiş oldu. Şimdiye kadar bu şeçilmesi için 15 blrlnciteşrin 1942 tarihinkilde bir taşma görülmemiştir, diyebilirim. İstanbula gelirken vaziyeti mahal den itibaren, Atatürkün resimlerini ta^ıyüzlük banknotlann tevadükien kallinde tetkık ettım. Ankara istikametinde dağlardan inen sulann getirdiği top dınlmasına karar verilmiştir. Bunlar, bir raklardan başka hattın üzerine öyle bü sene zarfında Merkez, Ziraat ve İs Banyük kayalar gelmiş ki hayret atmeraek kalan tarafından değiştüilerek ve 9 sekabil değildir. Buna rağmen ekiplerimiz ne müddetle de, yalnız Merkez Bankageceli gundüzlü çalışarak çok kısa bir sınca kabul olunacaktır. müddet zarfında hattı açmışlardır. Şiıudi bu kjsımda hat sür'atle takviye edilmlş olacaktır. Bu saha beş kilometre msıf kutrundadır. Trakya hattında gene seller dolayısile vukua gelen ânza şimdi (Arfcası sahife 3 sütun 7 de) Alman işgali altındaki yerlerde kaynaşma Sagda, Fransada galeyanlara sebeb olan hâdise: Şark cephesinde Kuslarla çarpışarak ölen Fransızlann allelerine, tnvalides'de Legion dTıonneur nişanı veriliyor Solda D»nlmarka Kralı Kristiyan Fransada suikasdler, baltalamalar artıyor Norveçte de ağır emniyet tedbirleri alındı Danimarkada Almanların hükumeti devirecekleri söyleniyor Vichy 7 (a.a.) Almanyaya amele va işçi gönderilmesi kararını protesto maksadile İş Nezaretinin en az 10 yüksek memuru istifa etmiştir. İş Naarlığı dev» let sekreteri Lagardelle'in yanmda çalışanlardan çoğu istifa edenler arasındadır. İstifalar, toplanan işçilerden hiçbirinin Ahnanyaya gitmediğini ve sıhhî muayene ile iş kuntratlarının imzalanması irin daha en az 15 gün gerektiğini bildiren resmî tebliğin intişan gününe tesadül etmiştir. Mr. Roosevelt Zafer elde edildikten sonra ikinci cephe Karneninkaldırılması muamması ekiz aydanb«ri dost, düşman bütün dünyanın gözü önünde münakaşası yapılriığı halde bir turlü açılamıyan şu îkinci cephe muammasına dair burada konuşmuşhık. Oünkii Akşam'da Nectneddin Sadak da •yni bahıi incelemiş. Sayın iistada göre bu cephenin bngüne kadar kurulamamanna sebeb, Rus gayelerile İngiliz gayeleliııin başka başka olmasıdır. Ruslann isteği, OB altı aydır üzerlerine çöken yıpratıcı Alman baskısını biraz olsun hafifle*ip rahat nefes almak, öz kuvvetlerini tazeliyerek daha iimidli şartlar altında harbe devam etmektir. İngilizlere gelince, onlar, Ruslara yardımdan ziyade kendi vaziyetlerini düşünmek zorunda bulumıyorlar. İkinci cephe, İngiltere bakımmdan hayati bir ko7diır. Bu koz Rusyaya yardım için değil, harbi bitinnek için oynanacaktır. mahzurlu görülüyor istanbul Belediyesinin yaptığı tetkikler bu neticeye vardı, keyfiyet Ankaraya bildirildi Harb mücrimlerinin Müttefikler mahkemesince cezalandırılacağını bildirdi Lyondaki işçi toplama biirosu dinamitlendi Vichy 7 (aa.) Lyon"dan alman haberlere gore, Fransız ışçileri toplamak üzere bu şehirde kurulan Alman bürosu, pazartesi skşamı saat 10 da bombalarla tahrib olunmuştur. (Arkasi sahife 3 sütun 3 te) Washıngton 7 (aa.) M. Roosevelt, basına metni aşağıda dercedılen demeci »ermıştir: < Duşınan tarnfından, tşgal altındaki Alman hücum kıt'alan, alev makinelerlle Rus isiihkâra memleket'erin sıvil ahalısine ve bılhassa manzmnelerini lahrib ederlerken Avrupa kıt'asmdaki işgal altındaki arazi Şehrimizde karne usulünün kaldırıl ahalısine karşı yapılan barbarca cına ması ıçm henüz Ankaradan tebliğ edilmiş yetler hakkında hukumetin mutemadıyen bir karar yoktur. İstanbulda kaıne usu haberler aldığını 21 ağustosta söylemişLondra 7 (a.a.) Müşterek haberler lünün kaldırılması meselesi oldukça ka tim. Bu cinayetler, hâlâ irtikâb edilmekservısı tebliği: nşık ve tatbikı güçlükler doğuracak bir tedır. «Cumartesi günü Şark adasına ufak iş mahıyetinde telâkki edılmektedır. ŞaHarb zaferle bıttikten sonra elde edileölçüde bir taarruz yapılmıştır. yed bo> le bir karar verilırse devlet büt bilecek butun dehlleri toplamak ve DunBu taarruzun başbca hedefi. adada oçesinden maaş alan memur, mütekaıd ve arın ne dereceye kadar muteber oldukturan İngilizlerin maruz bulunduklan dullardan başka resmî ve gayrire»mî larını tespıt etmek suretıle suçluların fena muameleler hakkında uk elden müessese ve şırketlerde çalışanlarla ufak mes'uliyetıni tayin etmek üzere harb malumat tedarıki idi. Netıce olaraJc mikyasta sabit gehrli vatandaşların ek mücrimlerinin bırleşmış milletlere tes«Knacksuss Oberst Peld Komandant> meğı de hükumetçe temin edılecektir. Lmi için hususî bir huküm konulnıası imzalı bir beyanname ele geçirilmek suKarne usulü kalkuğı takdirde ekmeğin bahsinde hükumetle ayni fıkirde bulunretile bu husustaki şupheler teeyyud etkaça satı'abıleceği henüz malum olma duğumu şimdi soylemek isterim. miştir. Bu beyannamede sinl erkek'erSayın Sadağın sözleri, herkesin peşin makla beraber, buğday fiatları gözonünBu hükumet, harb cinayetleri hakkmden Manş adalannda doğmuş olmıyanolarak benimsiyeceği kadar doğru olde tutularak orta bir hesabla karnesiz da tahkikat yapmak üzere Bırleşık millarla 16 70 yaş arasındaki erkeklerd&n makla beraber, ikinci cephe muammasını ekmeğin kilosunun 55 60 kuruştan aşaletler tarafından bir komısyon tesisi huburalarda devamlı surette o urmıyanlaaydınlatmaktan gene uzaktır. Bir cepğı satılamıyacağı tahmin edUmektedır. susunda İngiliz hükumetile ve dığer hünn~ailelerile birlikte Almanyaya sürulhede beraber harbeden millctler birbirlcFılvakı mahdud kimselere karne ile, dikumetlerle ışbirliği yapmağa amadedir dükleri blldlrilmektedır. Bu sürgün işi line yaptıklan karşıhkh yardımı, hiç bir ğer bır kısma serbest ekmek verilmesı etİleride suçlu oldukları tahakkuk edekısa bir mUhlet verildikten sonra geçen zaman dostluk, sevgi, insanlık gibi bir rafında Ankarada tetkik'er yapılmaktacek kimselerin sayısı düşman milletlerin hafta vuku bulmuş ve Guernesey'den 900 lakım mücerred duygulann zorile başarTeni protokoln tngiltere namına imza dır. Bu hususta şehrimizde Belediye ka nufusunun yekunıle kıyas edilirse muerkek zorla götürülmüştür. Daha 400 mazlar. Harbde işbirliği yapan devletleri nalile yapılan tetkikler boyle bır tedbieden Mr. Campell hakkak kı son derecede az olacaktır. ayrı ayn düşündüren hususî davalan bir kişinin gitmesi lcab etmektedir. Jur' rin mahzurlu olacağı ve tatbikında muhNe bu hukumetin, ne de orta hükufarafa bırakalım, müşterek gaye olan zaseyd"den de daha fazla miktarda kim! telıf guçlüklerle karşılaşılacağı netice^ıııe metlerin maksadı kütle halinde misilleme 1 lerin bile her millet nazarında başka bir Alman Mareşalı Hermann Göring. | ilkbaharda Alman>a, Rusyaya herhaııgi senin sürgüne gönderildiği tahmin edilvarılmış ve bu tetkikler ajnen Ankarahareketlerine müracaat etmek değildir. mana taşıdığım biliriz. Rusya bu harbe ya bıldirilmiştir. Almanvanın iaşe serbestisi mücadelesin I bir ölüm darbesi \uramıyacaktır. Alman mektedir. Taarnız yapac îngiliz kuvBınlerce masum insana karşı tertib ed:lgüphesiz İngiltere imparatorluğunu koBelediye hududu haricindeki kazaların ıriş olan bu cinayetin ve hıristiyanhk de yararlıklan gorülen ziraatçi halka lar Rusyaya kat'î darbeyj gene ancak gc vetleri subay ve er olmak üzere 10 kişl rumak aşkile girmedi. İngiltere de gü(Arkası sahife 3, sütun 5 (e) idi. Hic bir kayba uğramadık > ekmeklık un ıhtiyacîarnım bir kısmı, bir pıen=iplerini ihlâl eden zulümlerin ter Führer tarafından verilen nişanlan tevnün birinde ikinci bir cephe kurarsa, budi ederken, kendi tarzında, bü\ük bir kaç gün daha şehrımizden temin edı e tıb ve idaresinden mes'ul olanların hepnu, strf Rusya fazla ezilmesin, yazık cektir. Bu müddet zarfında kazalar jhti sini hakh ve muhakkak bir cezaya çarp nutuk söjliyerek harbe dair bir çok eoluyor düsüncesile başarmiya kalkacak hemnıijetli meselelere tenıas etmiştir. Y// yacları olan unu esaslı bir şekilde temin rnak arzusundayız.» değildir. Amerika da dahil, bu devletleri Göring nadir söyler ve kendisi Almanetmiş bulunacaklardır. blr araya toplıyan olay, sadece hepsinin Ticaret Vekâletinin vilâyetlere Erzincan zelzelesinde ölenler yada çok sevilen eski bir uçak subayı, de Almanyaya karşı harb halinde bulunsözleri de kendine mahsus bir tarzda gönderdiği yeni bir tamim malandtr. Diişmau mü«terek ^oluııca, askerce. saminıî, açık ve canlı olduğu için yaptlan kabir Ankara 7 (Telefonla) Memur ve nıuşterek gaje de tabiatile o düşraanı Erzincan 7 (a a ) Asri mezarlıkta için, nekadar uzun olursa olsun, nutku müstahdeır.lerin ekmeklik hububat ihtıyenmek olur. Diişmanın nasıl yenıleceği halk tarafmdan hoşça dinleniyor. yaclarınuı Toprak Mahsulleri Ofisi tara :elzetede ölenler için yapılmakta olan meselesi üzerinde, Müttefikler arasında Alman Maresalınm yeni nutkunda fından temini kararlaştırılmıştı. Ticaret kabrin inşası bitmiştir. Erzincan Belebir takım münakaşalı, hatta kavgah koVekâletinin bütün valiliklere göndeıdiğı dıyesine Büyük Millet Meclisinin yap meşgul olduğu Almanyanuı bir kaç caıı nuşmalar yapılacağını, plânlar hazırlanıp bir tamimde bildirildiğine göre bu ka ;ığı iki milyon lira ikrazın karar günu alıcı harb meseleleri arasında «Müttefikbozulacağını tahmin etmiyen kimse jerraruı şümulüne gıren her memur ve olan 12 birinciteşrin Erzincanın kuruluş lerin zafer iimidleri» de vardır. Bu sejüzünde yoktur. ücretli müstahdem beslemeğe mecbur ol günü olmuştur. Bugünün manasile mü beble Göring, «düşman zaferi nasıl elde Ancak bn harbde, gün geçtikçe muduğu kimseleri de gosteren bir beyanna tenasib tören yapılacaktır. Zelzelede ıtmek istiyor?» sorusunu ortaya atmış ammalasan, anlaşılnıaz bir hale gelen me dolduracak ve dairesi âmirliğine ve ölenlerin kemikleri bu kabre merasimle ve dolayısile ev'velâ .ikinci cephe meseolay, ikinci cephe meselesinin MütteFtkler lesini» incelemiştir. Ona göre Müttefik(Arkası sahife 3 sütun 6 da) konâcafetır. arasında uluorta bir münakaşa mevzuu ler, Almanyayı «ikinci bir cephe. açarak yapılması, bu bahis üzerinde a>lardar.mağlub etmek istiyorlar. Bunun için Washington 7 (a.a.) ingiltere ve Aberi ileri geri fikirler yürütiilraesidir. Ruslann dayanmaları lâzımdır. Mütte merika tarafmdan Sovyetler Birliğine Berlin 7 (a.a.) Alman ordulan baş kl düşmanm ia^e yollanna muvaffaklİngiltere bu cepheyi niçin açamıyor? askerî teçhizat, cephane ve malzeme fikler bakımmdan Ru«iya harbi, kcndiyetle taarruz etmişlerdir. kumandanlığmın tebliği: Bu suale başhca su iki cevabı verebiliriz: gönderilmesi hakkmda Amerika Bırlelerine Almanjaja karşı silâhlanmnk ve İlmen gölünün cenubu şarkisinde, orKafkasyanın şımali garbl kısmında Ya Rusya iİe yaptığı anlaşmalar şik devletlerile Büyük Britanya ve Sovhazırlanmak için lâzım olan zamanı kainadlı dağ muharebelen yapılmaktadır. manlık ve bataklık bır arazide yapılan sahtedir, yahud da sahiden henüz ha«T yetler Birliği arasında dün Washingzandıracak bir cephedir. Onun için Rus Alman ileri hareketi düşmaıun inadü lıklannı tamamlıyamanııştır. cephesinin vazifesi dayanmaktır. Harb Terek'in cenubunda crdu teşkillen ve tonda bir protokol İmzalanmıştır. Protoordunun hücum kıt'aları havanııı pelc mukavemetine rağmen terakkiler kayRuslar tarafından değil, Almanyaya büNADİR NADİ kola, Amerika adına M. Welles, İngildetmektedir. Alman Stuka tayyarelerilo yük ölçüde taarruza hazırlanmakta olan fena ve arazinin ânzah olmasına rağ(Arftası sahife 3 sütun 4 te) (Arkası sahife 3 sütun 7 le> men göğüs goğüse yapılan şiddetli bir Hırvat muharebe tayyareleri bu muvafMüttefikler tarafından kazanılmalıdır. fakıyetin elde "edılmesine bilhassa yarRusyanm içinde bulunduğu tehlike, dii çarpışmadan sonra mühim bir petrol bölgesinde bulunan Malgobek şehrini dun etmişlerdir. çar olduğu ve olmakta bulunduğu zayiat, nihayet Stalin'in bu sebeblerle duyduğu zaptetmişlerdir. Alman kadınlan hava ordusunda Salingradm şimali garbisinde sarılan çalışacak elâs ve arzular da her ne olursa olsun, İngilterenin düsünce ve arzusu budnr. tiüşman kuvvetlennin etrafındaki çemBerlin 7 (aa) • Alman radyosu. AlAjni zamanda İngiltere, Rusjanın bu kı ber daha daraltılmıştır. Alman ve Ru man topçularının müdafaasmı temin için sa kadar yıkılmıyacağından emin göriin men hava kuvvetleri Sovyet hava mey İşbirliği yapmak üzere Alman kadınlamektedir. Geçen yıla kıyasen, kısın ve danlarına ve Volganın her iki tarafında rının Alman hava ordusu haberler servisine girmeğe davet edüdiklerini bildiMoskova 7 (aa.) Sovyet öğle tebliği: riyor. 6 ilkteşrin gecesi kuvvetlerimiz Stalin grad ve Mozdok çevrelerinde düşmanla çarpışmağa devam etmişlerdir. Başka Hariciye memurları arasında cephelerde önemli bir değişiklik olmaAnkara 7 (Telefonla) Rados başmıştır. konsolosu Kemal Karman, Tebriz kon=olosu Halil Âli Ramazanoğîu, Rızaıve Muharebelerin tafsilâtı konsolosluğunu tedvire memur Ali Rıza Moskova 7 (a a ) Sovyet teb'iğine Yiğidbaşoğlü > mfeıkete ^oakledıld.ler. ek: Stalingrad bölgesinde, şiddetli çarMerkezden Nurul'ah Korkut Tebriz T»a*». pışmalar devam etmiştir. Düşmanm mükonsolosluğuna, Madrid elçıhği ba^kâtibi him piyade ve tank kuvvetleri, fabrikalar Orhan Tahsin Tahran elçiliği başkâtıbmahallesi istikametinde mevzılerimıze liğine, Tahran elçiliği başkâtibi Cerril durmadan hücumlar yapmışlardır. ÖğleMiroğlu Rızaiye başkonsolosluğuna taye doğru, 12 Alman tankı bu mahalleyin edildiler. fiark cepbfiiııden reslmlet: Alman piyade müfrezeleri, tanklann hiroayesinde Uerleme£e (Arkaa uhife 3 sfitım Z de) {ct&nbulda Beledlye seçimi: Yenikapıda reylerini kuilanan vatandaşiar Manş adalarındaki İngiüzler Almanyaya surülmüş Askerî vaziyet Mareşal Göring'e göre Müttefiklerin zafer ü m i d l e r i , H. Emir Erkilet Tazan: Enekli Ceneral İngiltere Amerika ve Rusya Vaşingtonda Mman harp tebliği Sovyetlere malzeme ve cepane gönderilmesi için yeni bir protokol imzaladılar Stalingrad çevresindeki Rus kuvvetleri sarıldı Kafkasyada petrol mıntakasındaki Malgobek şehri hücumla zaptedildi; dağlarda muharebe devam ediyor Almanlar kütle halinde paraşütçü jndiriy orlar Paraşütçüler, her tarafta tuzaklar, pusular. mânialar kurmakta en akla gelmedik yerlere kadar sokulmaktadır f Sovyet harp tebttj£ğm