20 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

MEÇHÜL KALMIŞ BAKİKATLER Avrupanın bugünkü r üsbet ilmini çürüğe çıkaran bn fevkalâde eseri büliin münevverlere hararetle tavsiye ederiz. AnkaratTaddesinde V N ' İ V E R S İ T E KİTABEVİNDE sarılmaktadır. umhuri UnUU yil b o y i . İSTANBUL CAĞALOĞLU Te.'graf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Teleion: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Paris 19 (a.a.) Askerî işgal bölgesi Alman poüs komutanlığı tarafından neşredılen tebliğ: Ingılterenin hizmetinde çalışan komünistlerle diğer tethişçi ajanların tertib ettiği suikasdler neticesinde bır çok Alman askeri ve sivıl Fransızlar ölmüş veya yaralanrruştır. Bu suikasdlere bir mukabele olmak uzere bu gibi tethiş hareketlerine aslan veya fer'an iştirak ettikleri kendi itiraflarile sabit olan tethişçi komunistlerden 116 kişiyi kurşuna dizdirdım. Aynca bır çok kimseler de sürgun edilmiştir. Komünistler tarafından 20 eylulde tertıbi düşünülen niimayişlere ve hâdiselere mâni olmak maksadıle aşağıdaki hususlara riayet edilmesini emrediyorum1 19 eylul cumartesi günü saat 15 (Arkam sahife 3 sütnn 2 de) İKTISADÎ YÜRÜYÜŞ Mecmuasmln İNHİSARLAR fevkalâde saylsl bugün çıkü. Gümrük ve Inhisarlap Veklll Raif Karadenizin klymeüi kalesile Adnan Taşpmar, Prı ban, Prof. Muhlis Ete. Prof. Samed Ağaoğlu, Selim Cavid kanın yazllarl.. Tütün, İçkl, t ve kahve hakklnda en salâhiye lerden yafllar. 84 sahife. Pazar 20 Eylul 1942 Fransada kargaşalık ve suikasdler arttı Alman kumandanhğı 116 kişiyi kurşuna dizdirdi, şiddefli inzıbat tedbîrisri ahndı Churchill'in • Ortaşark seyahati Sagda: İnpillz Başvekili Moskovada I Sovyetler Başvekili Stalinle bir a , rada Solda Mister Chnrchill Garb çölünü ziyaret ettifi zaman Ingiliz askerleri tarafından selâmlanıyor Şiddetli savaşlardan sonra Kafkasyada Terek bölgesindeld müstahkem Rus mevzileri yarıldı, Stalingradın merkezinde gizli blokhavzlar meydana çıkarıldı Fransa Devlet Şefi Mareşal Petain'le Hükuraet Reisi Laval'in bir arada alffimış resimlerinden Ticaret Vekili Dr.Uz kudretine dair Japon ruh bir görüş ewYork"tan gelen bir habere göre Amerikatun eski Tokio biı.Mik elçisi Grew, kendisile goruşen gazetecilere şojle bir demecde bulunmuş: t Japonlar. hatta muhtemel bir mağlubijet karşısında bile manen, ruhan ve İktısaden yıkılmıyacaktır. Bu çahşkan millet kemerini sıkacak ve icab ederse gündelik yiyeceğinî yârıya intfirecektir. Ben Almanlan da tanırım. Onlar mağlubiyet halinde manevî kuvvetlerini kaybederler. Fakat Japon harb makinesi, t»m bir mağlubiyetie Japonlann gözlerinden düsünciye kadar Pasifikte bir emnij«t ve sulh tesis edilemez.» Amerikalilar hesabına çok ağır havalı bulduğumuz bu demeci veren büyük elçi Grew kimdir, belki hatırlarsınır. Diplomasi âlenıine dair bilgisi kuvvetli olan bu sajın şahsın vaktile burada dost Amerikayı temsil ettiğini biliyorsumızdur. Mr. Grevv Amerikah gazetecilere demecde bulunduğuna ve telgraf da onlarca dunjaya yajılmıya değer sajıldığına go're büvük elçinin sozlerini azımsamamakla iyi etmiş olacağımızı sanıj oruz. Doğrusunu soylemek lâzım gelirse, Mr. Grew'in sozleri bize pek jeni bir çey oğretmiyor. Japon milletiniıı manen ve ruhan çok kuvvetli bir topluluk olduTicaret Vekilimiz Dr. Behçet TJnın ğunu, gidip oralan gorcnlcrden sık sık İzmirde alınmış bir resml işitmişizdir. Japon asker ve işçisinin ne kadar azla kanaat ettiğini, harbde olsun, sulhta olsun bir avuc haşlanmış pirincle Doğan Güneş İmparatorluğunda ne harikalar yaralıldığını jakın tarih bir hayli kaydetti. Bu hakikati ka\ramak için güneşin doğduğu jere kadar uzanmıya bile luzıım yoktu. Son otuz kırk seneük Lzakşark hadiselerine bir göı atmak bol bol jeterdi. Daha zijade Amerikalılara bitab eden eski Tokio büjuk elçisi sayın Grew"in sozleri, ortaja bir iddia atarken, ayni zamanda, bir kaç aydanberi Amerikada propagandası yapılan başka bir iddiayı baltalamı>a çalışıyor grirünuyor. Bu iddia, Amerikan istihsali Alman büyük elçisi Von Papen dün karşısında Japonyanın uzun müddet dayanamıyacağı, iktısaden, manen ve ruhan akşam saat 21 de trenle Peşteye hareçökerek ergeç butün kazanclarını elden ket etmıştir. kaçıracağı iddiasıdır. Mr. Grew: Von Papenin Macar Kral Naibi AmiJaponlar icab ederse kemerlerini sı ral Horty tarafından bir av partisiae kacaklar ve gündelik yiyeceklerini jarı davet edıldı&i, oradan Berline geçerek ya indireceklerdir. şark cephesinde üçüncü defadır yaralaDiyor. Bir çok yıllar Tokio'da buluna nan oglunu görecefi evvelce yazılmıştı. rak Japonları ivi tannnak imkânlarını Büyuk elçinin refikasile çocuklan öa elde ettiğini sandığımız eski bü>uk elçi, dün sabah hususî bir tayyare ile şehrieğer aldanmıj orsa, vatandaslarına pek ^e hoşa gidecek sejler sojlemiyor cle mızden Peşteye hareket etmişlerdir. Von Papenin önümüzdeki ay memle(Arkası sabife 3, sütun 4 te) ketimize avdet etmesi muhtemeldir. *** Istanbula getirilecek eşyanın nakli için detetkikler yapıyor Vekil Türkiyede iaşe buhranı olmıyacağım, gıda maâdeleriıti istismar etmek istiyenlere edilmiyeceğinT söyledi âsla ! İzmir 19 (Telefonla) Ticaret Ve! kili Dr. Behçet Uz bugtin de tetkiklerle | meşgul oldu. İthalât ve ihracat birliğinj de ithalâtm artınlması, ihracat, piyasa İşleri üzerinde durdu ve şehnmizde bulunan Devlet Denizyollan umum müdürü ile Antalya ve civar iskeler'nden İzmir ve İstanbula nakledılecek muhtelif hububat ve ticaret eşyası için bu hatta seferlerin artırılması mevzuunu konuştu. Bundan sonra İzmir meb'uslarımn ve diğer alâkadarlann iştırakile Partide yapılan toplantıda bulundu. Meb'uslar, son günlerde kazalaida yaptıkları tetkiklerden mütevellid intıbalarım anlattılar. Vekıl yarm Seydiköy ve Cumaovasında tetkiklerde bulunacak. pazartesi gunü Denizli üzerinden Isparta ve Kutahyaya geçerek Ankaraya gidccektir. Yünveyapagıj sahiblerine hatırlatma Beyannamelerini saiı akşamına kadar muhakkak vermeleri lâzım Stallnrrad harbinden fotogTaflar: Alman ajhr topçulan dortnala, muhasara. Hattina yetlşiyor Solda. Stalln banUyösünâekl kaaabalar yanıyot Askeri vaziyet Berlin 19 (a.a.> Alman ordulan başkumandanlığınm tebliği: Terek bölgesinde Alman kıt'alan şiddetli savaşlardan sonra düşmanın mayin barajlarının muhafaza ettiği çok müstahkem sahra mevzilerini yarmış ve tepelerde bir sürü mevzileri zaptetmiştir. Stalingradın ele geçirllmesi için yapılan savaşa, düşmanın şiddetli mukavemetine rağmen muvaffakıyetle devam edilmiştir. şimalde mühün piyade ve arhh kuvvetlerle düşman tarafından yapılan mevzii bir taarruz Alman hatlan karşısında akim kalmış ve duşman ağır kayıblara uğramıştır. Alman mevzilerine girebilen duşman kuvvetleri sıkı işbirllği halinde hareket eden Alman hava ve kara kuvvetleri teşkılleri tarafından yok edılmişlerdir. Stalingrad üstündeki hava çarpışmalannda düsman dün 77 uçak kaybetmiştir. Stalingrad harekâtı niçin ağır gidiyor? x Tazan: Emekli General < . Von Papen dün gitti Ticaret Vekilinin İzmir borsasmda söylediğ nutuk tzmir 19 (a.a.) Ticaret Vekili Dr. Behçet Uz dun üzüm ve ıncır pıyasalannm açılışı münasebetüe borsada şu nutku söylemiştir: «Aziz hemşerilerim; Bugıin dünyanın ıktısadi buhranın tesırınden kıvranmıyan tek millet yokrur. Büıün bunlann içinde bu cihanşümul iktısadl yıkımdan en az ve en ha fif mutazarrır olan tek toprak parçası olarak vatanımızı görüyoruz. Bugünkü (Arkası sahife 3 sttnn 4 te) Büyük Elçi kısa bîr müddet Macaristanda kalarak Berline geçecek Almanlar 100 bin tonluk 19 gemi daha batırdılar Berlin 19 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlıgının hususî tebliği: Alman denizaltılan Karaib denizinde, Afrika önlerinde, Saint Laurent körfezinde ve Şimal Buz denizinde hepsi 100 bin tonluk 19 gemi ile bir mavnayı batınnışlardır. 3 gemi de tahrib edilmiştir. Ankara 19 (Telefonla) 12 eylul tarıhlı kararia her nevi yün ve yapağıya el konmuş ve ellerınde bu maddelerden bulunanlar 10 gun zarfında beyanname vermeğe mecbur tu'ulduklanndan İktısad Vekâle mce alâkadarlann 22 eylul akşamına kadar beyannamelerini behemehal vermeleri lüzumu bildirılmektedır. Muddeti zarfında beyanname vermiyenler mıllî korunma kanunu gereğince 25 liradan 250 liraya kadar agır para cezasma mahkum olacaklan gibi Stalingrad'ın merkezinde meydana ellerınde yun ve yapafı bulunanlar bunçıkanlan gizli blokhavzlar lan teslimden imtina ettikleri, sakladıkBerlin 19 (a.a.) Askerî bir kaynaklan, kaçırmağa teşebbüs ettikleri tak tan D. N. B. ajansma blldirildiğine göre, dirde veya bu fiillere bilerek yardım e Stalingrad etrafındaki müstahkem çemdenler, bu fıilleri yaptıranlar 250 lira(Arkası sahife 3 siitnn •> de) dan 10,000 liraya kadar ağır para cezasına ve 3 aydan 1 seneye kadar hapse mahkum edıleceklerdir. Cürme mevzu teşkil eden mallar da musadere oîunabilecektir. [ H. Emir Erhilet | Stalingrad savaşı: Bn adla tarihe geçecek olan büyük mnharebe hâlâ devam ediyor. Bnradaki boğnşmaların yeni dünra harbinin en kanlı bir kavgasını teşkil ettiği muhak. kaktır. StalingTad muharebesinin bn derece sürekli, şiddetli ve kanlı olması, bir cihetten, burada çarpışan Alman Rnmen knvvetlerinin Volgayı geçerek şehri geriden sarmak imkânını bulamamalanndan ileri geliyor. Bn sebeble, Idil (Volga) boynnca dağınık mahallelerden Avrupşda bir Amerikan paraşütçii kıt'ası bulunuyor Londra 19 (a.a.) Avrupada bulunan Amerikan umumî karargâhmdan ifşa edildiğıne göre, İngilterede tam teçhizatlı bir Amerikan paraşütçü kıtaatı bulun. maktadır. Bnnlar çok iyi talim görmüştürler. Stalingrad içinde tank muharebeleri f Sovyet ham «^^c»*^^^1 Şehrin şimal batısında birkaç so4cak Almanların eline geçti, şehir havadan ve karadan mütemadiven dövülmektedir Londra 19 (a.a,) Sovyet geceyarısr tebliğine yapılan ekte şöyle denilmektedir: Stalingradın şimal batısında Almanlar yeniden saldırdılar. Şiddetli çarpışmalardan sonra bir kaç sokak düşmanın eline geçtı. Bir tepe için yapılan çarpışmalara Almanlar büyük miktarda tank sokmuşlar, fakat bunlardan 26 smı kaybederek geri atılmışlardır. Reuter ajansmın muhabiri Almanların şehri havadan olduğu gibi yerden de topçu vasıtasile dövmekte olduklarım bildirmektedir. Doğudan Ruslara yardım gelmektedir; Bu yardım işi Sibiryalı kıtaat sayesinde yapılmaktadır. Sokaklarda tank muharebesi Moskova 19 (a a.) Reuter'in hususî (Arkaa sahife 3 sütnn 3 te) mürekkeb olarak 40 Km. Uk bir dış mu. hit yaptıği anla;ılan Stalingrad müda. fileri bu snretle hep cepheden gelen sistematik hücnmları def İle meşgul olmnşlardır. Onlann arkalan ve geri ile bagları daüna serbest kaldı|mdan manen sarsılmamışlar ve bilâkis daima taze knvvetler almışlardır. Hatta son gfinlerde buraya Urallı kıtalann geldifi bildirilmlştir. Stalingrad, eğer Kiyef gibi Volganın dognsundan cerrilip sanlabilmiş olsaydı hem bnradaki muharebeler belki bn kadar nznn ve kanlı olmazdı, hem de Stalfaıgradla beraber onün geniş çevresini miidafaa etmiş olan Rus knvvetleri (belki 2 0 3 0 tümen) esir ve imha edilebilirdi. Fakat Volga çok geniştir. Bahnsus cennbda bir çok ayaklan vardır. Onun için bu cihetten geçiş nispeten çok füçtiir. Şimalden Volgayı geçmek belki teknik cihetle daha kolay ise de burada. takriben Dubowka ile İlowlja . Don nehri arasında şimale karşı knrnlan müdafaa koşağının yakmında Volganın do. ğusvna knvvetler geçirmek hayli tehlikeli bir hareket olurdn. Bu knşaği daha şimale sürerek Stalingrad etrafında daha geniş bir hareket alanı yaratmak ise şimdikinden daha fazla knvvetler ister.(Arkası sahife 3 sütnn 5 te) YENİ TEFRİKAMIZ Kar İzİeri Örttü Yazan: • *•.»• Henri Bordeaux Güzide muharrir arkadaşımız Hamdi Varoğlu tarafınrlan büyük bir itina ile hazırlanan bu nefis edebî eseri yarından itibaren neşre başlıyoruz. Salomon adalan harekâtından telsizle Kahireye nakledilen ilk resim'er: Amerikan bahriye silâhendazlan. 'iualankanal Kçmando'lar adası kıyılanna yaoasıyı» ye karaya fırlıyorlu