18 Ağustos 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Lise 1 talebesine: MATEMATİK ve FİZİK PROBLEMLERİ Aritmetik. Cebir, Geometri. Fizik) S U A D A K IN İKBAL KİTABEVİ 75 kuruş IQ ımoıı I 3 UllüU wı!c9wı RARÜ umhuri İSTANBÜL CAĞALOĞLÜ T e ^ a f ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 TeJefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24230 r M. ŞEVKI YAZMAN MEHMEDCİK AVR1İ1ADA Baştan sona kadar haE M bir harb romanı. Merak, heJR zevk Ve neş'e dolu. Tanesi 10<4M 1 135 kuruş. Jll öajl . 040 0 Salı 18 Agustos 1942 AHMED HAIjjKİTABEVİ Dahiliye Vekili oldıı Merhum Dr. Fikri Tüzerin cenazesi dün büyük merasimle kaldarıldı Millî Şefimiz Refakatlerinde biitün Devîet erkânı olduğu halde törende hazır bulundular Ankara 17 (a.a.) Dr. Fikri Tiizerin vefatı İle İnhılâl eden Dahiliye Vekilliğine Kütahya meb'usu Receb Peker tayin edilmiş ve 'keyfıyet yüksek tasdika iktiran etmiştir Moskovada foplanan Mıittefikler konferansına istirak eden İngiliz Rus devlet ve ordu erkânı; sağdan sola: İngiliz İmparatorluğu Genelkurmav Baskanl General Sir Allan Brook, Büyük Britanya Basvekili Mr. Churchill, Hariciye Müstesan Mr. Cadogan, Sovyet Rusya Hariciye Komiseri Molotof Yoldaş, Sovyetler Biıliği Mareşallarindan Vorosilof. Sovyetler Birliği Basvekili Stalin Yoldaş ve İngilterenin Hindistan Başkumandanı General Sir Archibald HaveU Peker rakile kılındıktan sonra rahmetlinin Türk bayrağma sanlmış olan tabutu top arabnsına konmuş ve cenaze alayı r saat 17 de Hacıbnyramdan hareket eylemişür. Alayın en önünde bir süvari müfrezesi gidiyor ve onu piyade, jsnMerhum Fikri Tüzerin cenaze darma kıt'alan ile matem marşı çalan merasimi askerî bando takib ediyordu. Başta Ankara 17 (a.a.) Anî ölümü her Mîlli Şef Inönü tarafından gönderilen tarafta derin bir teessür uyandıran çelenk bulunduğu halde yüze yakın Dahiliye Vekili, Erzurum meb'usu rah çelenk tabutu taşıyan top arabasını metli Dr. Fikri Tüzerin cenazesi bugün takib ediyordu. saat 17 de merasimle kaldırılarak Asrî Alay yürüyüşe geçmek üzere bulunmezarlığa defnedilmiştir. Namazı saat duğu sıralarda MiUî Şef, yanlarında 16,30 da kalabahk bir halk kütlesinin Yenl Dahiliye Vekilimiı Receb Peker ve merasimde hazır bulunanların İşti Başvekil Şiikrü Saracoğlu ile maıyetı erkânı olduğu hnlde geldiler ve cerıazeyi Ankara Belediye dairesi önüne kadar takib buyurdular. Cumhur Reİsimizin sağ taraflarında Büyük M'llet Ankara 17 (Radyo gazetesi) LonMeclisi Reisi Abdülhalik Renda, sol •,7Wf '** «1^ dra radyosunun bu akşam bildirdiğıne taraflarındn Başvekil Şükrü Saracoğlu göre Churchill ile Stalin dün Moskobulunuyor ve onları şehrimizdcki l,üvada buluşmuşlardır. yük ve orta elçılerle bu elçilikler erBu görüşmede Almanyaya karşı yakânı, Veküler Heyeti, Parti gencl sckpılmakta olan mücadeleye dair bazı reteri. meb'uslar, Genelkurmay ve Vemühim kararlar ahnmıştır. Bu arada kâletler erkânı İle merhumun dostlan Hitlerizme ve buna benzer hareketlere takib ediyordu. Yollarda halk tarafınkarşı sonuna kadar mücadeleye devam dan selâmlanan cenaze alayı Adliye edilmesi bilhassa kararlaştırılmıştır. sarayı önünde durdu ve tabut top araMüzakereleç4« nele* ^örüsüldü ?^ basından cenaze otomobiline n^IdediLondfanin sjyj^l mahfillerinde beMr"lerek Asrî mezarlığa gotürüldü CenaBerlin 17 (a a.) Alman ©rduları s a h i f e ^ stffftn; ; t > zeyi otomobillerle takib edenler oraaşkumandanlığının tebliğı: da son hurmet vazifesini de ifa ettiler. Kıt'alarımız aşnğı KiîBan cenubunda (Arkası sahife 3, sütun 5 te) e Kafkas silsilesinın batı kısmında baarıle yaptıklan taarruzlar sırasında ükrü Saracoğlu, Türkiye B. !erî hareketlerine devam etmişlerdır. M. Meclisinin tasvib ve itiKaradeniz kıyılannda hava akınlan madına arzettiği hükuınel snasında düşmana mensub üç kıyı ge. programını ayni zamanda dış memleketmisi batınlmış ve büyük bir taşıt gemisi Şark ccphesinden yeni resimler: Alman ıstihkâm kıt'alan Don krin tetkik ve takdirlerine de arzetmiş ğır hasara uğratılmıştır. uzerinde kö prü kuruyorlar demekti. Bütün dunjanın geçİTmekte olDüşman Don büyük dirseği şimal doğu duğu büyük buhran içinde Tüıkiyenin •önemecinde tamamile mağlub edilmiş takib edeceği siyasetin büjük ehemmikıfalanmız her tarafta nehir kıyıla. yeti bulunduğunu anlamıyan yoklur. Bu ına ulaşmıştır. Elde edılen topraklarda siyaset şimdiye kadar defalarla izah olun ağiiıık halde bulunan düşman kuvvet. makla beraber filijatta da bütün mahierınin temızlenmeleri işine devam olunyct ve hedefini ortaya koymuş bir siyahavacılıkta da ameli mü. maktadır. Halen Don havzasınm tamamı Maarif Vekâleti, Türk sertir. Yeni hükuntetin, düne kadar Türk Hava Kurumuna gönder. marese edinmelerini temin kat'î olarak Alman ve müttefık kuvvetdış siyasetini şahsan ve filen idaro etmiş diğı bir yazıda, Yüksek eyliyecektir. lerinin elinde bulunmaktadır. olan ŞukrU Saracoğlu tarafından teşkil Muhendis mektebi talebe. Vekâletin kararından Demiryolları tesislerıle düşman gerile. edilmiş olması dış âlem için kıymetli bir lerinin, Kurum vasıtala. sonra, muhendis mektebi rindeki iaşe ve malzeme münakalâtına isaretti. Hükumetin programı bu işareti rile pilotluk egzersizleri talebelerimizin Turk Hava Alman pıke bomba ve savaş uçaklan ta. ikmal ederek dış siyasetinıizi etrafüe yapabileceklerini Kurumu vasıtalarile ye. rafından devamh taarruzlar yapılmakbildirizah etmiş olması üzerine her taraftan, miştir. tiştirilmesi haznrlıklarına tadır. muharib zümrelerin her iki tarafından Vekâletin bu tebliği mübaşlanmış ve ilk olarak (Arkası sahife 3, siitnn 3 te) olduğu gibi bitaraf memleketlerden dahi him bir prensip karan ve. Millî Şefimiz Reısicumhur takdir ve tasvib sadalannm yükseldiğini rilmiş olduğuna delâlet et Lsmet İnonunün büyük memnunij etle görmüş buJunuyoruz. mektedir. Çünkü bir çok oğlu, yüksek muhendis Dünya buhranı karşısındaki Turk siya Garb mek^ebi talebesinden Ömemleketlerinde, seti hiç değişmemiş olduğu halde dışarı tahsisen Pransada yüksek mer İnönü uçuş talimleda bu siyasete karşı beslenen tclâkkile muhendis mektebi talebe. ı rine başlamıştır. I rin büyük bir tekâmül merhalesi katla lerine, askerî hava mekGüzide gencimize bu yol. Ömer İnönü mış olduğunu görmek bizim için ayrıca teblerinde staj görerek pida da başanlar dilerken, ve bilhassa memnuniyeti mucibdir. lotluk brövesi almadıkça muhendis dip. açtığı çığırdan dolayı Maarif Vekâletıni Londra 17 (a.a.) Moskovada ne de tebrik etmek isteriz. redilen Sovyet geceyarısı tebliği: Numan Menemencioğlunun Hariciye loması verümiyordu. Bizde bu usulün tatbik edilmesi yeni Şu vesile ile, Hava Kurumumuzun Dün, gündüzün kuvvetlerimiz düşVekâletine' gehnesi dahi haricde pek iyi manla, Stalingrad, Kletskaya. şimalî"1 karsılanmış ve umumiyetle takdirlere mühendislerimizin, sulhta ve harbde havacı yetiştirmek uğrunda devam et. Kafkasya ve Miıeralvodi kesimlerinde , mazhar olan Türk dış siyasetinin yeni yurd için hayati bir ihtisas şubesi olan tırdiği gayre'li çalışmalann, yurdun muhtelif yerlerinde bu nevi hazırlanma. çarpışmıştır. Vekil ile daha büyük bir emniyet ve devam ederken. Akdenizde, 11 ağustosta lara Imkân verecek nispette genişlemiş Maıkop'u tahliye eden Ruslar kuyuciddiyet kazandığı görülmüştür. Numan Akdenizde: Cebelitarıktan Maltaya giden, büyük bir lan tamamile tahrib etmişler ve teçolmasını takdirle karşılarız. Menemencioğlu düne kadar Türk siyaBüyük Okyanusun cenub batısında. İngiliz deniz tasıt kafilesi Sicilya boğa hizatı geri götürmüşlerdir. Almanlar : setinin idaresinde müsteşar ve umumî Bu imanlı faaliyet sayesindedir ki Salomon adalan snlarında, Birleşik İn zında Alman İtalyan deniz ve hava bu kuyulardan istıfade edemiyeoekler^l kâtib olarak kıymetn bir yardımcı idi. Türk hava ordusunun genc, azimkâr J giliz Amerika deniz ve hava kuvvetle kuvvetlerinin şiddetli bir hücumuna uğ dir. Şimdi kendisinin bu siyaseti filen ve şahunsurları günden güne artacak ve vatan Cephenin diğer kesimlerinde kayda J san yürütmek hususunda mes'uliyet rile bir Japon donanma ve hava filosu ramıştı. 21 taşıt ve petrol sarnıc gemi( semalannı konıyan kahramanlar kadro. Berlin 17 (a.a.) Bugün neşredilen arasında ağustosun 7 nci günü sabahı sinden ibaret olan bu kafilenin korun değer hiç bir şey olmamıştır. mevkiine gelmesi dışannın gözünde Türsu genışliyecektir. hususî tebliğ, Alman denizaltılarının, başlıyan şiddetli ve önemli muharebe (Arkası sahife 3 sütnn 2 de» kiye vaziyetinin vuzuh ve sarahatini f Arkası «ahife 2 sfitnn 1 de) Buz Okyanusunda, Amerika kıyıları aarlnmağa yaramıştır. Bir haricî siyaset Şeker satışı serbest çığında, Afrika batısında ve Atlantikte ancak onun dışandaki doğru telâkkisile. Pancar fiatlannm müstahsil hesabma topyekun 105,772 tonilâto tutarında 19 iyi anlaşılışı ve samimî karşılanışile tam arttırılabilmesini temin için şeker fi gemi ile iki taşıt yelkenlisi batırdıklaolabilecegine göre Numan Menemenciatlarına yapılan 15 kuruşluk zam do rmı bildirmektedir oğlunun Hariciye Vekilliğile tamamlanan layısile ellerinde şeker bulunduran haTürk dış siyasetinin istisnasız hemen büBundan başka diğer üç gemi daha kikî ve hükmî şahısların yüz kilodan torpille ağır hasara uğratılmışsa da tün yabancı memleketlerde umumeö fazlasına vermeğç mecbur olduklan şiddetli düşman müdafaasının hemen övülmeğe lâyık görülüşünü günün en beyannameler dün akşama kadar taharekete geçmesi yüzünden bunlarm hayırh olayı saymakta tereddüde mahal mamen verilmiştir. Bu sabahtan itibagörülemez. ren şeker satışı eski şeklile serbesttir. batıp batmadıklan görülememiştir. (Arkası sahife 3, sütnn 3 te) Bu husustaki tekâmülün ehenunlyeti Uzerinde ısrar etmek isteriz: Türkıjenin Ankara 17 (Radyo Gazetesi) I n . harb harici bitaraf siyaseti dış âlemde gilterede Hindistana harbden sonra is. Şehrimizde bulunan Ticaret Vekili hiç bir vakit bugün olduğu kadar sara tıklâl venlmesi lehinde bir eereyan doğdoktor Behçet Uz dün sabah mmtaka hatli ve kıymetli görülememiştir. Müt muştur.. İngılız işçi partısi reisi Sır ticaret müdürlüğünde mesgul olmuş ve tefikimiz olan İngilterenin zaman zatnan Arthur Grinwaad Londra radyosunda bilhassa ingiliz ticaret korporasyomu mü Türkiyeyi Demokrasiler safında harbe Amenkan mılletıne hitaben yaptığı bir messillerinin de iştirakile Vekâlet dış tiişrirak etmis görmek arzulanna tâbi ol konuşmada Hmd lıderlerınin bu günkü caret dairesi reisi Süreyya Anamur ve muş olduğunu farzetmekliğimizde pek harbdeki mes'uliyet hisselerini belirttık. İthalât ve İhracat Birlikleri umumî kâ. hata yoktur sanırız. Türkiye ise daima ten sonra «Birleşik milletler Hindısta. tibi Salâhaddin Cuhruk ve diğer zeva. barb haricinde kalmak siyasetini takib nın hürriyetini tekeffül tın bulunduğu bir toplantıya riyaset etetmelidirler.^ edeıken muahedenin rııh ve manasına demiştir. mişlir. Bu içtimada Türk . İngiliz ticarî muhalif hareket etmediği kanaatinden münasebatını alâkalandıran mühim Hindistanda son durum mevzular uzerinde görüşüldüğü anlaşılzerre kaybetmemis ve icabında bıınu Bombay 17 (a.a.) Hmdistamn başka maktadır. böylece izah edebilmekten âciz olmadıbaşka merkezlerinden bugün ahnan ra ğını da göstermistir. Şimdi AngloSakson Vekil mmtaka ttearet müdürlüğünde âleminin Türkiyeye dünya içinde bir porlar vaziyette buyuk bir salâh oldu. ofis umum müdürleri ve bu meyanda sulh vahası olmak imkânım veren harb ğuna işaret etmektedır. Kalkuîada bugün petrol ofisi müdürü Talha Sabuncuyu öğleden sonra Hindli nümayişçıler bazı harici bitaraflık siyasetimİ7İ olanca kıyda kabul ederek görüşmüstür. Mayii =okaklardan geçlıkleri sırada ikinci deremet ve ehemmivetüe (akdir elmekte bumahruk te\ziatı işinm mümkün olan a. cede hâdKeler olmuştur. lunduğunu T'moruz. Sebebi? daletle ve müteamil esaslara göre yapılBugün öğleden sonra Yeni Delhiden dığı anlaşılmakfadır. Petrol ve müştak. (Arkası sahife 3, sütun 4 te) oildirüdiğine gore, ışık söndürme mecPasifik narbinden resimler: Hava bombardımanlarile yaralanan (Arkası sahife S sftton 2 de) bir Japon ağır kruvazörü yanlyor Ticaret Odası tarafından Vekil serefine «rün verilea ayafette bnlundnlar YUNUS NADÎ I buriyeti iki gün daha uzatllmıştır. Nasıl karşılandı? Hükumetimiz dışarıda mağlub edildi Garbda ikinci cephenin hemen açılması Mr. Churchiirin de iştirak Diişman Don eftiği büyük toplantıda dirseğinde Alman har, tehlıgi Moskova konferansı Alman kıt'alan. her tarafta nehir kıyılarına ulaştılar için Sovyetlerin ısrar ettikleri anlaşılıyor Bu gıllügışsîz umumî tasvibin memleketimiz için paha biçilmez bir mazhariyet ve istikbal için de kuvvetli bir muvaffakıyet âmili olduğunda ve olacağında şüphe yoktur Kafkas dağlarının efeklerine varan Alman ordusa arazi kazanmakladır Omer Inönü MiUî Şefin büyük oğlu uçuş talimlerine basladı Askerî vaziyet Rus kıt'alan Naykop'u tahliye ettiler Buradaki petrol kuyuları da tahrib edildi Batırılan Müttefik gemileri • Londra; Rusların KafkasŞark cephesine gelince: Almanlarm tasar yada geriiiyerek geıiel ladıkları bir yerde. yeni bir taarruz için yeni mevzilere şekildiklerini büdirlyor hazırlanmakta olmaları pek memuldür Tazan: Emekli General Akdenizde durum ne vakit değişebilir? Hindistana verilecek istiklâ! Almanlar 105,772 tonluk 19, Japonlar 90 bin tonluk 10 gemi batırdılar C H. Emir Erkilet Birleşik milletlerin bunu taahhüd etmeleri isteniyor Ticaret Vekilimiz Dün İngiliz ticaret konsorsiyomu mümessillerinin de iştirak ettiği toplantıda bulundu