20 Haziran 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DÜNYANIN EN YÜKSEK SAATİ C ENEV R E Satış y e r i : Eminönii meydam ARLON Mağazası 19 uncu yılsayı: 6409 u m h u r i yet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf r e mektub adresi: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: îstanbu] No. 246 Telefon: Başraubarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fcismı 24299 24290 IKTISADI YÜRUYUŞ SÜMER BANTC FEVKALÂDE SAYISI Mecmuanın, bu ayın on altısında mutad olarak beklenen 61 inci Bank fevkalâde s£yıı münasebetile tehir ol da 61 ve 62 nci sayılar çok zengin bir münden cektir. Okuyucularımıza retle tavsiye ederiz. Cumartesi 20 Haziran 1942 Millı Millct Nedisi dün tatil kararı verdi Maarif Vekili, köy mekteblerine dair kanun görüşülürken ilk öğretim hakkında mühim beyanatta bulundu Ankara 19 (Telefonla) Büyük Millet Meclisi bugün Refet Canıtezin reishğinde içtima ederek. Zonguldak meousu Mehmed Emin Erişirgiün tahlifini müteakıb, askerî ve mülkî tekaud kanunun 68 inci maddesinin tefsirine mahal olmadıgına dair mazbata ile köy okulları ve enstituleri teşkilâtı hakkındaki kanunu kabul etmiştir. Bu vesile ile söz alan Maarif Vekili Hasan Âli Yücel derin tetkiklerden sonra kabul edilen bu kanunla Büyük Meclisin şerefli tarihine çok manah, yapıcı bir sahife daha üâve ettiğini, ileri sürülen noktaların asla unutulmuş olmadığını, bütün maarif teşkilâtınm bunları yerine getirmek için çalışacağını söylemiştir. Cumhuriyefin ilk senelerinde Maarif Vekili o'an merhum Vasıf Çınarın, imkânsızlıklardan şikâyetle, Turkivemizde ilk tedrisat olmadığı, elde 3200 mekteble 5600 muallim bulunduğu ve bazı vilâyetlerin köylerinde daha 30 sene mekteb açılmasına ihtimal bulunmadığı tarzındaki beyanatını hatırlatan Hasan ÂU Yücel şöyle devam etmiştir « Aradan geçen ve millet hayatında kısa sayılacak senelerden sonra Maarif Vekilliği vazifesini yerdiğiniz bu naçiz arkadaştnız size diyor ki Türkiyede ilk (Arkası sahife 3, siihın 5 te) Milyon Tahsisât Dahilî istikraz kanunu RE1SICUMHÜR INONÜ Mecliste kabul edildi Dün Ziraat Enstitüsünü şereflendirdi Mılli §ej\m\z\n Yuksek Ziraat Enstıtıtleıini teşnflerinden resiıv ler: Solda salgın hastahklar imtıhamnda mıkroskopla. tetkiklerj ortada bir talebenin cevablannı din 'ıyorlar, sağda cerrahî imtihanında Ankara 19 (a.a.) Reisi Cumhur Millî Şef İsmet İnönü Prof. Salâhaddin Batu n Doçent İbrahim Yalkının zootekni, Fazb bugün de Yuksek Ziraat Enstituleri imtihanlarında bulunnıuşf'aik NİRÜlün kimya tatbikatı imtihanUnnda Maarif Vekili Hasaa lardır. Saat 11,15 te Enstitüyü teşrif buyuran Millî Şef Ziraat Âli Yürel ile birlikte bulunmuşlardır. İmtihanlan büyük bir Vekili Muhlis Erkmen, Yuksek Ziraat Enstitüsü Rektörü Süreyya dikkat ve alâka ile tetkik buyuran Millî Şef talebelere sual sorGenca ve uraıımî kâtib Pıof. Dr. Ali Kemal Yiğitoğlu tarafından nuslar vc dunımları hakkında profesörlerden izahat almışlaıdır. karşılanmıştır. Derhal imtihanlara girmek arzusunu izhar buyuMillî Şef İsmet İnöna, Kimya EnstitüsUnde kısa bir istitaran Millî Şef, yuksek ziraat mühendisi Enver Kurdoğlunun jeolıatten sonra saat 13 de bütün talebe ve tedris heyerinin candan Fizik, Prof. Mithat Tolunayin zooloji, Prof. Kadri Bilgemre, tezahürleri arasında Yuksek Ziraat Enstitüsünden ayrılmışlardır. Maarif Vekili Hasan Âli Yücel TURK Mimarlığı Yüksek mimar Sedad Çetintaşın röleve sergisi münasebetile eni orneklerinin Ibdaına çalışılacak veçhile üzerinde ısrarla durulmaga değer bir Ttirk mimarlığı var mıdır? Meşrutiyet devrinde Evkaf Başmimarı Kemaleddin eski Tıırk eserlerinde ilham kaynagrı arayan bir ekolun şefi Bibiydi. Cumhuriyet devrinin ilk yıllarında bazı milliyetçi şahsiyetlerin bu yolda yaptırdıklan denemelerin muvaffakıyetstzligînden doğan bir tepki ile meselâ adeta yerden fışkırırcasına. yeniden vucud bulan devlet merkezimizdçki bol inşaatta başıboş bir kozmopolitlik hukum surdii. Muvaffak olmamış numunelerine bakılarak binada millî stil bize nispetle bir nevi cami ve medrese duşkünlügünden ibaret geri bir zihniyet sayıldı. Boylelikle mesele filen hallolunmuş. fibi olduysa da modernin ve kubigin adeta gelişigU7el bin bir çeşidini tatbik eden yeni inşaatta milli vicdanı tatmin etmiyen bir noksan bulundu|u hissi bir türliı butun butun ortadan kalkıp gitmiş değildir. Nakil vasıtaları ebliğ teşkilâtlandırıhyor Sıvastopolda Her köy, kasaba. şehir ve limandaki bütün vasıtalar ihtiyaca göre çalıştırıJmak üzere gruplara bağlanacak Ankara 19,t1l£j§ronla) Memleketin nakliyat ihtiyacını karşılamak için, bütün nakil vasıtalannın teşkilâtlandınlmasına karar verildi. Teşkilâtlandırma kısa zamanda ikmal edilerek, memleketin nakliyat işi bir an önce emniyet altına alınmış olacaktır. Bu husustaki talimatname de hazırlanmış bulunuyor. Bütün köy, kasaba ve şehirlerimlzde iç ve sahil kara sulanmızda mevcud ve eşya nakline elverişli olup hakikl ve hükm! eşhası hususiyeye aid bulunan bilcümle: A) motörlü kara nakil vasıtalan, B) hayvanla çekilen kara nakil vasıtaları, C) yük hayvanları ve D) 50 tona kadar deniz nakil vasıtaları, bu talimatnamenin hükümleri dairesinde teşkilâtlandınlaöaktır. Her köy, kasaba, şehir ve limanda mevcud merkeb, katır, deve, mekkâre, kağnı, öküz arabalan, tek ve çift atlı (Arkası sahife 2 sütun 2 de) Askerî vaziyet Şark son müdafaa hattıdayarıldı Büyük Alman Alman piyadeleri ve şehrin karşısındaki Severnaîa körfezine uîaştılar Müstahkem mevkim cenubu garbî kısmında kiiçük bir sahil kalesi el'an dayanıyor cephesinde M. Çörçil Amerikada Ruzveltle mühim miizakerelere derhal başlandı Askerî şeflerle bir likte Çörçilin ikinci cephe meselesi için Amerikaya gittiği sanılıyor • taarruzunun başlamaması sebebleri üzerinde tahminler Sıvastopol muharebesinin mahiyeti Yazatı: Enekli General H. Emir Erhilet MAKSIMĞOR.KI Londra Halkevinde Türkçe kurslar büyük bir rağbetle karşılandı Londra 19 (a.a.) Londra Halkevinde haftada iki defa onlarca İngiliz türkçe ders almaktadırlar. Kurslar, Türkiye büyük elçiliği ticaret ataşesi Suphi Ziya Özbekkanın kızı Bn. Güzin Özbekkan tarafından kurulmuştur. Dersleri veren Londra üniversitesi Şark Etüdleri okulunda türkç« profesörlüğü yapan Ali Rızadır. Bn. Özbekkan, Britanova ajansına şu demeçte bulunmuştur: < Kurslar, büyük bir rağbet görmüş(Arkası sahife 3 sütun 6 da) Mihverin Afrika knvvetleri Başknmandanı General Rommel Tuksek mimar Sedad Çetintaşın Sul Londra 19 (a.a.) M. Çörçilin, Atanmahmud Turbesindeki dairesinde merikaya vardığı resmen büdirilmekeski mimarlık eserlerimizi pek ince he tedir. Başvekilin yanında İngiltere G;sablarla resmeden kendi tablolarından nelkurmay başkanl Sİr Allan Broock İle murekkeb olarak açtıgı sergiyi ziyarete İngiliz Genelkurmay şefleri komitesl giderken bclki yukarıki çok zor ve çok kâtibi Tümgeneral îsmay bulunmaktakarışık meselenin halline yarıyarak bir dır. ipucu bulmak umndunn taşımıyorduk. Seyahatin hedefleri Zaten yuksek mimarın üzerlerinde anVaşington 19 (a.a.) Geceyarısına cak aşk ve ihtirasla ifade olunabilecek doğru anî olarak basın toplantısına dabir alâka ile çalıştığı bu eserlerin çogu vet edilen gazetecilere reis Ruzveltin nu bir kaç defalar görmüştiık. Eğer da kâtrbi M. Early şöyle demişür: ha fazla değilse en aşağı asıllan kadar « Başvekil Çörçil ve reis Ruzvelt guzel olan bu rolevelerin temaşası başlı harbin sevk ve idaresi ve zaferin elde başına bir zevkti. Anlaşılan yeni bir zi edilmesi için gerekli meseleler hakkınyaretle bu zevki bir dafaa kana kana da müzakereler yapacaklardır.» tadacaktık. İkinci bir cephe kurulması işinin müSedad Çetintaş, sergisinde eserleri zakere edilip edilmiyeceği sorusuna M. nin yalnız ufak bir kısmım teşhir etmiş, Early şu cevabı vermiştir: « M. Çörçilin bu maksadla buraya ve boyle yapmak için muhtelif devirle(Arkası sahife 3, sütun 5 te) rin en guzel örnekleriHİ koymus: SelçukOsmanlı intikal devrinin, sırf Osmanh mimarügına aid teşekkül, tekâmül devirlerıle en yüksege çıkış devrinin bellibaşlı ibdalanndan güzel örnekler. Süleymaniyeyi oldugu yerde hepimiz muazzam bir eser olarak görurüz. Fakat onun muhteşem güzelligile beraber bütün inceliklerini ancak Sedad Çetintaşın tablolarında buluruz. Çünkü o bu buyuk eseri en hurda tafsilâtına kadar sıkı bir hesabdan geçirerek kuvvetli kalem darbelerile gozlerimiztn önüne artık butun esrarı apaçık bir giızellik meşheri halinde koymuştnr. Biz biliyoruz ki, şimdi bu eski eserler modelinde inşaat yapılmaz. Kimisine ve belki çoğuna gücümıiz yetmez. Sonra şimdiki ihtiyaclarımızın istedikleri bu tarzlarla karşılanmaz. Demek ki, bunlar bize millî mahiyetli inşaat için örnek olmazlar. Fakat nedir o kuvvetli cazibe ki, bizi saatlerle bu eserlerin karşısında mıhhyor ve elimizden gelse şimdi bile gidip içlerinde oturmak heveslerine kapturıyorî (Arkası sahife 3 nütun 4 te) harekât Berlin 19 (a a.) Alman orduları başkumandanlığınm tebliği: Sıvastopola karşı yapılan taarruzda dün kat'i muvaffakıyetler elde edilmiştir. Müstahkem bölgenin şımal kesiminde faaliyette bulunan Alman piyade tümenleri topçu ve hava kuvvetleri tarafından bombardıman edilen düşmanın son müdafaa hatlarını yararak geniş bir cephede Sıvastopol şehrinin karşısında bulunan Severnaja körfıezine Vannışlardır. 12 gün süren şiddetli çarpışmalardan (Arkası sahife 3, sütun 3 tel Sıvastopol kaleleri üzerine Alman Rumen kuvvctlcrinin istikamet ve vaziyet lerini ırösterir harita taarruz İngiliz ordusu İZMİTTE Libya hududuna Atatürkün teşrifi kadar çekildi yıldönümü kutlandı Mihver ordusu Tobruğun şarkmdaki sahil yolunu da kesti Londraya göre Tobruk, stratejik ehemmiyetini ariık kaybetmîş Berlın 19 (a.a.) Resmî tebliğ: Şımalî Afrikada düşman şarka doğru daha çok ilerlemiştir. Alman ve İtalyan kıfaları Tobruk müstahkem mevkıini çember içine almışlardır. Bir çok mukavemet merkezlennin yok edilmesi esnasında 1000 İngiliz esir edilmiş, 10 tank tahrib olunmıış ve çok miktarda harb malzemesile bir iase deposu ele geçirilmiştir. Röyterin Kuybişefteki muhabirinin telgrafına bakılırsa Mihver orduları Harkof kesiminde, ağir kayıblara bakmaksızın uçak, tank ve büyük sayıda insan kütlelerini çarpışmağa sürmekte ve savaş burada durmadan devam etmektedir. Alman resmî tebliğleri ise iki üç gündiir Harkoftan bahis bile etmiyoılar! Bunu hangi manaya çekmeli ve acaba neye hamletmeüdir? Doğıı cephesinde Jıakikatte olmakta Izmit 19 (Hususî muhabirimizden) olan nedir? Sovyetler mi taarruz ediEugün Ebedi Şef Atatürkün şehrimize yor, yoksa Mihver orduları mı?. Herilk şeref verdikleri mutlu günün yıldökesin beklemekten usandığı büyük Mihnümü Halkevinde eşsiz törenle kutlanver taarruzu olup dumurlaşmış mıdır? mış, Vali ve komutanlarla binlerce İzYahud mukadder vakit ve saati henüz mitlinin doldurduğu Halkevi Ebedî ŞeMoskova 19 (a.a.) Sovyet öğle gelmedi de onun için mi bir türlü bofin büyük ve kahraman adı ile sevgisi tebliği: şanmıyor? Bu vakit ve saat acaba ne saygısı ve eserine bağlılık tezahürlerile 18 haziran gecesi cephede önemli hiç zaman gelecek?! dolarak tâ göklere kadar yükselmiştir. bir değişiklik olmamıştır. (Arkası sahife 2 sütun 1 de) (Arkası sahife 3 sütun 2 de) m Cephelerde değişiklik olmamıştır Tobruğun şarkmdaki sahil yolu da kesildi YUNUS NADİ M. Çörçilin geçen Amerika seyahatinde, «Beyazev» in bahçesinde istirshat ederken alınmuı bir resmi Kahire 19 (a.a.) Zırhlı Alman kuvvetleri, Libya hududuna doğru çekilen İngilizleri takib etmekte iseler de dün akşama kadar bir müddet evvel hazırlanmış olan hududdaki mevzilere ulaşamamışlardır. Coğrafya bakımmdan vaziyet geçen sonteşrinde Ingıliz taarruzundan evvelki vaziyetin aylArkaa sahife 3, sütun 3 te) Şark cepheslnden resimter: Alman askerlerl, «iddetli bombardunuılardan sonra laptedilmiş bir mevzie girerlerken