28 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

28 Mayıs 1942 CUMHURIYFT o ı\r L E Mihverin biiyük faarruzu İngilterede yapılmış olan bu gemi Mersin ünün haberlerine bir göz atarsak en beilibaşlı bâaiseleri toplıyabiliriz: Japonlar, Çin meselesini tasfiye için taarruza geçnıişlerdir. Sovyet Alman harbi canlanmışör ve iki taraf arasında çok mühim neticeler verebilecek muharebeler vuku bulmaktadır. Belki bu muharebeler Sovyet Alman harbinin seyri üzerinde kat'î bir tesir yapar. Nihayet, uzunca bir siikunetten sonra Libya hududunda Mihverin bir taarruza geçtiğini ifade eden hâdiseler vuku bulmaktadır. Hava harbini ve deniz harbini unutmamakla beraber asıl harekâtın bu iiç hedef üzerinde temerküz ettiği gorülüyor. Yani Mihver devleteri Çin meselesini, Sovyet harbini ve Libya harbini intac etmek maksadile harekete geçmiş bulunuyorlar. Japonya, Çin meselesini tasfiye ettiği takdirde Uzakşarktaki hakim ve üstün nıevkiini büsbütün sağlamlamış ve her nıukabil taarruza karşı gelecek kuvvet ve kudreti kazanmış olabilir. Onun için Japonya, Çin meselesine en büyük ehemnıiyeti vermekte ve İngiltere ile Amerikanm mukabil taarruza geçecekleri sıra için ferah ferah hazırlanmak istemektedir. Japonya Başvekilinin dün söylediği gibi, zafere giden yolun başlangıcı budur. Ahnanya, Sovyet Rusya ile yapnğı muharebeyi, Rus mukavemetini kırarak neticelendirmek sayesinde, İngiltere ve Amerika ile daha serbest muharebe edeceğine ve Müttefiklerin kaynakarile rahat rahat yanşacak bir gayret göstereceğine inanmaktadır. Onun için de, zafere gidecek yolun başlangıcı budur. Libyada yapılan harehâtın hedefi, şark cephesinde ve Uzakşarkta yapılan harekâtı kolaylaşürmak, İngiltereyi de nıeşgul ederek onu ikinci bir cephe açnıak teşebbüsünden alıkoymak, İngilterenin Uzakşarka kuvvetler göndenneslne ınâni olmaktır. Mihverin burada daha büyük bir hedef peşinde kosup koşmadığı henüz belli değildir. Daha büyük bir hedef, Siiveys kanalım zorlamak, ve onun temin edeceği büyük isüfadeleri kullanarak İngiltereye, ağır bir darLe indirmektir. Fakat Mihverin Avrupada en mühim işle meşgul olduğu bu sır.ıda, garb çölünde bu kadar büyük bir hedef peşinde koşmağa imkân bulacağı sanılmamaktadır. Fakat İngiliz kuvvetleri başkumandam General Ohenlek'in birkaç ay önce yaptığı ve kat'î bir netice vermesini 1 eklediği büyük taarruzun akamete uğıamasından sonra Mihverin bu cephede taarruza geçmesi, Mihver hesabına mühim bir canlılık alâmeüdir. Hâdise, daha henüz ilk safhasında bulunduğu için mahiyet ve şümulü hakkında bir büküm vermek sırası hulul etmemiştir. Gorülüyor ki Mihver devletleri her yerde azami gayretle faaliyete girişmiş ve kendi zaferlerini sağlamhyacak kat'î neticeler almak üzere harekete geçmiş görünüyorlar. B?lki bugünler ve bu haftalar, bu defaki dünyanın en çetin ve en mühim günleridir. Ve bütün dünya, merak, asabiyet, dikkat, üzüntü ve ıstırab içinde beklemektedir. Çünkü en küçük gaflet, en küçük dik. katsizlik, en vahim neticeleri verebilir. Bu yüzden bütün dünya, uyanıktır, ve tetik üzerindedir. Hiç şüphe yok ki muharebe iki tarafln her biıi, her gayreti sarfedecek ve her taraf, her fedakârlığı göze alarak eailmemek için uğraşacakür. Neüccyi, hep birlikte göreceğiz. Silivri » . feribotu nıııııınıııııllinilllllllllllllllllllIinilllinnillllllllllllinunımiH » Or duntuz verilecek her eıtıre hazırdır limanına geldi? merasimle bayrak çekildi Mersin 27 (Hususî) İngiltereden limanımıza gelmiş olan Silivri adındaki feribota bayrak çekme merasimi heyecanlı bir surette yapılmıştır. Merasimden sonra Denizyollerı tarafından Belediye bahçesinde davetlilere çay ziyafeü verilmlştir. nharp\ ( Soyyetharp (Baştarafı 1 ind sahifede) Buz denizi cephesinde, Mourmansk limanında iki büyük düşman ticaret gemisi bombalar atılarak tutuşturulmuştur. (Baştarafı 1 inci sahifede) metinde İşgal etükleri mevzüeri tahkim etmişlerdir. İzyum Barvenkovo İstikametinde ku\vetlerimiz düşman tank ve piyadelerine karşı anudane çarpışmalar yapmışlardır. Macar ordusunun vaziyeti Bern 27 (a.a.) İsviçre gazetesl Bund'un Budapeş edeki muhabirine göre Macar ordusu 1941 dekinden çok daha esaslı hazırlıklar yapmıştır. Bir Macar muhabirine göre, Rumenler her an için Macarlara karşı «hareket serbestisi» ne sahibdirler. Alman asıllı 18 bin Macar S. S. Nazi teşkilâtına alınmıştır. öldürülen Almanlar Moskova 27 (a.a.) Sovyet tebliği eki şöyle demektedir: Cenub cephesinde düşman hatlanndan çok geride yapılan bir akm esnasmda bir Sovyet süvari birliği şiddetll bir çarpışma sırasmda takriben 60 kilometre mesafe katetmiş ve aralarında subaylar da bulunmak üzere 2100 Alman askerini yok etmiştir. Şlmal batı cephesinde bir Rus birliği iki gün süren ve hedef itibarile önemli o'an çarpışmalar esnasmda Alman hücum kıtaları tümenine mensub 300 er ve subay (Baş tarafı 1 inci sahifede) öldürmüştür. Hlnd Okyanuslarından bilkuvve atılGeceyansı tebliği dı» demiştir. Moskova 27 (a.a.) Sovyet geceyaBaşvekil, daha sonra şu sözleri söyle nsı tebliği: miştir: 26 mayısta, Harkof istikametinde kuvc Bu topyekun harbde İngiliz Amerikan kudretinin nüfuzu ve hakimi vetlerimiz geri aldıklan mevzlleri sağyet hulyası kökünden sökülüp atılıncı lamlaştırmışlardır. İzyum Barvenkovo keslminde, kuvya kadar Japonya mücadele edecek vetlerimiz düşmanın tank ve piyade kuv tir.» General Tojo, Mihver devletlerinden vetile yaptığı şiddetll taarruzları püsbahsederek, Japonyanın müttefiklerile kürtmüştür. General Tojo gene nutuk söyledi Kuybişef 27 (a.a.) Harkof muharebesi üçüncü saihasına girmiştir. Sovyet kuvvetlerinin sol cenahı iik hafta zarfında Harkofa doğru muvaffakiyetle ilerledikten, ikinci hafta zarfında İz yum Barvenkovo bölgesindeAlman karşı hücumunu umumî surette zaptetükten sonra halen hergün artmakta olan Alman tazyikına karşı koymakladırlar. Birçok tanklar siyaha boyanmıştır. Almanlar daha başka şekiide tabiyeler de kullanmakta ve geçen yaz zarfında Japon zayiatı ne kadar? Tokyo 27 (radyo) General Tojo, tatbik ettikleri sözde psikolojik tethiş otuz nisana kadar Japonlar tarafından usullerine başvurmaktadırlar. Bazı keverilen zayiaün şundan ibaret olduğunu simlerde AliTian piyadeleri Fransa meysöylemiştir: 9000 subay ve er maktul, dan muharebelerini hatırlatan şekiide vanyana ve trampete çalarak muhare20,000 yaralı beye yürümüşlerdir. birlikte strateji sahasında işbirliği yapmak ve onlarla birlikte yeni bir dünya nizamı kurmak azminde olduğunu anlatarak Hindistandan bahsetmiş ve «İngiltere ve Amerika Hindistandan ve Asyenın diğer tarafarından koğulmahdırlar. Düşman kuvvetlerinin Birmanyadaki mağlubiyetinden sonra ÇanKayŞek rejimi tacrid edilmiştir. Ve bozguna uğraması muhakkaktr.» demiştir, Avustralyadan bahseden General Tojo, onun Pasifik öksüzü olarak kaldığını anlatarak Avustralya ricalinin menfaatlerine uygun karar vermeleri lâzım geldiğini söylemiş ve Hindistanın kımıldadığını, Çungking'in yıkılmak üzere olduğunu ve Avustralyamn tekbaşına kaldğını beiirtmiştir. Diğer bölgelerde önemli hlç bir şey olmamıştır. 25 mayısta 11 Alman uçağı tahrib edilmiştir. Biz 8 uçak kaybettik. Almanlar trampete çalarak muharebe ediyorlarmış Hariciye Nazırına göre Tokyo 27 (a.a.) Hariciye Nazırı Togo parlamento içtimamdaki nutkunda, Japonyanın Hindistanı Hindlilere maletmek istediğini, Japonyanın Mihver devletlerile askerî, siyasî ve iktısadî anlaşmalar yaptığını, İngiltere ve Amerikanın mütemadiyen mağlubiyetlere uğradıklarını ve hakikati halktan sakladıkarını, fakat halkın herşeyi hissetmeğe başladık'.arını söylemiştir, * •:• Rus süvarilerinin teçhizatı Moskova 27 (a.a.) Kazak Generall Timofe\'itsh Obuchov Rus süvarisinin Alman zırhlı birliklerine karşı elde ettiği muvaffakiyetler hakkında sorulan suale şöyle cevab vermiştlr: « Kızılordu süvarilerinin kazandıkları muvaffakiyetler daha Önemli ateş kudretinden ve diğer silâhlarla sıkı bir lrtibat tesis edebilmelerinden, baskın çeklinde serl darbeler indiren önemli süvari teş'sillerinln kullanılmasından ileri gelmektedir. Süvarilerimiz en kudretli modern silâhlarla teçhlz edilmişlerdir. Ellerinde modern tüfekler, tanksavar toplar, mitralyözler ve havan toplan vardır. Süvari erlerinin hepsinds otomatik silâhlar, el bombalan ve yangm çıkaran cihazlar bulunmakta ve hepsi de kılıç taşımaktadırlar. Alman piyadesi elde küıçla hücuma kalkan Kazakları görünce panik başlıyor. * Japonlar bir kesimde 30OO ölü verdiler Çungklng 27 (a.a.) Çin tebliği: Çin kuvvetleri Salween nehrlnln batıslnda Tengçung, Lungling'de Japonlara taarruz etmişler ve Lungllng'ln doğu ve cenubunda stratejik ehemmiyette noktalar işgal etmişlerdir. Garba dojru ilerlemekte olan Myitkyina'dakl Japonlar Lonkine varmışlar ve geriden Çin birliklerinin taarruzuna uğramışlardır. Çin piyadesi süngü hücumuna kalkmış ve düşmana 3000 öiü verdirmiştir. Lanşinin şimal doğusunda bir Çin müfrezesi bir tepeyi işgal etmiş, buradan Japonları sıkı bir ateşe tutmuş ve düşmana 1000 ölü verdirmiştir. Çinin şarkında bulunan Çin ordusu bugün 100.000 Japon tarafından Çekiang eyaletinin merkezi olan Kinhva'ya kadar kendilerine bir yol açmak için yaptıklan yeni bir teşebbüsü akamete uğratmıştır. Bugünkü çarşamba akşamı bu bölgede muharebe devam etmekte idi. Nahas Paşanın istifası: Mısırdan gelen haberlere göre Mısır Başvekili Nahas Paşa istifa etmiş, Maliye Nazırı Makram Ubeyd Paşayı Kabine harici bırakarak yeni Kabineyi teşkil etmiştir. Makram Paşa, Vefdin cn kuvvetli erkânı arasındadır. Parti içinde Sâd Zalul Paşamn oğlu» diye tanınacak derece mufrit Vefdci sayılır. Mısırın yerli hıristiyanlarını teşkil eden kıptilerden olduğu için «Vefd» in bunlar tarafından her muzahereti gbrmtsine yardım eder. Vefdin en tanınmış hatibleıi arasuıdadır. Nahas Paşamn onu Kabineden çıkarmak için istifaya tnecbur kalması, Makram Paşanın kendi isteğile istifa etmek istemediğini gösterir. Bununla beraber Makram Paşanın Nahas Paşaya muzaherete devam edeceği bildiriliyor. Fakat hâdise, Mısırda tncktum tutulması istenen yeni bir takım ihülâflann baş gösterdiğine delâlet cdiyor. Afrikada Mihver taarruza geçti (Baştarafı 1 inci sahifede) kuvvetleri şiddetli mukabele göreceklerdir. Ortaşark İngiliz hava kuvvetleri de neşrettiği bir tebliğde geceli gündüzlü hava faaliyetine glriştiğlni bUdiryor. Derne le Bomba arasındaki sahada mtihim faaliyetler olmuştur. Zırhlı kuvvetler a r a s ı n d a çarpışmalar Kahire 27 (a.a.) Ortaşark tngiliz kuvvetleri umumî Jcarargâhının hususî tebliği: Dün gece büyük bir düşman zırhlı teşkili batıdan cenuba dogru Bir Hakeim etrafındaki me^ilerimiz istikametinde ilerlemiştir. Düşman kuvveti ile bu sabah erkenden zırhlı kuvvetlerimiz arasında çarpışmalar başlamıştır. Savaş hakkında şimdiye kadar hiç bir tafsilât alınmamıştır. ömer Rıza DOĞRUL Müessif bir irtihal Türkçe Tefsir sahlbi Küçük Hamdi Efendi vefat etmiştir. Beyazıd Dersiâmlarından esbak Antalya meb'usu ve Evkaf Nazırlarından, mülga Medresetülkuzat ve Medresetülmütehassisln muallimi ve Darülhikmetülisiâmiye azalarından son zamanlarda sahai intişara çıkan Kur'anı Kerim Türkçc Tefsir sahibi Elmalıh Hamdi Efendi 27 mayls 942 tarihli çarşamba sabahı irtihali dârıbeka eylemiştir. Cenazesi 28 mayıs 942 tarihli perşembe günü Erenköy Sahrayıcedid Ethemefendi caddefindeki 115 numaralı haneden ka'dırılarak cenaze namazı öğleyin Zihnipaşa camii şerifinde eda edildikten sonra Sahrayicediddeki aile makberesine defr.edüecektir. Cenabı Hak garikı rahmet buyursun. Çelenk gönderilmemesi bilhassa rica olunur. Çekoslovakya Umumî Yalisine suikasd yapıldı Ankara 27 (Radyo gazetesi) Prag radyosunun bir saat evvel bildirdiğine göre Çekoslovakya umumî valisi Hf.yderik'e bir suikasd yapümıştır. Faili yakalayana 10 milyon kuron vndedilmiştir. Dün gece Pragda saat 21 den sabah saat 6 ya kadar sivil halkın evinden dışarı çıkması yasak edilmiştir. Bütün umumî yerler kapa'.ılmıştır. Sokakta dur emrine'" itaat etmiyenler derhal vurulacaktır. Hayderik'in yarası ağır, fakat ölüm tehlikesi yoktur. Kıbrıs Valisi, ada helkmı uyanık bulunmağa davet ediyor Londra 27 (a.a.) Askerî makamlar ile görüşmek üzere tskenderiyeye giden Kıbrıs Valisi Lefkoşeye dönmüştiir. Adaya vardığı vakit beyanatta bulunan vali, halka her hangi bir ihtimale karşı hazır bulunmalannı tavsiye etmiştir. Kıbrıs adasımn sahil müdafaasmda çalışanlardan, vaîl, sitayişle bahsetmiştir. Prag Berlin demiryolu münakalâtı kesildi #** Emekli yüzbaşı Rüştü ve müteahhtd Mısır kabinesinde değişiklik Fuad ve Şevket Muradoğullannın baKahire 27 (a.a.) Nahas Paşa, Mabası, Sıvas meb'usu mühendis Abdür liye Nazırı Makram Paşa dahil olmarahman Naci ve müteahhid Nuri De mak üzere yeni bir kabine kurmuştur. mirağlann dayısı, Kabine değişikliğinin sebebi Makram Paşanın zarurî görülen bir terfl işi hakAli Rıza Muradoğlu E7 yaşında olduğu halde vefat e;miştir. kındaki hükumet teklifine muhalif kalOnazesi, 28,5.942 perşembe günü saat masıdır. 13 te Maçka Teşvikiye, Kalıpçı sokak Kızını öldüren baba 30 104 numaralı Fuad Muradoğlunun evinseneye mahkum oldu <len kaldırılarak öğle namazım mü!eaİzmir 27 (Telefonla) On yedi yaYb Teşvikiye camünde namazı kılın c3 ktan sonra Erenköyünde Sahray ce şmda kızı Münevveri Ali isminde bic' dde aile kabristanına defnedilecektir rine kaçtığı için on dört yerinden bıMevlâ rahmet eyliye. çelenk getirilme çaklıyarak öldüren babası Ethem 30 seneye mahkum mesi riça olunur. Berlin 27 (a.a.) Alman radyosunun bu akşam bildirdiğine göre, Heydrich'e karşı suikasd Prag Berlin yolu üzerinde Prag banliyösü hududu içinde yapılmıştır. Prag'la demiryolu münakalâtı şimdilik durdurulmuştur. Messina'ya yapılan şiddetli bir hava akını Roma 27 (a.a.) İtalyan tebliği: Düşman dün gece ardısıra İki dalga halinde gelen bomba uçaklarile Messinaya' taarruz etmiş, yangm ve tahrib bombalan atmıştlr. Büyük kiliseye, Üniversiteye ve hususî evlere mühi.n zararlar ika etmiştir. Şimdiye kadar sivil halk arasında yedi ölü ve 19 yaralı sayılmıştır. Enkazın kaldırılmasma devam ediliyor. Ayrıca 7 bahriye eri de yaralanmıştlr. Uçaksavar ateşimizle is.ıbet alan bir düşman uçağı denize düşmüştür. Akın esnasında halk disiplinli ve sakin kalmıştır. (Baştarafı 1 inci sahifede) varlığı bu vesile ile bir defa daha bu kürsüden muhabbetle, sevgile, güvenle, heyecanla selâmlarken hepinizin ve bütün Türk milletinin en te.Tiiz duygularma tercüman olduğuma âsla şüphe etmiyorum. Var olsun kahraman Türk ordusu.. (Bravo sesleri, alkışlar). İsmail Mehmed Uğur (Slvas): « Efendiler; ben de birkaç söz söylemek istiyorum. Köyden askere çağırılan zayıf Mehmedcik vatan vazifesini yaptıktan sonra köyüne bir boğa gibl dönüyor. (Alkışlar). Bizim Türk oğlu için bundan daha büyük lyilik ne vardır? Değerli Millî Müdafaamız, biz on milyon köylü, canımız, malımız sizin emrinizdedir. En Ticaret Vekilinin izahatı büyük askerimizden en küçük ere kaMünakalât bütçesi kabul edildikten dar bu kürsüden Türk köylüsü namına saygl ve selâmlar size.» (Bravo sesleri, sonra Ticaret Vekâleti bütçesine geçildi. Ticaret Vekili Mümtaz Ökmen, Vekâalkışlar). Hatiblerin bu beyanatmı takiben kür letini alâkadar eden başlıca mevzular, süye gelen Millî Müdafaa Vekili şu be bilhassa iaşe işleri ve fiat mevzuu üzerinde uzun ve esaslı beyanatta buyanatta bulunmuştur lundu. < Çok sayın arkadaşlarım, Beyanatı sırasında istihsalle istihlâk Bütçenin heyeti umumiyesi görüşü arasında husule gelen müvazenesizliğin lürken sayın Rana Tarhan arkadaşımız meydana getirdiği bugünkü durumun asker alma işlerinde geri hizmetlerin de daha vazıh ve açık olarak bütün mildüşünülmesini ve sarsılmamasım işaret letçe anlaşılması için izahlarda bulunbuyurdular. Biz de ordunun aldığı va du. Cumhuriyet hükumetinin büyük, zifede birliklerin gördüğü işi sarsmıya muazzam ve kudretli bir orduyu silâh cak, aksarmıyacak surette bu işleri naaltmda bulundurduğunu, bu ordunun zarı dikkate aldığımızı arzederim. sarfiyatı dün bir ise bu^ün on clduğuSayın İzeddin Çalışlar arkadaşımız nu gizlemeğe hacet olmadığını söyledi. Millî Müdafaa bütçesinin az olduğunu Ezcümle dedi ki: söylediler. Eğer adi bütçe gözönüne alı« Büyük Meclisin canmdan aziz nıısa azdır. Fakat fevkalâde bütçe he bildiği ve Türk milletvnin mukadderasaba katılusa ve geçen defa olduğu gi t;nı kendisine teslim ettiği bu ordunun bi her ihtiyac belirdiği vakit yüksek yiyeceğincen, içeceğinden, nafakasından Meclisimizden bu ihtiyacı karşılamak bir şey kesmiş değiliz. Yapmış olduğu için fevkalâde tahsisat aiabileceğimizi muz tayinat kanunile tespıt edilen mikbildlğimiz için hiç bir zaman az değil tarın bugüne kadar bir zsrresi eksUtümiş dir ve biz Büyük Meclisi İstiklâl Sava değildir. Herhangi bir maddede herhanşmda olduğu gibi icab ettiği zaman bü gi bir sebeble ufak bir tenzil yapmışsak tün bütçeyi ordunun ihtiyacına verebi onun yerine daha iyisini ikame ederek leceğine emin olerak çalışıyoruz. (Hay ordumuzun, askerimizin sıhhatine ha hay sesleri). lel gelmemssi için bütün tedbirleri alBütçe encümeninde görüşürken ihti mışızdır. Bu sebebledir ki gıda maddeyacımız oldukça ve icab ettlği zaman lerinin piyasada nedretini hissetmemek tekrar fevkalâde tahsisat İçin ve ihti mümkün değildir. Fakat bizim iaşe teyacLmızı açıkça söyliyerek lstiyebllece lâkkimiz bir sehrin, başşehrin veya orğüniz; esaseu bize söylenıışlerdi. Yük dunun iaşesinden ibaret değildir. Busek mecllsinizin de bunu böyle yapaca gün hükumet dört milyon vatandaşın ğına emniyetlmiz vardır. Ayni zamanda ekmek gıdasını temin etmek mecburi kredüerle Amerıkadan, İngiltereden ge yetinde bulunuyor. Açık olarak ve lebılen kısımlanle ihtiyaclarımızın bir kat'iyetle ifade ediyorum ki şimdiye kısmını karşılamaktayız. Memleket da kadar hiç bir şehir ve kasabada birgün hiilnde bulunan ve bundan ba^ka da A dahi halkı aç ve ekmeksiz bırakmadık. merika, İngiltere ve Avrupadan gelebi Bununla beraber meselâ Cizderedeki bir lecek her şeyi bütün ordularunızın ihti aşiretin ferdinden herhangi bir yerdeki yaclannı gözönünde tutarak getirmefc diğer vatandaşa kadar her yurddaçın ten hiç bir zaman hâli değiliz. Vüs'atl iaşesile kendimizi mükellef addediyoruz, mizi, bütçemizin kabiliyetinde düşüneHükumet ana İhtiyac maddelerinin rek ordumuza daima vazife verildiği nedretinden tahassül eden vaziyeti tezaman, hiç bir sure.te yokluktan, ve lâü için her şeyi yapmaktadır. Fakat rilmediğinden bahsetmiyecek şekilde istihsalle istihlâk arasında bariz olan bu daima teçhiz ve tesliha çalışacağız ve nispetsizliği bir anda idare etmek mümordumuz mevcud teşkilât ve teçhizatla kün değildir.> her zaman vereceğiniz emre ve icab etVesikaya bağlanacak diğer tiği zaman alacagı vazifeyi her türlü maddeler güçlüğü yenerek fedakârane yapmıya Ticaret Vekili Mümtaz Ökmen, ekhazırdır ve itimadmıza lâyıktır. (Bravo mekte oldugu gibi vesikaya bağlanacak sesleri, sürekli alkışlar). diğer maddeler de olduğunu, fakat her Benden evvel söz soyliycn arkr.daş şeyi vesikaya bağlamak ve temin etmek larımın ordu hakkında gösterdikleri iddiasının tatbikatta mümkün olayüksek takdire ordu adma arzı şükran mıyacağım anlattıktan sonra fiat mevederim. Alkışlar » zuunu ele aldı: Bu çetin, mürekkeb ve karışık bir Bu izahatı takiben fasıllara geçilmiş ve heyeti umumiyesinin tasvibi üzeri davadır. Bir çok memleketler fiat mevne verilmiş olan iki takrir Eurekli al zuunun hallinde usul değiştirmii'er ve kışlar arasında okunmuş ve kabul o bir çok müşkülâta maruz kalmıçlardır. Bizim uzun ve esaslı tetkiklerle bu mevlunmuştur. zuda vardığımız netice şudur: Bugün Takrirler şunlardır: fiat a, devletin kafi ve zecrî bir şekilde Yüksek Reiskye müdahalesi zamanı gelmiştir. Zürraa, Dünyanın bu ölüm ve kalım müca esnafa, tüccara, mutavassıta haklan vedelesinde kudret ve kuvvetile hükume rilmekle beraber bunlara kâr zihniyetiie tin açık ve dürüst siyasetinin muvaf birlikte hizmete koşulmak ve devlete fakiyetlcrine yardım ederek memlekette yardım etmek zihniyetinin sokulması zasulhu idame eden Türk istiklâlinin aıu manı gelmiştir» dedi. Ticaret Vekili hafızı ve Türk vatanının müdafii Cum Mümtaz Ökmen bu husustakl tetkiklsre huriyet ordusuna Türkiye Büyük Mil dair malumat verdikten sonra fiatı diger let Meclisinin güveninin ve selâm ve eşyaya nazaran en çok yükselmiş olan saygısının ulaşürılmaiinı arz ve tek ve imtiyazlı bir madde halinde bulunan lif eyleriz. hububat fiatlarmın esas olarak ele aDiyarbakır Samsur. Konya lmdığmı ve hazırlanan tabloda muhtellf Kâzım Ruşeni Barkın Vehbi Bi gin maddeler, muhtelif kategorilere ayrüdığını izahtan sonra dedi kl: Yüksek Reisliğe Vâsıl olduğumuz neîlce şudur. BugMillî Müdafaa Vekâlsti bütçesinin kabul edildiği şu sırada yurdu koru dajnn bir ana fiat olarak, esas fiat olayan büyük ve kahraman Türk ordu rak ele alıp diğer maddeleri bu ana flsuna Meclisin, inan, güven ve derin atlara göre tasnif ve tetkik etmek.> Ticaret Vekili, hükumetin geçan yıl saygılarının ulaşUrılmasma karar verilolduğu gibi sene ortasında fiatı demesini teklif eylerİ2. ğiştirmemek için mahsule yeniden fiHatay Afyon at vermek lâzım olup olmadığı mevzuu Hamdi Selçuk Hamza Erkan üzerinde çok esaslı tetkikier yap.ığını İçel kaydederek bugün müstahsile verilen Dr. M. Bcrker fiatın onu tatmin eder olduğu kanaatine varılmışür.» dedi. Çetin bir hasad yılı içinde olduğumuzu, cidden çok müşküiât gösteren sert ve sürekli bir karakıştan çıkıldığını, şimdi yeni hasada ümidle girdiğimizi ve Meclisin bütçe Ankara 27 (Radyo gazetesi) İran müzakerelerine başladığı pazartesi günü radyosunun bildirdiğine göre Azerbay bir hüsnü tesadüf eseri olarak Adanada candaki isyan hareketini bastırmak ü Recai isminde bir vatandaşın Ofise tazere gönderilen İran kuvvetleri Teb ahhüd ettiği 500 bin kilo buğdaydan 50 rize varmışlardır. İran Şahının bir kaç bin klioyu teslim ettiğini beyan etti. Tigün önce bahsettiği harekâtın şimdi caret Vekâleti teşkilâtmm bu seneye başlamış olduğu anlaşılıyor. daha vukufla girmekte olduğunu, bu sene hükumetin büyük mali fedakârlıkFaşist partisinde tasfiye lsrı müstelzim olduğu halde müstahsiLondra 27 (a.a.) Röyter: Faşist lin ayağma kadar gitmek için icab epartisinde yeni tasfiyeye başlanacaktır. den tedbirleri almış olduğunu, hatta Mussolininin başkanlığında yapılan içmüstahsilin kendi pazarına sevkiyat yap timada parti konsey azası partiye menması zoru karşısında onun bede inin dasub olmak şerefine her hangi sebeble hi ödenmesi kararlaştırıldığını beyanaolursa olsun liyakat göstermiyenlerin tına ilâve etti. uzaklaştınlması için parti azasının sıkı Ziraat Vekilinin beyanatı bir elemeden geçlrilmesini istem'şîerdir. Ticaret Vekâleti bütçesinin kabulünden.sonra Ziraat Vekâleti bütçesine geçildi. Emin Aslan Tokad, İbrahim Taflan, Kasım Güler, Abidin Binkaya, doktor Akif söz söylediler. Ve ziraî mevzuStokholm 27 (a.a.) Bütün Norveç lar üzerinde temennilerde bulundular. kıyı bölgelerinin toplu halde boşaltıl Ziraat Vekili kürsüye gelerek beyanatması için istilâya karşı bir ihtiyat ted ta bulundu. Emin Aslanın bir istişare heyeti olarak yüksek bir ziraat şurası biri olarak plânlar tanzim edilmekte olteşkili teklifine iştirak ettiğini kaydetduğu söylenmektedir. Doğu Norveçts ti. Emin Aslanm esasen bu hususta bir geri çekilmeğe aid bünün imkânların kanun teklifi de yapmış olduğunu söytespitine devam olunmaktadır. liyen Ziraat Vekili encümende de tekİngiltereye yeniden Kanada life iştirak ettiğini söylemiş olduğunu kaydetti. Mühim ve esaslı bir mevzu okuvvetleri geldi Londra 27 (a.a.) İngilteredeki Ka lan toprak kanununun hazırlanmış olnada genel karargâhından gelen bir ha duğunu, bu aylar içinde Meclise veribere göre, İngilrerenin b!r limanına yeni leceğini ifade etti. Devlet ziraat işletmeleri istihsali artırmak için çahşmalaKanada kuvvetleri gelmiştir. Bunlar orman, teçhizat ve Istihbarat rından, küçük su meselelerinden, to humluk işlerinden, ziraat aletlerinden blrliklerinden müteşekkildir. (Baştarafı 1 inci sahifede) umumiyesi görüşülürken ileri sürülen mütalealardan kendi Vekâletini alâkadar eden kısımlara ve bu arada Berç Türkerin İskenderun limanı hakkındaki sözlerine cevablar verdi. Son senelerde kara ve deniz nakliyatının arttığını, gerek Millî Müdafaa, gerek diğer Vekâletler ve ayrıca memleket İhtiyacîarlnm bu nakliyat Işlerini çoğalttığını, harb dolayısile Avrupa ile muvasala kesilmiş olduğundan ithalât ve ihracatm mühim bir kısrru cenubdaki limanlarımızdan yapıldığım beyan etti. Bir nakliyat plâninın hazırlandığını, denizden ve karadan yapılacak nakliyat işlerinln bu plânla tanzim edilmekte olduğunu anlattı. Gemi ve şılepierimizln vaziyetinden bahsetti. 1942 bütçesî dün ittifakla kabul edîldi iselerflrdsınd luccar gıbı hareket etmeli! evkalâde bir zamanda yaşıyoıuz. Her şey tabiilikten ya ıs\kıyor, ya çıkmaya yelteniyor. Biz bile. Bu arada işlerin icabı tüccara memurluk yaptınyoruz, komisyonIa« ra ahyor, hükumet hizmeti veriyoruı. Memura da tüccarlık yaptınyoruz. Meselâ, şu İstanbulun mahrukat ofisi işini İstaııbul şehri teskilâtının yapması gibi. Lâkiıı bu arada galiba unutuyonn. Her alet kendi tabiatine göre işler. Tüccar, mcmur da olsa tüccar gibi düşünür, mcmur ticaret de yapsa, memur gibi hareket eder. Başka türlüsünü beklememeiiyiz. Dikiş makinesi kahve çekmez, kah\e değirmenine de dikiş diktiremezsiniz. Bunlaıı neden yaııyorum? Geçen kış İstanbul halkınm yakacak yüzünden çektiği zehmeti düşünen hükumet bu fena tecrübenin bir daha tekerrür etmemesi için İstanbulda yarım milyon lira sermaye ile bir mahnıkat ofisi kurulmasını vilâyete emretti. Bu ofısin ilk vasfı tamamen ticarl olması ve gayesi İstanbulda yakacak ihtikârı ve sıkmtısı olıırsa piyasaya hemen mahrukat çıkarıp dunımu tanzim etmcsidir. Doğrusunu söylemek luzun gelirse şimdiye kadar piyasa tanzimi üzerinde yapılan tecrübeler bize cebir ve şiddctten ziyade bu çeşid tedbirlerin sökeceğini gösterdiği için bu teşebbüs ümidli ve hayırh bir iştir. Yalni7, öğreniyorum ki; hiç bir inhisar ve imtiyaza sahib olmıyan bu ofiS mahrukat tedariki işinde tabiî hükumet kanalile hareket ettiği için köylünün hususî eşhas ve tüccarlar hesabtna hazırladığı ve kestiği odunlan almaya başlamış. Gerçi sorarsak: Bizim kimseye şiddet gösterdiğinıiz yok! Diyeceklerine şüphc etaıiyorum. Hakikattc de kimseye malını ofise satması için cebrcdümemiştir ama siz kendinizl küylünün yerine koyunuz! Nahiye müdüründcn «İstanbul mahrukat ofisine odun lâzım! Tedarik ediniz. diye emir aJan köy muhtarı bu enui size tebliğ ederse siz kafa tutup .Veremem!» der misiniz? Köylü bu tcşebbüsün bir hususî titarct mahiyctinde olduğunu nereden bikin? Böyle bir emir alıııca elindeki mah teslim eder, geçer gidcr. Şimdi: Âlâ! Bize de o lâzım! Mahrukat ofisi böylcrc mr.l gctirraiş olur. Diye memnunluk göstereceksinU. Vanlış düsünte. Çünkü bu odun ve komür gcne öğrcndiğime göre ötcdenberi şehrin mahrukatını temin eden bir iki tüccar hesabına hazırlanmış $eylerdir. Bunları ofis gcürtmese de o tüccar getirecektir. Bizim ofistcn beklediğimiz şey sırf kendi vasıtasile ve evvelce gelcnden ayrı olarak fazla mahrukat tedarik etmektir. Yoksa muayycn tüccar hesabına hazırlanmış olan malları lstanbula naklelmek ınaksadı temin etmez. Gönül ister ki bu ofis memurlan hükumet memuru zihniyetini bıraksın da öteki oduncu ve kömürcüler gibi, adamlar hıtsun, kesim yerlerine, köylere gündersin, odun, komür istihsalinl artırsın. Ve bunu tıpkı tüccarın yürUdüğü yollardan giderck, kaymakam, nahijc müdürü, jandarma gibi kuvvetlere asla müracaat etmeden yapsın. Başka tüılü olunca gene kaçak odun, kaçak ktimür ve karaçarşı alıp yürüyecek. Maksad mevcud oduncularuı isini kendi üzerimize almak değil, onlaruı geürditfinden ve getinnekte olduğundan ayrı olarak İstanbula fazla miktarda mahrukat getirtmcklir. Miktar artarsa fiat kendiliğinden incr. Bilmem anlatabildim mi? Bu güzel teşebbüsün muvaffak olması için şehre normal yollarla gelen veya gelmek ü/ere hazırlannuş olan mallan almak fleğil bunlardan ayrı olarak köylüye ofis hesabma odun kestirmek, komür yaktırmak hatta, Bulgaristandan kömüt almak ve bunları, hususî ticaret cereyanına hiç ilişmeden şehre yığmaktır. Böyle olursa nıaksada erişiriz. Yoook, mülhakata: .İstanbul mahrukat ofisine odun, komür tedarik ediniıi» diye emir verdiniz mi iş ticaret şeklinden çıkar; beylik vazife olur. Bu da ticarf yollardan yürümesi beklenen ofisin maksadından ve tabiatinden ayrı 1 ması re'.lcesini verir ki beklenen ve istenen bu değildir. Bu satırlan işin başlanjçıcında bir hayırhâh ve naçiz fikri ortaya atmak için yazdun. Yoksa odun, kömür edrbiyatı yapmak için, şunu bunu tenkid etmek bahsetti. Köylüye bu gibi vasıtalar dağılması için Koordinasyon kararile bir sermaye ayrıldığını, senede 100 bin puiluk imali için tedbirler alındığını, batmış, karaya oturmuş vapurların da demirlerinden istifade edilmekte bulun duğunu izah etti. Çeltik vaziyetinden bahsetti. Orman yangmları üzerindeki mütalealara cevab verdi. Vekil beyanatı sonunda yapılmış işlerin, yapılacaklara nazaran tatmin etmekten uzak olduğunu kaydetmekle beraber ahnmış olan neticelerin de yarm için cesaret, ümid ve neşe vermekte olduğunu tebarüz ettirdi. cEn büyük kaynağımız da beraberce çalışmakta büyük bir gurur duyduğumuz, daima elbirliği yapacağırr.ız Türk köyüsür.ün büyük seciyesidir. Büyük Türk köylüsü ile başarılamıyacak bir dava yoktur.j. dedi. Haşereler ve ziraî hastalıklarla Tjücadele işleri üzerinde de izahlarda bulundu. Fevkalâde vaziyet dolayısile bazı vergilere yapılan zamlar Masraf bütçesinin müzakeresi bit.nişti. Maliye Vekili söz alarak varidat kısmına geçilmeden önce şeker ve glikozdan alınan İstihlâk vergisinin artırı'.masına dair lâyiha ile fevkalâde vaziyet dolayısile bazı vcrgi ve resimlere yeniden z?m icrasına dair olan lâyihanln tercihan ve müstacelen müzakeresinl teklif etti. Teklif reye konarak kabul olundu. Bu lâyihalar konuşuldu. Vergilere zam lâyihasında nakliynt resmine birinci mevkide yüzde 15, ikinci mevkide yüzde 12,5, üçüncü mevkide yüzde beşe çıkaran maddede Eskişehir meb'usu İzzet Arukan EÖZ aldı. Yataklı Vagonların bilet ücretlerine de yüzde 10 nakliye vergisi ilâvesini teklif etti, bu teklif de kabul olunarak maddeye eklendi. Yeni zamlara dair lâyiha müzakere ve kabul edildikten sonra bütçenin varidat kısmı ve muvazenei umumiye kanununun diğer maddeleri kabul edildi. Bütçe ittifakla kabul edildi Kanun tayini esami kile kabul edildi kosuretile re Başvekiümizin beyanatı Bundan sonra Başvekilimiz Dr. Refik Saydam kürsüye gelerek ju beyanatta bulundu: « Arkadaşlarım, 1942 senesi bütçesini lutfen kabul buyurmak suretile hükumetinize karjı göstermiş olduğunuz itimaddan dolayı gerek kendi namıma, gerek arkadaşlarım namına teşekkürlerimi arzederim. (Alah muvaffak etsin, sesleri). Vazifemiz, şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da sizin itimadlnıza lâyık olmağa ve bize tevdi ettiğiniz vazifeyi, iyi görmeğe çahşmaktır. Büyük dünya buhranı karşısındı bütçe İle kabul buyurduğunuz birçok külfetler vardır. Ayni zamanda, bundan sonra da karşılaşacağımız birçok zorluk ar vardır. Gerek bu külfetlerl millftimiz kabul ederken ve gerek karşısmda kaldığımız bu müşkülâtı biz yencrken behemehal iyi bir neüceye vasıl olacağımıza ve mutlaka UtikbaHe güzel neticelerle karşılaşacağımıza İtimadımız vardır. (Bravo sesleri, sürekîi alklşlar). Arkadaşlarım; dün olduğu gibi bugün ve yarın da yegâne gayemiz ve yegâne takib edeceğimiz yol, Türk vatanının bütünlüğü ve Türk milletinin istiklâlidir. (Bravo sesleri, alkışlar). Bize verdiğiniz vazifeyi yaparken gözünıüzün önünde tutacağımız, ancak bu İstikamet vardır. Ve takib edeceğirniz yol da, şimdiye kadar olduğu gibi, ayni yoldur. (Allah muvaffak etsin sesleri, alkışlar). Meclisin bugünkü celsesinde görüşülecek işler Ankara 27 (Telefonla) Büyük Mlllet Meclisi yann saa; 14 te toplanacak, mülhak bütçeleri müzakere edecektir. Beden Termiyesi umum müdürlüğünün önümüzdeki mall yıl masraflan için 825,425 lira tahsisat verilmektedir. Bu Umum müdürlüğün Maarlf Vekâletine bağlanması kararlaştırıldığı malumdur. Umum müdürlük bütçesinde yeni faaliyetlerin istilzam ettirebileceği masraflann Maarif Vekâletince tetkikinden sonra bir program haarlanacaktır. Bu programa lstinaden 1943 yılı için verilecek tahsisat tespit olunacağından Umum müdürlüğe bu yıl geçen seneki bütçesi kadar tahsisat kabul edilmiştir. Posta, Telgraf umum müdürlüğüne yeni bütçesile 22,299.117 lira, Denizyolları tşletmesine 10.083.787 lira, Vakıflar umum müdürlüğüne 3.356.869 lira. Hudud Sahiller Sıhhat umum müdürlüğüne 489.488 lira, Devlet Llmanlan İşletmeslne 5,640.000 lira tahsisat verilmektedir. Devlet Havayolları umum müdürlüğünün yeni bütçesi de 1,100,000 lira üzerindendir. İranda ftenkil harckâlı başladı için değil. B. FELEK Teşekkür Aile relsimiz merhum avukat Hasan Hayri Tanın cenaze merasimine iştiralc ve telgraf ve mektubla taziye iu'.funda bulunan sayın Adliye erkân ve mensublarma ve meslekdaşlarına ve dostlarlna ve gösterdikleri büyük alâka ve hassasiyet dolayısile de Cumhuriyet Halk Partisi İst? nbul vilâyet ve Beyoğlu kaza idare heyetlerine ve Ankara ve İstanbul Barolarına minnet ve şükran hislerimizin ayrı ayn arzına teessürlerimiz mâni bulunduğundan muhterem gazetenizin bu hususa lutfu delâletini rica ederiz. Hasan Hayri Tan ailcsi Panama bandıralı vapur haczedildi İzmir 27 (Telefonla) İstanbuldan limanımıza gelmiş olan Panama bandıralı vapurun sahibinden habersiz İstanbul limanından kaçırıldığı iddiası dolayısile haciz altma almdı. Gcminin sahibi olduğu iddiasile İstanbuldan gelen Ogüst Detenberg, vapuru daha evvel Sovyet Rusya tabüyetinde Diyakos zade adında birine sattığı halde, kaptanın vapuru kaçırdığmı iddia etmiş on bin liralık tazminat kefaleti vererek haciz muamelesine başvurmuştur. Vapur limandadır. Hâdisenin nuh.akemesine başlanmıştır. Norveçte ihrac hareketine karşı alman tedbirler Sırb çeteleri Zara valisi ile kesim komutanını öldürdüler Zara 27 (a.a.) D. N. B.: Zara çevresinde Zara vilâyeti ile Hırvatistan hududu arasında asilerle yapılan silâhlı bir çarpışmada Zara valisi Vezi Orazi ile Karabinyer Yüzbaşısı ve Zara kesimi komutanı Ümberto Bor.asino ve bir kaç asker maktül düşmüşlerdir. Vali ve Karabinyer subayı polis teşkilleri tarafından işgal edilen bir hudud ileri karakolunu teftiş için yola çıkmış bulundukları sırada asilorin kesif tüfek, mitralyöz ve el bornbası atışlarına maruz kalmışlar ve ölmüşlerdir. Be^enMmek. Terkibl tıer tıangl muzir maddeyl ıhtiva müemmen bulunan Dlr etmed.ıgi. GİBB9 gün Guzelnk Pudrasvnı nef bıien berrak bir kulianmaK suretıle elde edileten. gencnh ifade eden bir cıld, beğenılme. nin yegane sebepıerldlr Beğenllmek lcm mutlaka GİB59 Pudrasint kullanınız.