29 Nisan 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURlYET IHEM Sehir 1 haberleri Çocuk ve cemiyet ı Moskova Rostov Askeri vaziyet Çocıık haftası hiterken I 29 Nîsan 1942 NALINA M1HINA Sıra beklemeği ne zaman öğreneceğîz? D stanbulun tanmmış doktorlanndan bır profesor, bana şu çıkâjette bulundu: « Pazar sabahı, Boğaaçine gitmek İçin, Taksımden kaikan Yemmahalle otobuslerınden bınne binmek istedım Eşım de beraberdi. Otobus dohnuş bulunduğu ve ayakta gitmeğe razı yolculann da alınması yasak olduğu ıçın, hareket etmek uzere olan otobuse bınemedik; geleceğı beklemeğe başladlk. Yayakaldınmınm ustunde 40 dakıka ayakta bekledıkten sonra, otobus geldı Fakat sokak yolcularla dobnuştu. Bizden çok sonra gelenler, saldırdılar ve zorlu bir hucumdan sonra mevcud yerleri zaptetüler. Şofore, bıletçiye şlkâyet ettim. vel ıse gırısmıs bulunacaklardır. Daha Gerüerde de hususı ve umumi ıhtıyatKuçukpazarda oturan zlmbalı defter geç kalındıgı takdirde bu favda gitrıkçe lann yerleri umumıyetle koy, kasaba ve azalarak sıfır olabilır. Bundan başka ma şehırlerdır Çdnku Rusya kışında çadırlı se\jar sa'ıcısı Mustafa ıle Hocapasada yısın ortalarma kadar Rusvada her ta ordugâhlarda Ikamet bittabi duşunule oturan Kâmıl, muvakkat ekmek karrafın kurumus olacağı umumıjetle ka mez Bınnetice gerek onde ve gerek ge nesi basarak bunları kullanmaktan Isbul olunmaktadır Bu sebeble taarruzun ride askerle i?gal olnnan butun mes tanbul ıklncı mlllî korunma mahkeTeslne verllmlslerdır Tahkikata gore yapdaha sonraja kalabılecegını duşunmcğe kun yerler tahkim olunup bırer dayanma yeri haline getirilir ve ancak bu su tırılan klışe ufak bır makineje konulmahal yok gıbidır. mak suretıle taskı yapılmıştır. Yapılan Taarruz, ıstcr evvelâ cenubda basla retle emnıyette bulunulabılır Çunku da aranada lkı yuzden fazla sahte muvaksın ve ister cephenın her tarafında bir ima aralardan duşmanın seyyar ve faal kat karne ele geçmlstır Mahkeme, bunden bosansın Almanlar ıçın ılk hedefler keşıf ve tacız mufrezecıklerı geçerek içe lardan jalnlz Muatafayı tevkıf etmış'İr bellıdır: Mosko\a ve Rosto\. Moskova rılere nufuz edebılırler. Muhakemeim devamı, şahıdlerin çağışıradıki Sovyet mukav emetının ortası, Işte butun kış Ruslar bu suretle cep rdmasına kalmışür. Rostov ise Rusjajı Kafkasvadan ayıran henın ekser yerlerinde mevcud zayıf tuBir karne sahtekârlığı daha yolun kapısıdır. tclmuş ve yahud boş aralıklardan ıçenDun sabah, Sarachanebaşmda HuseyAlman taarruzu, Moskovanın Kafkas ve nufuz edebilmişlerse de dayanma nok nm fırmına Gafur adında bır şahls gelya ıle muvasala ve ırtıbatını kcserek Rus talannda ateşle karşüanarak geri atıl mış ve dort tane misafir karnesi vereordularını buranın bılhassa benzin kav mışlardır. rek ekmek istemışür. Tezgâhtar Cavld Ruslann bu suretle ekseriva muhtelıf naklarından mahrura bıraktıktan sonra karnelenn sahte olduğunu gorunce GaRus başkendıni, çevresındeki Rus ordu sınıflardan ve bilhassa suvariden mu furu oyalamağa koyulmuş, blr jandan larıle birlıkte, duşurmeğe muvaffak rekkeb birer tugluk kuvvetlerle yaptık da karakola haber yollamıştır. Gelen olursa Lenıngrad, şımaldc tamamıle tec Ian bu teşebbusler neticesinde gerek polısler Gafuru yakalamışlar, sorguya rid edılmiş olacağı ıçın artık kendılığın dondan ve gerek ateşten ehemmiyetlı çekince bunlan Fatihte bır koftecıden den duşmcğe mahkum olur. Bu sebeble zanat verdikleri mnhakkaktır. aldığını soylemiştır. Koftecl de yakalanen evvel Lenıngradın zaptıle uğraşümıAlman başkumandanlıgi, teşebbusü e miş, o da bunlan her gun Fatihte bır yacağını tahmin ederirn Bununla bera Ie almak üzere bulunduğundan istedigı ekmekçiden temin etmekte olduğunu ber unulmamalıdır ki Leningradın peşın gıbi harekette muhtar olacaktır. Çunku soylemiştır. Ekmekçl de bulunmuş, o da dusmesi Moskovanın zaptmı haylı kolay taarruzun zamanüe istikametlerinl biz bunlan tanıd.ğı bır şahsm yapmakta laştırabılirdi. zat kendisl tayin edecektir. Buna karşı olduğunu polislere bıldırmıştlr. Şimdi^ Geçen sonbaharda, Moskov aya taarruz Sovvet Genelkurmayınm 1 1 guçtur. lık ikı kışl nezaret altına alınmıştır. başlarken Almanlar tabıatıle Kalınin'i Çunku Almanlann ne gun taarruz ede Tahkikata devam olunmaktadır. almağa mecbur olrauslar, fakat şimal ka ceklerını bılemlyecegi gibi asıl kuvvet Alemdar laşe Müdürü beraet etti nadlan geride olduğundan burasını an lerle ne taraftan ilerliyeceklerinı de keşAlemdar laşe memuru Munir; ekmek cak guçlukle tutabılmişlerdı. Onun için fetmesi guçtur. Fakat nmumiyetle Al kamesıne ald bir yolsuzluk ıddıasıle daha şunalde Tikvin'm de zaptı icab et man agırlık merkezlerinın orta ıle ce dava edilerek İstanbul İkincı mıllî kohesablıyabıllr. runma mahkemesınce hakkmda tevklf mısti Eger Leningrad, muhasara edılecek nubda olabileceklerini yerde çevrılme hareketleri esnasında Ancak Almanlann evvelden duşunulmi muzekkeresi kesılmıştl Munır, muhazaptolunabılsev di hem Moskov anın şı ven bir tarzda hareket etmelerı de ka keme sonunda beraet kazanmlş ve sermalden ihatası kolavlaşacak, hem de bildir. best bırakılmıştır. Murrnansk Moskova demirvollannın Alman genelkurmayınm taarruz için kesilmesi mumkun olacaktı Bunun netı icab eden kuvvetleri vaktıle vığamamıs Sadeyağ fiatları cesınde de butun kış esnasında Sovjet omasından dolayı taarruzun henuz başFıat Murakabe komısjonunun koyduRusyava buradan yapılan AngloSakson lamadığını zannetmek herhalde verinde gu yenı sade yağı fiatları dun kat 1 şeltjardım scvkıvatı olmıvacaktı. birşcy değildir Evvelâ yığınak vapılır ve lını almıştır Bu fıatlar şojledir Leningrad sinıdi de Ruslardadır On jığmağın ilk gbnile son saatini hcsablaUrfa çıçek yagı muadılı entihnış \e dan dolajı Moskov anın sımalden ihatası mak daıma kabıl olur Rusvada bekleni suzülmuş >aS Toptan 190 57, perakende bahı5 mevzuu olunca Almanlann şımal len taarruzun gun ve saatı ise, daha ev 210 kuruş. kanadlannı betekrar S\vir nehri So vel yazdığımız gibi, hava ile verlerin kuDİ5 arbakır muadıli eritılmlş ve süzülmıno Kalinin hattına ve belki daha rumasına bağhdır. Bunlar ise butun cep muş }ag Toptan 185 32, perakende 20i doguva ılerletmelerı ıcab edecektır hcde taarnmın derhal baslamasma he kuruş. Iptıdaî cemıyetlerde çocuk hakkırdakı Moskovanın cenubdan çevrilmesi için nuz mu^aid bir hal almamıslardır Ardahan menşell eri'ılmlş ve süzulmüş kanaaün cınse gore deglştığı ılerı surujenıden alınması lâzım olan KalugaH. E. ERKtLET yag Toptan 188 47, perakende 207 kuruş luyor. Aıle hukukuna aıd kaıdeler araTula hattından Kolomna Rjasan Halls Trabzon muadılı eritümış \e su sında cklandaşlarla evlenme> yasağınm Spask ıstıkametlerınde ılerlcrack ıktıza Antakyah Tevfiğin zulmuş jağ Toptan 153,82, perakende sebeblerım arıvan Amerıkan ıçtımaıyatedecektır. muhakemesi çılarmdan Mac Lenan, bu yasağın ıptı169 kuruş. Daha cenubda Rostow ve Donez Halıs Vakfıkebir entılmemlş yağ Top daı cemı>etlerde kız çocuklan hakkındaGeçende Izmlrden Istanbula kaçan ve <janı VVorosılovvgrad) mevkılen de zap Ayv ansara\ da sığındığı e\ln bahçesın tan 159 07, perakende 175 kuruştan sa ki menfı değer hukmunden, bu hukum tolunarak daha ılerılere gıdılmck suretıle dekı kuyuda yakalanan Antakjalı Tev tılacaktır neticesinde kız çocuklarını oldurmeden Moskovanın Kafkasja ile olan gen mu nk, Izmlrden geldikten sonra bır gece çıktığını soyluyor (2) Buna mukabıl Hamlet davaları vasala hatlarının kesılmeleri zarurî ola Ayvansarajda bır fabrıkadan 1467 llra başka blr Ingılız sosyoloğu, Fraser ıse, cakhr ^ elhasıl gorulujor kı Alman or kıymetlnde dort, beş top kumaş çaldığl «Hamlet> davalan gorülurken, aley cbır kısım ıptıdaî cemıyetlerde kız çodularının geçen 7 ilkkânunda, kışın bir lddlasıle mahkemeje verılmlştı Istan hıne açılan bır da\ada muhakeme saf cuklardan zıjade erkek çocukların oldudenbıre bastırması uzerine bırakıp geri bul dorduncu aslıye ceza mahkemesin hasını neşrettığı ıddıasıle, «Tasvıri Ef rulduğunu, kız çocuklann evlendırılmek çckılmek zorunda kaldıklan jerleri bır de dun muhakemeye başlanmıştır Maz kar» gazetesı Muddeıumumılıkçe matbu suretıle bır kazanc vasıtası olmalarındaha almalan gerekecektır. nun, bu hırsızhktan haberi olmadığını, at kanununa muhalif hareketten dava dan dolayı ımtıjazlı blr muamele gorduGeçen ılkkânun ayında Almanlann kumaşlan kendıslne Hasan Hurşıd adll edilmış, muhakeme sonunda gazetenın ğunu ıddia etmektedır (3). Meselenm, Moskovanın ıhatasından vazgeçerek kış bırlnin emanet olarak bıraktığını soy neşriyat mudurü Cıhad Babanla sahıbl Kur'anda da bahsı geçtığı ve muslumanlak bır hatta çekılmege basladıklan za lemış*lr Mahkeme, gelecek celsede bazı Zivad Ebüzzıjanın juzer lıra para cezası lıgın bu bakımdan çocuk hakkmda yukman bız bu hattı Cumhunj eün 19 ılkkâ şahıdlerı dinlıyecektir. odemelerine karar verılmiştl Temj.z, bu sek blr kıjmet hukmu telkın e>ledığı nun 1941 tarıhlı nushasında bır harita ile karan bozmuştur istanbul yedmcl as malumdur. Asker ailelerine yardım tespit etmıştık. Fılhakıka \Imanlar mezllve ceza mahkemesınde venıden muhaOrtaçağda buyuk dınlerın çocuk hukur hatta çekılmişler ve Kaluga musparası keme neticesinde dava edüenler dün kuku lehındekı tesırlen çok buyuktur. tesna, bahıs mcvzuu hattın butun temel Şehır Meclisi dunkü toplantısında as beraet kazanmışlardır. hırlsüyanhk ve muslumanlık, gerek çonokalarrnı bngune kadar ellerinde tuta ker ailelerine yardım İçin beyannameye «Hamlet> davalanna ek olarak aktör cuklara, gerek buyuklere karşılıklı sevgı bılmışlerdır. (lukandaki harıtaya mu tâbi kazanc nıukeneflerınden yapılmakta Talât Artemelm Pevami Safa ve «Tas vre savgı ıçm bır çok kaıdeler vazetmışracaat). olan yüzde beş yardım tahsilâ'inm yüz vıri Efkâr» alejhine açtıfı davadakl tır Bu kaıdeler, dınlerın ıcadları mıdır, Fakat muthiş blr Rusya kışında uln de ona çıkanlması hakkmdakl bütçe mahkumıyet karan da Teımızce bozul >oksa ıptıdaî cemıjetlerden ıçtımaî veorta taraflarda hendek kazıvarak muda .ktısad \e kavanin encümenlerinin müş muş bulunmaktadır Bu davava ald dos rasetle geçen terbıye orflennın sistemleşmış yazılı şekle gırmış şekıllerı mıfaa ve muharebe etmek kabıl değlldır. terek mazbatası okunmuş ve geçen sene va da Muddelumumıllğe gelmlştlr. v dır Çocuk sosyolojısı bu son şıkka teOnun için bilhassa koy, kasaba ve şe vapılan °^5 zammm 942 mali jnlmda Yüksek Deniz Ticareti mekte mayul eder Hatta musluman hırler bırer mukavemet merkezi olarak x Uzde sek ze çıkanlması ve ayni zamankulağa ezan okujarak ad takma, mektahkim olunup tutulnrlar. Hıtler, yeni da bu yardıma gayrisafi iradlan 500 libinde diploma tevzii tebe başlama, hırıstıyan halklarda, konukunda Alman ordusnnun bu kış es radan 2000 lıra\a kadar olan mükellefmerasimi munvon âdetlerı, hep ıptıdaî cemıvetlernasında, bılhassa nçak ve tank makıne lerın de ithaU hakkındaki tekllf kabul + lerının donduklan esnada dogu cephesi edılmlştir Munakalât Vekâle ı \ uksek Demz Tı dekı «cemiyete kabul etmeı merasımlecaretı mektebınm bu senekı mezunla rınm başka adlar altmda vasıjan şekıllermden başka bır şey değıldır. rına diploma tevzıı merasimi bugun ŞİJIDIYE KADAR HİCBIR FILME MİJYESSER OLMIYAN RAĞBET Yenıçağ başlangıclarında, butun ceEaat 15 te yapılacaktır. VE MtVMTAKIYET REKORUNU mıyet muesseselerme ıstıkamet vermege Zeytinyağı fiatları hakkmda başlıyan tabıate donuş hareketı, çocuk Vılâyetten teblığ edılmı^tır: meselesıne de tesır edıyor Maddeje, beA 25 3 942 tarıhlı vılâyat <oblığ le dene ve sıhhate ehemmıvet vermiyen bejana tâbi tutulan ve toptan satışlan Ortaçağ, çocuktan aa uhrevî blr melân(TÜRKÇE SÖZLU) menedılen her turlu zeytınyaŞ ve pamuk kolı ıstedı. Gerek Meryemın huzunlu Senenin en muhteşem harıkalar şaheseri kazandı. Goremlyenler ve tekrar ydglarından" çehresım temasa ede ede buyuyen hırısgormek lstıyenlerın arzularını yerıne getırmek emelıle 1 Azamî °il 5 asıdli ekstra ekstra tıjan çocugu, gerek goklere yukselen mmarelerm bulunduğu şehırlenn musze\ tmyağlar, 2 Azamî "&2,5 asıdh eks'ra zeytin luman çocugu otekı dunyanın hulyalarıle beslendı Bu yuzden olmalıdır kı çoBUGLN MATINELEKDEN İT1BAREN 1 hafta daha gosterecektir. vağlar, cuk bu devrede gulmermş, asık surat taA y r 1 c a • Sejlrcılerı merak ve he\ecan ıçmde bırakacak blr fılm, 3 Azamî £3 5 asıdlı ve iyı kokulu şımışür. Onaltıncı ve Onyedincı asırlararsıulusal cınayltlere mevzu teşkı] eden bır dram bırıncı yemeklık zeytnvağlarla, LOLA MtTFX ve 4 %4 5 asıdlı ve iyi kokulu ikıncı da bu çocuk, Avrupada yenı doğan kaJASPAR DERTZEX jemeklık zevtnjağlann mevzu fiatlar pıtalızmın de kurbanı olmağa basladı: dahılmde toptan ve pe'akends satışlan Zıra çocuk çahşması, yaşb. kadm ve erFacıalı asklar ve casusluk fılmi. Yer bulmak ıçın lutfen tam seans kek amele emegınden daha ucuzdu. Geseıbesttır erınde tesrif ednlz çen asırda ortaya çıkan ıçtımaî sıvasetB A fıkrasında satışı serbest bıraten evvel, çocuk bu bakımdan pek fena kılan yağların bır teneVeden fazla (bır vazıjette bulunujordu. Fakat bır tarafteneke dahıl) satıslarında alınacak fatutan çocuk terbıyesının luzumu, dığer taraların bırer suretı mdhallî Sanavı ve raftan ıçtımaî sıjaset ve muavenet fıkırTıcaret Odalarına, mahallî oda bulunTYRONE POVTER'ın dunyayı hej ecanlara boğan şaheseri: lerlnın serpılmesı, çocuk tıpme karşı bumadıgı takdirde doğrudan dog<u\a vılâgun medenî cemıyetlerde ve bu arada vet Sanayı ve Tıcaret Odasma gonderı>em Turkıyede de gorulen derın alakaji lecektır dogurdu (4) Bu alâkamn ortaya çıkı. C Ecnebı maddesı yüzde vanmı şında Emıl muellıfını unutmak nankorgeçmıyen lampant yuzde beş a=ıdlı ve luk olur Keza Cenevedekı Eousseau A v r ı c a : BETTİ DAVIS ve HENRY FONDA'nın lâhutı eseri: azamî yuzde bır ecnebı mad^elı bınncı hejkell karşısmda bu eserı turkçeje sıra malı >uzde beşten fazla asıdlı dıger tercume endışesmı sezen Zıya Pasayı da ze\tın\ağlar \uzde sekiz asıdlı sabun bu vesıle ıle hatırlamak ve hatırlatmak, luk vağlar rafme zeytnvağlarıle pamuk çocuk terbıyecılerimız ıçm bır vazıfedır ve pırına >aelannm venı bır teblığe ka Bugunku cemıvet, 1789 ınkılâbmn eserı ^•^••«••••••«••••ia dar toptan ve perakende satşlan mem olan beşer hukuku bevannamesmi, hakıM E V S I M I N E N B U Y U K P R O G R A M I nudur katte çocuk hukuku bejannamesı haline EN BUYUK FILMT I w.rtkMm^wttJm getırıjor, bundan oturu henuz dunyaya EN GÜZEL KADINI • programda gelmemış o^n çocuğa bıle bır hak verıTasarruf bonosunun vor, bu hakkın meselâ çocugu duşuren Garbın ve Şarkın guzellıkleri bov olçusuyor! bır lyılıgı de sızı anava karşı devlet muddeıumumısı taraGarb guzelllk mucızesi Şark guzellık mucızesi fından kullamlmasım istıyorsa bu, kentasarruf a alıştırmasıdır. dılığınden elde edılmiş blr zafer değilAzar azar satın dir. Bır tarnftan cemıyeün morfolojık ın yan ılâheleştığı m şark gunesı gıbı parladığı şartları, dığer taraftan bu şart^rla atbaalacağımz tasarruf sı yuruven fıkrî am 11er bıze bu zaferı bonolarımn vâdeleri hazırlamışlardır Garb medenıvetınln m\. • • • • • • butun nımetlerlnden ıstıfade eden memgelince elinîze toplu lekefımızde bu zaferın nasıl guç ve geç 2 ncı h a f t » bir para geçecektir. elde edıldığı şuurunu anlatan nejnyata , da FIATLARA ZA M Y O K I U R . Pek yakmlaşan Alman taarruzu evvelâ nereden başlarsa başîasm ilk hedefler bu iki şehirdir Hususî k a l ı b l a r (Baştarafı 1 ıncı sahıfedeı nın tahkim edılmiş daranma noktalan muvakkat de bîr olay obnası pek muhtemeldır, hat sıstemıle tutulup mudafaa edüdığını bıze yaparak tevıd etmiştır. ta lazımdır karne basanlar Kışın dayanma merkezlennde bılÇunku en geç mayısın orlalanna doğra taarruza basladıklan takdirde Almanlar, hassa kenar evlerın tahkim ve sokakyakalandı gcçen jaza nazaran ancak bes hafta ev Iarm barıkad edilmelenne dikkat olunur. Ekmek karnesi imal edenler Hemen hemen bır çej rek asırlık mazısı olan ınkılâbımızı tah hl edecek olanlar onun secıvelerı arasında «çocuga deger verme» nın en beıırmış bır secıye olduğunu goreceklerdir Turk çocuklan, her >ılın çocuk haftasında bayramın manasını daha ıyı kavrıyorlar. Yavaş yavaş bır çocuk bayramı an'anesının teşekkul ettlglnı goruyoruz. Şımdıhk buyuk şehırierımızın daha zıyade munevver tabakalarma mensub çocuk muhıtlerınde belıren bu en'anenın, Anadolunun butun kasaba ve koylerıne nufuz etmesını temennı etmelıyız. Çocuğun başhbaşına terbıye mevzuu olması, onu alâkalandıran meselelerm ortaya çıkması, bır çocuk edebıyatının, bir çocuk terbiyesımn hatta bır çocuk ahlâk ve hukukunun ilerı surulmesı, garb medenıyetınde de mazısı pek eskı olmıyan bır an'anedır. Tarıhî bır kadro ıçmde bu an'anenın çıkışını aydınlatmak mumkundur. Çocuk, her tarıh çağının goruşune mevzu olmuştur. Iptıdaî cemıyetlere bakacak olursak çocuğun, ıkl devre arasında pa>laşılan blr hayat ya=adıgı gorulur Ilk devrede çocuk, kabıle ve a<;ıretın tıpkı kuzusu gıbı «uzvı» bır mevcuddur Hıçbır sosyal değere malık değildir Bır an gehr kı cocuga ıs»m takılır, daha sonra cemıvete kabul edılme merasimi başlar Artık çocuk «uzvî» llkten çıkmıştır. Bıyolojık takaba uzerine ruhî bır tabaka ılave edılıyor. Bu yenı ust tabaka, acaba ruhıyatçınm ve vıcdan ahlakçılarınm dedığı giDi kendılıgmden ml, yoksa ıçtımaî mudahale İle rm teşekkul edıyor? Çocuk sosjolojı=ının muzmm ve ıçınden çıkılmaz meselelerınden bırı olan bu nokta hakkmda sol tetkıklerin neücesme ışaretle ıktıfa edelım Çocuğun yahıız fıkrî ve hıssî havatı değll, ruvası bıle sosjal hajatın tesın altındadır. Teessur ve heyecanlar, çocukta nıhayet bır ener]i kaynağının bulunduğunu gostenyor Fakat bu enerjı kadrolannın ıçıru dolduran nesneıer, ıçtımaî yaşajnşm mahsullerıdır. Bırkaç sene evvel memleketımıze gelerek Unıversıtede bu mevzu uzerine bırkaç konierans veren ve konferansları tlş» mecmuasuıda neşrolunan Fransız sosyologlarından M. Halbvvachs'ın da dedıgı gıbı yalnız fıkırler ve hukumler değıl, teessur ve he>ecan gıbı en ierdî gorunen ruhî havatm malzemesi ve ışleylş tarzı da cemıvet tarafından taym olunmaktadır (1) Iptıdaî cemıyetlerde çocuğun cemiyete kabulu için mevcud olan ve ızlen sonrakı mutekâmıl cemıvetlerde de bulunan merasımlerın varlık hıkmetı budur. Ziyaeddin Fahri gerçekten uıtıyatımız varaır. Zıra çocuklarımıza verdıgımız degerln, mucadele ıle elde edıldıgınl, tarınî bır yuru>uş geçırdıgmı bılmek ve bıldırmek, aynı zamanda bu degerın muhafazası ve artırılması cehdlm ae doguracaktır. Zamammızın cemıj etlerınde çocuk, sıjasî ıdeolojllerın de ışledıgı bır mevzu oldu Bu hususta 1939 harbı, bır çok muşahedeler hazırladı Rejımlerle çocuklar ve çocuk sahıblerı arasında gergınlıkler goruluvor. Rejımler, fırkalar kendı goruşlerlnı, yarmkı neshn bugunku korpe çocuklarına dogmatık surette, munakasasız ve yenı bır dın kisvesı a'tmda asılamak ıçın çocuklan aılelerden mumkun mertebe uzaklaşürıyorlar. Italyada çocuk meselesının faşızmle baslıvan bır tarıhçesı vardır. Fırka, çocugu aıleden ve katolık Italjan aılesıne haklm olan Vatıkandan uzaklaştırmak i£ti\or. Mussolını'ye gore Vatıkanın çocuga Isa'nın «Tokat vıyınce otekı yuzunu de çe\ır> vecızesmı aşılaması, meskenetten başka bır şey değıldır Halbukı buyuk Roma Imparatorluğunun dırıltılrresi, bu vecızenın tam aksı olan blr formu le mumkun olacaktır" Bundan on sene evvel faşıst fırka ıle Vatıkan arasındakı ıhtılafın fırka lehıne halledıldığını bundan sonra bır vesıle ıle Italyan çocuklannın dunya seyahatıne çıkarıldıgı, hatta Turklyeye de gonderiidığı malumdur. Almanyada bilhassa 1933 ten sonra nasyonal sosyalızm, çocugu, dort, beş yaşlarmdan itıbaren avcunun ıçıne almağa çalıştı. Yenı ve mıllî bır dın kıtabıle yetıştırılen bu çocuklar, bugunku Alman genchğını vucude geürmlştlr (5). Rusyada ıse bu mesele daha sıstemlı bır surette ele alındı. Yeni bır ınsanlık yaratmak davasuıı, yaşUIann (yanı Rus ıfadesıle burjuva zıhruyetli olan7ann, menşevıklerin') geri fıkırlerıle bozmamak içm çocuklara daha kuçuk yaşta el kondu' Rıvayet edıldığıne gore Moskova meydanlanndan bırınde bır çocuğun heykeli varmıs Bu heykel, ailesi efradından bırinin sofrada komunızm lehmde konuşmayışmı fırka merkezine haber veren bir Rus çocuğunun kahramanlığı namına dıkılmiş' Nıhayet bir vak'a daha: Amer kaya gonderılen ve 310 yaşlan Yazan : :: B akşam I P E K u ACIR Bir seynsefer memuru aradım O da yoktu 40 dakıka daha beklemeyı goze aldıramadık, zaten beklesek de, gene kalabalık top1anacak; gene sıra yerıne zor hâklm olacak, bız bınemiyecektlk. Boğaza gıtmekten vaz g*çıp evımize donduk. Bu şehlrde, tramvay ve otobu3 azdj. duraklarında intızamı, sırayı teırm etmek, ne zaman duşunulecek? Butun şe(1) Bk. M. Halbvvachs. Heyecanların hır halkl bu halden şıkâyetçıdir. Allah ıfadesı, Iş, Sayı 18. aşkma şu ışı duzeltmesini Belediyeden (2) Bk M Lenan Ekzogamı nazarıye ıste> iniz.» sı, Iş, Sayı 20. Muhtercm dostumun hakkı vardır. (3) Bk. M. Izzet Ilâhıyat Fakultesı Tramvaylara, otobuslere binmek; vapur, Mecmuası, Saji 3. (4) Bk G. Kessler. Turkıyede çocuk, tren, tunel, tiyatro, sinema, stadvom bıleti almak, Istanbulda hiç bir nizama, Iş, Sa>ı 2. usule ve sıraya tâbi değildır. Itişıp ka(5) Bugunku Avrupa fırünasının ha kışmayı, herkesin ustune çullanmayı, zırlandıgı son yıl ıçınde yapılmış bu* şırrethk etmeyi bilenler, one geçerler; Avrupa seyahatının ıntıbalarını hlkâye bunlan japamıyanlar geri kalırlar. jeden blr eserden şu satırları alıyorum <Bır arkadaşla beraber Berlın parklarınBu hal, İstanbul halkımn medenî terdan bırınde dolaşırken komunıst şarkı bivesi bakımından buvuk bir ayıbdır; larını çagıran ıkı çocuğa rasladık. Go onceden gelenin sırasına riajet gibi hak. ğuslerı halecandan kabanp men çocuk ka hurmet duygusu yerine, şehırlilere lar bıze, şarkı sonunda, şarkılarda ge açıkgozluk, zorbalık oğretmektedir. Megen mefhumlar etrafmda bir profesor denî şehırlenn en bariz mumevyiz edasıle ızahat bıle verdller. Bır sene son vasıflarından biri de, bu gibi kalabara ayni yerde ayni çocuklara rasladık lık jerlerde, herkesin kendi sırasını Bu sefer Alman marşını ve milliyetper beklemesidır. Bu usule pek riayet edılver Ahnan şarkılanru çağırıyorlardı. Ay mi>en şehirlerde, tramvay ve otobüs ni heyecanla dunyanın Ahnanyayı nasıl duraklaruıda, ustunde sıra numarası ezdığıne daır hıtabeler irad ettıler. » Bk olan kuçuk biletler asılıdır. Her gelen A. Halıl: Zorlara dağlar dayanmaz, 1934, koparır ve biletçi, en kuçuk numara saSf. 49. hıbini içeri alır. Bu kadarcık bir şey Istanbulda yapılamaz mı? Bu vapılamazsa, hiç olmazsa kalabalık yerlerde polıs, intizamı ve sırayı temın etmelidır. Ankara Beledıvesi, kalabalık jerlerde intızama, sırava riajet ermijenSenenin en mükemmel ve mnazzam bir filmird görecekstniz. leri cezalandıracağmı ilân etmıştir. istanbul da, ajni sevi japmalıdır. arasındakı Ingılız çocuklarından terek. kub eden bır vapurun bır kaç bıni geçen ço cuk yolcuları, torpıllenen vapurlannın 1 agır agır batması karşısında feryadsız ve soğukkanlılıkja Ingılız marşını soylemşıler... Bu gibi hâdıseler, sıyasî şuurun nasıl zamanımız çocuklarına nufuz ettıgını, yahud ettırıldıgını, eskı devırlerın dunyadan v e polıtıkadan habersız çocuk tiDİerınden nasıl uzak bulunduğumuzu gost&rmek+edır. Fakat ister kendılığnden, ısterse mudahale ıle çocuklara bu nevıden polıtıka, bilhassa fırkacılık zıhnıyetlermın telkın edılmesı, psıkolojı bakımından ne derece doğru, ahlâk ıtlbarlle ne derece ıyıdır7 Bu meseleye zamanımızın ahlak meselelen ıçınde ayn bır ver ayırmak ve du^unmek lâzımdır. Dunya fırtınası ıçmde emnıyet ve ıtımadla gemısının dumenını ıdare eden Turkıyede çocuklarunızm bu çeşıd marazî bır sıyasî ruhıyattan, sınıf, dın ve zumre duşmanlıklarından uzak tutulduklarını, bunun yanında çocukJara mahsus yenı ve heyecaniı bır vatan edebıyatı yaratmak suretıle onların mıllî ve bedıî ve bınnetice insanî terbı> elerının yukseltılmesıne çalış ldığını gormekten nekadar sevınsek O Gorüyorsunuz ya, bız ne yapalım? Sizin bir başınız yok mudur? Bızım ne başımız, ne de kuyruğumuz vardlr. Kendlne guvenen boyle saldırıp buıer. sinemasında İTTİHAM Baş rollerde: ROBERT TAYLOB RUTH HUSSEY WALTEB PİDGEON Muazzam Amerika denız ve hava kuvvet'erınin iştirakıle vapılmıs nefis BIR AÇK, ARKADAŞLIK ve KAHRAMANLIK DESTANI D i k k a t 1 Numarah koltuklar erkenden aldırılmahdır. Tel: 44289 BLGUN M\TI\ELERDE\ İTIBAREN Şehzadebaşı TURÂN Sinemasında İkı bu\ uk fılm bırden • Notrdamm Kanburu fılmının eşslz ve dı ber yıldızı MAUREEN O'HARA ve LUCILLE B\LL. Demır Maske fılmının unutulmaz Jtahramanı LOUİS HAYWARD». iıç buyuk >ıldızın beraber yarattıklan 1DANS İkl saatlık musiki ve CENCLİK San'at ve buyuk aşk ve ihtiras romanı. 2MASKELİ 5 lerin Y A R I N K İ DÖNÜŞÜ PERŞEMBE 15 devre 30 kısım son ve heyecaniı devrreleri Buyuk macera ve serguzeşt fılmi 11 den itıbaren devamlı matıneler Ş A R K Taksim Yenimahalle otobuslerinin bir garabeti daha vardır: Butun tramvavlann ve tramvay otobuslerinin b kabasa yolcu almalarına musaade edıldığı halde bu otobuslerin sayılı mıktarda ajakta yolcu taşunalarına musaade edılmez. Bu isüsna nedendır, anlasılamaz Halbuki bu hatta çalısan oto. buslenn savısı azdır; 40 dakıkada, saatte bir kalkarlar. Bu bakımdan tramvaylara ve oteki otobuslere benzcmezler. Nakil vasıtalannın çok daraldığı şu lamanda Taksim Yenimahalle otobuslerinin de avakta 78 kisi tasımalarma izin vermelıdir. Bunlann Taksimden hareket ettikleri durakta, kalabalık gun. lerde ve saatlerde, bir seynsefer memurn bulundurarak intizamı ve sırayı temin etmeli, zorbalığa meydan vermemelidir. Dediğim gıbi, bu otobusler, tramvajlar gibi bol ve sık değıldirler. Onun için terbijeli, nazik ve sıraya riayetkâr insanlann hakkuu, saatlerce bekledifcten sonra, son dakikada gelen saygısızlara çiğnetmemelidir. Bu meselenin hallini muhterem Beledive Reısimizden beklijoruz. Gece, Gündüz Benimsin! ( 2 isımli kadm .. 2 hüviyetli kadm .. 2 şahsijetli kadın ) Arabacmın Kızı, Mukaddes Yalan, Artlst Istırabı gıbı hazın, ulvî aşk ve ıhtıras fılmlerinin sehhar, parlak yıldızı yarattığı en son eser. Sinemasında Gonullerı ateşlıvecek kalbleri buyüllyecek, herkesi teshir edecekYepjeni bır sınema mevzuu... Harıkulâde bir temsıl: G ÜN Ü A K ŞAM I Kömür ihtikârı yapanlar Mecıdıye koyunde oturan Ahmed ve Dursun adlı ıkl kışi, konur ihtıkârından uçer ay hapse, yuzer lıra para cezasına mahkum olmuşlar ve tevkıf olunmuşlardır. Alkazar Muhasarası KORKUNC GECE HİLDE KRAHL'ın m Ordular Çarpışırken Türkçe Sözlü Güzeiliği hiç bir filmle ölçfllemez, gorenleri hayret ve takdir ıçinde bırakacak film şaheseri ALKAZAR'da Bu hafta bütun seanslarda yer bulamayıp gen donmek mecburiyetinde kalan bınlerce saym muşterılenmıze bır cemıle olmak uzere ÇEMBERLİTAŞ SİNENÂSINDÂ Yarın SENENIN Akşam EN NEFIS E L H A M R A'da VE MÜKEMMEL FILMI Demir Pençeli «3» ler Bugunden İtıbaren bir hafta daha gostereceğınl mujdeler. Lutfen seans saatlenne dikkat: • 12 3 5,45 8,45 W^M Çarsıkapı Gedikpaşa H E P S İ N İ 2 safha, 12 devre, 25 tasımhk emsalsız heyecan filmlnın B İ R D E N YILDIZI BIRKAÇ GUN DAHA UZATILMIŞTIR. NİLLÎ BUGÜN ALEMDAR Heddy LAMARR James STEWART Sayın ha kımızdan gördüğü eşsız rağbet üzerıne 1 İsareti [. T I T SÎNEMASINDA BUGÜN matınelerd°n itıbaren İSTANBtfL MUHİTININ BUYTJK GALA HAFTASI Buyük melodiler ve besteler filmi Kalbleri müzık nağmelenle mes. teden aşk ve ihtiras romanı. A Z A K'ta Şehzadebaşı TURÂN sinematiyatrosunda 1 mayıs CUMA ve 2 mayıs CUMARTESI akşamlan I SEYGİLİMİN SESİ 2ÖLDÜRENORMAN Balta girmemiş ormanlarda guzeran eden heyecanU ve dehşetll bir macera Bob PAKEB . Jon Mac.Brovvn Senenin en dehşetll ve görulmemiş dehşetler fılmi 4 M. U. M MEMLEKET JTRNALI Türkçe sozlü Bu uzun ve mükemmel programı tamamen gormek ve yer bulmak ıçın lutfen tam seans saatlerinde teşnf edıniz. ÖLMİYEN ASK Dunyanın 2 RAŞİDRIZA ••<> HALİDE PİŞKÎN C u m a : B E N İ Ö P Ü N Ü Z Komedi 3 perde Yazan • Şehır Tıyatrosu arüstlerınden: B E D I A C u m a r t e s i : O G E C E , dram 3 perde Yazan: RAŞİD RIZA Yerler numaralıdır Telefon • 22127 A R « Dorothy Lamour ALİCE FAYE M A HELLO SARK BROADWAY R A A BUTBULU A R Yann akşam S A R A Y Sineması VARYETE KIZLARI Neş'elı, sevımli ve musıkıli filmıni takdım edecektır. Baş rollerde : PATRICIA ELLIS ve JACQUES HULBERT Buyuk Rejisor: ALEXA\DER KORDA'nuı mfizik hol ve baletlerde parhvan guzel dansozlerin aşk ve havatlanna dair çevirdiği 3HaydudlarTuzağı